Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 20, 16 May 1874 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

            Helehelu mua mai a Mi Kaai i kaua bila e papa ana i ke kuaiia ana o na aina aupuni ma Honolulu nei me ja ae ole o ka Hale. Heluhelu mai o Hon.

             Waila he olelo hooholo e paila ma bila ano noi a hooleia.

            Hooaha mai oo Mi Mikalemi he bila kana e hooluli ai i na pauku 197, 798, 205 o ke Kivila e pili ana i ka Makeke.

            Lawe mai ka Loia Kuhina i kana rula 85 i hoolahaia ai a hooholona, oia ka wehewehe moa mai i ke ano o na bila pakahi ma ke poo.

            Hooaha mai o Mi Kaai he bila kana e hoolololi ai ke kanawai o na Lai kioi Opiuma.

            Hapaiian ka hana o kala oia ka Bila e papa ana i ka papa ola aole e lawe i na aina o na mai lepera, a hooholo loa ia e kakau poepoe.

            Hapaina ka bila e papa ana i ke kalewa mea ono a hoopanee loa is,

            Nui mai o Mi Kaai e kapaeia na rula, a e ae ia aku ia e heluhelu alua mai i ka bila e papa ana i ke kuaiia ana aku o na aina aupuni ma Honolulu nei me ka ae ole o ka Ahaolelo.

           Kue loa mai na Kuhina Hartwell a me Wideman i keia pupuahula o ka hana, aka, ua wehewehe mai o Mi Kaai, oo ke kumu i laweia mai ai keia bila i mea e pakele ai ka lilo ana aku o ka pa Hale Hoololukolo nani i ka haole.

            Mahope ka hoopaapoa ana, ua wai h=hoia ka bila i kekahi komite wae na lakou e noonoo a hoike mai. Koho ka noho ia kankaha, Komo Dowsett, Kaai, Moanauli.

            Hapaiia ka bila e hoololi al@i elau wahi hookolokolo o ka Alua Hookolokolo kaupuni o ka apana 2, a hooholoia e kakau poepoe.

            Hoopanee ka hale.

No Henere Rokefota

            Ua lilo i mea kamailio nuiia ma ka la Sabati a me ka poakahi iho nei, ke ke ana mai ma ka "Mikado", o Heneri Rokefota,(H Rochefort) mai kona noho ana pio mai na ka paahao no kona ola ma ka noho maluna o ka mokupuni o Nu Kal donia. O ka ia nei haua kaulana ka noho lunahoooponopono nupepa, kakaikahi wale ka poe like o ka peni kakau-me ka ia nei, a oia nei paha ka oi o ka hoonowelo, e ohikihiki ai i ka poe e noho luna aupuni ana.

            I ka wa o kela popilikia nui ma Farani, oia hoi ka la i pio ai o Napolina ma Sedina 1871, ua lilo ia nei a me kekahi poe e ae i mau lala no ke Aupuni Pale Lahui. Aka, ia lakou nei e noho mana ana maluna o ke aupuni , aohe malu iki o na makaainana, hao wale ia ka waiwai o ka poe mea waiwai, puhi wake ia ua mea maka mae i hoomomoaia e ke aupuni.

           I ka noho ana ae nei o Tiera i peresidena, hookolokoloia o ua o lakou nei a eono puha, a o kekahi mau lala aku, aoje i hepula. Ku ka hewa ia lakoa nei, hooholo ia e kipu, aka,kapae ka peresidena ia hoopai, a kauoka e hoopaahaoia a pau ke ola. Nolaila, ua hoihoiia i Nu Caledonia.

            O na o Rekefota, he hookuu wale ia no e hele i ka lawaia ma ua kapakai o ua mokupuni nei me kona mau hoa, aka i kekahi manawa, ua ikeia kekahi waapa e holo mai ana a kuaau, alaila papa leo me ia nei. He moku paha keia i hoolimalimaia e kona mau makamaka ehele e imi kahi e pakele ai o Rokefota me ka uku nui.

            I ua ahiahi nei o ka la ana i papleo ai me ka poe o ka waapa, noi aku la kela i ka Luna Kiai o ka Papu e hele ia ahiahi i waho. Ae ia no e hele a me kona hoa no i pakele pa mai nei. Ia molehulehu ana iho no, o ko lakou puka aku la no ia, aohe hoi he keakea ia mai, hele no a lau iloko o ke kai, a au iluna o ka waapa e kakali mai ana mawaho o koauau he elua mile ka mamao. Ia kau ana i ka holo aku la no ia o ka waapa a loaa ka moku he umi mile ka mamao loa aku, a hunaia e ke kapena iloko o kahi nalo.

