Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 48, 28 November 1874 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E Pau na Pupupu Kahiko!

E pani me na Hale Laau!

Papa, Papa, Papa

o kela me keia ano,

a me

Na lako kukulu hale

o kela me keia ano, ma ka

pa-papao s.g. waila ma!

Kahi o

Alanui papu me alanui moiwa

hine, no ke Kumukuai haahaa loa! ae like ke nui me ka makemake

Laau nouaii!

Na Laau ka ola, na papa manoanoa, na papa hele, na kua, aaho, aaho liilii, &c

Laau ulaula!

Na Laau kaola, na papa manoanoa, na papa hele, na kua, aaho, pou, aaho liilii, molina, &c

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula, Na Puka Hale, o na ano a pau, Na Puka Anini, o na ano a pau, Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

Pepa Hale mae na Lihilihi

Na Laka Puka

Na Ami-puka, Na ami-puka liiliil  Na kui nao.

Pena, Aila-pena, vaniki, Wai hoomaloo.

Paakai Helu 1, o puuloa.

E lawe wale ia no na mea i kuai ma ai kela Pa Pepa aku a i kahi o ka mea, kuai mai, ina ma ka keone mai, a me aa Awa o kela Pa@ e like me ka aelike.

Aia @ ke Keena o ka mokumahu "Kilauea," @, Kapena

S.G.Waila ma.

He Kaao Arabia no na Huakai Holomoku Ehiku a Sinibada ka luina Unuhiia no ke "Kuakoa" mai ka Olelo Ariba a ka Olelo Haole, a mai ka Olelo Haole a i ka Olelo Hawaii.

Helu 4.

            Ia ʻ u e pailani loa ia ana, make iho la ka wahine a ko ʻ u hoa ʻ loha, ka mea a ʻ u i noho launa loa ai.  Hele aku la au e hooluolu iaia, a haawi aku la i ke aloha ina ke ano mau, me ke kalokalo pu aku, e hooloihiia kona ola, a pela e mau loa aku ai ko kaua noho aloha ana.  Aka, i mai kona hoa ʻ ioha, "Auwe! a ole loa e loaa ana iaʻu hookahi hora e ola houʻku aiʻ he pono e kanuia au ma ka aoao o kaʻu wahine.  Aole anei oe i ike, he kanawai paa no keia aina, ina e make ka wahine, e hoomake pu aku no ke kane; a ina hoi no ke kane ka make, e hoomake wale uku ana no ka wahine."

            Iaia e kamailio ana e like me keia maluna ae, hiki mai la kona poe makamaka, a kokua aku la iaia ma ke kanu ana i ke kino kupapau o kana wahine.  Ua hoaahuia ke kino make i ke kapa nani loa, i kinohinohiia me na momi makamae.  A ia lakou i hookomo iho ai iloko o ka pahu kupapau, aohe pani iho oluna, hoomaka aku la lakou i ke ka i o ka huakai, a o ke kane no ma ke poo o ka huakai.  Owau no hoi kekahi i ukali pu aku iloko o ka huakai hope loa o ka wahine a koʻu hoaʻloha.

            A ia makou i pii ai a maluna o ka piko o kekahi mauna kiekie, e kokoke ana iwaena konu, wehe ae la lakou i kekahi pohaku nui nana i pani i kekahi lua hohonu.  Ia lakou i olokaa ae ai i ka pohaku, a hookuukuu iho la i ka pahu ilalo.  Aia iloko o ia wa, nonoi ae la ua hoaʻloha nei oʻu i kona mau maka.  maka, e hookomo iaia maloko o kekahi pahu kupapau okoa e ae, me ka pika wei pu,a me ehiku popo palaoa, a hookuukuu iho i kona pahu e like me kahanaia ana o kana wahine.  Hooko iho la lakou i kana kanoha, a mahope o ka pau ana o na mea a pau, pani iho la lakou i ka lua, a hoi wai la makou i ke kulana kauhale.

