Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 47, 21 Nowemapa 1874 — Page 1
| This text was transcribed by: | Taliilagi Viliamu |
| This work is dedicated to: | kuini Piʻolani HCC |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, POAONO, NOVEMABA 21, 1874. NA HELU A PAU 677.
E PAU NA PUPUPU KAHIKO!
E pani me na Hale Laau!
PAPA! PAPA! PAPA!
O KELA ME KEIA ANO,
---A ME---
NA LAKO KUKULU HALE
O KELA ME KEIA ANO, MA KA
PA-PAPA O S. G. WAILA MA!
---KIHI O---
ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA
LOA! ae like ka nui me ka makemake.
-----
LAAU NOUAIKI!
NA LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO,
AAHO LIILI, &c.
LAAU ULAULA!
LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO, POU,
AAHO LIILII,
MOLINA, &c.
Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,
Na Puka Hale, o na ano a pau,
Na puka Aninni, o na ano a pau,
Na Olepelepe Puka, o na ano a pau,
--------
Pepa Hale me na Lihilihi.
--------
NA LAKA PUKA!
NA AMI-PUKA,
NA-AMI PUKA LIILII,
NA KUI NAO.
----- ---
PENA, AILA-PENA, VANIKI,
WAI HOOMALOO.
---------
-PAAKAI Helu 1,
O PUULOA.
-----
E lawe wale ia no na mea i kuaiia
mai keia Pa-papa aku a i kahi o ka mea kuai mai, ina ma ke kaona nei, a ma na Awa
o keia Paeaina e like me ka aelike.
-----
Aia maanei ke Keena o ka
MOKU MAHU "KILAUEA,"
D. TAYLOR, KAPENA.
-----
S G. Waila Ma.
614-3m
La Hanau o ka Moi ma Honolulu.
O ka la 16 o keia malama, oia ka Poakahi i hala, ua malamaia ma Honolulu nei, me ka hoolohe ana i ke kahea a ke Kuhina Kalaiaina; o ka puni ana ia o ko ka Moi KALAKAUA mau makahiki he kanakolu kumamawalu, a i ka mua hoi o Kona mau makahiki ma ke Kalaunu o Hawaii nei.
Ua malama ae na anaina hui o Kawaiahao a me Kaumakapili, maloko o ka luakini o Kawaiahao, i ka hora 10 1/2 o ke kakahiaka, a pela no hoi na aoao hoomana e ae ma keia kulanakauhale.
Ma ka hora 12 awakea, ua weheia he anaina no ka hoolohe ana i na haiolelo o ka la, oia o Rev. M. Kuaea, ka olelo aloha a ke Alii ka Moi, ka haiolelo a ka Mea Kiekie ke Alii W. P. Leleioku, a me ka haiolelo a ka Mea Hanohano J. M. Kapena.
Mamua aku, ua hoomakaukauia he wahi kiekie e ku mai ai e haiolelo a e noho ai hoi o na alii wale no o ka aina nei. Ua uhiia a paa i na Hae Kalaunu, a ma kahi awai uuku, ua uhiia koua alo i na launahele lipolipo o ka wao; a iloko o ia wehi, ua ikeia aku ka hua palapala K e keokeo mai ana.
Mahope aku o ka awai, a mamua iho hoi o ka Papa Himeni, ua kau ia ke kii o ka Moi, me ka lei maile e papahi ana a me na hae kalaunu elua, e hele ana na poo hui i ke kii.
Ua hoonohoia hoi iluna o kahi e haiolelo ai, he ehiku wale no mau noho, a no na alii wale no o ka aina. O ke alakai hoi o keai la kanaka nui wale, oia no o ka Mea Hanohano J. Moanauli o keia kulanakauhale. Ma ka wa nae e hookomoia ana ka poe makaikai, a mamua ae hoi o ka hora 12, ua hiki mai la na kahili eono, a kukuluia no ma kahi i hookaawaleia no lakou.