            Ia ao ana ae huli ino ko uka o ka aina i ka nlowale'na o rokefota ma, a holoke mai la na luna i o ia nei, aka ke moo malu nei nae lakou la. He ike aku no ka moku i ka holoholo mai o kahi mokuahi holoholo o lakoa, aka aohe nae he holo mai i kahi o ka moku e ku oili nei no ka makaoi ole. A i ke ahiahi, e ano lilu iho ana, akahi no e ikeia mai ua whai mokuahi nei o holo ku ana i ua moku kiapa nei. Aka, laia nae e holo aku nei e loaa, o ka wa ia i pa iho ai o ka makani a phalahio aku kla ua moku nei nalowale, Ia ao ae ka hana aohe moku ikeia, nolowale. ia ao ae ka hana aohe moku i keia, nolaila manao ae la ka pakele.

            I ke ku ana aku Sikane, o ko Rojefota kauoha aku ka no ia i paepisa e hoouna mai i dala uana, aohe i lialia aku , hiki ana ka bila kikoo dala he $25,000, a o kona manawa no hoi o ka oau ia, oia ka hoi e noi mai ana ke kanikelo Farani ma Kikane he pio ia, E hoelela akku ana na Kani kela la, aohe nei he liwelawe hoa mai.

           Ia ku ana mai nei no i konolulu nei; ua makemake kei ala i koonei mau nanaioa, oe hiohiona, a me ao ea olaola. E lilo ana paha kona pakele ana i mea e wawa nui ia @ Amerika , a e ku ana paha kana apa @ a me ka laula, koe nae @ loa aku i Farani, aia wale no @ aupuni.

Na Hou Kuloko

            Ua ku mai ke kialoa misonari Ho kuao oia ke kakahiaka o ka poalima ihu nei.

            Ua huli hoi aku nei o Dr.Wythe, ke kahonapele nana i wehewehe pokule mai ke komo e oa hoa ai ka lahui Hawaiioia ka malama i ka pono.

            I keia la, e kuai kudalai ana kekahi moku kona hou mai nei ma na aina e mai, a ne kupono nu ka houluholu mawaena o Molokai a me Mani.

            O ka mokuali Mayareda keia i ili ai ua Fiji, na hala i kikane e kapiha ai a me he mea lla, e aukai hou mai ana oia i ka malama aenei o Iune.

            Mamuli o ka noho ana o ka Luna wai hou, na hooliloia o Napoliona Nini i mea malama i ka makeke kuai ia o Honolulu nei. Pomaikai kahi kaoa ka la na kau i ke aki.

            Ke minamina nei makoa i ka puka ole o ke kaoikan o Geo. W. Lilikalani, Laoakanawai a pana o koloa, no ka piha loa o keia pepa aka e puka ana ma ka oopepa o keia poaono ae.

            AHA EUANELIO MOKUPUNI o OAHU- Ke kauohaia aku nei aa lala a pau o keia Ahahui malona ae, e halawai mai ma ke keena halawai o kawaiahao, ke hiki aku i ka hora 10 kakabiaka o ka puakolu, Mei 20 Mamuli o ke kauoha a ka luna Hoomalu.

            UA PALA onukuauku ka maia a ka Hawaii ponoi i kukehu ih nei e aie dala i elima haneri tausani, a na pelnkua mai nei a ke hoihewa mai nei ia hana, Kai ka oakele mai pau peapea i ke ahi.

            Ma kekahi olelo hoolaha e ouka nei ma ke pepa o keia la, e ikeia ai , ua hooliloia o A.J.Cartwright Esq. i Argena no na aina a me na waiwai a pau o ka Moiwahine Kanemake Emina Kaleleonalani , a ua hoopauia ka mana o kona mau agena aina mua.

            Holo No Hoi- Ma ka huli hoi ana mai nei a ka mokuahi Kulana kauhale o Meleho na mai kapalakiko mai a i Honolulu nei, Fiji , Nu Kilani a me Kikane , he loa nona na mile he 7 392, he 26 la wale no a me 12 hora holo pau ia mau kai loa. A in a e hui pu ia na la hooili lanahu a ukana. alaila he wahui pakeo iki aku mamua o 29 la.

            Makena na dala olaula o ua Panalaau mai o ka Hema ma keia ko ana mai nei o ka mokumahu Mikado. I ko makou hale kuai buke kekahi wahine haole kahi i onuhi ae ai i kana mea ulanla iwakalua a na makou i wawahi aku kana i kona kuai ana mai i na buke haole e pili ana ia Hawaii nei.