            Ua kuia au me ka haohao i keia hana pegana, aka, o ka nui o makou, aole loa mea a lihaliha ae.  No ko lakou maa i keia hana mai ka wa liilii mai, nolaila, aohe a lakou mea e kuhau ai.  manao iho la au, ua ino a hoomainoino maoli keia kanawai, a nolaila, ma muli o koʻu ano punahele, ua hoike koke aku au i koʻu manao hoowahawaha imua o ka Moi no keia hana, aka, aole nae ia he mea e loli ae kona manao, me ka i ana mai, "He mea maa ia maanei, a puni ka aina mai kahiko mai; aole nae i maopopo ia makou, pehea la ke kuhiko o keia hana, a aole no hoi he mea i hookuuia o ia ano, mai ka Moi a hiki loa ilalo i ka lopa hele wale." Pane aku la nu, "Aole paha i komo na malihini ma loko o keia kanawai ino pegana?"  Pane mai hoi ka Moi, "Ae, ke ole oia e mare wahine a kane paha, aka, ina nae e mareia ana lakou me na kamaaina nona ka aina, e laahia like ana no."

            Mai ia hora mai, ua lilo au i mea mailo no na pilikia.  Ina e nawaliwali a loaa wahi mea mai iho kaʻu wahine, e lilo ana ia i mea makou nui noʻu.  Ua hooikaika au e papalua ka ikaika e pakele; aka, no koʻu kamailio pinepine me ka Moi ma keia mea, manao iho la au, ua hoouna malu ae kela i na kiu e hakilo iaʻu.  Iloko nae o ka manawa pokole, ua hiki mai ka la ka hopena o kaʻu mea i kakau wale ai.  Loaa iho la kuu wahine i ka mai, a mahope o ke kaa ana he mau la pokole, make aku la ia.

            O ka noonoo wale no iloko oʻu, o ka holo mahuka, a i ole ia, o ka hakaka.  O ke kino o ua wahine nei aʻu hoomakaukauia iho la ia no ke kanu ana, laina ia mai la ka huakai, a konoia mai la au e hele ma ke poo o ka huakai.

            Aia nae ia loakou i hiki aku ai i ka lua o ka hoomaewaewa, ao ia mai la au e kamailio aku i ka Moi a me kona alo alii, ka poe hoi nana i hoohanohano mai me ka hele pu ana i ka huakai hoolewa o kaʻu wahineʻ a ma koʻu ano punahele, me kuu ikeihe no hoi,

"He nui au na lakou, Milimili au na Kalini, Na ka Moi oluna," &c.,

e pakele ana no au i ka make, aka, iaʻu i kamailio aku ai, lilo ae la kaʻu mau olelo i mea ole.  Moe iho la au malalo o na kapuai o ka Moi, me ke aoi ana e hoopakele i kuu ola, aka, ua lilo iho la ia i mea ole.  A no koʻu ike, aole i ae ia mai ke ola noʻu ma koʻu ano punahele na lakou, nolaila, hooikaika aku la au he wahine no kaʻu a me na keiki mua koʻu aina hanau, ua like no ia me ka wahine Arabia maikai, a he pono ia oukou ke mahalo aku ia mare ana.  Lilo ae la nae kaʻu mau olelo nei, i mea noʻu e kanu awiwi loa ia ai, me ke aloha ole iho i koʻu uwe ae me ka leo nui, e kapalili anaʻ lalau mai la no uae lakou me ka lima ikaika iaʻu, a hookomo iho la iaʻu iloko o ka pahu kupapau, me ka hookuukuu iho ilalo, a pani i ka puka.

            Iaʻu i hiki ai ilalo o ka lua, kaanini iho la au ilalo o ka honua, me ka hele a luuluu i ke kaumaha no ka make kino ola.  O ka nui nae o na hora aʻu i hoohala ai ma kela ano, aole e hiki iaʻu ke hai aku, a oiai, o ke kanawai o ka mea ola kino, aohe e ola loihi aku me ka ai ole, emi mai la ka ikaika o koʻu kino.  Leha ae la au a nana i koʻu kulana, a ike aku la i kahi uwiuwiki malamalama ma o a maanei o ke ana nui hohonu.  E mokaki mai ana na iwi kanaka, e waiho wale mai ana na momi makemae loa o ka poe make; aka, o kaʻu mea haohao nae, o ka pilau ole e moino koke ai la koʻu ola.

