Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 10, 6 Malaki 1875 — Olelo Pane ia Leakahele. [ARTICLE]

Olelo Pane ia Leakahele.

Fb: Niuhi paha ? Ma ka la 25 o Foberaari, ua hoopuka ae ka L.iliui Uiiw.ii» i ka oleio a ka mea i huaa i kona iaoa, c k.ipa aud iaia u Lkakaiiele. Ma ka uana ana, a makaikai aai i ua wehewohe a kua ho.i, ua haoino mii i ka ? u hoakaka i lnla m>\inai f a ke hai mai uei oe aa kokua na hoUe a pau aa haawi o K.eoki i ku b:* ma ke kauoha a Mai* kai, ua poloiei kela ; aka t aia a iaw? mai keaupuni i ka hoopii mi ka Mokuna 41, Piuku 1, o ke Kana«ai Kaniuia, oia ke kahua o keia haua ; nlaila, ua hoopn ia aku la o A. M. uulalo o ia kaoawai ; & i aiea e hiki ai ke hooaiaopopoia ka pili ana o keia, a me ka uie o A. M. uia ka olelo wale no a na hoiko e maopopo ai. Ma ka olelo i ke a kekahi mau hoike, na hoole iakou, aole na A M i h iawi a kuai e liko me ke kanawai. Pohea la e hiki ai ia oe ke kapa mai ia'u he kokua hewa, a he nnkemake e kokua i loaa ai ko'u ola, a me ka paipai i na h ia h j!u !īke ? Aole loa e hiki U oe ke kamailio pela, no b\ uiea, ua hoole na hoike i ka haua ana o A. M. i ka hewa i hoopiiia ai, be mea ole loa ka ona o na hoike inu bia, ua oua lakoa i ka bia a Keoki. 118 ae au, ai kauohi, a kena o A. M. ia Keoki t haawi, aole nae oia i bewa aia keia kanawai, no ka mea, o ka mei kuai a haawi i ka waiooa, oia ke piii, aole o ka raea kena. Makehewa maoli ka !a«re mai i ka ae aaa a me k% oai, oo ka mea, h« welau ia, o ke kumaolelo ka mea ooi. Ua pili aoei ia A. M. keia kao*wai ? Aole, ua pili ia Keoti. (Ja hiki anei ia oe ke hoole mai i ka oiaio o keia kanawai i hooopnia ai ? Ua hiki anei la oe ko hoole mii i ka oiaio o ka olelo a keia mao hoike ? Aole loi, oa psa ke kaoawai, aa oiaio ka oielo a ua hoike. loa pela, ua kaawale loa o A. M. WaW au, oa pUi ka hewa ia A. M., ma kooa kaooha aoa ia Keoki eoa ke aoo be kaowa ovoa, oa ae aa ia kaoaailia kaawa •a, he oiaio pah» ia, aka, oa makehewa oo oae kau hoopili aoa ia oiea, oo ka mea, aohe kaoiwai e (okui ana ia oe, aaiaila, ua kaooha paa loi na kaoawai Karaima, aa pili k'a kew* i oa a pau e ooho aoa ma keia aapaai, koe oae n« keiki liilii malala o oa makahiki 7 a me oa papale, «kt, in* be mao hihia «aiwai, alaHa, oa ili io no maiaoa o oa Hako, a;a aie a aol>ko malalo o oa palapala hoopao haoa. E oaom i ke Kaoawai o oa Hako me oa JCa<iwa, a me ka Pauko 1105, 1128, Kaoawai Kivtla.

\i u4itsi. ui t >.i oe, * ke Uwe m-*> , nei oe a ka ine i p»h 010 1 ke ku;naoi«j!a. I mai iuji oe e booua!oa«lo i kou mn- > hope u k» av>»o aupuoi, no ki me*, u* m«-: keuiake ioa oe e hoopai i onhe bibia i na ke alii kue i k*nak* ; e (Ue m« koa j m*kecD*ke loa e kau i ka hoopai weliweH j maluna o Kepio, uie be maa«i la oe ma-1 ka welaweU, e aKe ao oka hoopni. Au«e ! " Kā' mano niahi ai kuoaka e!" 0* pau ko oniiuuii ike kahi ia e a'a ma ia hihia, a oia kou inea i hoomauhaU lo» ai i«'u t a ma ka hihia a A. M., a me Keoni M., kuo ia Keon» liohikana, ua pa ko lae i ka laau palao, p»ha loa oe i ka in&ina oo ke ko ole o k«n iiulii like i ka pooo an i hooikaik» ai. Ea ! kolekole hoi kau ooa la, a pupuhi ko imu moa pala ka ai, a owai la oe e pee mai nei ? Ua inanao paha oe e huoa ia oe iho, aole loa e ualo, no ka mea» ui maalo unu oe imua o ke ahe makani me he lio hulu pala la kou lio e holo m*u ai ' 0 oe no anei ka i ooinoi e lilo ia oe ka luna hooponopouo aupepa f Aole e ioaa ia oe la i ka u-a he naaupo, m«i pii ae ilana o haule eh» loa. ooe no anei ka mea i ake nui e lilo i Hoa uo ka.Aha Kukamalu? Ae, ooe no. Au#e hiUhila ! Peliea U e kohu ai ke kamaa buti i ka iole ? Aole e kohu. Muiimina loa oe i kon mau boa hīipa line i ke kapaia ne hoopilimeaai, ao* le oka waiwai ka mea e hoopilimeaai *i

