Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 36, 5 September 1874 — Page 1
| This text was transcribed by: | Jeffrey Bliss |
| This work is dedicated to: | My Friend Mike Keale, Kapaa, Kauai |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XIII. HELU 36 HONOLULU, POAONO, SEPATEMABA 5, 1874 NA HELU A PAU 666.
E Pau na Pupupu. Kahiko !
E pani me na HaleLaau!
PAPA, PAPA, PAPA
O KELA ME KEIA ANO
A ME
NA LAKO KUKULU HALE
O KELA ME KELA ANO, MA KA
PA PAPA OS. G WAILA MA!
KIHO 0
ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA ! ae like ka nui me ka makemake.
LAAU NOUAIKI. !
NA LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO
AAHO LIILII, &e
LAAU ULAULA!
NA LAAU KAOLA
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO, POU
AAHO, LIILII,
MOLINA, &c
Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,
Na Puka Hale, o na ano a pau,
Na Puka Aninni, o na ano a pau,
Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.
Pepa Hale me na Lihilihi.
NA LAKA PUKA
NA AMI-PUKA,
NA AMI-PUKA LIILII.
NA KUI NAO,
PENA, AILA-PENA, VANIKI.
WAI HOOMALOO.
PAAKAI Helu 1,
O PUULOA.
E lawe wale ia no na mea i kuai
a m ai kela Pa Papa aku a i kahi o ka mea
kuai mai ina ma ke kaona nei, a me na
Awa o kela Paeina e like me ka aelike.
Ala maanei ke Keena o ka
MOKUMAHU "KILAUEA,"
@ MARCHANT, Kapena.
S. G Waila ma.
053 3m
Na Kanawai o ke Kau 1874.
HE KANAWAI
E haawi ana ka maa i ke Kuhina Kalaiaina, e haawi i na mea Wiliko I na palapala ae Puhi Waiikaika,
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Poe Aina I akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
Pauku 1. Ma keia, ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, e haawi I kela a me keia mea a mau mea paha nona kekahi wiliko, i Palapala Ae Puhi Wai ikaika, malalo nae o na loina a me na olelo hoohaiki i hoikeia malalo ae nei iloko o keia Kanawai.
Pauku 2. O kela me keia mea e noi ana i ka Palapala Ae malalo o keia Kanawai, e waiho mua mai i palapala hoopaa, e like ke ano me ka mea i hoike ia malalo iho, i aponoia e ke Kuhina Kalaiaina, penei:
E ike auanei na mea a pau ma keia o maua o ---ka mua, a me---- koua hope, ua hoopaaia maua i ke Kuhina Kalaiaina no ka pono o ke ohi ia i ko maua waiwai hui, a waiwai kaawale paha, ke kue ia kekahi o na olelo i hai ia malalo iho, I mea e uku pono ia. Ke hoopaa nei maua ia maua iho pakahi a me maua pu, a me na hooilina, na hooko kauoha, na luna hooponopono waiwai a me na hope o maua.
Sila ia me ko maua mau lima a kakauia
ikeia ia------------o-----------M. 11. 18-----
Eia ke ano o keia palapala : no ka mea, i keia la, ua noi aku o -------------ka mua, i palapala ae puki wai ikaika, e like me ke Kanawai i hooholoia ma ka la-----o------18, a ua hooko e ia na kauoha o ia Kanawai, a nolaila, ua pono ke loaa iaia ka palapala ae puhi wai ikaika, malalo o ke kanawai e pili ana, no na makahiki elima mai keia la aku.
Nolaila, ina oiai e paa ana keia palapala ae, aole no e hana o-----i kekahi mea e kokua ana i ke kue i na Kanawai o keia Aupuni, aole hoi e kue oia i na olelo o kona palapala ae, (ke hui pu me keia ke kope) alaila, e lilo keia palapala hoopaa i mea ole; aka, ina i hoakakaia imua o kekahi Lunakanawai Apana me ke jure ole, no ka hooko ole ana i na olelo o keia palapala hoopaa, alaila, e lilo na dala hoopaa, a e hoopau ia ka palapala ae i haawiia i keia la.
Hanaia me ko maua mau lima, a ua silaia i ka la a me ka makahiki i olelo mua ia.