            Me koʻu ike maoli iho no hoi, ua kaa au ma ke kulana popilikia hope loa, a manao ihho la au, pehea la auanei e hiki ai iaʻu ke hooloihi aku i koʻu ola ana no kekahi mau la?  Aka, hoao iho la nae au ma ka ai pakiko ani i kaʻu mau popo palaoa, a muki iki aku la i kahi wai, a pela no koʻu hana liilii ana no na la he nui; a i ka manawa i pau ai, manao iho la au, o koʻu make kino koe, a heahu la ia alawa ana ae oʻu, hakahaka mai ana ke pani o ua lua nei, a hoomanao iho la au, he kupapau hou e hookuukuu ia iho ana.  Haha ae la au a loaa kekahi iwi nui, a pee iho la ma ke kua, me ka haka pono ae i kahi a ua mau pahu nei e iho iho ana.  Hookuuia mai ana ka pahu mua, kakali aku la no nae au o ka hookuuia mai o ka pahu elua, alaila, papaniia ae ka puka.

            Hoomaopopo iho la nae au, he kane ka mea i make maoli, o koʻu kui aku la no ia i ka pahu o ka wahine, a lele liilii ana, miki aku la au i kana mau popo palaoa a me kona wai, a lilo mai la iaʻu.  Akahi no au a manao ae, e loaa ana iaʻu ke ola loihi hou ana aku.

            He mau la loihi mahope iho, oiai ke kokoke aku nei e pau koʻu lako ai aihue, a e okuu ana no au maluna o koʻu wahi pahu kupapau, ia wa, lohe aku la au i nehe o ka hele, me he pohapohaʻna la o ka wawae kana, mai waena konu mai o ke ana. 

            No ka poeleele loa a me koʻu makau no hoi, aole au i hele aku e huli i kahi nona mai ia nehe wawae kanaka, aka, hooholo iho la nae au, e hoopau i koʻu olaʻna popilikia, oia no ka loaa ana o kekahi puka, e puka aku ai au a pakele.

            Iaʻu i puka aku ai iwaho i ka malamalama o ka la, kukuli iho la au ilalo, a hoonani aku la i ka lokomaikai o na Lani, no koʻu pakele ana.  Iaʻu hoi i amama ae ai, eia ka wau ma kapa kahakai, me ka mauna nui kahi oʻu i kanuia ai mawaena oʻu a me ke kulanakauhale.

            Maanei i ike ai au i ka nunui o ka papai, he papai ka mea aʻu i hahai mai ai, i komo ae paha iloko o ua ana nei, e hoopiha iaia me na io o na kino make.

            Ma hope iho hoi o koʻu hoopiha ana iaʻu iho me na hua ai he nui i loaa iaʻu malaila, lana mai la ka manao iloko oʻu.  E komo hou iloko o ke ana, a lawe mai i na momi a me na waiwai makamae e ae houluuluia.  Ua hana pinepine au pela no na la he nui, a kukaa hoi me na moena i loaa iaʻu maloko o ke ana.

            Aia hoi, mahope koke iho no o koʻu puka hope loa ana mai, mailoko mai o ua lua nei, ua laki loa au i ka loaa koke ana o kekahi moku.  Ikea mai la kaʻu hoailona i kau aku ai i ka moku, a hoounaia mai ana ka waapa e hoopakele iaʻu a me aʻu kukaa ukana.

            Iaʻu malalo o ko ke Kapena lokomaikai, aehe no oia a me na luina i hooniele loa mai i koʻu moolelo, oiai ua paa e aku la no ia kaʻu mau pono, ua ili koʻu moku, a pae olulo au ilaila.  Aohe no hoi i emo, ku ana makou i Bagada, a haawi makana aloha aku la au i ke Kapena a me na luina, ka poe hoi nana i hoopakele iaʻu.

            I ka Sinibada hoopau ana i ka moolelo o keia huakai, haawi hou aku la ia he eke dala i ka aipuupuu, me ke kono pu aku, e hele hou mai e hoolohe i kana huakai Elima.

