Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 2, 9 January 1875 — Page 2

This text was transcribed by:	James Kirkendall
This work is dedicated to:	Mohala Hou Foundation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

E IKE aku ana ka Mea Kiekie ke Keiki Alii Kahu A@ i na kamaaina o Honolulu, ma ka Poakahi Ianuari 11, l875, maloko o ke Keena A@olelo, ma Alilolani Hale, ma@aena o na hora 1: awakea a me 2 @ina la.

E H BOYD, ko ka Moi Puuku.

E KIKIA LA, ua bookohu@ aku o Kapena Daniel Smith, i Luna A wa no ke awa o Honolulu, i paui ma Kahi o Kapena John Meek i waiho mai.

JNO. S WALKER,

Kahina Waiwai

Keena Waiwai, Ian 4, 1875. 6@

Mai keia ia a mahope aku nei, ua hiki no i ka @ Obi D@e ke kau i ka waiwai io o ka hapaha @iaula Beritania, ma ke dala Amerika, ola hoi, i eha dala a me kaaawalu kumamahiku keneia no ka hapaha ulauia Beritania.

JNO. S WALKER, Kahuina Waiwai.

Keena Waiwai, Ian 4, 1875. 6@

O KA LA 10 o Ianuari, 1875, e hiki mai ana, oia no ka la hangu o Ka Mea Kiekie ke Keiki /alii a Kahu aupune W P. LELEIOHOKU; a no ka kaa ana o ia la i ke Sabati, nola@ e hoomanaola ka Poa kahi mahope iho Ianuari 11, i la kwiaia @ahui, a puni ka aina. E paoila @a ipuka hale o@hana aupuni a pau ma ia la.

W L MOEHONUA.

Kuhina Ka@aiaina

Keena Kal@iaina Dec 29, 1874 683

Komisina o ka Hoikeike Nui ma

Americ Huipuia.

O makou o ka poe nona na inoa malalo iho, na Komisina Kuikawa i hookokuhuia e ka Moi, e ohi mai, e houluulu a e hoouna aku i na mea hoikeike hana akamai, hana lima a me na mea ulu o Hawaii nei, kupono no ka Hoikeiki Lahui Nui e Malamaia ana ma Piladelpia, ma ka puni ana o ke keneturia makahiki o ko Amerika Huipuia noho Aupuni Kuokoa ana i ka 1876, Ke noi haahaa aku nei me ka hoolaha akea aku, ua makaukou lakou i ka lawe ana mai i na mea a hoou@aia mai ana e ka poe makemake e hoouna loa aku i Amerika, ma ka Hale Papa o S. G. Wails, honolulu i na mea a pau i kupono no ka hoikeike. Oiai ua makemakeia na mea hoikeike a pau e hiki aku ma Piladelapia mamua ae o Maraki 14, 1876, nolaila, o ka poe i loaa na @ea hoikeike e noho ana ma keia Pae Moku, e makaukau lakou, a e o ka pau ana o ka makahiki 1875.

Ke hoike nei no hoi makou i ka papa inoa o kekahi mau mea kupono no ka hoikeike, na mea ulu a me na mea hana akamai, hana lima, hana mikiula a me na waiwai o keia mau mokupuni, a i makemakeia no ka hoouna aku i ka Hoikeike nui:

Na Laau - i'kahi a kahi ole ia a ma na pauku laau.

Na lako hale, i hana ia mai na laau Hawaii mai

Na manu a me na ia, a pela aku.

Na mea ulu a me na hua ai, i maloo, i malama loa ia, a ano hou a e ulu ana paha.

Na hulu manu, na niu.

Pa@kai mai na loko mai a i maloo paha i ka la.

Na Pupu - na akoakoa o na ano a me na mea a pau.

Na mea o lalo o ka honua.

Na olona o na ano a pau i ulu maoli ae a i hoomakaukauia paha.

Na mea ulu o loko o ka wai.

Na kope iloko a ke eke.

Na Pulu iloko o ka @ena.

Kopaa mailoko mai o na Mahiko nui pakahi, ma na ano like ole iloko o na eke.

Hulu Hipa, na ano hulu hipa mai na mokupuni pakahi mai, i kahiia a kahi oleia.

Pulupulu; i waeia a wae ole@a.

Laiki iloko o na eke; i hoomaemaeia a@ hoomaemae ole ia.

Na pupu a me na hehu awa.

Na uhi iloko o ka pahu.

Na hana lima; na ahuula, na mahiole; moena: kapa Hawaii; na umeke, na aho mai na olona mai a me ka ili hau, a me ka pulu niu; na pohaku kahiko; na m@kau, na kii o na waa; na lako Hale Hawaii e kupuli ai, na kii o na hale o ka wa kahiko a o ko keia wa paha; no ili holoholona o na ano a pau, na mea hana kui, na kamaa la-i a lauhala, na papale makoloa, pua ko, pua pili a pila aku.

Na kii o na mea ano nui o Hawaii nei a me na hiohiona nani.