            Ua laweia mai ma Honolulu nei he 13 mau kao ano hou, he mau kao wahine wale no a ehia la kao kane. Maikai ko lakou hulu . He pono ia kakou ke hoohoihoi aku ia oibana imi waiwai ma ka hoolimalima ana aku me ka makepono i na aina aupuni waiho wale, a i kupono no ka hooulu ana ia mea maloko nei o ka ains.

            Hoole wai ona- Ua ike maka iho nei makou, eia ke hele nei kaekahi mau palapala hoopii e noi ana i ka hale ahaolelo, o papa lua ia ke kuai ana o ka wai on a ma Hawaii nei. Aole paha e pau na inoa i kakau malalo iho o ka 4.000. O ka pau no mai Hawaii a Kauai i ke kakau. Aia maloko o keia mau palapala hoopii na inoa o ka poe hanohano, pono a maikai. A o ua moa i kako malalo o na hoopii e noi mai ana e hoonoa, he poe pehi iole wale no ka nui , a me he mea la, he poe kupono ole kekahi i ka auhau.

            O ua hemahema- Ma ka poalima aku nei i hala, ua poholoia kekahi wahi kaikamahine nuku nona ka makahiki hookahi a me 20 la. ma kanalama. Ua pauhia na makua i ka hiamoe ma ua la nei, a na ua wahi ukulii naaupo no paha i kolo a poholo ana i ka auwai. Kahaha! He au hooula lahui hoi ko kalakaua, eia mai nei ka hoi ka olua he hoohemahema. Mai noho olua a hana hou penei, e hoohua aku olua i piha ka aina.

            Na kii Kalepa-Ma ka anina la o ka poalua iho nei , ua halawai mai ko makou mau maka me kekahi mau kii maauauwa poi me ke kihi hikina o alanui Moi me Nuuann, me na umeke poi kekahe kii a o kekahi mau kii he kane me ka wahine, e auamo ana ke kane i ka umeke poi me ka hoihoi amaama mai no o ulakoheo, ao ka mea a makou i akaaka ai, o ko kawahine haawi ana ae i ka uka o na umeke poi uuku la. he hapalua Rubi no paha ana o ia la aku O ke ano o ke kii ua maikai a maalea ka mea nana i kaha.

OLELO HOOLAHA.

            I NA KANAKA mea aina ma ke kula o Mokulela a me na aina e pili ana: - na kanohaaoukou e halwai ma kahi o pia 1 kamananui walaloa, oahu, 1 ka poakahi , la 25 o kela malama o mei 1974.

S N EMERSON,

J N KAIAIKA WAHA,

POLU.

            E KUAI KUDALAIA ana na lio 6 me ka pa Aupuni ma waiawa. Ewa ke hiki aku i ka poakolu, ola ka la 20 mei, hora 9 kekakahiaka- Lio w eleele hao ak JI i a ? ia hao hem oE me he ano k la hemau kiko maluna o ka lapea- Lio k lokia laekoa koa ami hao hem me ha L la olalo a me he mau O la ekolu maluna- Lio k hem Lio k halapala lae o koapaia i kapuai keokep hao ak a hao hoa Lio keokeo kuapuka hao Luo keokeo hao ak hems ano e, ak w maluna me he U la malolo ma ke kaha mawaen me ke keiai w ulaula.

            J KAHUOLONO. LAAI PA AUPUNI.

Waiawa, eve. Mei 12,1874.

OLELO HOOLAHA.

HE AINA WAIWAI NUI!

            E KUAI KUDALAIA ANA.

MA KA PONONO . . . Mei 30.

            ma ka hora 12 awakea ma ke keaua kadala

Ua kauohaia mau au e kuai aku ma ke kudala i ka aina.

            KALO a me ke KULA,

e waiho la ma Moanalua, mokupuni o Oahu, a i ike ia o na

AINA O KEKAHA a me KAUHELE,

I hoike pihala ma ka palapala sia hela 1505 a e kuallana ma na pana oakahi.

Apana 1-2 Eka me 7-71 kalahao.

            Apaua 2-180 kaulahao.

                        Apani 30259-100 kaulahao.

                                    Apana 4-096 kaolahao.

                                                Apana 5-910 Eka.

Na lilo o na palapala.ns ka mea kuai No na mea i koe , o ninau ia.

650-315-632 C.S. BARTOW.