            Huakai Holomoku Elima a Sinibada

            I keia wa, ua kaulana ae la koʻu inoa no ka luina wiwo ole, a me ke kalepa waiwai nui.  Ua lilo ae la koʻu haahaa i mea kiekie, a nolaila, hoopaa iho la au i koʻu manao e holo moku hou.

            I kulike ai me koʻu makemake, kapili iho la au i moku nui kupono, a hoouka iho la i ka uka nui loa, i oi ae i ko na huakai mamua.  Ua loihi loa ia makou ma ka moana mamua o ka ike ana i ka aina, a mahope loa ku aku la makou i kekahi wahi aina neoneo, kahi hoi i loaa ai ia makou kekahi hua manu nui.  Aia iloko o ua hua nei, he keiki e aneane ana e kiko ae, oiai e puka ae ana ka nuku.

            Oiai makou e noho nei, he mau mea ai miko wale no ka makou ia.  Hooholo iho la na luina oluna o ka moku e ahaina.  E like me ko lakou makemake, wahi iho la lakou he ua manu e kokoke ana e kiko, a oikioki iho la i mau apana, pulehu aku la, a lae ae la a ai.  Papa ikaika aku la au ia lakou aole e ai, aka, aia a pau i ka ai nui, akahi no a lohe mai i kaʻu olelo ao, oia hoi, o ka hoi wikiwiki a kau iluna o ka moku, alaila, holo aku me ka hoohakalia old, mamua o ka hoi ana mai o ka manu wahine, me he mau ao opua la.  Aia mae ia launa i hoi mai ai a hiki i ka punan, ike iho la aole ka hua, ua pau i ka nahaha, nana aku i ke kulikuli o ka luna hana, aohe lua e like ai.

            Lele hou ae la laua iluna, a komo aku la iloko o kekahi ao nui me ka hikiwawe, a nalowale aku la mai ko makou mau maka aku, a manao iho la makou, aohe pilikia i koe maluna o makou.  Ua hoopau koke ia no nae ia manao ana o makou, iloko o ka imo ana a ka maka; i nana hou aku ka hana, e lele mai ana ua mau manu nei, e hanu ana ma o a maanei mamua pono o ko makou nanaina.  A i ko laua kokoke loa ana mai, ike iho la makou i ka hewa o ka hoolohilohi ana.

            Me ko makou manao kuhihewa, hoomakaukau iho la makou me na laau a me na koi, no ka manao e pale aku, eia nae, e lele ae ana laua la a kupono maluna o makou hookuu iho la laua i na pohaku a laua e hii ana.  Hookahi no pohaku i hala, a o ka nui, kamumu lua iluna o ka oneki.  O ka pohaku keia a ka manu kane, haule pono iho la iluna o ka moku, a uahaha liilii iho la ka moku ma na apana he tausani.

            O na luina keia, ua make kekahi poe o lakou ma ka hauleia ana iho e na pohaku, a ma ka lele makau ana iloko o ke kei.  Ua lele no hoi au iloko o ke kai, a ua pakele no nae; ua noho au iloko o ke kai a loihi, me he mea la o ke hopholo aku koe, aka, o koʻ kumu wale no i pakele ai, oia ka loaa ana ae iaʻu he wahi apana laau e lana koke mai ana iaʻu.  Alakei ae la au maluna ona, a na ka makani a me ka ale ka hana, e lawe ana iaʻu i o a ianei; aka, no ka nui loa o koʻu laki, ua hoopae ola ia aku la au ma ke kupakahakai o kekahi mokupuni, ka oi o ka nani a me ka momona o ka lepo aʻu i ike ai ma ke ao holookoa.  (Aole i pau).