Ma ka hora 12 ponoi, kuilua mai la na pu o na manuwa a me ko Ainahou, a mahope ii iho, hiki mai la ka Moi, ka Moiwahine, ka Hooilina Alii, na Kama Aliiwahine, Liliu, Kapili, Keanolani a me ke Kamalei Haku Pauahi a me na ukali.
I ke komo ana mai o ka ohana alii i ka puka, ua hoomaikai mai la ke anaina ma ke ku ana iluna, ua ulele mai la na puhi ohe i ka leo mele "Kamehameha."
Ua alakaiia ka Moi a me ka Ohana Alii e ka Peresedena o ka la, a hoonoho ia maluna o kahi keikei e hiki ai i na na mea a pau ke ike aku. Ua huli pono mai ka Moi i ke anaina, a o Kana Moiwahine ma ka lima hema a me ua kaikuahine Alii, Lilia a ma Pauahi; a ma ka lima akau ka Hooilina Alii a me na Kama Aliiwahine, Keanolani a me Likelike.
I ka pau ana o ka honehone a ka ohe, ua mele mai ka Papa Himeni a me ke anaina i ke mele "E ola ka Moi i ke Akua," oia keia mau pauku mele:
1. Ke Akua mana mau,
Hoomaikai pomaikai, i ka Moi!
Kou lima ma e,
Malama, kiai mai,
I ko makou Moi,
E ola e!
2. Ka inoa kamahao,
E Kalakaua e
E ola mau!
Lei nani o makou,
Maliu aloha mai;
I kou Lahui nei
E ola e!
3. Na ke 'Lii o na 'Lii,
E poai i Moi;
No ka Lahui!
E mau ka ea nei
O ke Aupuni Ou
Ka makou pule nei
E ola e!
A pau ke mele ana, noho iho la na alii ilalo, a pela no hoi ke anaina.
Eia na maka hanohano i hele ae: Na Mea Kiekie na Kuhiua Kalaiaina, ko na Aina e, Waiwai a me ke Kanawai, na Kanikela o na aupuni e mai, na maka hanohano o ka aina a me ka lehulehu, aohe i kana mai ka hewa i ka wai, ke hele la a "Le-i Kohala i ka nuku na kanaka." Ua ulua mai iloko o keia anaina, na Hawaii ka poe nona ka la, na kamalii Kula Sabati, na haole a me na ano kanaka a pau o na aina e mai.
Ua weheia na hana me ka pule ana a Rev. M, Kuaea. A pau ka pule, ua mele hou ia e ka Papa Himeni ke mele malalo iho:
1. Nana mai o ka Haku
I na kauwa Au
E noi aku nei
I Kou ahonui.
Hanai mai ia makou
I ka Mana Lani,
Hoomau Kou uhane
I ka naau maemae,
A pela aku.
A pau keia mele, alaila, ua hookuuia ma ka ipu makani a Laamaomao, nona ka inoa, "Wahikapuniu," e ka haiolelo o ka la, oia o Rev. M. Kuaea. Aohe mea mahalo ole, ua piha kela naina i ke kaao no ka maikai o kana olelo, a no ke kupono o ka hakuia ana, a o ka la ia e huai ai. A me he mea la, i ka makou hoohalike, ua pakeu ae keia i kana haiolelo Iuhile. Ua maopopo, ke hele nei kona kaulana ma ka haiolelo, a e pii mau ana hoi i kela a me keia wa. A no ko makou makemake e lawa like ka lahui i ka ike i kana haiolelo, a e pii mau ana hoi i kela a me keia wa. A no ko makou makemake e lawa like ka lahui i ka ike i kana haiolelo, nolaila, ke pai nei makou malalo ia Wahikapuniu:
"Ua nani no na mea a Iehova i hana mai ai no kakou; a ua lealea kakou malaila." Halelu 126:3
He nui no na mea nani a Iehova i hana mai ai no kakou, a ua lealea kakou malaila; aka, aole e hiki ia'u ke hoike aku ia mau mea a pau, no ka mea, ua pokole ka manawa, a he nui na hana.