EIKE mai oa ano kanaka a pau, o makou o ka poe nona na inoa makaku nei ke hookapu loa aku nei makua i ko makou au wale waiho nei ma kalihi-waena, oka ka kapulu i na mea ino kela ano keia ano keia anko. aole haole wawahi aina me ka ae ole o ka mea nona la mauawa wai; a o ka mea kue e nele oia i la wai o kona mawa ai kia hoi e hiki i na mea aina e kokoke ana ma ka aewai ke hoomaemae i kahi e kooke ana ih, a ke koho nei makou ia kekaha, kainapau. J.W. Moolehua a me Vitrin pukiki i mall Luna mana e hooko i keia mau olelo i hoike ia maluna E Eo kela i kanawai kona lae puka ai ma ka nupepa

            No ka olalo o na olelo maluna ke kakau nei na imua o makou- M Kaleponi, Kahele(w), Kaleiepu, Maihiili, Kaenohi, Paele, Kaaumauka, Kahookiekie, Kuahiwinui, Keanu, Honokoa, Hopu, Kahaina, Zakaio, Kaaumoa . Kalawa a me Aukai

Kalihi-waena, oahu Mei 9 1874 .

OIAI UA LOAA MAI NEI I KA MEA NONA

ka inoa mahalo iho ka mana hookohu mai ke ALii ka Moiwahane Kanemake Emma, e hoomana mai ana i agena no ka hooponopono ana i kona mau waiwai u me ka malama ana i na mea a pau, nolaila, ke hoikeia aku nei ka lohe i ka lehulehu, aohe kanaka e ae i haawaila ka mana e ale ma ka inoa o ka mea waiwai. Ke kauohala aku nei ka poe a pau he mau kolua ko lakou i kela waiwai, e hoike mai ia mau hila a o ka poe i ale iaia, e hookaa koke mai ma ko'u keeua hana ma Honolulu.

            ALEX. J. CARTWRIGHT. Kakaiaka

Honolulu, Mel 11,1874.

Dr.C.T. Akana( sing kee).

I NA MAKAMAKA a me na hoaloha oialo, ke hoolaha aku nei au a buike aku ma ke akea, ela mai ke kauka e pau ai ko kakou pilikia, olal hoi, oka mea noun ka inoa malalu tho nei, he mai pilikia loa koʻu. he mai i nooiloiloia e na kauka haole , "aole e ola" o ke oki wale tho no a moku ka pono a no keia kauka ua ola loa au me ke oki ole la eia nae ka mea ino na pau kuu mau dala he umi a ol ae i kela mae kauka haole a i keia kauka hoi he uuku loa kuu lilo me ke ola pu. A ma kela pomaikai ke kahea aku nei au ia oukou e kipa mai i on a ia Me ka olulo. SAMUEL MAKANOANOA.

E IKE ouku e na kanaka a pau, me na haole , na pake na pukiki, e noho ana ma na Hale Kuai , hale hana mai kapapala a mauka a me na wahi e ae o kela mokupuni o hawaii nei a hala aku i Maui o kama , Oahu o kakuihew, o kauai o mano , owau o kanakanui , ke kane mare a Kaleikauhookahi, ke papa aku nei au ia oukou mai haole mai oukou i ka'u wahine mare la Kaleikauhookahi, aole au e hookaa i kona mau ale , ke ole au e kakau i koʻu lima , a, hoi e no hoi e hookipa kekahi lahamake ano hewa e lilo keia i olelo paa mai kona la e puka ai ma ka nupepa kuokoa.KANAKANUI M.

waiohina,kau, Aper 22 1874

Ma ka waiwai o ka Moi Lunalilo i make aku nei

KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA NONA kainoa malalo iho nei, ka luna hooko kauoha o ka Moi Lunalilo i make aku nai in a maea a pau no lakou kekahi kumu aie mailoko mai o ka waiwai o ka mea i ma ke ma ka moraki a ma kekahi anoo e ae paha e waiho mai i ko lakou mau hila me a'u ma kuu keena hana malojo o na mahina eono mai keil la aku a i olela e hoole loa la CHARLES R BISHOP Luna Hooko Kanoha

Honolulu , Mei 4 1874

            DR. SINGKEE C T (Akana).

EIKEauanei na kanaka a pau mai Hawaii a kauai , o loohaiaia i ka mai pake , a he hai aku nei makou me ka olaio. malalo o na hoolapaau ana keia kauka i hoikela maano. A ke kaliea aku nei makou i ka poe mea mai pake a pau, e kipa mai i on a la, mai hoomaauua. O makou no me ka mahalo- John Bacock, wm. H Mekenzle. Apo pakel. M. Kaiawaia.

            KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.

OI'IUAWAIHO mai o Look Sha, he pake inoa malalo iho i kona mau waiwai paa a me waiwai lewa, no ka pamaikai o ka poe ana i ale aku alo olaila ke haila aku nei ka lohe i na mea a pau , he mmau koina ko lakou i keia waiwai o Look sha e hoike mai iloko ia e hoole ma la A o ka poe a pau i ale mailila , ke kolia aku nei lakou e hookaa koke mai la WILLIAM O. SMITH.

lahaina, Maui, Aper 1 1874.