Imua o-------
Pauku 3. E lawa no ua palapala ae nei no na makahiki elima, a mamua ae o ka haawi ana, e koi aku a loaa mai i ke Kuhina Kalaiaiua mai ka lima mai o ka mea e noi ana, i Kanalima Dala, no ka Waihona Dala o ke Aupuni, a ma ka pau ana o ka makahiki hoohahi mai ka la i haawi mua ia'i, e uku hou ka mea nona ka palapala ae i Kanalima Dala hou, a pela no e uku hou ai i kela a me keia makahiki a pau na makahiki elima.
PAUKU 4. O na wai ikaika a pau i puhiia malalo o keia Kanawai, ina e lawe ia mai i mea e inu ai iloko o keia Aupuni, e hooukuia ke dute kuloko, e like ka nui me ka dute kuloku nei a e kau ia'na paha ma keia hope aku, maluna o na wai ikaika o na aina e mai, i like kona ikaika o ka Alakahola. Ina e laweia mai i mea hooili aku i na aina e, alaila, e kiai ia a e kau rula ia ua wai ikaika nei, e like me ke kiai ana a me ke kau rula ana wai ikaika o na aina e mai e hooili ana ma na aina e, i keia wa, a ma keia hope aku paha.
PAUKU 5. O na wai ikaika a pau i hanaia e like me na olelo o keia Kanawai, e waiho ia aku e malama ia e na Luna o ka Oihana Dute, a malaila e waiho ai a laweai mai e kuai ia e inu; a e hooili paha i na aina e mamuli o na palapala ae o ka Luna Dute Nui a o kona hope paha, a o na lilo a pan no ka malama ana, e uku ia e ka mea nona ia wai ikaika, e like hoi me ka uku i kau ia mal@na o ka wai ikaika i lawe ia mai na aina e mai.
PAUKU 6. O ka mea nona ka palapala ae, a o Luna Nui paha. O ka mahina ko, a i ole ia, o kekahi mea makaukau e noho luna ana malalo o ua mea la nona ka palapala ae a Luna Nui paha, e hoike aku iloko o kela a me keia hapaha makahiki, a i ka manawa e ae paha ke kanohaia, imua o ke Kuhina Kalaiaina a me ka Luna Dute Nui, na ka nui o na wai ikaika i hanaia e ia ai haawiia aku i ua Luna Oihana Dute, a ma ia manawa no e kakau inoa oia i ka olelo hoohiki, penei ke ano:
Ke hoohiki paa nei au, o ka palapala hoike maluua iho, i kakau inoa ia e a'u, aia no malaila he hoike oiaio o na wai ikaika i hanaia ea a'u, mamuli paha o ka'u kauoha, maluna o keia mahina ko, iloko o ka manawa i hai ia. O ke kakau inoa ana o keia olelo hoohiki, hi ki no ke hoopai ia me na hoopai a me na poino a pau no ka hoohiki wahahee, ke hoomaopopo ia ua oiaio ole'na olelo o ka palpala hoike.
PAUKU 7. O kela me keia mea nana e lawe mai i mea e inu ia i kekahi wai ikaika i hana ia malalo o keia Kanawai, me ka uku ole mamna i ke dute kuloko, e kau ia na hoopai maluna ona, e like me ka hoopai no ka pae hewa ana o ia mea; a ina oia ka mea nona ka Hale Puhi, a he kanaka pahi ia e lawelawe ana iloko o ka Hale Puhi, alaila, e hiki no ke hoolilo ia na mea puhi o ia hale, a e kuai ia aku no ka pono o ka Waihona Aupuni.
PAUKU 8. He mana no ko Moi iloko o ka Ahakukamalu e hana i kela me keia manawa, i mau rula i kue ole i na olelo o keia manwa, i mau rula i kue ole i na olelo o keia Kanawai, e like hoi me ka mea i manaoia ua pono e ka hapanui o ua Aha'la ma kekahi halawai mau, i mea e malu pono ai oihana loaa o ke Aupuni.
PAUKU 9. No ka mea, o ka palapala hoopaa i hoakakaia ma ka Pauku 2 o keia Kanawai, ua loihi kona manawa, nolaila, e hiki no i ka Hope ke haalele, mahope o kona hai ana i kona manao pela i ke Kuhiua Kalaiaina a me ka mea nona ua palapala ae nei, i elua mahina mamua, alaila, na ka mea nona ua palapala ae nei e huli i Hope hou, a ina e nele oia i ka Hope hou, alaila, e hoopau ia kona palapala ae.