O ka'u mea wale no e uhola ae ai imua o oukou i keia la, o ka heluhelu aku i na hana nani a Iehova i hana mai ai no kakou, ma o na Moi la ana i honoho mai ai no keia lahui, mai ka Moi Kamehameha I., a hiki i ka Moi Kalakaua I; no ka mea, ua kahakahaia ia mau mea ma na hua nui a maopopo, iloko o ko kakou mau naau.
E nana i na manao o ke Akua iloko o Kamehameha I.
1. i hookahi aupuni.
2. Aupuni pau ole.
3. Mamalahoa Kanawai.
He nui na'lii a me na aupuni mamua aku o Kamehameha I. Kaua aku a kaua mai lakou, haunaele wale no, aohe malu iki; a i ke au o Kamehamea I, ke koa wiwo ole, ua nai oia i keia mau mokupuni, mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Mano, a lilo i hookahi aupuni, a ua kapaia o ke AUPUNI HAWAII.
A i mea e maluhia ai kona aupuni, ua kau iho la ia i ke kanawai, a i kapaia, "Mamalahoa Kanawai," oia no keia,
"E hele ka elemakule a moe i ke ala,
E hele ka luahine a moe i ke ala,
E hele ke keiki a moe i ke ala."
Ua hookoia keia kanawai a hiki i keia la; a na ke kanawai o ke aupuni o ka malu i hooko loa i keia; ua maluhia kakou a hiki i keia wa.
Iaia e kaa ana i kona mai hope loa, ua noi aku na'lii iaia, "E Kalani, i hua na makou," "E Kalani, e haawi mai oe i hua na makou." O ke ano o ia mea, o kana olelo kauoha. Aole nae oia i pane koke mai; a no ka uluhua, pane mai la oia, "E oni wale no oukou i ka pono a'u i imi ai, aole e pau."
O keia huaolelo ano nui, he wanana no ia mai ke Akua mai; no ka mea, ua mau kona hookahi ana, a me ka maluhia, a pau na Kamehameha, a hiki hoi i keia lalani Moi hou.
E heluhelu hoi i ka manao o ke Akua ma o Kamehameha II la: Eia ka huaolelo nui a maopopo lea. E ainoa ke aupuni. He pilikia nui loa ka aikapu i ka wa kahiko, aole ai pu ke kane me ka wahine, aohe e ho-a pu ia ka ai a ke kane me ka ka wahine. Ua kapu hoi na wahine i ka ai ana i kekahi mau mea ai; aka, i ke au o Kamehameha II., ua weheia ia pouli, a ke ai pu nei kakou i keia wa; na pau ka luhi a me ka inea o ia mau hana.
E heluhelu hoi i na manao o ke Akua i ke au o Kamehameha III., ma na hua maopopo ekolu:
1. No ke Akua ke aupuni.
2. i aupuni palapala.
3. Aupuni Kumukanawai.
Na Kaahumanu i puana ae, "Ke haawe nei au i ke aupni o a'u moopuna no ke Akua." Ua lawe pu o Kauikeaouli ia huaolelo, a ua pakui hou aku: "I aupuni ko'u aupuni." Mamuli o keia mau hua, ua hoolahaia ka pono Karistiano a me ka naauao a puni o Hawaii nei; ua kukuluia na halepule a me na halekula a puni ka aina. A i mea e hooiaio loa ai ka Moi Kamehameha III i jela mau hua, kukala ae la akea ae la oia, "O ke alii pono, oia ko'u alii; o ke kanaka pono, oia ko'u kanaka."
Ua hookoia ia olelo; ua hoonohoia ka poe pono a noonoo, mai Hawaii a Kauai; ua hoomaluia ka aina a maluhia, ua lanakila ka pono, a na pio ka hewa. "Ua malu ke kula aohe lele pueo." Oia ka makana a ke Akua, no ka haawi ana keia aupuni Nona, no ka mea, o ka maluhia a me ka pomaikai kona makemake.
