Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 32, 8 ʻAukake 1874 — KE AU O KA LAKAUA. Na hana o ka Ahaolelo. [ARTICLE]

KE AU O KA LAKAUA.

Na hana o ka Ahaolelo.

Li. Hana 72. lulai 25.—Hoomaka na hana e like me ka mau. Heluhelu mai o Mi Mikalemi, he olelo hooholo, e kauohaia ke Kuhina Kalaiaina, e hoike mai i na loaa a rae na lilo o ka niokuahi Kihiuea, o na makahiki elua i hala, i hoike ole ia iloko o ka hoike a ke Kuhina Waiwai. AponoiB. Na Hana o ka La. Noho o Hon. W T Mavtin n)a ka noho, a lilo ka hale i ka noonoo ana i ka bila aie dala imua o ke Romito o ka Hale. Noonooia ka pauku 6. Noi mai ka Hon. Bihopa, e hookomoia na huaolelo, "iloko o ka Aha Kukamala," a peuei e heluhelnia'i, "e kohoia i ekolu poe noloko* mai oka Aba Kukamala. Ua aponoia. He nui oa hoololi i waihoia mai, a mahopo o ka hoopaapaa loīhi ana, ua hooholo ia kekahi mau hoololi, oia keia, "piha" ma kahi o "mana" a me ka '*hookaa ana i ka aie lahui, i ka wa e pau ai ka manawa," a ma ka hope oka pauku, »'e hoike mai ke Kuhina Waiwai i ka Ahaolelo, i ka huina o na loaa a me na lilo.'' I mai ka Hon. Bihopa, he kue loa ia i ka bila mai ka mua o ka hoopaapaa ana, aka, ua hooholoia ka pauku l a me ka 7, a ke noonooia nei ka pauku 6, a o ka pono loa no ka hoopau loa i keia pauku. Kokua mai ke Kuhina Kalaiaina i ka pauku, me kekahi hoololi nae, penei : "a me na aina e ae," a penei e heluhelaia ai, "na tnea i hana limaia maunei a me na aina e ae." Ma ka ninnu ana, ua hoolioloia ka pauku 6 me na hoololi a ke Komile Wae a me ke Komito o ka Hale. Hoopanee ka Hale, La Hana 73. iului 27.— Hoomaka t\a hana e like me ka mau. Na ke Kuhina Kalaiaina i hoike mai i na loaa a mo na lilo o ka tnoku;ihi Kilauea, penei : "Mai Okat<.b;i 10 1870 a hiki i lulai 24, 1874, he $180,733 74 na loaa, a o na lilo hoi, he $15G,328.14." Na Mi Nahinu i heluhelu mai i kekahi olelo hooholo, e koho ka hale i Komile e hele aku e hai i ka Moi, na nnkaukau ka Ahaolelo e hookuu ma ka hora 12 o ke awakea Poaono. Hoololi mai ka Hon. Kuihelani, aia ma ka Poaono o keia pule aku. Noi mai o Mi Mikalemi e hoopanee loa, a ua aponoia. Na Hana o ka La. Noho o Hon. W T Martin ma ka noho, a lilo ka hale i ka noonoo ana no ka bila aie āa\a. Ma ke noi, ua noonooia ba pouku 2 o ka bil». Noi mai ka Loio Kuhina, e hooholo loa ia ka pauku e like me ke uoi a ke Kornite Wae. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e kapaeia kahi e i ana, "a e hoopuka no hoi ke Kuhina Waiwai a me ia mea aku." Na keia mea i hoino i ka pauku holookoa, uolaila, he pono ke hoopanee loa ia ka hila kala pepa. I ka ninauia ana o ke kapae loa ia wahi o ka pauku, na aponoia. Nioauia ka hooholo i ka pauku 2 a me keia hoololi, ua hooholoia. I ka noonooia aua o ka panku 3, nonoi mai ka Loio Kuhina, e liko me ke noi a ke Komite Wae. Ua hooholoia. I