Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 51, 19 December 1874 — Ka Hooulu Lahui. [ARTICLE]

Ka Hooulu Lahui.

E kk Kuokoa e ; Aloha oe :— Akahi malania i hahi «e nei, mai ka halawai ana o ka la 11 o Noyemaba, o keia makahiki, no ka imi ana i ka mea e ula hoa ai ka lahui Uaweii, a ua hoiko keia a me keia kanaka i kooa manaomaoli, oo ka mea e olu ai ka lahui; a eia ka niaau inaaoei, A pehea iho la ? A heaha ua mea i hooholoia ?

0 keia kumuhana, he mea i kamailio nui ia i oa makahiki i hala ae noi, a owaa no kekahi o ia poe kamailio malokooaaoa pepa a kakou, a he mea )e»lea kalakalai olelo wale no, aohe hoomaopopoia.

E nana i ka Buke I o ka Nupepa Kuokoa, Helu 17, Aoao 3, oka la 22 o Maraki 1862, aia malail* ko'u kokulu manao, i raea e hoomahuahua ai i keia lahui kanaka, oia hoi ka lawe aoa mai i na lahui e, e pili aoa ma oa kapakahakai o ka uioana Pakipika nei, (aia maiaila ka olalo) a mahope iho o ia mauawa, ua kanalua h )U aa, o lilo auaoei ka lahui i lahui Hawaiiawili. A mahope mai o ia manawa, aole oo i emi iho ka manao oka poe kalai olelo ; a i ka malamao lalai 2, 1864, Qetu 27, Hake 111, o ka Nupepa Kuokoa, Aoao 1, ua hoopuka hou ia mai ko'o kukolu manao no keia mea hookahi oo he hooulu lahoi, i kakaaia ma ka iooa kapakapa, "Kaoakakahiko," aole nae i kakauia kela maaao me ke ano kupooo, aka, me ke aoo hookoakeeo, (aia qo malaila ka olelo.)

Ua hala ae noi na makahiki he umi a kea, a hiki i keia U a'u e kakau nei. Ua eoho ae oei o Knlakaua 1., i Moi oo keia aopuoi; a o ka makia hoi o kooa aopooi wahi ana, oia ka Uooolu Lahui, a ke kao* oha mai nei Oia mai ka Noho Alii mai ia kakoa i oa makaaioana poooi Oaa, oia hoi ka mea a ke aopuni e haoai aoa i oa taassoi dala elima, ($5,000) a hiki i ka lopa hele wale, e ola aoa i ka lavel«we a kona wahi lima oawaliwaii ; a mai ka poe hoi e ka aoa ilooa o na awai maloko o oa hale* pule, a hiki i ka poe hiomaloka ; a mai oa koko alii a hiki i oa ®amo a Papakea ; aohe mea o kakoo i koe i ke kaoohaia ; a ka olelo mai oei ma kekahi o Kanaolelo Alii, o ka U 10 o Novemaba, o ka kakoa koe e haoa aku a». Ke hookonana nei ka maoao o ka Uhoi, o ka waī U ka makoo e hoomaopopo ai ' Ma ke ala bea 1« makoo e hele «i 7 He Mi oa alakai i weheweheia • ka poe kalai oleU « ka U 11 o Nove«nsb», a ke hai mai oei boi ka haiolelo a Rev. Koaea o ka U 16 koka mai 00, e malama i na aooaoo o paa i ka ioU, «ia bo*, e i s>a opk> r (kaoe a me wahme). A ke hoopohala mai «ei hoi o Hawaii, he nai aa keiki om oa aina e a me Beritania, aole malaoM pooo ia o na keiki ao ka oni loa, b« 010 oo aae ka lahoi, a peU no ma Kina, lipaoa, a pela ako. A ke olelo mai nei k% Lm*Oliva t "0 ka hoopooo, oia ka aea • oU ai ka lahoi.** A ke olelo ae Mt Ukoo oei, M Ke ooho nei k«k«hi poeUMIKW i kalpa he poe •* mare»a t a he poe a<jho-kapae f (pela kaole*

] loi«) oa oooui 00 keiki a kekahi poe i aa- | re ole ia, m koe no kekahi poe, • pela ao i j kekahi poe i mare ia, he oai 00 oa keiki ; a o kekahi poe ooho pooo i mareia t aoke : ioaa iki o kekeiki." Noiaila, nai oa ko- | D3Q pohihihi a k*koo e hoomaopopo aktt ai, ! ao ka wai la aoaoai ka kakoa • manaoio ; iho ai. I Eoa hoa'ioha ame na makamaka, aloha i ookoa • he oiaa koou boo 00 hoi ka'o i < maoao ai e paaai ako 00 na kono mua i ; oleloii ae oei. i pani no ia hakahaka ;a ke 1 manao nei no hoi au, eae oui ka Moi ame I kooa iahui kaoika, i ka'o aiakai hooula ia- ' hoi ana, akn, he mea paakiki nae ka hookoia ana mai. Ke maoao oei au, 0 ka'o alakai ana ka pololei, a ptia ae aoa oo boi kekahi, o ka* : oa aiakai ka pono aoa i man*o ai, a 0 kana 00 hoi ke hookoia, a peia ako aoa kekaī hi e aoome at. Ake hoole makawelaweia mai nei hoi kekahi, me ka i mai, "Aohe e u!u hoa ana keia Uhoi ! Ae, be mea uo ia ua ike ia, ke hele oei imua, ke emi oei f me he wai la ke kbhc ana. A pehea la ka I hoi ka pono ? *'E imi aku ika mea i hooai ia," wahi a Solomona. I Ile aa ioa ao e aiakai 1* keia lahoi ma | ka'u kohihuhi aoa, me ka ae mai oka 3Joi a me kona Ahakukamalu, ilokoo na makai hiki aole e emi inaiaio oka elua ; a peoei | nee, owau ka inea kalai oielo malu, oka j Moi ame ke Kohina Kaiaiaina na mea i oana e hooko, ao na makaaioaoa i komo j iloko o ka lahui Hawaii ka mea hoolohe, e like me ka olelo a Paulo ma ka Baibala, e i ana, "E hoolohe ua kaoaka a pau ika ko Alii." A pela e hoike liiliiia ai ka olelo i kela ; • me keia manawa i haiia ae la, a na pua- | kaia hoi ia u kaia mai, wahi aka olelo. | Elua a'u muo kumu e hai aku ai ia ou- | kou, • o na manao pili iloko oia mau kumu nui, na wehewehe ana a me na hooiaio, aole paha e hiki ia'u ke hai akea, oiai he mea nui ka olelo » me ke kaona 0 ke mele. O ka olelo no ke kumo waiwai o kekahi poe ; a ma e holo pouo keia hana e iike la i me ka'o ilu ai, aiaiia, e panaiia 00 ka ole- ! io ame ke alakai ana, me kekahi puu daia kiekie uku hoomau no ka makahiki, a hooili aku i ka'u mamo, a pau na la 0 ke ka- | paia aoa he aupuoi liawaii. Eia mai ua m»u kumo noi ia ; I. E hoomaemae mua ia keia lahui kaoaita a me ka aioa. 11. E hoahaia i poo eUla nui i mes e holo ai oa hana. Kalaiolelo. Paioio, Dek 14, 1874.