Omamalu kaua ma Euroepa

            He mau wa ae nei i hala ka ke Kuhina Nui o Beritania hoopuiwa ana, ua koke mai ke kaua ma Europa. Na keia kumu i hoala mai i na mea a pau i ke ano o ka ua Kuhina nei mea i wanana e ai.  Aole ia i hoike kino mai i ke ano a me ka hora o ke kaua, aka, ua puka a maka ae nei kekahi haiolelo pili i ke kaua, mai kekahi kokua ikaika loa o na Kuhina la loko o ka Hale Ahaolelo, oia o Mr. Noel, a penei ua mau olelo la:

            "Ina e noho alii ae ana o Don Carlos ma ke kalaunu o Sepani, he pehi ana ia e hoonakulu ai i ka poe hoalaala kipi e nune la ma ka anemoku o Italia, a he mea hoi ia e akaka ai ko Farani kanaho i keia mua aku.  No Farani, he pono ia lakou he hoomanao, hookahi wale no manao nui a ke aupuni o Farani o keia wa, o ka hoala i ono Puala Kaua nui nana e poi-pu iho maluna o na aupani kana a pau o ke ao nei.  O ka aina o Farani e haka aku nei na maka me na hiohiona aloha ole, oia o Geremania, a ua manao no hoi ia, aole e hoole ana o Geremania no ka hapai ana i ua kaua hou me kona hoaʻloha, no ka mea, ua ike no na aupuni a elua, o ke kaua hope iho nei i pio ai o Farani, he mea ole ia. Iloko o Geremania ponoi, he elua mau kaua nui a poha ae.  Eia ma Geremania he hakaka nui e laweia nei mawaena o ke aupuni a me ka Bkalesia Roma.  He mea kaumaha i kekahi kilo aupuni o kekahi aupuni nui kaulana ka hookokono ana kau e hooholoia ona mau kanawai paakiki, ana i hoi hou aku i hope i na la o ke au waena, a hookuku e loaa kona lua.  A ua ike anei lakou, aole he poino nana e hooweliweli mai ia Eropa, ina he kuee mawaena o ka umikumamaono miliona kanaka e hono ana malalo o kekahi hoomana a me kanaha miliona malalo o kekahi hoomana?  Eia hou; he kaua iloko o Germania i ano oi aku na hiohiona mamua o ko Eulani ponoi iho; oia ka haunaele o na liwa hana.  Ma Beritania nei, ua hui na Ahahui Lima Hana ma na anaina akea, kamailio akea, a hooholo ma ke akea.  O ko lakou mau kuko na akaka, a ua kaa malalo o na palena o na kanawai.  E nana hou ae kakou ma Tureke a me kona helehelena popilikia, me he mea la o ka pioo koe o na hana aupuni, a e pau ana iloko o ka rula hooponopono kahiko a Ottomana.  O ka hopena o ka rula a Ottomana, oia no ko ua aupuni nui komo ana iloko o ke kaua o Caramea, me ka manao a manao ole.  Ua hoolilo o Enelani he mau nuiliona dala a me na tausani ola kanaka, no ka malama ana ia Tureke, e paa i ke kowa o Basaborasa, a me he mea la, ina no kona ano hiki, kala kahiko la i haaleleia ai.  O Italia, ke hele nei oia a piha i na haunaele, a ina e lele ae ka hanu o ka Ekalesia Pope, e puapuai mai auanei na haunaele he nui nalaila.  No ia mea, i hea la auanei kahi a na maka e amo aku ai a ne @ no he mau pilikia kuloo ma@ noi iho.  Ma ka aina puniole @ aia na lala o ke kaua e loa nei aka, aole makou i ike, pehea la ka loihi o ka manawa a Beritania e ku kaawale mai ui mawaho."