Palapala aina nui o keia mau mokupuni i kahaia e kekahi kanaka Hawaii ma kona ike a naauao. Na kii e hoike ana i na puu, na m@na, na awawa, na alanui, na ululaau, na waoakua, na aina palahala@ a me na aina hanai holoholona, na kauhale, na muliwai, na lua pele, na awa ku moku, a me ka nui o na kanaka maluna iho o na mokupuni pakahi.

Na buke ma ka olelo Hawaii a me Enelani.

Papa Kuhikuhi o ke kulana hoonaauao a hoomana o ka lahui Hawaii; o na ano hoomana a pau.

KUHINA KALAIAINA

S. G. WAILA

J. U. KAWAINUI.

Honolulu, Jan. 7, 1876.

KA NUPEPA KUOKOA

Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

HONOLULU, IANUARI 9, 1875.

MALALO o ke poo Ma ke Kauoha, o ka pepa o keia la, e ikeia e na mea a pau, ua hoolaha aenie ka Puuku o ka Moi, "e ike aku ana Ka Mea Kiekie Ke Keiki Alii Kahu Aupuni i na kamaaina o Honolulu, i ka Poakahi, Ianuari 11 1875, maloko o ke Keena Ahaolelo ma Aliiolani Hale, mawaena o na hora 12 awakea a me 2 auina la." Nolaila, ke kono aku nei makou i na makaainana a pau o ka Moi e hoike ae i ko lakou aloha alii, ma ka hele kino ana ae e ike i ko lakou Hahu Aupuni ma kona la hanau i hiki aku ai i ka iwakaina makahiki.

HE MEA OLUOLU ia makou, a pela aku la no hoi paha oukou a pau, ka hoike ana mai o ka Lahui o Amerika i ko lakou manao maikai ia Hawaii nei, ma ka apo aloha ana mai i ke Poo o keia Aupuni ma kana huakai makaikai, a hookipa aku la me ka mailani loa ia. Ua hiki aku ka Moi a me kona mau ukali i Wasinatona ma ka la 12 o Dekemaba i hala, a ua konoia e noho ma Arlington Hale, oia no hoi ka Hotele oi o ka nani ma Wasinetona, a me he mea la i ka hoomaopopo aku mai keia mamao e nana aku ai, e loaa ana i ko kakou Moi he manawa maikai nona e luakaha ai malalila, ina nae e hookuu aku ana lakou Iaia e hoomaha iki no na Maluhiluhi i loaa i ka Moi ma ke alanui hele.

O kekahi o na hana ku i ka hoohanohano a i ka mailani loa a kela lahui, oia ka nui o ka manawalea, no ka mea, ua hooholo ki Komite o ko na Aina e o ka Ahaolelo, e hookaawale i $50,000 mai ka waihona ae o ke Aupuni no ko ka Moi mau lilo o ka noho ana ma ia kula@akauhele. Ke hooia mai nei heia mau keehina i ka lana ae o ka manao, he hiohiona o ka loaa o ke kuikahi ia Hawaii nei ma keia hoakei makaikai a ke kakou Moi. E alu kakou a pau i ke kokua ana e loaa ona kuikahi.

Ka La Hape nuia ma Honolulu.

He la panoonoo loa keia o ka malamaia a@a ma ke kulanakauhale alii nei, a aohe a makou mea ano nui e hoike aku ai i alia ae ai la ma ke ano au hou. Ua nele loa i na ahaaina nui ole, a ina he mau ahaaina kekahi i malamaia, alaila, ma na oh@ wale iho no paha. Aole i like ka paulehia o ka malamaia ana o keia la, e like la @e na la hape nuia i aui aku la, a nolaila, ua kapa makou i ka la hope nuia o ka 1875, he la pa@aloo o ka malamaia ana.

Na kula a me ka noko Huokea ana.

I ka nana a me ka hakilo ana i ke au e hele nei o ka honua, me he mea la i ka hoomaopopo aku, ke kui lima pu nei k na@uao a me ka noho kuokoa ana. Nolaila, o ka lahui e makemake ana i na hale ao akamai, he pono ia lakou ke akahele i ka malama ana; a o na alii a me na kilo aupuni e hookaawale ana i na hoonaauao ana no na kamalii o ko lakou aina iho, aole lakou he mau hoaloha no ka poe pouli, aka no ka malamalama no. O na kanaka, a o ka lahui paha i mahele ma ka heluhelu ana, he manao haaheo ko kakou no ko lakou waiwai kiekie ma ia ike; aole lakou e ae mai ana ke hana ino ia aku; ua maopopo ia lakou ko lakou mau pono, a ua makaukau hoi lakou e kupaa maluna o ia mau kumu. Ua hiki no paha i na lahui hawawa a naaupo ke kukulu i mau aupuni Ripubalika a mau aupuni ahaolelo, aka aole nae lakou e ku maluna o ke kahoa paa loa, a hiki i ka wa e naauao puni ai ka lahui maluna o ia mau kahua.