ka noonooia ana o na pauku 4 a me 5, noiia e hooholo e like me na hoololi a ke Komite Wae. Hooholoia. Hoopauia ke Koaiite o ka Hale, a hoike aku, ua hooholoia ka bila a me na hoololi, a e kakau poepoeia. Aponoia. Heluhelu alua ia ka bila e kokua ai i na palapala kii o na hihia waiwai, a ma ka ninauia ana, ua hoopanee loa ia ka bila. Heluheluia ka bila e hooponopono hou ai i na kanawai o ke aupuni. I ka hoopaapaaia ana, ua hooholoia ka bila e kakau poepoe. Noi mai o Mi Komoikehnehu, o ka hana mua ehanaia'i imua o ka Hale i ka Ia apopo oia noka bila e papa ai i ke kuai ana i ka opiuma maloko o keia aupnni. Apoaoia. Heluhelu akolu ia ka bila Haawina, a eha wale no wahi mea i hooholoia a o ka hoopanee no ia o ka Hale. La Haka 71—Iulai 23, 1874. Hoomaka na hana e like me ka mau. Hapai ia ka noonoo ana no hana i koe o ka la, oia hoi ka bila haawina ma ka heluhelu akolu ana, a ua hooholoia me kekahi mau hoololi o kekahi hapa. Hoopanee. La Hana 75, lulai 29, 1374.—Koomaka na hana e like me ka mau. Waiho mai ke K«mite wae i waihoia 'ku ai e noonoo i ka bila e hoololi ai i na pauku 6, 7, 8, 9, 10 e pili ana i ka helu a ohi auhau i ka hoike me kekahi maa hoololi a aponoia. Lilo ka Hale i ka nooaoo i ke koena o ka bila haawina ma kona heluhelu akoln, a hooholoia me kekahi mau hoololi. Hoopanee. La Hana 76—Iulai 30, 1874. Hapaiia ka noonoo no ke koena aku o ka Bila Haawina, a hooholoia e like me keia malalo iho ma ka hoopokole ana :

No ka Moi a rae ka ohana 'lii $55,000.00 i Na nku hoomaa 18,000.00 ! No ka Ahaololo &ka Aha Kuk. 15,300 00 Oihana Hookolokolo 70.100.00 " oKonaAinae 67.070 00 " Kalaiaina 414.8*28.00 " Waiwai 150.013 17 " Loio Kuhiua 90,332.00 " Hoonaauao 80,600 00 Huina $976,303 87 Ma ke noi, ua hooholoia ua pauku 2 a rae 7 o ka bila haiwina. Heluhelu oluaia ka bila e papa loa ana i ka lawe ana inai ame ke kuai aoa ika opiuma, a hooholo loa ia. lieluhelu akolnia ka bila e hoololi ina pauku 2 a me 3 o ke kanawai e pili aoa i ka poe liolo Lunamakaainana, a hooholoia e kakau poepoe. Heluhelu akoluia ka hila eae ana iua Kahuoa Hawaii e lapaau i na lepera, a ua hooholoia. Heluhelu akoluia ka bila e hoololi ai i ka pankn 2-37 oke Kanawai Kivila e pili ana i na hololiolona hele hewa i hoopaaia ma ka pa oupuni, a ua hooholoia. Heluhelu akoluia ka bila e hooponopono hou ia ka pauku 1284 o kc Kanawai Kivila, a ua hooholoia. Hoopanee ka Hale. , La Hana 77 —lulai 31, 1874. Hoike mai ke Kuhiua Kalaiaina i na loaa 0 ka oihaua wai o Honolulu o na makahiki elua i hula, he $24,553 25 ; mai ka Makeke kuai ia o Houolulu $7,427.09. Na iiana o ka La. Heluhelu akoluia ka bila e hoololi ai ike ! konawai e hooponoppno ai ika Buro oka J Oihana Iloonnauao i apono ia ika Ia 10, o j lanuari, 1805. Ma ke noi ia ana, ua noonoo pakahi ia na pauku. Mahope o ka hoopaapaa