Aponoia i keia la 13 o Iulai M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E kokua ai i ka Oihana Mahiai me ka hanalima ma na Kula Aupuni o ka Pae Aina.
E hooholima e ka Moi a me ka Hale Ahaole lo o ko HawaiiPae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. He mea kupono i ka Papa Hoonaauao ke hookomo i ka oihana mahiai me ka hanalima iloko o na lala o ka ike, e ao ia ai ma na Kula Aupuni o keia Pae Aina.
PAUKU 2. He mana ko ka Papa Hoonaauao e kauoha i ke ano o ka hana, a e kuhikuhi i na wahi e lawelawe ia ai ia mau hana, a e kau palena ai hoi i ka nui o ka hana, e hana ia ai ma na kula a pau, a ma kela me keia kula pakahi paha.
PAUKU 3. No ka pono o keia Kanawai, he mana ko ka Papa Hoonaauao, me ka hai mua aku i ke Kuhina Kalaiaina, e lawe me ka uku hoolimalima ole, i kau wahi o na aina Aupuni e waiho wale ana, a i hoolilo ole ia, e like ka nui me ka mea e hiki ana i na kumo a me na haumana o na Kula Aupuni ke mahi pono; a e hiki no i ua mau kumu a haumana'la e hoomau aku i ka mahi ana i na mau apana aina'la, oiai e waiho wale ana, a e hookaawale ole ia ana paha e ke Kuhina Kalaiaaina no kekahi hana e, e hai mua mai oia pela, i hiki pono ai ka hoonee ana o na waiwai i kukulu ia paha maluna, a i hiki hoi ke ohi pono ia mai na mea kanu e ulu ana maluna o ua aina'la i poho ole na mea nona ua waiwai'la.
PAUKU 4. I ka manawa e manao ia ai he pono, he mea hiki i ka Papa Hoonaauao ke imi aku ma ka hoolimalima, a ma kekahi ano e ae paha, no ka uku e ae-like ia ana, i aina mawaho ae o ko ke Aupuni, ke ike ia he mea ia e pomaikai ai na hana i oleoia ma keia Kanawai.
PAUKU 5. O na loaa a pau e puka ana mailoko mai o na hana mahiai, me na hana-lima malalo o keia Kanawai, e pili ana no ia i na kumu a me na haumana i komo maoli aku i ka lawelawe ana i na mau oihana'la a e mahelaia ia loaa a pau loa e ka Papa Hoonaauao i waloaa a pau loa e ka Papa Hoonaauao i wana o lakou, e like me ka mea e manao ia ana he pono. Aka, aole e pili ka hooponopono ana o keia pauku i na kula i hooponoponoia malalo o ke kuhikuhi ana o kekahi Kanawai e ae.
PAUKU 6. O na Kanawai a pau e paa nei i keia manawa, a e hooholo ia ana paha i keia hope aku, no ka hooponopono, ka maluhia a me ka pono o na kula Aupuni o keia Pae Aina i ka hooko ia ana, e hoohui ia lakou me ka manao e pili like ko lakou mau hooponopono a kuhikuhi ana i na hooponopono ana o keia Kanawai, no na hana mahiai a me na hana-lima ma na mau kula'la.
PAUKU 7. E lilo keia i Kanawai mai kona la e aponoia'i. Aponoia i keia la 13 o Iulai M.H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 870 o ke Kanawai Kivila, i elua wahi e noho ai o ke Kau Hookolokolo Kaapuni ma ka Apani Hookolokolo Elua.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolele o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. O ke Kau Hookolokolo Kaapuni Apana Elua i kauohaia ma ke Kanawai, Pauku 870 o ke Kanawai Kivila, o na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai a me Kahoolawe ka Apana Hookolokolo Elua, a ma Lahaina kahi e hookolokolo nui ai, e noho no ia kau ma keia hope aku ma Lahaina, i ka Poalua mua o Dekemaba, a ma Wailuku ma ka Hale Hookolokolo ma ia wahi i ka Poalua mua o Iune o kela me keia makahiki.