O ka noho kuokoa ana, ke pahola wikiwiki nei ia me ka mama. Iloko o ka hapala kene@uria i hala aku nei ua kukuluia na aupuni Ahaolelo ma Faraui, Italia, Sepania, Hunegari, Auseturia, Geremania, Suekena a me Denemaka; a o ka mana hooponopono kivila keia, ua kiekie ae kona maua mamua o ka mana koa, aole hoi e like me ka wa i au wale ka la, ke kiekie o ka mana koa, ma Mekiko, Peru, Colomabia a me ka Ripubalika o Uragua. Ua pulumiia aku ka hookauwa negero mai Amerika aku; ua hooholoia hoi ke kanawai ma Berezila e hooki loa, a ua hiki aku ka hopena o ka hookauwa kuapaa i Rusia. Ua hiki mai ka hopena o ke aupuni uwao no ka 150,000,000 kanaka malamalama; ua haawiia aku na kuokoa pili kino i ke 35,000,000 poe kauwa kuapaa; o ke kalepa moana kauwa kuapaa keia, ua oki pu ia; a e pau ana ka hookauwa wale ana a me ka hookaumaha wale ana mamua o ka hiki ana aku i ka pahu hopu o keia keneturia.

O ka hana hoonaauao keia, ke awiwi nei kona pahola ana e like la me ka hikiwawe o ka hoomalamalama ana i kahi pouliuli. Ke hoopukaia nei na nupepa puka la ma na aupuni nui a naauao, ke laweia nei ka olelo ma ka waea e like me ka anapu ana a ka uila, ke hoolahaia nei na hana aupuni, ke mahuahua mau nei ke paiia ana o na buke hoonaauao, ke hooholo muaia nei na hana akamai mikiala, ke imiia nei na ike i hunaia, a o ke kaahele ana keia, ke mahuahua nei me ka maikai lua ole. O ka mea ike ole i ka heluhelu, ua like ia me ka hoowahawaha iaia iho. O ka hana mua a kela a me keia kanaka kuonoonoo i keia manawa, o ka hoonaauao i kana mau keiki. Eia na kula aupuni o kakou a puni ka aina, ua hamama no na kamalii a pau. Kaulana o Perusia no ka oi o kona hoonaauao ana i kona mau kamalii ponoi iho, a i keia wa, ke hahai nei o Geremania holookoa mamuli o ia alakai. E like me ka nui o ka naauao o kekahi kanaka, a o kekahi lahui paha, pela auanei ka nui o kona malamalama o kona hele aua imua. Ke mahuahua loa mai nei na kula hoonaauao ma Auseturia, Suekena, Holani, Denemaka, Farani, Italia a me Sepania. Ke hookomo aku nei o Iapana i ka hoonaauao ana Europa iloko o kona mau kula, a o Kina hoi, ke makaukau nei ia e haalele i na ao ana kahiko o ko lakou aina iho. Ua komo kino mai la o Beritania Nui maluna o ke kahua e hoonaauao p@i kona lahui, a o Rusia hoi, ke hoomaneueue nei e kukula i ona mau kula la aupuni, a o Hawaii nei, aole no ia i haule hope. He tausani paha makahiki i hala, aole i hoomakiliia ka hoonaauao laulaha a me ka noho kuokoa ana, e like la me ka hapaho ekolu a keneturia umikumamaiwa nei. Nolaila, aole paha kekahi e olelo mai ana, ke nee ole nei ka honua imua.

He hookahakaha Nui.

Mawaena o na hana hookahakaha nui no ka la hanau o ke Keiki Alii, ua lohe mai makou, e puka ana Ke Ahahui Poakahi e hiki mai ana me na lamalama kuikui, a e pii ukali aku ana i ke Alii nona ka la hanau a loaa aku i Ha@iakamalama. A oiai, na ike kumaka makou i ke eleu o keia ahahoi o na kanaka ai, @olaila, ke ake nei makou e ike aku e oi ae ana keia hookahakaha and a lakou mamua o na hookahakaha i hala aku i hope.

Ua kono pu ia mai no hoi makou e hoolaha akea aku, e ako'koa ka huakai ma Honuakaha, a mailaila mai e kai ai ka huakai, malalo o ke alakai ana a ko lakou Peresidena a me kekahi mau lala e ae.

Ua lohe pu mai @o makou, e hui pu mai ana na Puali Pualu "Kini Leleiohoku" a me ka "Haku Ponoi" iloko o keia hookahakaha nui. A ina io pela, "alaila, e malamalama ana Puna i ke ahi a ka wahine." O ka hookoioia ana ka mea e nana aku ai.

KA MAKAHIKI 1875.

KA POULI - Elua no pouli ana o ka La i keia Makahiki, aole nae e ikeia maanei.

I - E pouli ana ka La ma ka la 6 o Aperila. E ikeia ao ia ma Aferika Hema, a me ka hema me ka hikina o Asia, a ma ka Moana I@.