MA ka waiwai o Paukeaho k, no Waimea,Kohala, hawaii, i make , ma ke keena o kekahi o na Lunakanawai kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii na Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.

            Ua heluhelu a ua waihola ka paiapala noi a Akina e noi ana e hoonohoia i Lunahooponopono no ka waiwai o paukeao no waimea kohala Hema Hawaii i make Nolalaila , ke kauoha;a aku nei na kanaka a pau ke pili o ka pahu oia ka la 23 o Mei,1874 ma ka hora 9 o kakahiaka, ma ka hale hookolukolo ma waimea, ola ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.CHAS .F HART

LUNAKANAWAI kaapuni Apana ekolu Kohala Akau, aper 23 1874

S. MAGNIN!

ALANUI NUUANU kokoke i ALANUI MOI, Hoolulu KEKUAI AKU NEI OIA INA LOle hou loa maikai i kuaiia ma Amerika me na kumukuai me he kudala la. Mawaena i o ia mau waiwai. oia

Na kalekoa a mena Nehe- Makepono loa! Lawa ka holoku no ehiku hapawalu. Wlima iwilwi no ka elima hapawalu Nakamea Batii, na kames maoli a me na kamea haahaa.

            Na lipine, na mea hoohiehie kala, a pela aku.e kuai wikiwiki loa ia ana keia mau lole nolaila e hele mai a ike kamaka no oukou iho. He hiki ia'u ke kuai hoopoho loa aku a oi ae mamua o ka na poe e ae

            Honolulu Mei 1, 1874

            E IKE AUANEI ua kane, wahine kmalii, owau o ka mea noue ka inoa mala o nei ke papa a hoojapu loa aku nei au i ke kai lawala oo WAIALAEIKI, ola ke kai a'u i jou limalima ai me keao (pakiki) aole e ae la ke hele e lawala, ke loaa ole mai ka mana mai ko'u hapa mai ola o kaloho ma ola na Luna na na e malama nei kuu ana niu ma waialaeiki I na o ka poe hoolohe ole i keia hoolaha, e hoopii no wau e like me ke kanawai. W C A KALAUKI

honolulu aper 11 1874

            E IKE E NA MEA A PAU LOA

 o ka mea nona ka inoa malalo nei ua ihu mai ka'u kaalua holookoa o iwilei . honolulu, oahu ma ka hoolimalima Nolaila ke papa a ke hookapu loa la aku nei na kanaka a me ne wahine aole e hele e lawaha ma ke kai o i wolei no kapu ha ka upena Amaanma a me ka papai a me ka pua a me na ano ia a pau loa aole o lakou kuleana ke hele maluna o ua kai ia a ke hookapala aku nei na mea holo;houhoina Lio, Hipi Hoki hipa puaa a pela aku aole e hookua waiemana o ua aina la i haina ka inoa maluna : ioa e hoopulaula kekahahi mea kanu oluna o na aina la e keia mau holoholona i haikela ko lakou mau inoa e hopu no ka lana a hoouka aku i Hookahi Dala no ke puu hookahi i kauke ai me ke kanaawi o ka aina in a e kae la keia olepo papa e hiki no lau ke hoopu imua o na Aha hookolokolu noualia ke hookoha aku nei an la Joan W K Kapohaku a me kona mau pope oka kuu luna e hpu aka i na mea a pau e komohewa ana majama o na aina ka a ole ka mee mana e hana aiu i na oka a pau o ka aina a laila mai ka he e paka ai keia olelo papa a hookapa ma ka nupepa kuokoa e lilo ia i kanawai pua a hiki i ka pan ana e kua hooilimalima ana i ua aina la nolaila e malama ka pono e na kanaka lla oakoa lao mai kue wale na mea a pan i hookapala o pilikia aoa nei. KIMO KUENE

Honolulu, Aper 16 1874

EDWARD PRESTON!