In;i uo he Wiiwai, a waiwai ole, e hoo pilimeaii an* no mahope o kahi aoa i ko* kua ai, he uim aai loa u c like tnc Lc *kahelee hnna ne» i kona moa, ak», ke hai uiai nei oia hc hanohuno, he wniwai, he paa maa i ka hana, ke hoike ru ii nei h» keooimana oiaio. Pela anei ? Aole loa, aolee loai na olelo hakukole i ua keoHlinanA, aole i ka mea kuonoono, aole i ka mci paa mio o ka linv<t i ka hana, aka, ua ke kau ika lapuwalu keia iniu hj«io!t?!o, na ka lopa kuikea, na k<» pupuie o Kalaepahaku, na ka Miulii ai kanaka. A aa maU3O paln oe o kau hiiliih kuamuamu, a iioohiUhila he Hauiu ia e p&ni mii ai oe i ka waha o kou lio ipuo, he knnihewa ia ou aoho e hiii i na umi kdusmi diabjlo e like (ue oe ke pani i keia aole oo hoi e nana la kau hoino ku;nu ole, ua hoiko mai kau mau olelo he kauaka oe i hoowahawauaia, aia kou poo imUlo o ua wiwae o oa holoholoaa. Ke aa uei au e paio pu en* oe he \v*jha a he waba, *ole au he kanaka i ike i Ka nnkau, aole hoi ka h »he Wale', aole au e ao aua e paio me ka holoholoua, uo Ka uiea, aole ia i ike i ka pooo a me ka hewa, aole hoi tue ka inea hohe wale, aka, eaiaae piio ho alo a he -*10, a hi•&i i kou kaawdle aua. Ko hai inai nei o Hooio, o ka ae aoa o A M luiua o ka Aba Hoomaio, oia iho la oo koua ae. Aoho au i ike i kekahi oaaupo oui e like rae keia hapo, oa luauao paha oe o kau kaUi olelo aua ou fca pjloiei; «oio loa pela &e kauoha pao. aku nei au ia oe e Oeluuelu poloiai oe i ka ji«iui£u 1114, KLanawai ti.iv»la peuei : '• E heiuheluia ka Palapala Uoopii hoahewa me fca leo moakaka ieoaa o ks me« lioopna i«nua o ka Aha, a pau ka heloheiu ana, e maau pololei aka ka Luoakanawai iaia ī kooa ae mai. a hoole mai paaa i u« palapala !a. In* e ae oaai oi« ui he<ra u> oo ia, alaila, e kakaa oo ke Kakaooielo i koaa ae aoa, aolo uoi e ooho ke J«ire maia hihia, a ina • haole mm oii aole oia i he*a ala.la, e noho ke Jure." E ke hoa, mai (a«re mai i ka ae ana mi ka Aha oiaUlo, oia ka ae aaa ma ka Aha Kiekie, u* aue loa s«a olelo i kets p«uku a'u i hoakaka aka U ia oe, oa oki oe mai kamiiiio i ka mea aa ine ole at, aole o ka ae aoa ma la aha ka me* e pili ai ka hewa, ua kaaoh» ke kaoawai he m*oa ae, a hoole ke loaa i ka maa hoopiiia i ka Aha Kiekie ma keia piaku. Aole loa e hni ia oe ke kapaa ma ia kahaa popopo wale, o kao e hoopili wale nei maluai o ka ole, be hoailoaaia o ka hoopilimeaai maopopo iea. K.e mioamioa nei aa i ka hiliaai o ka aaaopo ooalana o ka mea oiaio ole, mai haalele i k* olaio o ka paaka i hai oaiia ia oe © hoopiU pooo i ka olek> a na hoike i ke kaaawal i hoopii la at i a>ea e loaa mii ai ka oiaio, e loaa aaai aaaaei ke kiawaie o A. M., om ka pili aaa i ke kaaawai, mai hoopili i kooa ae aoa, eo ka i»ea t oa hoole oa hoike i ka oiaio o koa« •• aaa, aole paha i Uomoleie loa o A. &L f oa kooa he«ra ole, oo ka oaea, aa kaooha oia. *ka o»e, ta koopili aaa i keia kaoawai a me ka