PAUKU 3. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e hooholoia'i, o ke Kau Hookolokolo o ua Aha Hookolokoloko Kaapuni la i kauohaia ma ke kanawai, e noho no ia Kau ma Lahaina, i ka Poalua mua o Iune a me ka Poalua mua o Dekemaba, aka, e hiki no i ka Lunakanawai Kiekie o ka Aha Kiekia, ma kana palapala kauoha aku i ka Makai Nui, e hoopanee i ua Aha la i kehahi la e aku, aole hoi mahope aku o ka Poalua mua o Iune a me ka Poalua mua o Dekemaba o keia makahiki.
Aponoia i keia la 13 o I@lai , M. H. 1874 KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E kokua ai i ka hooholo ana i kekahi
Kuikahi Panai Like, a mau kuikahi paha o ia ano.
No ka mea, ma ka Pauku 29 o ke
Kumukanawai, ua oleloia, o na kuikahi a pau e hoololi ana i na dute, a i kekahi kanawai paha, e waiho ia'ku na ka Ahaolelo e aponoia : a
No ka mea, he mea pono i ka manao o keia Ahaolelo, e hana ke aupuni o ka Moi i kekahi Kuikaha a mau Kuikahi Panai paha, me na Lahui nona ka aina o moe ana ma ka aoao o ka Moana Pakipika : a
No ka mea hoi, ua manaoia, he pono ole ke hoopanee ia ka aponoia ana o ia kuikahi'a mau kuikahi paha, ke hanaia a hiki aku i kela kau o ka Ahaoleleo : Nolaila
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
Pauku 1. Ina i hanaia kekahi kuikaha a mau Kuikahi Panai Like paha, mahope o ka pau ana o keia kau e hiki mai ana a ua hoomaopopoia ma ia kuikahi, no ke komo ana aku iloko o kekahi o na aina e, i na mea ulu o keia pae aina, no ka mea, ua ae ia na mea ulu o ia aina, komo mai iloko o keia pae aina me ke dute ole a me ka hoemi paha ina dute, alaila, ke hoaponoia nei ua kuikaha la, a e hooliloia i kanawai o ka aina, ke hiki i ka manawa e hooholo loa ia'i e ka Moi, a i hoolahaia hoi e ia ; a e kau ia na dute maluna o na mea i haiia maloko o ia kuikahi a mau kuikahi paha, e like me ia i hoomaopopoia malaila, a oia wale no.
Aponoia i keia la 1 o Aug. M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hookapu ai i ke kuai kalewa ana i na mea ono nui a mea ono liilii ma kela wahi keia wahi o keia Aupuni, me ka laikini ole.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ma keia kanawai, ke hookapu loa ia'ku nei ke kuai kalewa aku i na mea ono nui a me na mea ono liilii maloko o keia aupuni me ka loaa ole iaia o ka Laikini Kuai Kelewa o ia ano, mai ke Kuhina Kalaiaina mai.
PAUKU 2. E hiki no i ke Kuhina Kalaiaina ke haawi aku i Laikini Kuai Kelewa i ka mea ono no ka makahiki hookahi, ke waiho mai oia ma ka Waihono o ke Aupuni i na dala he iawakalua kumamalima.
PAUKU 3. O ka mea a mau mea paha e kue ana i keia kanawai, e hoopaiia oia, aole e oi aku i na dala hookahi, aia i ka manao o ka Aha Hookolokolo.
PAUKU 4. E lilo keia i kanawai mai kona la e hooholoia'i.
Aponoia i keia la 13 o Iulai M.H. 1874,
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ana i ka Pauku Elua o ke Kanawai e hooponopono ai i ka lawe ana i na ohua eemoku mawaena o na mokupuni o keia Pae Aina, ua hooholoia lanuari10, 1865
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaole lo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia na hoololiia no ka Pauku Elua o ke “Kanawai e hooponopono ai i ka lawe ana i na ohua eemoku mawaena o na mokupuni o keia Pae Aina,” a penei e heluheluia'i.