Aole oia wale no ka ko Akua makana i haawi mai ai iaia. O ke aupuni kuokoa kekahi, no ka mea, i ka hiki ana'ku o na Elele noi kuokoa i na aupuni nui a naauao. Ua ninauia mai no ua mau Elele nei, Ua naauao anei na kanaka, a ua hili i ka pono Karistiano? Ua ae ia'ku, ua huli na'lii a me na kanaka i ka pono a me ka naauao, ua paiia na palapala a me ka nupepa, ua kukuloia na luakini a me na halekula a puni ka aina.
Ua hookumuia ua ekalesia; pela i loaa ai ke kuokoa o keia aupuni.
Eia kekahi; ua kukuluia ke aupuni Alii Moi, Aupuni Alii Kumukanawai. Ma ia Kumukanawai, ekolu mea kuleana iloko o ka aina, a ekolu no hoi mea mana e kau i ke kanawai; o ka Moi, o na’lii a me na makaainana; nolaila, ua hookaawaleia ko ka Moi aina, ko na’lii a me ko na makaainana; ma ke kuleana, ma kea no alodio, o ka mea a na kanaka e kaena nei, “O ko’u kuleana keia, a he mana ko’u ma ko’u kuleana, a e hana no au i ko’u makemake a pau ma keia wahi.”
E nana hoi i ka manao o ke Akua ma o Kamehameha IV ‘la. Aole no he mau mea ano nui loa i hanaia iloko o kona au. E hoomanao nae kakou, he hoola lahui i ka hapaia eia, e nana i ka Halemai i kapaia, “Ka Halemai Moiwahine.” E malama ana i ke ola o ka lahui.
E nana i ke au o Kamehameha V., ma na hua maopopo elua:
1. Hoololi Kumukanawai.
2. Hookuonoono Aupuni.
Aohe hoololi Kumukanawai nui e ae e like me ia; ua hooliia mai mua a hope, mai ka io a ka iwi. O kea no nui nae o na hoololi, o ka hoemi i ka mana o na makaainana, a o ka hoopau i na inoa o na Kamehameha, a hoomaka hou he lalani Moi hou; a ua hookoia i keia makahiki ma o ka Moi Kalakaua la.
Ua hookuonoono io no oia i ke Aupuni. Ke hoike mai la ka hale leta hou. Ka hotele a me hale o na oihana Aupuni, a me na mea e ae he nui wale.
Aole a’u mea o olelo nui ai no Lunalilo, no ka mea, o Kauikeouli alua no ia, no ka mea, ua hoomau oia i ke Kumukanawai a kauikeouli, a ua hilioai nui i ka hoomana mai Amerika mai. Ua hoike ae la ia i kona aloha lahui ma kana palapala hooilin, e hookaawale ana i $25,000 no ke kokua ana i ka poe ilihune.
E hoomaopopo hoi i ka manao o ke Akua ma o ka Moi Kalakaua I.
1. Hooulu lahui.
2. Hooulu waiwai.
He mau haawina paakiki ka ke Akua i hoala mai nei iloko o ko kakou Moi hou; no ka mea, ua hooikaika mau na Moi i hala, e hooulu i ka lahui, a e hoopau i ke emi ana, aole no i hiki a hiki i keia wa. Ua hakilo ka poe kilo lahui, a me a’u pu hoi kekahi, aole nae i ike ia iloko o ke kau Ahaolelo i hala ae nei, kekahi kanawai e pili ana i ka hooulu lahui. Ke nana nein a mea a pau, me ka ninau, Mahea la kahi e hiki ai i ke hooulu i ka lahui; ke olelo nei au, he ninau paakiki loa keia, o Wahikapuniu ka inoa, aia a naha ka puniu, alaila, loaa ka haina. Aole i ka Moi ke ola o ka lahui, aia no ia kakou, o ka wanana ka ka Moi, a o ka hooko ka kakou. E like me ka olelo, “E malama i ka leo o ke ‘lii, o haule i ka lepo.” Pela wale no e ulu ai; o ka wanana ka ka Moi, o ka hooko ka kakou, ma ka malama ana o na makua i ka lakou mau keiki ma ka hale, aole e hookuu wale aku e hele wale i kea o a me ka po, a pau i ka iole; auhea auanei ka anoano e hooulu ai i ka lahui? O ka maluhia o na keiki, oia ke ola o ka aina.
