Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 20, 16 Mei 1874 — Ke ola o ka Lahui. [ARTICLE]

Ke ola o ka Lahui.

Heaha ka mea e ol« ai ke» lahoi ? 0«» ! ea oia«Q ino oai M* fta napep», noi na | p«Up»l« i LooUh» i» ae, oo keia kamoma-1 nao. Se e«oi oei n» k»oak«, ooUiU kao- | mah» kakoa ; a kapono k» nioao, heaha la | ka oiea e oi« hoa ar, • oo«, a lehaleho, a j piha ka aīoa i na kaoaka ? Ro H«w«ii nei, be ama i», oa kopono ' loa i ke ola kino ; Ua Uko t k» »i kopooo. , o» m«ik»i koo» m»a kahawai. oloola ka ma- | kaoi mii ka moaoa mai ; aole hiki pmepi- , oe mai ka ma» ahulaa e mawe »i, olaolu : maikai k» ooho ana, a iaa he 500.000 ka- | oaka ma oa mokopuol mai Hawaii * N>i i hao, aole lakou pilikia. Ca olelo la 400 000 no ka ooi o na kaoaka i ka wa ia Kapena i Ruke ; aka, oa emi nai mai ia manawa j mai ; a i keia w» 50,000 wale no, be hap» j loa ia. Ke emi nei au, a heaha la k* mea e pao ai ka emi ana, a e mahuahoa hou ai na kaohka ? Ua nt)ouoo noi an i keia ninao, a loihi ko'a nooooo «0«, a ke paoe aka oei ao me ke s?ana!m ole. " 0 ka lokomaikai o ke Akua ka mea e - ola ai he<a lahui." 1 O lehovo ko Hako, oia oo ke ko-' mu o ke ol i, a me k* make Ia i» ka ma-1 na, a pau loa ma ka lani maluna, a ma ka | honai malnlo A ina makemake ke Akua i e malniahna na kanaka Elawaii a hui Ina, j h« mea hiki no ia ia ; hiki no ia ia ke Uwe ; aku, a oa me* ku e, a keakea mai, hiki no i ke Akua ke hoololi, a e hoo huli, a e kukulu, a e wawahi, e like me ka me«i pono imua o kona m<a maka. aku o lakoba ma e noho ma A'gu p t-t i k* wa o Parao ke «lii, a o I >sepa Ue Ki.iaina. Ehia Ukou ? o likoh», kana mnu keini, o* moopuna, nn kane, na wnhine ; pau i ka helu ia, he7oUkou. Aka, iko iakou nnho ana ma la aina, mahunhua I<>a ka mamo o laeneU. Oooikaik* o Parao e hoopio, ua pepehi oia i na keiki kane, aole uae pio Ukou, mahuahoa no, a lehulehu j loa. I ka w;i i puha m n lakon mn A'g'i- j pita mai, malalo o M >se ko l«kou alaiai, ua m<*nao i» 2 000 000 ko lakou nui. He<>ha ka me* i ulu nui ai keh lahui ? 0 ka loknmaikai o lehova ko lakou Akua. Pela paha auanei keia Uhui o Hawaii nei, ke inakemike ke Akua. 0 ko'u mauao paa loa keia ; 0 ka lokomaikai o ke Akua ka mej e ola ui keia Uhui. Aka, ea, inae manao ke Akua e hoopau 1 ka Uhui Hawaii, e hiki 00, nui no na la hui i hoopau ia ma ka houua nei. N* kanaka i ka wa ia No-i, ui luku ia, oo ko lakou hewa no. Na lahni ma ka aioa o Kaoaana, i ka wa o losoa, ua pan i ka loku ia ; ma ka ke Akoa knuoha no, h-nluku o losua ma la mau Uhui. Na lud »io e ooho aoa ma lerus<lema, i k* wa ia lesn i ooho kino ai, ua luku iaiea nui ; ua hoopuehu ia kekahi poe, a ua liio ko lakou aupuni he mea ole. E heluhelu kakou i na mooleio 0 na lahui kanaka mai kioohi mai, alaila e ike kakou, he oui wale na lahui i nalowa- | !e. Pela auanei ko kakou lahu*, ke kokua ole mai ke Akna mana loa. Nolaila ke kopu mai uei keia ninau hou, Heaha ka kakou h »na, e oluolu ai ke Akua 1 keia Uhui ? Heaha U k.-\ mohai, mea hiki la kakoo ke iawe mai imua o ka Hako, i maliu mai ia, a aloha, a kokua mai, a hooouiae oa kaoaka ? E Uwe mai anei kakou i mao tausani bipi, i mau mohai, e like me ka So!omooa hoolaa aoa i kooa luakiūi ? Aole paha, ua hala ka wa mob*i b<pi. E haawi paha kakou i ko kakou waiw.i a paa i makaoa uo ke Akua, i oluolu mai ? Aole. E haawi anei i ko kakou kino, i mohai kuni maluoa o ke koahu, a oluolu mai ko kakou Akua me ia inau hana ? Aole paha. Oi nui aka ke aluha mamua o ka mohai. Koe mai ka ninau, pehea U e pnu ai ko ke | Akna huha, « huli mti oia, a kokoa mai ? i E hele kakoo i Nmeva a e ninao i ko | Nineva. 1 ka wa kahiko, hele aka ke kauU I ma ia kuUnakanhale noi, a ma ka inoa o lehova, bai ako i» ; " Hookabi kanaha na U i koe a e loku ia o Ninera." AU koke m*i ke alii a me na kanaka, a m hi, a hoohaahaa ia Ukou ih» imoa o ke Akoa, hooke ai lakoo, a huli mai, mai ko Ukoo »oao hewa mai h i kapooo, a maliu mai ke Aku», a ola o Nmeva. Pela paha kaia lahoi. loa ala mai ka Moi, oa Ii», «me na kanaka, a mihī io imua 0 ke Aku», a haalele i na han» hewa, » hnli io mai mamoli o I» «u Krisio t aUila maliu m»i ke Akua i kei» Uhoi, » aloh» no, a kokoa nui 00, a loa oa kaoak» Oawaii, • lehulehu loa no. Ina hele maī © looa ma Hawaii nei. ma kooa ano kaul», • e h»i mai, " Hookahi kaoaha makahiki i koe, • o»iow»Ie loa ka Uhai Hawaii." Ina lohea ia keia leo weliwelia* Hawaii, oa M«oi, Molokai, Ltaii,: O.hu, Kaaai a hiki aka i Niihao. & oa | kaoaka e—hoolohe ma>—Hookahi kao»ha n» makahiki i koe—a e pao oukoo a pao i ka make!" Weliwali p«ha kakoa, a nai k» awe, a me ke kaoi uho. Kaom»ha k» m»oao i ka nooooo aa», a mioamiaa me he mea la» he oiaio paha k« waoaoa No ka «aea, he mea mao ka hooe«oi •»»« I ket» w« he 45 Uos«nt kaoaka. 1 ka makahikī 1880—30 000 paha, a i ka makahiki 1890—20 000, * i makahiki 1900 10 000—a I ka aakahiki 1914, piha na ma-