ana ua liooholo loa ia ka bila mo ka hoololi. Kapae ia ua rula, hoike mai o Mi Komoikeehuehu mai ke Komito mai i waihoia ai ka bila e hooponopoao ai i ke kuleana o ka wahiue kaue mako, a noi mai e hookoino mai i bila hou r ma kahi o ka bila mua. ' Aponoia. Ileluhelu akaiii 13 ua hila la, a ua hooholoia ma ka heluhelu alua ana. Kopae ia na rula, a lioike niai o Mi Knai mai ke Komite i waihoia ai ka hila i kokua ai i ka hoaua ana i wahi no na mai lepora e noho ai, a noi mai e hooholo ia ka bita e kakau poepoe ia. Rula mai ka Peresīdena, ua hala mawaho o na rula ka hoike a me ka hoololi o ka bi)a, oi.-.i me he bi!a hou la akahi no a waiho ia mni. j Ma ka ninau ia ana o ka wehewehe a ka Paresidena, ua haule, a apouoia ka hoike a ke Komike. Ma ke ooi, ua hapaiia ka noonoo ana i ka i bila e hooponopono ai īna hora hana, oia ! hoi ka heluhelu akolu ona. I Noi mai ka Hon. Mr Waila, e hookomo , 1 " 10" ma kahi o ka M 9." ; Noi mai o Mi Kaukaha e hoopanee loa, | mo ka haiolelo kue ioa i ka bila. 1 Ninau ia ka hoopanee loa i ko bila, haule, 12 ae, 23 hoole. Ao ka hoololi i "10" haule, a ua hooholo loa ia ka bila. Hoopanee ka Hale. [Ua koe ka la haiia 78.] LaHana 79,Aug. 3, 1874. Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina he palapala hoopii, e uoi mai ana e ae ia o Abe« re e haawi laau. Ma ke uoi ia nna, ua waihoia ka palapala hoopii i ka Papa Ola. Hoike mai ke Kiaaina J. O. Dominis mai ke Komite Hooiaio Kanawai mai, i ka apouo ana oka Moi i n;> bila Kanawai he 40. Na Haka o ka La. Ileluhelu aluaia ka hila e hooponopono ai i ke kuleaua o ka wahioe mare iloko o ka waiwai o ke kane roare, ina e haalele kumu ole ana kekahi, alaila, ua pau kooa kuleana iloko o ka waiwai paa. Mahope o ka noouoo ana, ua hoopanee loa ia ka bila. Heluhelu akolnia ka bila e hoololi ai i ke kanawai e pili ana ika Papa Ola Hawaii, j a ua hooholoia. Heluhelu akoluia ka bila e haawi ana i manawa no ka moiaki e kala ai no kekahi mau kumu, a ua hooloia. Heluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i na paeku 1120 a rne 1423 oke kanawai kivila. Ma ke noi ua waihoia ka bila ike Komi- j te oka Hale, o Hon. W. T. Martin ma ka noho. Heluheluia ka hoike aka hapanyi oke Komite Wae me na hoololi a noi mai e { hooholoia ka bila e like me ka hoololi ana a e kakan poepoe ia. Noi mai o Mi Kipi e hoopaoee loa. I ka hoopau ana o ke Koaoile o ka Hale, a hoike mai, ua liaule loa ka Pauku I, , a ua hooholoia ka pauku elua i pauku 1 ; Hoopanee ka Hale. ■ 1 * La Hana 80. Aug. 4.—Hoomakaia na hana e like me ka mao. Lilo ka Ht<le i ka uooooo ana i ka bila e i hoololi ai kn hila e hoololi ai i na pauku 1420 a me 1423 o ke Kanawai KiviU, imua o ke Komite o ka Hale; o Hou T W. Ma- ! tioa ma ko noho. Heluheluia ku poo o ka bila. M ke noi a ka Loio Kuhina, ua hoopanee loa ia ke poo.