II - E pouli loa ana ka la ma ke la 29 o Sepatem@ba; E ikeia no ia ma kahi hap@ o Amerika Akau, ma Aferika, a ma ka Moana Atelanits, a ma na wahi ma ka hikina o ka M@liwai Misisipi.

O KA Latitu a me ka Lonitu o Honolulu, he Latitu Akau, 21° 18' 23" a he Lonitu Komohana 157° 48' 45"

Mawaena o na malama he umikumamalua o keia makahiki; hookahi malama ua helu ka la mua i ke Sabati, oia o Augate.

E@ malama helu na la mua i ka Poakahi, o Feberuari me Maraki; a o Iune hoi i helu ana i ka Poalua. Sepatemaba me Dekemaba, helu na la mua i ka Poakolu. O Aperila me Iulai, helu na la mua i ka Poaha; Ianuari me Okatoba ma ka Poalima, a o Mei, e helu and i ka Poaono. Nolaila, he makahiki piha ka A. D 1875

NA LA KULAIA LAHUI.

La Hapenuia, Ianuari 1, Poalima

La Hanau Hoilina Moi, Ian. 10, Sabati.

La o Kamehameha, Iune, 11, Poalima.

La Hanau o ka Moi, Nov. 16, Poalua.

La Kuokoa " 28, Sabati

La Karistimasa, Dec 25, Poaono.

KA PUALI O KE "KUOKOA."

E malalo iho ka iho makawalu ana mai o na koa o ka Puali Kana o ke Kuokoa, no 1875, ma ka hookaa palua dala wale no:

J Wahineaua, Honolulu, OAHU.

S Paniani, " "

Capt. Kaaina, " "

Rev. L Smith, " "

M Kumalae, Kaelepula "

Ami, Kahana "

Kanoena " "

Kalua Maoloha, Laie "

J Kaluhi, Kahuku "

J Perekane, Waimea "

J D Walson, Kaneohe "

W H Keliikipi, " "

J N Kaiaikawaha, Waialua "

J Bishaw, Kaunakakai, Molokai.

Z K Pali, " "

S Keanini, Hanalei, KAUAI.

D Nuilohiki, " "

S Uka, " "

Kikiko, " "

Sema, " "

Mahuiki, " "

A S Wilcox, " "

Jas. Hobbs, " "

P No@lein, " "

Mrs. K Po, " "

Mrs. Lokalia, " "

Mrs. K Auwana, " "

L K Kaimualii, Waipouli, "

S R H Keala, Nawiliwili, "

P Puhiula, " "

S Kamahalo, " "

S Kaahuna, " "

Rev. G Puuloa, Lihue "

K Kaehuaea, Hanamalu, "

H W Pukalo, Wailua-kai, "

A Panui, Kapaa "

Rev. S E Bishop, Lahainaluna, MAUI.

W K Makakoa, " "

S Nuhi, " "

Keomaka, " "

Pekuela, " "

Kahea, " "

Rev. J B Hanaike, " "

Hon. P Nahaolelua, Lahainalalo, "

Kalua Makai, " "

Chas. Cook@, " "

M Makalua, " "

M Palau, " "

S Kamoahakau, " "

Hon. L Aholo, " "

P Joaquin, " "

S D Kapono-opio Makena, "

S E Kahu, " "

G Kealakai, Wailuku, "

Rev. W P Kahale, " "

W S Akana, " "

J Juck Kong, " "

Akanako, " "

Kaleikau, " "

J Haole, " "

H Akana Liilii, " "

Ai, " "

Kaale, " "

Kekipi, " "

J Nakookoo, " "

Hano, " "

Kekualana, " "

J W B Keanu, " "

Kekuahu, Hamoa, Hana, "

R P Kuikahi Hamakua; HAWAII.

S N Nawai, " "

Poole, " "

Kualii, " "

G W D Halemanu, Waipio, "

P Kahelahela, " "

Lanakila, Waimea, "

D Palau, " "

Kaopua, " "

C. Notley, " "

D R Sandford, " "

Mrs. H Parker, " "

Koki, " "

Gov. S Kipi, Hilo, "

Mrs. K Rose, " "

Akau Hapai, " "

C K Hapai, " "

J Like, " "

D Hoowaiwai, " "

Mrs. P Coway, " "

J H Nihoa, " "

Keah@wa, Opihikao Puna, "

G W Kaluwahine, " "

W Kamahana, Kapoho, "

J M Kekuewa, Pohoiki "

Koana, Kalapana,"

Kauhi, " "

W L Haau, Kealakomo, "

S Makahiki, Keaau, "

Rev. J Kauhane, K@iwa, Kau, "

J Kaonohi, " "

G Timoteo, " "

Kapuaa, " "

Wailehua, Kapapala, "

T Waiwaiole, " "

J Kapaka, " "

G Nama@ Punaluu, "

Kalaola, " "

Kuaimoku, " "

Kamoaa, " "

Peke, " "

D Holoua, Ninole, "

Makaha, " "

Malao, " "

Holokahiki, " "

G Sherman, S. Kona P. O. "

Auhea oukou e ka poe i koe, e hookaa ko@e mai oukou, i ikeia ko oukou inoa ma kahi hanohano o ka poe hookaa pau.