            Ke kaukolo nei o Rusia no na makahiki he nui i hala, no kona kuleana iloko o Denemaka, ma kekahi mau kumu kahiko la, oia paha ka hanauna alii kahiko loa o Denemaka, a i ole ia, no kekahi kumu aupuni alii e ae paha.  Ua pau paha ua koina la ma ka lilo ana o Seleviga-Holetein ia Germania, aole paha, uka, aole kakou i ike.  I keia wa, he koina hou kana ma ke ano e, ma o ka pili ana la o ka ohana alii ia e hoonowelo mai nei.  I keia wa, o ka wahine mare a ka hooilina Emepera o Rusia, no keia mua aku, oia no ke kaikamahine a ka Moi o Denemaka, a o ke kaikaina ia o ka wahine a ka i Hooilina Moi o Beritania Nui.  O keia mau hoopilipili ana ma ia ano, aole paha ia he mea nui ma ka hana ana i na kumu e maluhia ai, aka, he wahi mea imi kala mae paha ia ma ke hooponopono olelo pili aupuni ana.  O Denemaka i keia wa, ke hana hukihuika mai nei e Bisimaka.  Aole loa e ae aku ana Rusia ia Denemaka, e aleia e Geremania, no ka mea, mahope pani ku ia kona mau aumoku kaua ma ke kai Balaticia.  Ina hookahi lilo o na kai o Balaticia ia Geremania alaila, e haawi ana oia i kona ikaika lua ole e paa loa iaia.  I keia wa, ke holo lanakila nei ko Rusia mau moku kaua, aka, ina e lilo, alaila, e nele ana kona mau manuwa i ke kai ole e puka aku ai.  Aia no he kai okoa ko Rusia ma ka akau o Eropa, aka, he uhi paapuia nae e ka hau i kekahi manawa loihi o ka makahiki, a he kakaikahi loa hoi ka hele ana aku mai na kapakai aku o Europa.  He wahi hoolulu moku kaua no kona ma Peteropoloski, ma kona kapakai hikina, e huli mai la e nana ia Rusia Amerika, aka, aole paha oia e aa ana e paniku ia aku oia e Germania, maloko o ke kai Balaticia.

            Mawaho ae o keia mau manao hauli wale o Rusia, ke kokolo e nei ke anu iloko ona, me he mea la e hai wale ia mai ana.  O ke koi mai paha koe o Bisimaka i na okana aina Geremania mua loa i lilo ai ia Rusia, he mau keneturia makahiki ae nei i hala.

            O Farani no paha ka make haalele loa i keia mau la o na moho hakaka, aka, e hiki mai ana nae kona wa e lele kaua ake ai maluna o Geremania.  O kona hilahila no nae i ke pio ana iho nei, ke kumu nui nana e hoaa nei i kona inaina i keia wa.  Ke hoomakaukau kana nui loa nei na mana o Europe i ka wa ano, o ka hele ia a hiki i na niho ka makaukau.  A ina e komohia ana o Rusia me Geremania i ke kaua, aole loa e nana make wale aku o Farani, ia Geremania kona enemi, aka, e lele aku ana oia. 

            O keia mau kumu a me kekahi mau hiohiona omamalu kaua ma Europe, oia ka mea nana i hoolawa mai i ka menao o na mea a pau, aole e loihi ana ka manawa e noho maluhia ai o Europe, a ulele iho a hakaka.

Ka make ana o Debora K Kaana

            Ma ka hope 10 o ke kahahieka Poaono, la 14 o Novemapa nei, ma Aipae, Waikiki waena, ua kii mai la ka make a lawe aku la i ke uhane o Mrs. liliana Debora Kalaniawe Kaane, kuu lei aloha pauole e na la

            Ua hanauia oia ma Mahukona, Kohele, Hawaii, i ka malama o Sepat 16, 1852, a make iho la i Novemaba 14, 1852, a make iho la i Novemaba 14, 1874 - aneane 81 mek i mal me 28 la o kona ola ona ma keia ao.  Ua mareia oia me J W. Mikasobe, ma ka Posono, la 14 o Septemba 1867; a o ka loihi o komaua msu la o ka hiipoi ana i ke ae ike a ke Akua, he 7 makahiki.  I malama a me 28 la, a hiki i ka wa n ka Haku mea hale i kono mai la i ka uhane e hele aku imua one e halawai ai He mai loihi no kono o ke kaa ana, a o kona mai nae i pauaho mai ai i ka maua pili, he luai akoko.