(LOIO PELEKANE)

HE KOKUA OLUOLU NO MNA KANAKA I pilikia ma na hihia karalma a me na hihia Kivia ua na Aha kanawai a pau ma kia mau mokupuni Aia kuna keena Loio mua ke Ahanui kalepa ma kai pono iho o ka pa kaui papa o lui ma He keiki kamaaina no ia oukou kekahi e noho pe la me la malaola nana no e mahela pao aku na hana a oukou a pau me ka olelo

Honolulu oct,23,1872

OLELO HOOLAHA

EIKE AUANEI NA KANAKA A pua haole pukiki pake kuiaka kek pa pa a ke hookapo loa ha aka nei na ma holoolana bhi Lio Hoki Miala aole e hookuu wale i ko iakou mau holoholona malama o kau ana kuai ma kahi e wahio ia ma kona Hema Hawaii a me hehe wale ana kekahi o na huoholona i haila ae ia malama e hopu ia oe ka'u Luna i hooponopono aku ai oka o lakoo a e aku no i Hookahi Dika no keia a me kea holoholo paaahi ae holo keia kakaai pea wai koua ia e puka a ma ka napepa knokoa KEAUHAU

 nonolulu Aper 13 1974.

EIKE auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka laua malaio nei ke pupa la aka nei ma kane wahine keiki kaikamahine aole e hiki hele a lalau i ka niu haniu loloniu a me ka aa oiu maloko o koa ainna niu ma waialae iki oia ka aina a'u i hoolimalima ai me keo pokiki a ke papaia aku nei ka Lio hipi hoki miuha a ka puaa aole e hele maluna o ka apana kula o Makii a me ka loko ia

E HELUHELU I KEIA.

 o ka poe a pau i makemake e loaa

On a mau kii

o ko lakou

MAU HOALOHO a me na MAKAMAKA

o ka wa wale no keia e loaa ai ma na

KUMUKUAI HAAHAA LOA!

MA KA HALE PAI KII o

DICKSON

612 v Helu 61 Alanui Papu

FREIL&LAINE(Alani ame Laine) NA MEA KUAI MEA AI o na lako ai a pau na ma ulu a me na mea hooponopono Halekuai malalo o ka hale Mu Alanui panu Honolulu .

CANNON HOTEL!

[ Lilikawai]

KE WEHEIA NEI KA HALE HOTELE OLILIKAWAI i hase aina fou ti a me ka inu kope no na kanaka Hawaii e ko oukou maknaka o ka pupuu nookahi.

honolulu Aper 17 1874

MA KEIA IKE MAI AI onkon e na wea a pau ia'u i ka mea mona ke inoa ma ako ua honohono a hookohuia mai au e ka Lunakanawai kaapuni o ka Apana Ekolui luna hoopnopono waiwai no J palau o kau mokupuni o hawaii i make a mea keia ke hoike aku nei toha maloko oia manawa oukou e hokaa mui ia u i ka lakou mau bila ale oialo; a hala la wa e nele mau loa aku no lakou.

            W THOS MARTIN, LUNA H waiwai

Waiohinu, Aper 1,1874

            E NA HOA ALOHA MAIKAI OʻUO UA ua kanilehua nei o Hilo aloha wai huihui oukou eia uo au ke kahea hou aku me ia oukou e na makamaka no kuu manao e imi i ka pono kaulike mawaena o na me oukou oiai he Mai hou kela e noho mai nei ma ke kalaunu o Hawaii nei nolaila manao ai au e kahea aku ia oukou e hookaa mai ko oukou mau ale hahiko ma ka Hale kalewa Hilo nei me ka hoopanee ole aku e wiki i hou mai a hiki i ka wa kupono e hookaa mai ai o kela kau i manao au he pono kaulike mawaena o kakou a pau nolaila mai ho hakalia oukou i ka hookaa ana mai i na ale kahiko o aumeuma auanei ka manuahi makepono o na mea 1 hoikeia i kela leo kahea i pau ko oukou kuhihewa o olelo iho auanei oukou he hoohoihoi makuahonawai e ike maka pono o ka lohe ke ola o ke ola o ke kuli ka make C Y AIONA

maluakiiwai Hale Hilo Feb 24 1874.

E IKE AUANEI OUKOU e na kanaka a pau, owau o ka mea uona ka inoa malalo nei: ke hookupu Hawaii aole e ae ia kekahi kanaka e hookuu wale i kana holoholona maluna o ua aina ia me kuu ae ole; oia hoi na kao hipa lio Hoki Kekake bipt. in a o ka mea hookuli i keia kanoha alaila he mana hiki no i kuu mau hope ia kahai a me Nika ke hopu aku a hana aku e like me ke kanawai WM C BROWN

HALE HOOMOA PALAOA HOU!