Ma kekahi olelo hoolaha o ka pepa o keia la e ikeia ai ka hoolaha a Dr. Steele, (Kila) no kana laau lapaau kupanaha, a o Geo McLean kona Agena nana e kuai aku.

MANAWA PUKA, ME KA NAPOO ANA A KA LA.

Ian. 00. Puka ka La @

" 01. " "

" 02. " "

" @

Na Kauana Mahine ao Ianuari.

Ian 7 Hilo, 6h 37' 6" a m.

" 14 Olekulua, 10h 50' 8" "

" 21 Hoku, 7h 9' 6" "

29 Olekulua 2h 2' 3" "

Nu Kou Kuloka.

Mai poina oukou i ke kauoha wai i ona Kuokoa na oukou ao keia makahiki. E wikiwiki mai oukou!

I keia makahiki, ke pai nei makou he 4,000 ka nui o na "Kuokoa," a ke lana nei ko makou manao, e pupukahi mai ana oukou a pau e hookaa mua mai.

Ma ka la 7 o Dekemaba i hala aku nei, oia ka la e hookolokoloia ai o Von Arni@, no ka hihia ona i hoopaaia mai nei e B si@aka. Aole nae i lohea @i ka hopena a hiki i ka la 12 o ia malama.

Ua i@lo iho nei i ke aupuni na pa hale ma ke kihi ma ka aoao akau o ka Pa Alii, oia no hoi na pa e waiho wale nei, a i ikeia hoi ma ka inoa o Keolaloa ma. He $8,000 ke kumukuai o ia mau pa a i elua.

KAHEA I KA PUALI LELEIOHOKU. - Ua kono ia mai makou e hoolaha akea aku i na hoa o keia Puali, e hele mai i ka paikau nui e malamaia ana maloko o ko lakou Hale Paikau i keia ahiahi Poaono, Ianuari 9, ina ka hora 7 ponoi. E hoolohe keia Puali!

O UA LALAU. - Ua lohe mai makou, ua hoolahe lalau ae ma Kona kekahi poe ka naka Hawaii, aole ka e ku aku ana o Kila i ka Poaha aku nei i hala, oiai e hookaulua ana ke Kilauea ma Hilo he elua la. Ua kuhi aku ka hewa na ka nupepa, a i ke kii ia ana e heluhela, aia hoi no ka lalau maoli no o ka poe nana i hoao e hoolaha hewa.

KA AHAHUI OPIOPIO. - Ua kauohaia na lala a pau o keia Ahahui, e akoakoa ae maloko o ko lakou Hale Halawai mau ma Kaumakapili i keia ahiahi Poaouo, ma ka hora 7 ponoi, no ka hooholo pono ana i na mea e hana aku ai no ka hookahakaha ana i ka la hanau o ke Keiki Alii Kahu Aupuni. E pau nui mai na hoa!

Ua lohe mai makou ua hoolilo aku kekahi kanaka Hawaii e noho nei ma Kuilei, Kamoiliili, i kana puaa hanaiahuhu no ka ekolu hapaha dala, i mea e kuai ai i ahikoe, alaila, hele e pili pepa, oiai he molowa keia kanaka i ka hana. O ka poina ana o ka inoa o keia kanaka ia makou ka mea e ike ole ai oukou.

Ua lohe mai makou, ua hookui kekahi kanaka elemakule maluna o ka lio me ka haole manuwa maluna o ka lio e holo nui aku ana. Ua pakele ka elemakule, a ua make loa ka lio. I ke ahiahi Poalima aku nei keia ulia ana, e hookano wale nei keia poe malihini ma ka holo nui ana iloko nei o ke kulanakauhale.

Ua pau i ke ahi ka hale nolo o Naomi Muno w. ma Kekaha Kaui, i ka la Sabati la 27 o Dek. O ke ahi i pau ai, he ahikoe loaa ma ka lima o kekahi keiki uuku, o Makaawaawa liilii, hele aku oia ma kekahi aoao o ka hale, malaila kahi i kuni ai i ke ahi, me ka noho no o kanaka maloko, he lohe ana ka lakou i ka ke ahi hana, a o ka pau no ia. Ua olelo ia, he "kauwa maikai ke ahi, he haku ino nae."

"ELUA HA MAKANI KELEWAA." - Ma Kahalii, Hilo, ua make kekahi kane me kana wahine, oia hoi o Samuela @, a me Makakehau kana wahine. O Samuela, ua make oia ma ka hora 1 o ka po, a o ka wahine, i ka hora 9 o ke kakahiaka ae. O ka wahine, ua akaka no kona make, oiai he mau makahiki loihi ae nei kona o ka kaa a mai ana, a o ke kane, he elua wale no pule o ka loaa ana i ka mai @va. He anea kaumaha ka ike ana iho i ko kaua mau kino kupapau e waiho like ana. Aloha wale.