Eia hoi, ke makaukau nei ko kakou Moi, e haalele mai i ko kakou aina, no ka imi ana i ka pono a me ka pomaikai o kona lahui. Ea, luaole kona aloha! O wai kona like iwaena o na Moi i hala ae nei? Hookahi ona mea like o Haku Iesu Kristo. Ua haalele oia i kona Makua, kona aupuni nani, na hoa hemolele, a iho mai i keia ao ino, e imi i mea e ola’I na uhane o kanaka. Pela ko kakou Moi e haalele nei i kona aupuni, kona ohana a me ka lahui, a eholo aku ana i ka moana kai lipolipo, a i kela aina palahalaha e imi i ke kuikahi panailike, ka mea i hoao ia i na Moi i hala ae nei, aole nae i loaa.
He mea nui kana e imi nei, i loaa i na mahiko ke ola, a me ka mahi laiki, a me ua hana e waiwai ai ku aina, a me na poe kalepa: aia a ola keia mau oihana, alaila, loaa i ka lahui ka waiwai, aia hoi a waiwai ka lahui, alaila, waiwai ka aupuni.
O ka holomua o na oihana kuloko, oia ka uhane o ka aina. i keia wa ua emi ka waiwai o na kumu waiwai kuloko, uo ke oui o ke duke ma Amerika, ko kakou Makeke kuke. O ka hele ana o ko kakou Moi nbo ke ola o keia lahui, ua like ao ia me na aumakua i make kahiko, e hoihoi mai ana i ka uhane o kona poe, e hele aku aua e lele i ka leina a ka uhane.
Nolailai, e o’u hoa makaainana, ke paipai aku nei au ia oukou, me ka ninau aku. Ina pela ka nani o na mea a Iehova i hana mai ai no kakou, pehea kakou e hana aku ai iaia?
1. E haawi ia kakou iho i mohai ola, i ke kino a me ka uhane, i mealalo, oluolu, i maliu mai kela i ka kakou mau pule a me ka kakou molia ana no ka Moi Kalakaua.
2. E kau leo aku kakou i na lani, e kiai, e malama, e alakai, a e hoopomaikai i ka Moi a me kana huakai. E kanohe aku ia Keaumiki a me Keauka, e lawe aku ia Kalawi, a hoopao aku i kela aina nui a palahalaha.
3. E nui aku i ka Makua Mana Loa, e hookaakaa mai i ka uaau o ka Moi, e ike i ke Akua, ka Makua nana e kiai a malama iaia i keia huakai aao nui i na aioa e, a e hoihoi i maluhia mai iaia i o kakou nei.”
Iloko o ka wa e kamailioia ana keia haiolelo, ua ikeia aku ka piha o ke anaina i ka olioli ma ka paipai lima ana.
A pau keia haiolelo, ua mele ia e ka Papa Himeni ke mele “Kamehameha,” oia keia:
1. Hawaii Ponoi
Nana i kou Moi
Ka Lani Alii
Ke’lii.
HUI:- Makua Lani e
Kamehameha e
Na kaua i pale
Me ka Ihe.
2. Hawaii Ponoi
Nana i na ‘Lii
Na pua kau muli,
Na pokii.
Hui:- Makua, &c., &c.
3. Hawaii Ponoi
E ka Lahui e
O kau hana nui
E u-i e.
Hui:-Makua, &c,. &c.