o»elo ue * U4 haiko, lai i pili. ini p*« h i e au* lee kekahi kaaa v.*i #» uo, a?*i'* paUk p«li # in» tue ua haoi tr»Aolto *. M» k*H: hei U ro«»kvHi i hoku* b«vri •) ? *«i(« * k* taea kapii&u«h* ! >*, n<> k * hi fci otē ko paia ak«t me k* tv>no, 9* uuka okoa, a haikaika, a»« he «M'* p»K>H N, h.;UbiU i>le k* lili i ko b«i p'>;n> K« oei au t *t ae an* Olii n ti Luu* K opak* 0 k» M l**hui H*»waii," e !'»«> «* nupep* opi opio i kahu* p*io no ke Di*birS, a mo k* moooib >»wa, t*a koh» *o i ka o ka L«iua hoopuka, a h* hoi, a aole la e !•>** ke kiui. E>a k« hekiliu* p»iio no ke D ab\lo, & me ka lapnwal« o n \ d*>momo aoa kopooo loa ke k*p*ia, hc nnpepa o» ka Ai* * me kedi*h*k>, « h* ana hai on na powa Ua h ><>paka L*btti lliwau'* m« Heln I aoao'2; E o!o>o ioa, Hole ioa oia o U«rt A\\k i uu hoop iap »• pilt kioo t a hakukole ho», aolo boi na ka*o Upuwiio. Aole ioa o*e i hooko la peU »k«, tt» pani i k% pihe« c n» 01010 aonoa«Hti U i kahoa mokohioko, a i ktumv na ke d» b*lo, aluha iuo ka aupopa opinpīo, a ke uo« UQ< ne net au o okt k* noho aua u>\ be d»ab.tlo. U»a» la o Le«k*hoU ? oa huu* 1 koua tnoa maoU; • hona hoi o<? ik* *h:«.' i haoii i k* makau paha. i ka h»UhiU p»h'*? 0 aoei aka pupule ooho ika Ue pphakutO Leakah&lo anoi a ka o»*ukauka a hopu hewa i ka loli ika ia m*ka o(e t Q Leakaheie aoei a onaunahi hewa i k* pik'opiko' o ka hee ?' 0 Leakahele *«*» a kuU hoehewa ma ke kunihi oka hoe ? 0 Leakahele aoei akukuln ke kiiik*i o K.*hua ? O Laakahele anei ak» laan a KeUuaokaiani o Hoolehelehe kn ? Owni U ? O Ke Kahunapule anei e laweluwo pu nei j k» o>h*na loa me ka oib»D* a ke ih«b4lo t mo iQioao paha « lo«a ke ol* oka oh«ua maUila, aole !oa e loaa ; p« ka me* ae huhu ke Akaaia hiina. 0 Leakahele k«> u ino*. Ua lea kao holo oa kuouoouo ea, iaa j pela, heaha kao me* j hooikaika ai m*hnpe o hai, a he kuuwa knapaa ke aoo Ua heie 4 iohi i ka hoohana ia.

E Leakahole e, uiai hoohlUhiU hoo tnai oe ua ike uo o» ho opaU« aole loa o kupono ia oe ka hana Jure, no k« mea, h« bupo nnoli. Aole lo« oi> #*bi helo ia hina, »ka koe walo koo kohoia tot ano ke kokua no ka aoao aupq6<. O ka p«je ike ui »o--(i a n»atiflo i 'iopnāo oou hant nia oJ Krhikaoaknole. Aai Kauli«. Moi« N»l'»a», Z. Poli, Nupolion» Nihi, W« P. Wood. N* Jure ona pali Kooiao, nme na Jure he uoii e olelo ia nei he kokoa hewa f aule lua e hiki ke ko kekahi hap« haole imoa o ke* \n poe a'a i hai ae uei i na ll>oa, na hela ta (Kapa lakoa) ma kahi o k« naaopo. B Leakahele e, lo* oe $ «oakemlke e kamailio pu mo a'o; e loia no ao lua M<»uaqi r taa ; aole uae au e paoe aua ioa oua huuolelo no i p%u Ika wehewehe rous ia, he oieaole ia. Aohe hoi m e ekemo aku, ioa be mea hooa r kooi Irtoa, a aolu hoi au e paio mo ka holoholona, aple boi me ka popule a hapa». Aole hoi ao e kapa ana i ko'o mau hoa paio (»• ho eaamHa, aka, oa like m» ka wa paio ole. Ke ūonoi ae nri »□ i oa hoa o ka oihaoa ao kAnawai, in« ua h.mlehia aa iloko oke kuhthe«f • ma keia paio ttoa, e iala mai. Owau oo me ka makaokaa ioa wa a piu e pioe ia mii a», o Kahuloaloha, o Kahaln kaikaina, o ka Pokn-e oo laha waie, o ka enemi o oa hapahaole kiufe. fl. X. īaHt t.y, Honolulu, M*r. 1, 1875.