Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 41, 10 ʻOkakopa 1874 — Roma Hou. [ARTICLE]

Roma Hou.

Us pttaua pth« lei» i»«-Roo» i ka oot o k» poe helohela i kc Kaoke»* He kalaaiktuhtla i«. He kiliM oeooeo no oinai, »obe h*le, aohe kaoaka. A, ma bope t holo nui U v he poe ooalihini oo As>a eoko mai. A n» lakou i hoooiak* e kokoia i kulanak*aba!e ma kekahi poo e pili aoa i ka oraiivrai o Ttbeaa raa ke komohaoa o lulia. Ms ka makahiki 700 a oi ae, mamaa o ko lesa puka aoa mai, ka hoomaka aoa e kokula i keia kolaoakaohale. Nohea ka inoa o īluoia ? No Romulo, ke 'līi raoa, wahi a oa kaao. He alii pooo a oluolo oia. Aole oia i hookaaoiaha i oa kaoaka. Hoopai oae oia i ka poe hana karairaa ma ka oko ana i hipa, a pipi paha. He aliī lanakila ia ke hele i ke kaua. Ua kaoaha oa makahiki o kooa alii ana, a īloko o ka ino noi i kaikai ia'ka ai oia ma kona kaa kaua » i hea ? Mai ka ouko ae o Roma i pii aku ai # a lilo i kulaoakaahale nui ; a kapaia, ka Metropolis, (ke kolaoakaohale nni) o keao oei. Nui ke ano o ka hooponopooo aopnni ana ; ano alii, ano kaoikela, eno lunamakaaioaoa, ano lona umi, ano luoa koa, aoo Emepora. I ka wa i paka mai ai leso, ua kapaia ke poo, ka Emepora, oia hoi o Kaisara Augusuto* Mau ka hooponopono £mepora ana ahiki i ka makahiki A. D 566, a ano e, ano luna kiekie ka hooponopono. A pau ia, lilo ka hoopouopono ana i na Pope, a hiki i ka makahiki 1870, alaila hoi hou Roma i na alii o keia ao. Pau ka noho poo ana o ka Pope maluua o Roma, uia ka hooponopooo aapuni maoli ana. la Viko Emanuela keīa hooponopoao aua, ke alii ia o Italia, a o kona noho alii, aia no ia iwaeoa kouu 0 Roraa. llaila hoi ka Pope, me ka nele nae 1 kn mana ma ka hooponopono aupuni ana. 0 ka hoopooopono ekuleaia Koma, oia wale no kana. Ka hoomana o Roma. Ka hoomana kii ka hoomana mua, no na makahiki hoekahi kausani a oi akn. Ua komo oae ki hooma* na Karistiano oiaio ilaila ma ke Keneturia mua o lesu, mai ka makahiki 40 paha mai; a hiki i ka makahiki 350 paha, lanakila loa ka hoomana Karistiano oiaio. Mai ka makahiki 600 mai a i ka makahiki 1870, laoakila ka hoomana Karistiano oiaio ole, oia boi ka hoomana Karistiano Katolika Roma. Ua kapu loa ka hoomana e ae. Ua pani na puka o Roma a paa loa, aole i ae ia e komo ka hoomana hoole Pope, aole e komo ka Baibala, ke Kauoha Hou. Ina loaa ka Baibala, ke kauoha hou, e kailiia'ku, e puhiia paha i keahi, a e hoopaaia iloko o kalua pouli ka poe heluhelu, a kuai, a haawi, a i ole ia, e hookuke ia'ku i kahi e. Nui loa ka hewa 1 lanakila Satana ma Roma. O Babulona io no paha ia o ka hoiko ana, nona ka wanana, Heolai nui, a maheleia ae la ke kulanakauhale nui. Ua haule, ua haule, o Babalona, ka mea nui. 1 ka la hookahi e hiki mai ai kona mau ino, 0 ka make —a e puhi loa ia no hoi ia i ke ahi. Auwe ! Auwe ! o ke la knlanakauhale nui o Babulona, ke kulauakauhale ikaika; no ka mea, i ka hora hookahi, ua hiki mai kou hoopaiia'na.—A ike lakou i ka uahi o kona aa ana—i aku la, Heaha ka mea like me keia kulanakauhale uui ? Lawe iho la kekahi anela ikaika i ka pohaku—a kiola aku la i ke kai, i aku la, Pelae kiolaikaika ia'ku ai o Babulooa, ke kulanakaahale nui, aole hoi e loaa hou akn. E hooko maoliia ana paha keia wanana, nalu aua ka poe hoole Pope, na Karistiano oiaio. Kali no, a kali, a kali, me ke kuhi ano, aia ma ka makahiki 1866 e pauana na makahiki 1260 ma ka Hoike —ana, alaila e ko ana keia wanana, e haule ana Babulona o Roma hoi ia. He ahi pele paha ka mea e pau ai ; he olai nui paha e hamama ai ke kahua, a poholo iho ke kulanakauhale iloko o ke kai, a nalowale loa, aole loa e ike houia'na. Kali no a hala akn la ka makahiki 1566. Aole nae i poha mai ke ahi pele, aole hoi i olui ka honua, a hiolo iho o Roma, a poholo aku iloko o ke kai. E kokoke mai ana nae ka hopeua. £ hana ia'na oa ahi, na olai e pau ai. E kali ana paha ke Akua, a hiki i ka makahiki 1870, i ka wa e akoakoa aoa na bihopa Pope, na Kadeoala, na Ake b hopa, na kahuna be oni wale mai o ao ma Roma, ma ka ahaolelo holo okoa o keia ao, e kuka, 1 hooholo, o» hewa ole ka Pope ma kana mau mea e hoopuka ana oo na ekaleaia, a oo ke ao nei nO hoi. Malaila paha e hookoia'i keia wanana, a e hoopania Roma me ka poe a pan moloko ona. A pehea ; Ua hookoia anei. Aole i hooko maoli ia. Aole paha e pao ana Roma i ke ahi maoli r a i ke olai mooli. He kohihewa paha ia. He ahi ahaoe, he oUi nhaoe paha na mea e pao ai. Aole oae e pao maoli aoa ke koUoakaohale. Na hewa, ka hoomaoa aoo- hoomaoa kii, oa kapo ino, na oihaoa hookaomaha, hoooaaopo, alakai he*ā, paoi i ka poka o ka laoi, keakea i oa pono o kauaka, pono kieo, pooo ohaoe, pooo oaauao, &c, Oia na mea e hoopauia oa. A o oa ahi, oa olai, aa mea e pao ia,; oia ke komo aoa o ke Kariatiano oiaio f ka B*ibala, ke Kaooha Hoo. oa Kahunapnle Euaoalio, oa j|kaleaia Eoaoelio, oa kola Babati t na kala Ekaleaia oiaio, oa haoa he noi wale e oaeoao ai ke kino, me kaohaMu Ma ka makahiki 1670 ka hoomaka ana