            Ma ke kakahiaka o kona la i make ai, he ola maikai no oia, aohe ano hiohiona

"Haalele i Puna na hoaʻloha,"

oiai e oia mauʻna ka pii malie ana mai o kea maikai, aka, no ka Haku nee ka la kaulana i oleloia me he "aihue la." Lilo aku la kona uhane, a nalowale pu aku la me kona kino, aka, o kana mau hana, aole no au i poina, oiai he wahine hoopono ola, he heahea, he makaala ma ne mea pili i ka ka wahine mau hana a me kahi apana e ua hana a ke kane.  He opiopio kona mau helehelena, he kanaka-mauka kana mau hana.  Me ia ano no oia a hele wale aku la; a no ia mea, na haku iho au i wahi kanikau kanaenae aloha nona, a eia mai no ia.  Kanikau he n he manao mihi

A me ke aloha ia oe e Debora K. Kaaua,

Kuu wahine mai ka la wela o Kuilei,

Ke kui nei au a papahi i ko aloha - e

E lei hookahi ana au ia lei - a;

Kuu wahine mai na ala kaika kepekepeke,

Mai ka leo o ka wai o Waiake

Mai ka wai nu o Kahelepunlu,

Mai ka hanwalaau a na makua,

Ao-we kuu wahine - e

Kuu wahine mai ka wai o Kamoku,

Mai ke kula la wela o Mailiili,

Mai ka leo hone o ka bele o Imiola,

Aloha is Hele Laa hoomana o ka Haku,

Aloha ia wahi a kana e noho ai,

E holoholo ai oe i kou mau la kamalii,

Me ou hoa imi naauao o ia mau la,

E uhaiaholo ai i nei kula e,

Ao-we kuu wahine - e.

Aloha kuu wahine o ka wai o Paakea,

Mai na la kanaka nui o ua wahi nei,

Mai ka piina ikiki o Kaluaohau,

Mai ka la koliliu iluna o ke a!

Kuu wahine o na hana Kula Sabeti,

Mai ka huikau o na aumana,

Mai na po mahina o ka aina,

Ao-we kuu wahine - e.

Aloha kou wahine mai ka wai o Kaluaoʻo

Mai ke kula loa Kapahulu;

Kuu wahine mai ka piina ikiki o Kalehu,

Mai ke one lauhulu o Kahala,

Mai ke kai oolea o Keala wai,

Mai na nalu paio o Keauau,

Au e lele Daimana-hila i ke kai,

Aloha ia wahi a kaua e hele ai

Ao-we kuu wahine - e.

Kuu wahine mai ka lai o Kaloahole,

Mai ke kula la wela o Papeneoa,

Mai ka nalu hai o Kalehua,

Mai ke one maokioki o Kauahui,

Kuu wahine mai ke kakai one o Kikii,

Mai ke one lamake o Kahaloa,

Mai ka wai au o Apuakehau,

Kau wahine wai ke kai o Kawehewehe,,

Wehe oe i ka pili ia kaawale,

Heoko-o i ko kaua noha ana,

Aloha ka wahine ka hoa pili-e,

Kuu wahine mai ke ula o Kai wiula,

Mei ka wai loopoo o Niuhelewai, Mai ka Ihuanu hoi o Leleo, O ka hainaka ka ipo e nuu ai,

Ae-we kuu wahine hoi-e.

Kuʻu wahine i ka la o Honolulu, Mai ka huikau o ka Hale Leta,

Mai ka la welawela o Kikihale,

Kuu wahine mai ka pihe kenaka nui o ke

Mai ka uloaoa a na moku,

Mai ke ahu kai o Ulakua ka hele-e,

Mai ka leo anoano o Uwekahuua,

Mai ka male hele nui o Kawaiaheo,

Aloha ia wahi a kaua e hele ai,

Ehoolohe ai i ka leo o ke Ola,

Au-we kuu wahine-e.

Kou wahine mai ke kula o Kahua,

Mai ka la kolilia o Kuula-e,

Mai ka wai hoihui o Kewalo,

Aloha ke kohe o Kalia a kaua e hele ai,

E laolele ai i loaa ona wahi pono kino,

Kuu wahine mai ka ua anu o Manoa,

Oia Ue-kuahine hehi i maka o ka lehua,

Ka lele ao la ma uka o Maaigapo-a,

Pu loko oʻu i ko aloha e noho nei,

Kuu wahine mai ka Ua-lilehua o Palolo,

Mai ka uka anu o Kaau-e,

Ke au nei au o kuu ike i ke kiaowailua-a

Kuu wahine mai ka wai o Pae - e,

Pau kaoa la e kau aloha kaawale oe, Au-we kuu wahine-e.

James Wanineole M,

Waikiki-wena, Nov. 23, 1874.