UA WEHE AU nei ka men nona ka inoa malao i hale hoomo palana ma ke kihi o na ALA UI MOIWAHINE a me RIKEKE(kahi i noho mua la iho nei e Mr. iladstone a ke kono aku nii na kipa ana mai o na kokua ma kana hana palaoa moa ieremauia Rae a me palaoa iermania maka kuaii maanei

ANTON SINGER

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU o kela lakou keia ano mai Hawaii a Niihau o ka mea nona ka inoa malalo nei ka makua ponoi o ka Moi W C LUNALILO ke hoike uku nei ma ka waiwai o na Moi make ma ka waiwai o kaikiloewa alii i make i hooila no kamehameha 111 a i hoollia no Mose K ili aku ai i kona kaikamahine ia V, Kamamalu a V Kamamalu i hooli ai no Lota kamehameha V ao ka mea pili aku ma la hope iho o W C lunalilo a o Lunalilo i kona makuakane nonoka waiwai i keia manawa.

            No laila ke hoi e nei au owan ka mea pili ia waiwai ma ka moolelo e waiho nei la'u a me na hoike olaioa nolaila ke hoike nei au e waiho ana au i kela moowaiwai o ka ba nauna aoao Moi imua o ka aha kiekie, imua o Alleu, Lona kanawai o ka alua kiekie. Me ka mahalo.

                                                CHARLES KANAINA

Halmoeipa,honolulu, Mar 27 1874

HALE KUAI O AHI& CO.

[HELU 63, ALANUI NUUANU,HONOLULU]

E pil koke la makai iho o ka

HALE KUEKA KAMAA O AGIU

a me ka Hale pai kii o Ahi!

MALOKO O KEIA HALE KUAI , ALOAA AI na mea a pau malalo ihu nei ma na kumukuai haahaa a oluolu loa ola keia:

palule,Alla honua, Sopa,oa,puna, kaula lio, ipu paka, Lole wawae, wai-aia, Aila kohala poo keta , Rola, kauana, Ill-keehi, paka kika, mamalu, kui-hao o na ano a pau pena hale waniki ipukukui o na ano apau kiaha aniani pahi o na ano a pau , Kaula opu Lio pulomi Hale, Laka hale.

 NA MEA AI: Mala, Ailani, Ipuhaole, Niu a me na ano waiwai a pau o kina mai a e koai la ma na kumukuai helu i o ka makepono ioa rua honolulu nei e hele mua malaila i ike maka mamua o ka hole ana i na Hale kuai e aku.

L.MAKALE.

HE LOIO A he kokua no na hihia o kanaka(koe na kikia jewa) Aia kona keena ma ka Hale hookolo koia.

MA KE KEENA O KA LANAKAHAWAI KAAPUAIo ka apana Ekoiu ko hawaii pae alina ma ka waiwai o KALAKUNIAI no kau Hawaii i make ua heluhelu a na waihola ka paiapala noi a kalllltall k. no honolulu oahu e hoi ana e hoonohola W T maritto i Lunahooponopono no ka waiwai o kalakuniai w. no kau pau ke pili o ka poakolu. ola ka la 27 o mei M H 1974 ma ka hora 9 o kakahiaka ma ka hale hookolokoia ma walohiou kau oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua na no loi la a me na mea kue ke hoijela.

                                                           F S LYMAN. Lonakanawai kaapuni Apana Ekala H P A hilo, Hawaii Aper 15 , 187

MA KA WAIWAI O G HUEU DAVIS no kawaihae kohaia hema hawii i make aku nei ma ke keena o kekahi o na lonakanawai kaapuni, o ka apana kkolo o ko Hawaii pae Aina.

            Ua heraheinia a na waihoia ka palapala noi a kalapana e noi ana e hoooaoha i Lanahooponopono no ka waiwai o ke aku nei N. laila ke kaoopala aku nei na kamaka a pau ke pili o ka poaha ole ka la 21 o Mei 1874 ma ka horsa 9 o kakahiaaka ma ka hale hookolokolo ma waimea ola ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na nonot la a me na mea koe ke hoiikela

                                    CHAS.P HART

MA KA WAIWAI O KEKUALILI NO KEKALA AKAU MOKUPUNI o Hawaii i make ma ke keena o kekahi o na lunakanawai kaapuni o ka apana ekolu o ko Hawaii pue aina.

No ka mea na waihoia mai mua honua o ka aha kekahi palapala oleloia oia no ke kauoha hope loa o kekualiili o kohala akua hawaiii i make aku la a me ka palapala hooili e noi ana e hooiaioia keia palapala auoha a me ka hoopuka hoi ka palapala Luna Hooko no Naihe@, ua waihoia mai e Nalileina. Nolaila, ua kauoha o ka Poaono, oia ka la 13 o Iune 1874, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kohala Akau, oia ka la a me kahi e ho@ ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala Luna Hooko.

CHARLES F HART.