A pau keia mele me ka maikai mai na puukani mai o ka papa himeni, alailai, ku ae la ka Moi a keehi mai la imua he kapuai paha, hoopuka mai la i kana olelo aloha. Ua kamailio ka Moi me ke akahele a me ka nui pono o ka leo e lawa ai ke anaina. Ua hakuia no hoi na olelo me ka hoalohaloha. i ko makou ike, o kana haiolelo maikai loa keia imua o ke anaina, aohe one like mamua aku. Ua hoike mai na puuwai Hawaii oiaio i ka makemake, ma ke u maoli mai no a me ka hehihehi a me ka paipai o na lima. No ko makou inakemake nui, ke pai iho nei makou malalo iho:
“ALOHA OUKOU:
Ua lawe mai au i keia la, oia hoi kuu la hanau, i la hoomaikai i ka Mea Mana, no na pomaikai o ko kakou ola kino a kokoke i ka puni o keia makahiki. A ano ka mea hoi, ke kokoke mai nei ka Manawa o Ko’u holo ana aku i na aina e, e imi i ka pomaikai o na hana nui o ko kakou aupuni; ua puili ae au i keia wa, e hai aku i Ko’u aloha ia oukou e na maainana.
Ke hele nei au e hooko aku i ka mea a ke kau Ahaolelo i hoohole iho nei.
He mea mau iloko o na moolelo kahiko o na aupuni a me ko keia wa no hoi, ke kaahele ana o na Aimoku iloko o kekahi mau aupini e aku, e imi ana no i pomaikai lahui iho.
Ua maopopo i ka poe Kalaiaina noiau a pau, ke ole kakou e paeli koke i ka pomaikai o na mahiko, alaila, e we ana ka aina, me ka ukaliia e na poino he nui; aia a loaa ke Kuikahi Panai Like, ka hoaie ana i ked ala, o kekahi kumu no ia nana e kokua nui mai ia kakou i ka hooulu ana i ka lahui, ka mea e kau nuiia nei. Ma ka hooulu ana i ka lahui, ke hooko nei au ma na mea e hiki ana, Ia’u ma Ko’u aoao, a ua koe ka oukou e hooko aku ai.
Ma keia huakai A’u e hele nei, ua waihoia mai ma ka lokomakai oke aupuni, e alo aku Ia’u a me O’u ukali. Nolaila, e O’u makaainana aloha, o ko oukou akoakoa ana mai nei i keia la, e hoomaikai i ka Mea Mana Loa, no na pomaikai i loaa mai i aia mai, e lawe ana Au i ka oukou mau Alana, i hoa hele pu me A’u ma ke ala.
Ke hele nei Au, a ke waiho nei i ka hooponopono ana o ke aupuni i Kuu kaikaina i aloha nui ia; a ke lana nei Ko’u manao, e hiki ana iaia ke lawelawe i ka oihana koikoi A’u e hooili aku nei maluna ona, oia hoi ka pono o ke aupuni a me ka hoomaluhia o ka lahui. E ike oukou iaia, e like me ko oukou ike ana mai Ia’u, a me Ka’u Moiwahine, a me Ko’u mau kaikuahine, me Ko’u ohana a me na Alii.
He mea ano nui no ko Ko’u haalele ana iho i ka aina nei, a hele aku i na ale kupikipikio o ka moana, me ka haalele ana iho i Ka’u wahine a me Ko’u ohana, a me oukou e na makaainana.”
Mahope o keia haiolelo maluna ae, he himeni na na Kamalii Kula Sabati i mele mai me na leo maikai, i ka himeni “Lei Rose”
Alaila, ua kokuaia ka olelo aloha a ka Moi e Kona Pokii Alii, nana i hoopuke mai i kekahi mau manao maikai e ku ai i ka oni iloko o ka manao o ka poe i lohe. He haiolelo loihi kana, aka, no ke keena ole, ua waihoia.
Pau keia, ua ulele mai ka poe puhi oho ma ko mele ana me na leo honehone i kekahi mele i hoomaukauia no ia wa.
Alaila, ua haiolelo mai ke Kiaaina Kapena e kokua ana i ko ka Moi manao.
A pau kana, alaila, ua ku ke anaina a pau iluna, a mele hui i ke “Mele Lahui Hawaii” a ke Alii Lilia i haku ai, me ka maikai a me ka nanea i ka hoolohe aku. Ua hookuu ia na hana me ka pule hope a Rev. M. Kuaea.
