Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 43, 24 ʻOkakopa 1874 — Ka Huakai a ke Keiki Alii ma Hawaii. [ARTICLE]

Ka Huakai a ke Keiki Alii ma Hawaii.

[MiU ke Kaiuu nupepa mai o ke " Kuokoa" ma ke Alo o ke KelU AUlj Ma ka hora 5:30 o ko ahiahi Poakahi, Sept 23, ua haalele aka Ka Mea Kiekie W P Leleiohoku la Honolulu oo Hawaii, i ukaliia e kona Kaikoahioe ke Kamaalii Wahine Likelike, a me na Hona H A Kahanu, J A Cummins, a me Mr. Jno Hamauko, no ka ike ana i na makaaioana ma kahi i haiia ae la maluna. Mahope iho o na lulo Tima aoa me ka Moi makua, a me na poe maka hanohano i hiki ae, ua haalele aku la ka moko i ka owapo ma ka maoawa i hāiia ae la maluna. 0 ka pa mai a ka makani Haalele o ka lani i ke kaooa, O ke kani kui lua a oi pu He hoailona ia no Kalani. Ma ka hoia 2 o ia po, kalewa iki ma Ka» ooakakai, a paa na ukaoa a me na ohua i ka lele a Holo aka o ke kai loa O na ale hanopanopa o Pailolo, a ku i Lahaioa i ka hora 6 kakahiaka PoI aloa. Ninao ako U ke Keiki Alii i ke Kapeoa i ka wa e holo ai ka moku, i loaa'i be maoawa e Ule ai i uka, aka, ua paneia mai, be hapaloa hora wale no, nolaila, oa oki po ko ke Keiki Alii maoao e lele. Ia wa i biki mai ai na Looamakaaioaoa o ua MaU UU U o Lele, oia hoi na Hona L, Aholo, Napaepae, a me Kaukao, me ka lakoo maa wahi mohai. Haiia mai U he mai eba ko ke Kiaaioa eaa ka wawae, ka hoeooa koke iho la no U o ke Keiki Alii i kekahi o kooa mao koa «kali, ma ka bahai ana ako i ke Kiaaina i kooa aloha, me ka hai po ake aole la e lele ako ana iuka, no ka haiki o ka manawa, I ka pae ana ! o ka eUU i kula, ea haUwai koke me ke Kiaaioa a me kaoa lede, a I kooa lohe aoa | aole e leU ako aoa ke Alīi no ka haiki o ka manawa, oa hooouoawanoi mai ia me ka eha o kona wawae, aka, i ka wa a ka waapa e holo ako ana i ka aaoka, oa hoomaka ka moke e hoio, S ke kokoke ana'ka oa kaohi ikiia km holo o ka moka a pili wale mai la ka waapa. Loana iho U hoi me oa Alii opio no kekaki mao mioote be 20 paha. Mamoa o ke kae ana o ke Kiaaioa me kaoa kde a«ne o ka waapi, oa hoomaka koe ka moka a holo, iloko o ia wa pokole i hoikaa al aa waapa ma ka aoao, a Uoko o ka na keiki koe *aape