PAUKU 2. Mamua o ka loaa ana o ka palapala ae i olelo mua ia nana ia ka moku e kekahi mea i kohoia e ka Luna Dute Nui, a e ukuia oia i ekolu dala no ka nana ana a me kona palpala hoike, a na ka mea nona ka moku e haawi mai i kele uku, mamua ae o ka hele ana e nana i kona moku; a ina e hoike aku ua Luna Nana Moku nei, he moku paa ia, me na lako kupono, a ua lawa kona nui a me kona mau makaukau no ka oihana lawe ohua, alaila, mahope iho o ka waihoia ana o ka palapala hoike imua o ka Luna Dute Nui, e loaa no i ka ona nona ia moku, he palapala ae lawe ohua eemoku mawaena o na mokupuni o keia pae aina, no ka makahiki hookahi, malalo nae o na rula i hoikeia mahope aenei. A ke hoomaopopo, a ke hooholoia nei, ma keia aole loa no i hoololi iki ia ka Haawina elua o ke Kanawai Kivila, ua kapaia “No ke kalepa an maloko o ke Aupuni,” aka, ua pili ia Kanawai i ka laweana i ka ukana wale no.
Aponoia i keia la 13 o lulai, M. H. 1874
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 1a me ka Pauku 3 o ke Kanawai i aponoia ma ka la 22 o Iune A. D. 1868, e pili i ka pepehi ana a kuai ana ika Bipi.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma koia, ke hoololiia nei ka Pauku 1 o koia Kanawai, a e heluheluia penei:
“PAUKU 1. E hiki no i ke Kuhina Kalaiaina, i kela manawa keia manawa, ke haawi aku i kekahi mea e noi mai ana i Palapala Ae no ka lole ana a me ke kuai ana i ka bipi no ka makahiki hookahi, ma Honolulu, Waialua, Mokupuni Oahu; Lahaina, Wailuku, Makawao, Mokupuni o Maui; Hilo, Kohala Akau, Kawaihae, Kealakekua, Kaawaloa
PAUKU 2 E hoololiia a ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 3 o keia Kanawai, a e heluheluia penei:
PAUKU 3. O kela mea, keia mea e lole ana a e kuai ana paha ma Honolululu, Waialua, Mokupuni o Oahu; Lahaina, Hilo, Kohala Akau, Kawaihae, Kealakekua, Kaawaloa, Waiohinu, Mokupuni o Hawaii; Koloa, Lihue, Hanalei, Mokupuni o Kauai; me ka loaa olelo ma ka Pauku 1, o keia Kanawai, e hoopaiia oia aole e emi malalo o na dala he umi, aole hoi e oi aku i na dala he iwakaluakumamalima, no kela hewa keia hewa, keai hewa, aia no i ka manao o ka Aha Hookolokolo.
PAUKU 3. E lilo keia i Kanawai i ka pau ana o na la he kanakolu, mai ka hooholoia ana, a o ha Kanawai me na hapa Kanawai a pau e kae ana i keia, ua hoopauia.
Aponoia i keia la 18 o Iulai M H 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 42 o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ke Hawaii Pae Aina i akoa'toa iloko a ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. Ma keia ua hoololiia ka Pauku 42 o ke Kanawai Kivila, ma ka pakui hou ana 'ku i keia mau hualolo. “aka hoi, aole no e hoololo ia aka kekahi aina, a pa hale paha i oi aku kona waiwai i na dala Elima tausani me ka ae ole mamna o ka Moi a me ka hapa aui o ka Ahakukamalu” a penei e heluhelu ia ' i.
PAUKU 42. E hiki no i ua Kuhina nei, mamuli u ku ae ana mai o ke Alii, iloko o ka Aha Kuhina, e heolimalima aku. A e hoololo aku ma ke ano e ae, i na aina a me na manao he pono i mea e ho;o mua ai ka mahiai a me na mea e pono ai kela lahui, malalo nae o na olelo papa, me @@ olelo hooponopono kauia i kela manawa keia manawa maloko o @a Kanawai, aka hoi, aole no e hoolilo ia aku kekahi aina, a pa hale paha, i oi aku kona waiwai i na dala elima ta@@@@i, me ka ae ole mamua o ka Moi a @e ke hapanui o ka Ahakakamalo.
PAUKU2 E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e hooholo ia 'i.
Aponoia i keia ia 13 @ Iolai, M.H. 1874
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai ka Pauku 6@0 o ke Kanawai Kiv@la , e pili ana i ka hooiaio ana no na hoolilo o na moku.
E hooholoia e ka Moi ame ka Haie Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauka 640 o ke Kanawai Kivila ma ka pakui hou ana i na huaolelo penei:
“I mea e kakau kopo ia ai no ka hoolilo ana, kuai ana, e me ka moraki ana e hooiaio mua ia e ka mea nana ia hoolilo ana imua o kekahi Luna i haawi@a ke m@na e hana pela malalo o na Kanawai, ke haawi pu ia mei ka mana i ka Lana Date Nui @ i kona Hope, e lawe i na hooiaio o keia ano a e @uhau i hookahi d@la i kela mea keia mea e kakau aua'i kona moa.”