i Ma ke noi ua hoopanee loa ia ka bila. !I.»opiti ke Komite a hoike mai ua hoopa-n.-e ioa ia ka biia imua oka Uale. Aponoia kt hoike a ke Komite, he 3S na poe i kobo, he 25 oa ae, ahe 13 hoole. Eia na u«: Kaooa, Grecn, Nahaolelua, k Stinley, Kahana, Toma Matina, Kuihelaui, Dowettt, Clegborn, Wilder, Isenberg-, Xuhinu, Kapaho, Kaikahi, Kipi, Kakani, Aholo, Kaakaa. Kepoikai, Kapule, M iehonua, J Komoikeliiieha, Lane, Cummiuis, Kaukaha. \tpoehoole: Knnaaina, J. Parker, Heoere Matina, Nawahi, Haupu, Kaai, Napaepae, Birch, Kaiue, Kepihea, Mikaleaii, Kakioa, a ne Kauai. Eapaeīa oa rola. hoike mai J I Dowselt mai ke Koiniie mai o ka bila e hoololi ai i na paaka 130 me 131 o ke Kanawai Kivila, e pili aoa ina Lona Kepa, a noi mai e hooholo ia ka bi!a e kakau poepoe. A noonoo ia ka bila o ka Ilale, ma kono helahela alna aaa. Noi mai o Mr B rcii e hoopanee loa. I ka niaania ana na haule ke noi. Noi aiai ka Loio Kuhina e hooleli, ma ka hookomo ana i na huaolelo, " a rne kan&hma," mamua o " hookahi haneri." Xoi hou ia mai ia mea hookahi, e hoolo- !. i ke poo; a peuei e heluheluia ai, he kar.&flr«i e hoololi ai i ka pauku 2, o ke kn* rawai e hoololi ai i na pauku 130 me 131 oke Kaaawai Kivila. Ilooholoia. Ma ke noi, ua hooholoia ka Lila e kakau poepoe ia. Ua Heluhelo akolu ia imua o ka Ilale ka lūla e hoololi ai a e hoopouopono ai i na Kanawai o keia Anpuni, a hooholo loa ia. Helaheln akoluia ka hila e hoomana ai i ka Aie Lihai, a me ka hoakaka ana i ke eno o ka haoa e hana ia aua, no ua dalu la e aie īa ai. Noi mai ka Loio Kuhina e hookomo hon i& mai ka pauku 2, i na olelo kapae i kela la aku nei, penei: "Ae hiki no hoi i ke Kuhīna Waiwai mamuli o ke kauoha o ka M<»i ma ke ano e panai naa ke dala maoh, a 1 mea e uku ai i na Inawina o keia aie, o enni iho ana malalo o na dala he kanalima, m« ka ukupanee ule, a e uku ia ana i ka roe* nana e lawe mai a e koi ana; aole nae eoi ako ka nui o na Palapila Kikoo o ia eno mamoa ae o ke kanaliiku tausam Dala i kola a me keia manawa." Ma ka niuau ia ana ua haule ke noi he 3G p»e koho, 20 hoole, 13 ae. Noi mai ke Kuhina Kalaiiina e hoololi i ka paukn 6, ma ka hookomo ana i na huaolelo elaa hapakoln, "mi kahi ona huae.lelo " hookahi hapalua, " a penei e heluhelu ia ai, aole e oi aku ke dila i haawi nnaa ia ma ia ano mamua ae o ka elua hapakolu oke kumukoai oia waiwai, i haawi ia «i na kokua nei. &c Noi mai ka Hon. Mi. Nawahi e hoopanee loa i ka bila. Ma ka ninau ia ana, na haule ke noi, he 40 poe koho ; 14 ae i ke noi, a he 2G hoole i ke noi e hoopanee loa. >Ia ke noi, ua hooholo loa ia me ka hoololi. Noi mai o Mr Kaukaha he pono ke noonoo houia ka pilapala hoopii i kakau inoa ia e 300 kan*ka e noi ana ooh; pono keia Halee ae ika bila aie d ila. Hooholoia. llelohela akolu ia ka bila e.hoololiia ai na pauku 1 a me 5, o ka mokuna 39, oke kanawai i aponoia ma ka la 21 o July 1870 e pili »ni i na auhau o na holoholona. I ka ninania ana o ka hoopanee loa, ua hanle, a hoq.holoia ka bila. Noi mai o Mr Kaai e noonoo:a ka palapals hoopii a Sider o Honolulu. Aponoia. Ma ke noi, ua wainoia ka palapa noi i ke Kotnite o ka Hale, Mr Kipi ma noho. I ka hoopau ana o ke Komite, a hoike tr.ai imua o ka Hale i ka hoike, e haawiia ka Bila i ke Kuhina Kulaiuiua, a me ka Loio Kuhina, e hoopii ia Bila Hiu a me ka ona oka Iloiala Hotelc. Ika ninau iu'na, ua aponoia ka hoike. Ma ke noi a Mr Birch e noonooia ka bila e hoololi ai i ka pauku 480 o ke kauawii Kivila. Lawe ka llale, aka hoopauee Hale aole i hoopaapaaia.