aooeaoe ana i kahi e paa ai, oa hemo ke kaoU mai ka moko ak«. Ma ka Ukomaikai o ke kapeaa i ooiia e ke K»a*ioa i kal» boo ai ka moko i ka waapa; a i ka kiki aaa tiaai isa holi hol ak« laoa. Holo loa mai U ka mokn a ko i ka MaaUea i ka bora 8, a pao ko la»U okaaa i ka Ule iuka, kolo mai U a ko i Makeoa ma ka kora 11. Ka ilaiU a paa ka okaoa koio loa mai U no Mahukooa. O ka pakoikoi a ka loakaoi, A ilana a ilalo o Kilaoea, O ka hao a ke keiki wiiiki, Hikikii kapakahi ma ka palekau Mawaeoa o keia kowa i hoike aai aī oa ale hauupaanpa o Aleoaibaba i kooa m»u hiohiou», a me ka Oili ana mai o Maanakei, Kuahiwi ku kiUkila i ka uka. Ku ka moko i Mahukona ma ka bora 7 0 ke abiabi o ka PoaUa, a pao ko laila okana i kalele, aa holo loa ako ka moko a ko koke ako la oo i Kawaihae i ka hor« 9 o ia po no. Ku ilaila a paa ka okana, a lula wale iho U ao hoi me ko Kao nui ako o ka maoao e ike la Kooa kai opua i ka lai, Opoa hioano na malie, 0 ka Ui i auoi ia £ oa Laoi ua hala. s 1 ka hora I*2 o ka po i haalele ai ka moko i* Kawaihae a ku aku la i Kailua ma ka hora 3 o kakahiaka o ka Poakola. la wa i kali ai ka Ule aoa ako o ua'Lii ahiki wa* le i ka o ana o oa kokuna o ka maiamaU* ma. A maopopo iea ae U, Eia ke luana nei 1 ke kai Ui malino a Eha.f I ka hiki ana ae o ka Hon Simona K Kaai ma ka waapa i ka moku, u liuliu iki, ua kau mai ke Keiki Alii, ke Kama Alii Wahine opio Likelike, me kekab< maa ledo, a puana ae ia o Kalaoi, A ka lae aa o Kaliliki, Huli nana ia Huhhee, Oia home a na Lani, A o'a mau kupuoa ua haU. peU i holo malie aku ai ka w<tapa Me ka alohilohi i ka oaoi 0 ke ehu kai anapanapa. A i ka pili ana aka no a ka waapa i kahaone o Kaiakekua, ua akoakoa inai na makaaiuana me na heleheleoa makee aliL A hali aku U ke alo a oana 1 ka waiho mai a Hulihee Homo olu o na Lani, I noheanohea i kalai I ka Ui malino a £hu. I ka hiki ana aku i kauhale, hoonanea iho la ke Kama Alii Wahine Likelike me kona mau hoa ma ka auau kai aoa. Oiai aole i makaukaa na lio no ka hele ana aku no na wahi i koe a puni ka mokapuni, nolaila, aa kali ka huakai a hiki mai na lio mai Kau mai. Ma ka Poaha, ua nane aku ke Keiki Alii i ka heeoalo. I kakahiaka o ka Poalima, aa oaue bou ke Keiki Alii i ka hoehoe waa, mai Hulihee aku a Holualoa, aa like ia me na mile be elima, mamua o ka aina kakahiaka me kekahi o kona mau hoa, —na haiolelo ke Keiki Alii imua o na makaainana o Kona Akau maloko o ka Loakioi o Mokaaikaoa. Ua nkaliia ke Keiki Alii e kona kaikoahioe Kama Alii Wahine Likelike, Hoo Jno A. Cummins, Hon H A Kahanu, Hoo S Kaai Judge Hoapili, Mr Hamaoka, &c. ( —aa piha ka haUpule i na kaoaka mai kela ma keia pea o Kailua. I ka hiki aoa i ka loa» kioi, ua wehe ia na haoa o ka la me heluhelu ana mai a ke Komite Koho o ka apana o Kona Akao, i kekahi palapala boa« lohaloha mai oa pouwai pumehaoa mai o na makamaka makee alii o ia apana, me neia ke ano: " Ke pale nei makoo i ka iokomaīkai o ke Akaa Maoa Loa, e malama mai i ko kakoo Moi, a U oe e ke Keiki Alii, ka Hooilioa Moi o ko Hawaii nei Pae Aiaa, koo Kainuahine Alii, ke Kama Alii Wahioe Likelike, a me oa hoa ukali o ka haakai, alii ma kao kaahele a paoi keia maa pae i mokn, &c." la wa i pane ako ai ke Keiki Alii penei: j ** Ua loaa mai ia'u ka haoohano noi mai a ookoo mai oa Koraite Koho o ka apaoa o Kooa Akao nei. Me oukoo ko'a poawai a ke aloha. He mea kamahao loa keia i hoike ole ia mamoa ma kao hoakai a pooi o Oahu, aka, i ko'a biki ana mai nei iwaeoa o oukou e na makaainana o ka apana o Kooa Akan oai, oa hoike mai ookoo i ko oa makaaioana makee alii ano maoli. Aobe a'a wahi makaoa e ae e paoai akoi ia oukou, eia waU no o ke aloha ko oakoo a paol ka pao aoa no o keia i ka bao mai ai ke Keiki AJii a haioUlo «ai la. Mahope iho o ka haioUlo alii i kokoa ai kooa mao boa okali; a mawaena o la poe 0 ka Hoo S Kaai, a me Looakaoawa Hoapili. Oiai ka Hoo S Kaai e haiolelo aoa, oa koopoka ae ia ma kona ano he Uaama* kaaiaaoa no ia apana» e hoike mai na ma* kaaioaoa apao e akoakoa anaia wa eo ka holo o ka Moi i Amerika e hnopooopono 1 Koikahi Paoai Like e manao noi ia aei ma o koaa man Koaaioa U, e like me ka haioUlo a ke Ketki Alii i habai oe nei: a i ka nioao ana, oa booboU lokahi mai lakoe a pau e holo ka Moi, me kao wahi kee oU. 1 ka pao aaa o na hana o ka U i ike ai na makaaioaoa ma ka 1010 lima po aaa me na Atil a hookoo waU no ka Hale. Ma iaaoinalai aaee boo aka ai oa'Lii me ka hipa ooi o ka hoakai ! ka eMkaikai 1 ke Aaa • L»aaUkea. Oiaika kaakai e hele aka ana, oa halawai koke mai ka hoa-

kai me ke Kiwiot Kipi «ai HiU tt«i a I piī ps *ku 1* •6it. tki hiki : I k®pok4 *ko»o oihoaii ibok M ihoil» «»fp«kukai i UmiUou; ai ia blk! M i k*hi oka wai ( oa aa»tf jc ke Kama Alii Wahioe Likelike me koiMi bm M. Ikā p*o id» oka m»kaikai Iba aatt «ei t oi hoi aka k» huokoi |fthope ibo ok* oiaa «hi»hi, oa ooho kekahi aba eo ka ooonoo «oa i oa h«oa o ka la, oia hoi sa kamu 001 o ka haiolelo a ke Keiki Ahi ia kakahiaka. Ika a%Q>popo aoa o oa komo ooi i ka hoakakaia, oa ko mai kekahi ooa hoa a kue i kekahi aao kema a poka loa iw«ho ; «ka» mohope iho o ka oooaoo %oa o oa hoa ī koe, oa hooholo lokahi lakoo ae ka oiaio, hoopilimea »i ote ; aa pono oa koma maoao o ka haiolelo alii, me ka hooholo po aoa a kt aha, e kohoia kck»hi Komite oo ke kii aaa - ako ika mea i koe me oa kaooha aka j ike Komite e hoakaka ako ika maa i koe j ia. Ike kiiia aoa v oa hiki mai ka mea i ī koe ia; ai k« oioaoU aoa aka īoa I«U o ; ke Koaiile, ioa paha ua hookoia ke kau- i oha aka aha; o« maopopo oa hemaheoia, ' no ia mea oa hoikaU koke ia ae U a hoomoe loa ia ma ka papa. Ma ke kakahiaka la pole, oa oaoe hoo aku oa atii i ke kukioi wawae i Holualoa me ko laua mau hoa heU. Ma ia awakea oo # ua oaoe i ka pule i Mokuaikaua.