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu

N. Kohala, Hawaiim, Aper 24, 1874. 64@

HOOLAHA HOOKOLOKOLO

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE E KE HAWAII PAE Akua ma ka hooponopono waiwai ma ka waiwai a JOHN KALILI o Waiahole kookupa i make kauoka ole Imua o ka Lanawaiwai C C haeka olelo kauoha e hokaha aka no ko noi ana mai e koho i Kunahoponopono wawai.Ina e hele maina o kahi i hookupula ai e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka paiapla poi a papa k.o. koohua paka e hoike ana o John Kawi no waihole koohapko ua wake kauhaole ma waihole Ma ka heiuhei a me ka wiaho ana mai o ka palapala poi a ppa ko kou ha poko e hoike ana o john .Kakaula ma hoonoa ko Hawaii pae Aina aper 17 1874

                                                CHAS C HARRIS

 

MA KE KEENA O KA LUNA KANAWAI KAAPUU o ka apana Ekolu ko hawaiii pae Aina ma ka wai waio W kupakeee O KONA .

ma ke keena o ka lunakaanawai kaapui o ka apana ekolu ko hawaii pae aina ma ka wai waio WJ KAUILA no wailohiou kau hawaii i make kai w e noi ana e noi anan e hoonohoia i lunanoooponopono no kalaila ke kanohala aku nei na kanaka a pau ke pili o ka kaiaka ma ka hale hookolokolo ma waiohinu kau oia ka la a me ua mea kue ke hoike la lunakanawai kaapuni apans Ekolu 11 pa Hilo, Hawaiii pr 15 187. Ma ke keena o ka lunakanwai ke papaloa ia aku nei kanaka ka a pau aole hele waie e hehi a e alualu i na mea maluna o na aina o makahannoloa a mea pepekeekeo ma hilo hawaii o hooplila. Ma ka aha hookolokolo kiekie me ke keena ma ka waiwai e ka mei make kamehameha V ma keeen imua o hoa cc Harris lunakanawai o ka aha kiekie e nohoh ana ma ke keena i keia la 11 o mei 1974 .

Aha hookolokolo kaapuni o ka apana Eha o ko hawaii pue alua ma ke keena mokupuni o kawai ko hawaii nae aina ma ka waiwai o kamauoha. no waimea i make olelo kanoha o kohu ana i ha e haolalo ai i ja palapala Ahah hoookolokolo kaapuni o ka apana eha o ku hawaii auna me ke keena o kauai ko hawaiii .

KO KALEPONI

LAAU KUNU OLA!

A ME KA MAI HANO.

I KA LEHULEHU!

            NO NA MAKAHIKI ELUA AENEI I HALA UA LOOHIA AU I KE KUNU KALEA O KE aiwai loa nae i ke kakahiaka i ke alal ana ne mai ke hiamoe Mahopeiho ioli ae @ ano o ke mai a kohu hano ikaika maoli : he mai mua keia i ko makouaohana i ka malanao augite akunei 1872 oolea loa iho ia ka loaa aoa i ka hano kunu au a pau pia @ke hanu anle e biki ia'u ke ai me ua me ko;u ano hoi ke hoikeike aku o ai au i ka leaaleha akuaku me laau ola kei i no Aole au i hooikiki aku nei i keia LAAU kunu ola ame ka mai hano i mua me ka olelo aku he ola oae wale no o ka i aika o ka hoihoi ae i na mei e pili ano au me ka mea nona e pahana aku a ola ka poe i loohia i keia mai ke kilaai ola ulu he akima i hooholo kahik. O ka ano he mai we welu loa ia a ua helina tel ma pa o na mai ola ole a mo na au he loihi.ina aole e ole ana ka mea loaa keia mai ke kalaau o kahikahi i na kuhikuhi hoinoi hoa aku no au i ke dala. O ke ahi keia o ko kalau nahele e pili pono ana ia mai o ka hano he mai we wela loa ia a ia nelina ke pa o na mai ola ole a no na au he loihi oia hano he mai we welu loa ia a ua helina ke pa o na mai olla ole a nu a ao he loihi oa ka mea huli mai a na kaana lapua i loaa owau no a pele ma.

HE NUI PALAPALA MAI NA HAOLE E AE E HOOIAI MAI ANA I KE OLA IO MAOLI O KEIA LAAU KUNU A HANO.

O KEIA KA LAAU OLA A MR. F. L/ SUCHNO NA MAI

-MA KE-

Ake-Mama, ka ha o ka leo,

                        Ke anu ke kunu kunu kalea,

Na Eha a pau ma ka puu.

E OLA NO HOI NA MAI HANO IKAIKA KA UMI I KAHIPO.

DILLINGHAN& CO.