Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 28, 11 July 1874 — NO KA AIE DALA AUPUNI. [ARTICLE]

NO KA AIE DALA AUPUNI.

| Ika ī*axa ioi i na oki e vaīvai ai ke Aopaoi Ha*«:i, be oto «ea ißcaV«ka ioa ke boom«opop pono i». Ok« malama '• ,M ° b> pom» o o» k«oaka be kaoiliiei t*o9«oī ( 01 heoiaiiem*, iolt m»a kgmohs< e* hoo e loaa m»i ai ka pomaikii. Nolai l# f h® pooo e imi ii » paa diU, i mea e kokoa ai i ka imi ana i a* b«oa e Io«a ai ka pomaikai, a e hooponopooo ia hoi oa hooli'o aoa e like a hke rne ka Io«a «iL loa oa heaiihem», aiaili e oana i oa haoa a ka poe kaiepa; aie oo lakoo e iike me ka haioa a lakoa i ike ai he pono, me ka pohihihi oie. Nolaila, o ka haoa pono i ko aoponi, o ka aie maansi ine ka oku ako i ka ukuhoopaoee i makemakeia e oa poe mea dala. Ma ka makahiki i haia aku oei, aa hanaia I he kanawai ao!e e ae ia e haawi a oi aku i eiwa keneka ke kuala no ke dala hookaiu i hoaie ia mai i ke Aupani; oolaiia, ua hiki o!e i ke Kuhina \Vai«rai ke aie aka i oi poe mea d»!a, oidi, ua ike lakoo, aia kahi makepono ma Kaliponia, noUila, ua hooili pao lakoa i ka iakou mau dala malaila, oiai be 12 keneka ka yknpanee no ke dala hookahi malaila i keia wa. Ma keia hana ani a na kalepa, oa ane nele loa ka aina i>ke dala 010. Aka, ina e hookoia na iini o na poe mea dala, oia hoi i 12 ka nku hoopanee no ka makahiki hookahi, alaila, he mea maopopo e paa ana ko lakou raau da!a i Hawaii nei; a ma ia mea e poaia aī ke dila iwaena o ko kakou mau pae moku, aole hoi o lohe mau ia na olelo ana, " he wa dtila ole keia." Ma Enelaui a me ka Panalaau o Nu Zilani, na malamaia he mau Hale Leta Aupuu! Malama Dala, ( Post OfTice Savings Baukfi,) malaila hoi e malamaia ai na dala a ka poe uuku o kahi loaa, mai na dJa elua a hiki aku iluna. I ka wa e mahuahua ai ka huina iloko oka wiihona i ke kanalima alaila hanaia na houa e ke Aupuni mai ka eha a i ka ewalu ka uku panee o ke dala no ka makahiki. A he mea kupana loa keia ma Enelani a ma na panalaau a pau ; a o ka oi loa nae o Nukilani, malaila kahi i muhuahua loa'i na huina i m.ilamaia. Ina pela e hanaia'i ma ILiwaii nei, alaila, he mea maopopo e haia ana kakou eka pomaikai. 1 hookahi ma Houolulu nei, a i hookahi ma Wailuku Maui, a pela hoi ma Uilo, a me Koloa i Kauai, alaila pomaikai loa na kanaka. U ka huina o ns dala e hele nei mi keia paemoku, ua manao wale ia ua aneane i ka $500,000; aua like ia me umi dala o ke Uauaka liuokalii, u o Huia luo i<i ua ruva l maa mau ina aina e. Ina e kukuluia i mau waihona o keia ano, i hookahi o kela a mo keia mokupuui, i hookahi haneri tau-8-uii daU e hoohu ai i ka makahiki, me ka haoa ana o ke aupuni i hona ma ka ukupanee oluolu; alaila, he mea ia e hoolawa ia ai na makemake o ke Aupuoi, a pela e hiki ai ke aie aku i na poe mahiko, a i ke kahi poe e ae paha i makaukau no ia mea. 0 ka malama aua i keia mea, he mea ia e pomaikai'i ke aupuni me ka lahui holookoa; mamuli o kona haoa iloko nei o ka aioa. Eia na pomaikai o ka oie ana iloko nei: 0 ka poka o ke dala, e ukuia no ia maanei, a e hooliloia no iwaeua o ka aina, a i ka wa e hookaa ai i ke kumupaa, alaila e hooliloia ana no ia iloko nei o ka aina, a pela e pokaa ai na dala iwaena o keia aupuni, e pomaikai a e hoowaiwai ia'i oa kanaka maoli a pau. Ona poe bona a pau, oiai lakou e noho ana maanei, makemake loa lakou e kokoa i ke aupuni a i kona pomaikai. O keia wale iho la bo na koo ikaika oke aupuni e pono ai.. A i oa e kii aku aua le Aopuni i ke dala iwaho, alaila e lilo ana ia puka iwaho a pela no hoi ke kumupaa. Ikawa e hiki ole ai i keia aupuui ke uku i ka wa i oleloia, alaila, o ka hlo no ia o ka aina e like me Fiji i keia wa. Aole keia he mea pohihihi, aole e hiki i kekahi Ilawaii oiaio ke kaohi mai i ke Kuokoa o ke Aupuni Hawaii.