e komo keta mao mea ilokoo Koaa. A aa keia mau mea e aoo hoo aoa o Roma, e like me ke kioo i paa ike ahi, a pok* «aai he kioo hoo. A pela, me he ia e pao «o at» o Roma kahiko, a e boea mai ana o Koma hoo. Ua pao oo oa kapo. ooi loa na Baiba!a malaila, noi oa Kahooapole Eoaoelio, me Qa |{kaleaia Ēoaoelio, a>e na k«la Sabiti me na kola maikai e ae. A—-eia ka mea hot>. Ua kokolo ia he kola kahooapole hoole Pope iwaeoa kooo o Roma. Ma ka oaoa aoa iho i kahi palapa!a oa kekahi kahuoapole oo Sekotia e noho aoa ma Roma, O. I. R. Makedugala ka ino», i ikei'i keia oa hou maikai. Ma kooa hooikaika loa aoa,. i loaa'i ka hale kola, a me ka oui o ke dala i lilo ma ke kuai aoa. He hale ekaieaia Pope keia mamoa, a lik> ma ka hao ana ike aopaui. i A kuai keia kahuoa ia hale me ke aupuni, | oo na dala 40,000. He 35,000 dala ka i j kaa, a e loaa koke ana paha ke koena. He { hale kiekie keia, elima no papa (Stories) ! mai lalo a iluna ; he I*2o keeoa maloko, e : oana alo aoa i na alauui ekulu ; elua pa ; nui a oliuli maikai; be wahi oluolu loa, e j kokoke ana i ka uapo o Saoa Aoegelo me ka luakini kaulanao Saoa Petero, a me ka Vatlkana, ka hale alii o ka Pope. Maloko o keia hale e hana ia'oa na ahi, oa olai e aoo hou ai o Koiea. Noi oa keeoa, he keeoaoihana ekales!a, he keena ku* ai bukc, Baibala, Kauoha Hoa, he keena oihana kula, he keena oihana kauka, he keena Pai palapala, he mau keena no ke ao ina haomana kahuna, no na buke kahuna, no na kuma eha, oa hai olelo ekolo, na kokua elima, oa wahine heluhelu Baibala elua. Nui hoi na haumana. Ua ko ka makemake oui o keia kahuoa no ua makahiki he 16. Ua loaa ke kula kaliunapule euanelio mawaeua kona o Roma. Ua piha oia i ka olioli. Hawall.