kahik' 40, a kawaUwaia lo» n* kaoaka Hawaii poooi, koe raai oa b»pa haolo, aa pake, » me o* b»ole. Heaha !• »a b*aa e pooo ai ? Ei«, e hoohilike kako* me ko Nin«va. e h«*>ba*h»» ia kakou iho, a e toibi imoa o Ifbov< j e haalele kakoo i o* aoao hewa a pao, a e oaUma ina kauoha a lesu Kirst ?, a maiaila • ke Alaa i oa lao kei» 1»* hui E wikiwiki kakou. E haalele na 'Lii, • «*e kanaka. i k< raoe*ol he, » me aiaoaahi ; E haalele hoi ii ka rama, ka opinma, ka awa, a roe o » wai-ona a paa. E hoopaa i ka koena o ka ht»mana kahiko, ka mea ana kahuna e m»i«ma nei. E boop*u k» hoohiki wahahee ma ka »ooa oke Akoa. Ehoopau ka hookamaoi iloko ooaekalesia. E hapai ik» pule oiaio ma ka ohana, a ma kahi mehameha. E maUma ina k»nswai, ame oa ruU oo ke ol « kino. E maUma pooo o» oiakoa i oa kaikamahioe, a me na keiki kane, e alakai aoa ia lakoa ma ka aoao o ka pono <> lesu KratJ.—Ma keia hana e oU *i kn Uhoi. Make hewa oa d<U $1.000.000, i olelo ia e keknhi pne, e hooiunalima '•» mai ka aina e mai. Aole ola o Sod .>ma ma ko lakou waiwai ; pau pu ko Ukou waiwai, a eue kanaka m» ka inaina o leb*>va. Aole ole o Nineva ma ke dal-«, ma ka mihi no, a me ku haelele ana i ho Ukon hewa, pela auaoei keia Uhui. Inae mau ana ka hoomalo a me na hana naaupo, e make io no. Aka, i na e buli mai ka lehnlehu, a e manaoio i« lehova ka Haku, e oU n«». Maluna o kakou keia hana, malana o ka poe haipule oiaio, na kahu, na lunn ekalesia, ame na ho<th<nau oiaio. Mai hilmui kakou maluna o k» Mo>, ka Ahaolelo aupu ni, a i ka P.pa HooU pah>», aka, ea, e hilinai kakou ia lehova ko kakaa Akua, me ka aialama pouo ia ia. J. W. Kamika.