Ke hoike mai nei kekahi leta o Havana ma Cuba, ua hoopuka ae ka nupepa aupuni olaila e kanawai e auhau aua i na makaainana i 5 hapa haneri o ko lakou mau dala, no elua makahiki ka loihi, i hanaia keia i mea e hemahema ole ai ka oihana waiwai.
Ua haiia aku ka lono i ka mea kakau o ka nupepa Geremeania Kreiz Zeilung ma na kahua kaua o ka poe kipi o Sepania, e hoopuia oia a kipuia ina e a-e mai ana ia ma keia aoao o ka palena.
Ua loao wale ia, mai Berelina mai, aole e emo a hoomaka mai o Rusia e kukakoke me Peresidena Serrano o Sepania. O Rusia wale no ka mana nui o Europa i koe aohe i ike mai ia Sepania ma kona ano aupuni kuokoa. Nolailai ina e ike wai oia, alaila o ka pau loa ae la no ia.
Ke oleloia mai nei, he kanaka piha hana o Bisimaka a oi loa aku. E haka pono ana kana wahine, na keiki a me kona mau hoaaloha iaia. O ka naaukake kahiko a me ka palaoa papaa, kana mea ai o kekakahiaka; a he pakela ai oia i ka aina awakea. He puni puhi paka, hana a palolo oia ma ko kakaolelo. Makena kona lealea ina e oluolu oia, a kuokoa no hoi kana mau kamailio ana ke hoopuka mai.
Ua hoopuka ae ke Suletana o Morocco, he kanawai e papa ana i ka lawe ana aku i waho o na kulina, mai Morocco aku, no ka Manawa he ekolu malama.
Ua lonoia ae mai kekahi nupepa mai o Ladana, he hoike e hai ana e mare ana ke Kama Aliiwahine Thyre o Denemaka me ke Keikikane a ka Moi o Hano vere i pau; a ua pahola ae kekahi lono, ua ninau aku o Bisimakaa i ke kumu o keia hoohui ana e mare.
E haalele koke ana o Tiera ia Farani no ka holo i Italia. Ua hoikeia ae o ke kumu o kana huakaihele, o ka hoopau aku i na kanalua o na manao o Europa i ke kukulu ana ona aupuni Ripubalika ma Farani.
Ma ka akoakoa ana o na Kuhina ma Pariss, ua noiia ae a noonooia ka pono e haalele iho ka wahine a Don Carlos i na palena o Farani i ka wa pokole.
Ma Belegiuma i make mai nei kekahi wahine pomaikai, o kona inoa o Madame Monseur, ka mea i hoahu a ku ka paila o ua mea he kappa komo. Mahope o kona ake ana, ua imiia aku kona mau weihoaa, a e waiho ana na lole a makena wale. E waiho mai ana he puu lole i okioki ole ia, a e kakau ana no na kumukuai o kela a me keia apa lole me he lole kuai la oloko o kau hale kuai. Mawaho ae o ia mau mea, he mau haneri papale, na lole i humuia a paa, na koloka, na kihoi a me na ano lole e ae. Ua manaoio ia, ina e kuaiia keia mau lole a pau, alaila, e hiki ana ka nui o na dala loaa mai i ka $20,000.
Ua kauohaia aku nein a poe kakau nupepa o na aina o mai e komo ana iloko o Parisa, e ke aupuni o Farani ma o ko lakou mau Kuhina noho pakahi la, he pono ia lakou ke olelo maikai no ka puili kana Farani.
E malamaia ana kekahi anaina mare hanohano ma Kikako, ma ka ia 20 o Okatoba, oia hoi ka hoohuiia ana o Ferederica Kalani, keikane a Peresidena Kalani me Miss Henore, ke kaikamahina alua a H. H. Honore o Kikako. Ua hoolaha pinepine na nupepa no keia wa oluolu e hiki mai ana, aka, ua ano kapeke lakou ma ke akaka ole o ka manawa. E mareia ana laua nei ma Konawahie, iloko o ka hale o Pota Pama, ke kane mare a ke kaikuaana o ka wahine.