I Honolulu iho nei o Bila Ragsdale i keia mau la aku nei mamule o kona konoia ana aku e lilo i hoike no kekahi hihia aina o Kanewai. Haalele ia Kalaupapa i ka hora 10 o ka po Poalima i hala a ku ma Honolulu nei i ke ahiahi Poaono aku nei. I ka hoi ana aku nei o ke kuna Neti Mele, ua hoi aku ia no Kalawao. Ua ninaninau aku makou i ko Kalawao noho ana, a ua hai mai kela, aohe mea a na mai e hoohalahala ai, no ka mea, ua lako pono. Ua oi aku ka malamaia ana o na mai@laiia mamua o ko na mai ma na hale ponoi mawaho nei.

UA POLOLEI NO. - O ka olelo hoike a G. W. Moo ma ka Helu 46 D. 13. F. P. 6 C. 3. i hoopukaia ma ka la 14 o Nov. a S. Mahaulu i kue ai ma ka Helu 48 B. 13 Th. P. 2 C C; hoopukaia ma ka la 18 o Nov. no kona ike ana ia Hoku Loa i ke ao, mai ka la 16 o Sept. mai, ua pololai ka hoike, piai ua lawa like ia ike @a kekahi wahi e ae o ka honua nei, ma ka nana wale ana me na make, wahi a na kuhikuhi p@one, a o Hok@ Ahiahi no ia. D. D. [He hemahema a ike ole no @i kou e D D i ke olelo Hawaii i kau ai oe, D F P C. a me T P C C, he lapuwale keia i ko makou mamau i kou hoakamai ana. L H.]

NA KULA AUPUNI. - I ka Poakolu iho nei o keia he@h@oma, ka hoomaka hou ana o @a Kula Aupuni o Oahu nei.

Makena wale ua mea he pili waiwai maloko o ke kulanakauhale nei i keia manawa e noke mai nei. Heaha la ka mea e loaa ole nei i na makai?

I Kailua aku nei ka moku me@wa Tendos i ka Poaono aku nei i hale, a hoi mai nei no i ka Poalua iho nei. Manawa ole no ho@ keia manawa ke alu aku, hoea mai ana.

UA NEE loa mai nei ke Kauka Farani a eia ke noho nei mauka iho o ka Hale Kauka o Mi@eole, kihi hiaina o Alanui Papu me Kalepa. A aia malaila kona Hale Oihana Lapaau.

ELUA DALA wale no ka uku o ka Nupepa Kuokoa no ka makahiki 1875 e hele nei. E aho ka lilo i ka ai a ka uaauau, mamua o ka lilo i ke C@g@, a he puni ka hele mai e makilo pepa.

AOHE NO I NUI LOA! - Ua hooholo na maua aupuni o ke kulanakauhale o Kapa lakio e hookaawale i $2,000 no na lilo o ka hookipa ana aku i ka Moi Kalakaua ma ko lakou kulanakauhale, aohe no i nui loa!

Malalo o ke poo ma ke kauoha e ike ai ko Hawaii nei a pau, ua makaukau ke Komisina Kuikawa no ka Hoikeike nui o Amerika Huipuia e malamaia ana ma Piladelepia, e ohi a e hooili aku i na mea a pau e hoounaia mai ana ia lakou no ka hooili loa aku i Amerika.

I keia hebedoma ae, e lohe mai ai kakou i na mea hou mai na welelau mai a elua o ka aina, oia hoi, mai Amerika mai, a mai na Panalaau mai a elua o ka Hema. Ia kakou e pue nei i ke anu o nei mau la maanei, ke hoohialaai la ko kakou Moi i na hookipa a me na momoua a na puuwai Amerika.

NUHOU KA UWAPO - Ua kukulu halelaau ia maluna o kekahi alahaka ma Pahoehoe i Hilo. O ke ano nae, he halelaau kaupaku ole, he papa ma na aoao, he pili laau maluna iho, a he mau puka aniani no me na aoao. A i ka nana aku nani kela hulali ka hao. A e hana ia aku ana paha na alakaha o keia apana pela. O Hama ka haole kamana me Hanare kana keiki, na laua e hana nei. J W KANA@HOLO.

HABEDOMA HAIPULE. - Mai kela la Sabati mai nei Ianuari 3 a hiki wale i ka la apopo, e noa ai ka hebedoma haipule o na Ekalesia Karistiano o ke ao nei i hooholo lokahi, e malama i ka pule mua o ka makahiki Ma Honolulu nei, ua malamaia na anaina haipule o Kawaiahao a me Kaumakapili i kela po keia po, me ka hui like ana o na Ekalesia elua i kekahi po i Kawalahao, a i kahi po i Kaumakapili. O na Ekalesia hoile i ka hora 11 o ke ao i Polelewa, a i ka hora 7½ o ka po i Kaukeano. E hui like ana no ia mau ekalesia.