Aponoia i keia la I8 o lulai, M. H. 1874
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hooholo ai i Haawiua Hoomau no Mosusala Mahuk@.
No ka mea, ua noho hana o Mesusala Mahuka ma kekahi oihana iloko o keia Apuui i ke au o @a Moi i halaiku nei, ola hoi o Kamahameha HI, Kamehameha IV, Kamehameha V, a me L@@alilo aole i ikeia kekahi ha@@ paewaewa ma ka lawelawe loihi ana i ka Oihana; a he mea no hoi i paulele nuiia mamuli o kona ano hoopono; A no ka mea hoi, ua elemakule a nawaliwali iloko o na hana a ke Aupuni, Nolaila:
E hooholaia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloku o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1 Ma keia, ua haawiia na Mesusala Mahuka E@olu haneri dale no kela a me keia makahiki, oiai oia e ola ana, a ua kuaohaia ke Kuhina Waiwai w uku aku ia mau dila mailoko ae o ka Waihona Dala o ke Aupuni, ma ke haawina e ae a ke Aupuni e uku ai, ma ka makahiki paha, a ma ka mahina paha e uku ia ai.
PAUKU 2. E hiki no ia Mesasala Mahuka ke kikoo aku i ka Waiho@@ Dale o ke Aupuni no ka haawina i oleoia ma ka Pauku mua, mai ka la aku e hooholoia ai ke ia Kanawai.
Aponaia i keia la 22 o Iulai M.H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 2a o ke Kanawai e hooponopono ai i ka haawi a me ka mahele ana i ka wai ma ka apana o Lahaina Mokopuni o Mani i aponoia ma ka la 29 o Ialai M. H. 1872
E hoohololoia e ka Moi a me ka Hale Ahaole lo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloka o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia ua hoololia no ka Pauku 2a o ke Kanawai e hooponopono ai i ke haawi a me ka mahele ana i ka wai ma ka Apana o Lahaina Mekupuni o Maui i aponoia ma ka la 29 o Iu lai M.H. 1872, a penei e heluheluia'i:
PAUKU 2a. Ina he kuleana ko kekahi iloko o ka la wai o kekahi Ahupuaa, a Iliaina, a Apana aina paha. Me ka haawi mea ia ana, a ma ka haawi hou ia ana paha ma keia hope aku: aole no e hiki iaia ke lawe aku ia kuleana wai ona, a o lakou paha mai ia Ahupuaa aku, a Ili-aina, a apana aina aku paha ai ke Ahapuaa e aku, a Iliaina, a apana aina e aku.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai i kona la e hooholoia'i, o na Kanawai i kona la e hooholoia'i, o na Kanawai a me na hapa Kanawai e kue ana i keia Kanawai, ua hoopauia, a e hoopaauia no.
Aponoia i keia la 13 o Iolai. M. H. 1874.
KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku 915 o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Aiaolelo o ko Hawaii Pai Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni:
PAUKU 1. E hoololiia a me keia ua hoololiia no ka Pauku 915 o ke Kanawai Kivila, a penei ia e heluheluia ai.
PAUKU 915. He mana ko kela ko keia o ua mau Lunakanawai nei ke hoolohe a e hooholo i na hihia Kivila a pau, ina aole e oi aku ka waiwai i hoopaaia, a o ke waiwai o ku aoao hoopii e koi ai paha mamua e @@ dala Elua haheri, iloku o ka apana kah@@ noho ai ka aoao i hoopiila, a ua ioaa malaila paha ia manawa ina paha he kanaka maoli, a he haole a kanaka e ao o @@ aina e, koe nae na apana kahi e aoho ni kehahi Lunakanawai Hoo@@@@ malaila. Aole mana o na Lunakanawai Apana e hookolokolo i kekahi hihia ina he haole a lahui @ ana kekahi aoao i hookuna ole ia.
PAUKU 2 E lilo keia i Kanawai a pau a kae i keia au hoopao ia no.
Aponoia i keia la 13o Ialai. M.H. 1874.
KALAKAUA R.