LA HANAU O KA MOIWAHINE EMMA. - I ka Poaono aku nei i hala, ua malama ae la ka Moiwahine Emma Kaleleonalani i kona la hanau ma kona Hame noho, a ua nui loa na poe i hele aku e ike i na lealea o ka la, a e ai a hoonuu i na mea ai a pau o ka Papa aina nui a kona lokomaikai i hoopiha ai; ua ai ka poe ai a inaunauna. Mahope o ka paina ana, ua haa mai la na hula Hawaii he nui imua o ke a@aina e piha ana, no keia mea i haki ai ka lanai o Rooke Hale i ka poe lalama iluna e kiei iho'i i ka poe hula e haa ana.

I NA LUNA NUPEPA KUOKOA. - Oiai, ua kukulu paa ia ko makou @ula, o ka uku mua wale no ka mea e loaa ai o ka nupepa ma keia hope aku, nolaila, ke paipai ikaika loa aku nei makou i ko makou mau Luna KUOKOA a puni ka Pae Aina, e hookaa koke mai i ko lakou mau aie; a ina aole e hookaaia mai ma ka la hope o Ianuari nei, alaila, ke kono paa ia mai nei makou e hoonele aku i na Luna Kuokoa aie, no ka mea, aole io no e hoounaia aku ana kekahi nupepa me ka uku mua ole ia.

IMUA O KA AHA HOOMALU. - I deia hebedoma iho nei, ua kau ka Aha i ka olelo hooholo maluna o ke Kauk@ Mohabia e uku i haneri dala no kona lapaau wale me ka laikini ole maloko o keia aupuni.

- I ka Poakolu iho nei no hoi, na hoopaiia kekahi wahine kamaaina o keia hulanakauhale, no ka haawe waione, i na dala hookahi haneri. He mea hilahila ia makou ka hopu ia ana o kekahi wahine ma keia hihia, a ina e lilo keia haawina i hoopai kaumahaia iho la i mea e pau ai na hana waiona e ae e holapu mai nei, alaila, e wai wai auanei, a i hookuli ka lehulehu, e nali aku ana no i ka la o ka pakele, a loaa iho, alali ka waho. Nolaila e oki ke ola, a he kuli ka make.

KEPIO IMUA O KE KIURE - I ka Poalua iho nei, na hookolokoloia o Kepio imua o ke kiu@e o Honolulu nei, ao ka hihia pepehi kanaka. O keia ao kekahi o ka poe i @aoia ai, ua komo pa iloko o ka pepehi ana i ka luahine a me ka ele@ak@le o Kulai@ano i Hilo, i ka la 28 o Iulai@ hala. Ua pakele oia i Hilo, aole i hookolokoloia aka, mamuli o na olelo ike a na kanaka e kauia aku ana i ka A@ana ilolo ae nei o Maraki a me kekahi mau hooh@oi e ae, ua hopuia oia, a laweia mai nei e hookolokolo Ua waeia na Kiure, a ua noho lakou e noonoo no ia hihia mai ia la mai a hiki i ke ahiahi Poakolu iho nei, akahi no a puka mai me ka olelo hooholo ole, no ka mea, he ehiku ma ka hookuu e ola, a he elima ma ka make. Malia paha e noho hou ke Kiure i ka Poalua aenei no ia hihia.

HE NINAU NANE. - Aia ma kekahi puna wai poepoe, e ka ana kekahi kumu laau, @ na kap@ai 3 maluna ae o ka ili wai, a maluna iho o ua laau nei e kau ana kekahi keiki, a e manao ana ua keiki nei e iho mai ia, mai luna mai o ke kumu laau. Pehea la ia e hiki ai ilalo, a hele aku a kau me kela aoao o ka puaawai @ A owai la hoi ka punawai, a owai ka laau me ka lala, a owai la ua keiki nei, a ma ka aina hea kahi i waiho ai ka punawai a me ka laau.

J K MAKALII.

HE WAHINE HOONOHO AKUA. - Eia ma Waikiki-kai nei kahi wahine hoopuaipuni, nona hoi kela poo e kau ae la maluna. No Halepuaa, Puna Hawaii, mai oia, p@neia ke ano, o Kaukahi ka inoa o ke akua w. mua o Kapo w. ka lua o Ulili ke kole, peneia ke ano, ina e hoonoho i kekahi o keia poe akua, alaila, o ke noi koke mai la no ia i ka lole, i ka awa, a me ke dala, a ke heo ia me ka luhi ole. Eia nae ka mea akaaka, mai iho la kekahi wahi keiki @ku a Kamahele ma, (no Puna mai no ia) aohe nae he wahi mea a lapaauia iho e ua wahine hoonoho@ho akua nei; a mai iho la no ke kaue mare a ua Nakuhina nei, a mai make, a e ole ko hai akamai, ola ai, a auhea iho la hoi ke ola a ua akua nei o Puna? Eia hou keia mea kupanahe, mai iho la he wahi keiki uuku hanai na Kawai, a o Kapule nae ka makuakane ponoi, a o ka makuahine nana i hanau, ua make ia; aka, oiai nae kekahi poe e kamailio ana no ka mai o ua keiki nei, he mai no ia ma ka aoao o ka makuakane nana i hanau, he kaikaina unih@pili, o Kamalookalani k, ka inoa o ia akua, aia nao ua wahi wahine hoonohonoho aku nei ke hoolohe mai nei no i ka lakou nei olelo. Eia ka mea i kupanaha ai, ma ka Poakahi, la 28 o Dekemabe, e hoi ana na wahine nei i Puna, aia nae, e hoonohonoho e iho ana kela i ua akua nei ma ke la Sabati, oia ka la 27, i ike ia i ke kahea ana mai ia Kapule. Eia wau la? Paue aku o Kapule. Aole au ia i ike ia oe? Pane mai la ua wahine nei me ka hilahila ole, Ka-ha-ha, kai no hoi owau no keia o Kamaluokalani, kou kaikaina ponoi, i umeke. Pane mai o Kapule, I mea aha ia umeke? i umeke poi nau? Pane aku no ua wahine nei, i ka hua o ka maalea, Aole paha na'u, i ipu hoi paha, i mea e noho ai o ko wahine, no ka mea, ua ikaika loa ko wahine i keia manawa. Ma keia wahi, ke kauoha nei au ia oukou a pane ko Puna poe, e makaala mai oukou no keia wahine, o hoopunipuniia auanei oukou.

Na Puali Kaua o Europa.

Ina e makaukau ana no ke kaua, alaila oia iho la ka mea e hoomauia aku ai ka maluhia o Europa, wahi a ka nupepa Pall Mall Gazette, nona na pakui ana i na puali kaua pakahi o na mana nui o Europa. O ka hila kanawai e manaoia nei e waiho aku na ka Ahaolelo o Geremania e hooholo mai no na koa Sanakuana, alaila, he hoomahuahua ana mai ia i ka ikaika hoa o Geremania, no ka moho lua ole, aka, manao ka nupepa Spencer Gazette, o ka mahuahua o ia poe koa ke kaheaia i kinohi, e hiki ana i ka 300,000. O na koa hoi o Farani, e hoomaka ana ka mahuahua iloko o na makahiki he umikumamalua a hiki i ka 1,800,000, he puali kaua kaulele e like la me na koa Lanakuama o Geremania, aole hoi e emi loa iho ka nui me ko Geremania. O Rusia hoi, iloko o ia manawa e hiki ana ia ia ke hapuku mai i puali kumau he 750,000 ka nui, a i puali ku i ka wa 1,740,000. O Auseturia hoi, ke hooholo mai nei no ia i kona ikaika kaua, a ua hiki iaia ke lawe i ke kahua kaua i na koa mawaena o ka 500,000 a me ka 600,000. O Italia hoi, ua hiki iaia ke hahai mai me ne koa 400,000, a o Tureke, me na koa 200,000; oiai hoi o Enelani me na koa 500,000 e ku pale aku ai no ko lakou aina iho, a ua hiki iaia ke kokua aku mai ke 70,000 a i ke 80,000 koa no ka hooko ana i ke kaua Europa.

HUNAHUNA ME HOU.

O na lilo a pau no ke kaua mawaena o Farani a me Geremania, he $3,095,000,000. Ko Farani lilo ponoi, he $2,720,000,000. Ko Geremania lilo ponoi, he $37,000,000. Eia wale no maluna la o ke kaua ana.

Ua ae ia e hookaawale i Ahaolelo okoa ko na mokuaina o Alasace a me Loaraine, oia hoi na apana aina o Farani i lilo mai nei ia Geremania ma ka lima ikaika; o ke kuma, no ke ano lokahi like ole o na luna. maainana o keia mau aina me ne mea a ko Geremania mau laoamakainana e hooholo ai. He keu wale no ai lanamakanana o keia mau aina haua iloko o ka Ahaolelo, ho@ai ua ai@a i hoohuiia mai me ke kue i ka makemake o na kanaka. E ae oluolu wai ana paha ae kamaaina o keia mau aina i ua Geremania, eiai no ua haole Farani e ola ana, a o ka lakou mau mamo paha no ka hape ke@etoria e hiki mai ana, aole ana paha. O keia hookaokoa ana nae i ahaolelo kuloko, he hana naauao ia.

O ka avariga o na galani wai i ka la nana i hoolawa ia Ladana i ka malama o Novemaba, mai ka muliwai Tamesa mai, he 72,432,283, a mai kekahi mau wahi e mai, he 55,217,513 gelani, nolaila ina e heiia na galani wai a hoolawa nei ia Lad@na iloko o ka la hookahi, ua hiki aku no ia i ka 127,649,776.