Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 8, 21 February 1874 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

oka hookomo ia ana o na huaoUlo Berita~ nia iloko oka Bake honua hou he pono anei ia hookomo ana, aole paha ? He buke uiaikui ka Buke lionua bou i keia nißi>awd, & ko kakou Kuhukula nui i hoomakaukiiu iho nei, • he waiwai oui keia' i hoomakaukau ia no ka hauauua bou o ka lahui Hawaii, akt», o ka kakou e kaoiailio nei i keia munawa, o ka pono a me ki j>ono ole, o ka hookomo in*aua o na ha tol#»lo Ber«tauia iloko o ku Buke honua bou. He elua uo mea nui a kakou e hoomaopopo ai ma keia kukulu ihiQ»o aua, o ka mui ua pooo o ka hookomo aua i na buaolelo Beritiuia, k« pono ole oia hookomo aua.

He uui uo pahū ua kumu e hoakaka iuai nua i ka pono o ka boo-ia ana o na huaolelo Berit.tui&. Eia paha kumu, o ka honiomoii» aoa o u.i hmo'elo Beritauia iloko u kn B ike honua hou, be me » i i e hoomaopnpo «i ke kumu a me u& haumana pu i kekabi mau puana leo ana o na hoaolelo Bc*ritinia. Eia paha kekahi kumo o keia Buke houua bou, ua onuhiia mai no ia mailoko mai o oa buke i kakauia ma ka olelo BeritAoia, a oio uuuhi aua mai he mea paakiki loa ka loaa ana o na iooa Hawaii kupouo, i unuhiia mai ka olelo Beritaoia a ka olelo Hawaii, a nolaila, ua kupono no ia bo»kon«o ia ana o na huaolelo Bent-tnia iloko o ka Buke honua hou. Eia kekahi, o keka* hi o ua aoao o ka Boke honoa hou, be m»u aoao ua hookaawale ia oo na huHolelo Beritania, a o ia hookaawale ia ana he mau mea ia e hoemiia mai ai kekahi mau lilo o ke aaponi ma oa kii a me kekahi man ninao i kakauia ma ka olelo BeriUoia, a oo laila, ua kopoao no ka hookomoia ana o oa huaolelo Beritaoia iloko o ka Buke hooua hoo. Eia ko kakou manao bope ; o ka pono ole o ia hookomo aoa i oa huaolelo Berit«nia iloko o ka Bukehoooa bou. No ka mea, me he mea 'la, o ka eloa hapakola o oa kumokola mai Hawaii a b»ki i Kaoai, aole i loaa ia lakoo ka paaoa leo pololei ana, i na leo puu, i oa leo kani, i oa leo oiho, o oa bu*olelo Beritaoia, a pehea !a ua komu e haoa ako ai, a e ao ako i ai i ka lakoo mao haamaoa me keia maa huaolelo Beritaoia ? Ke maoao oei k» me« kakau m«o*o, aoie e hiki aoa, ao ka mea, 0 keia mao huaolelo Beritania i hookomoia iloko o ka Buke hoooa boo, be mea paakiki loa ia, a pehea la e ao ako ai oa komo 1 ka lakoo eaao haomaoa ? Ke maoao oei j an, m« ka ole i kao ia ma Ladana. ! Eia uo boi kekahi o ka oihaoa komokola oia wale oo kahi oihana mailuilo i loaa ia oe e ka Hawaii poooi, & me be eoea la o kahi oibaoa oo ia i loaa 1 kekahi poe naaoae io o ka lahoi Hawaii oei, eia oae, aole i aakaokao kopooo om Hawa« poooi i ke kamailio pooo i na huaolelo Beritaoia a pehea la e hiki ai ke ao i ka lakoo aao haumaoa opiopio o ka lahoi oei 0 kekahi p«ie kumokola e ooho oei sa ka oihaa» f he poe aa ooho loihi 100 ma ka

oihrtit4 kufuukuh% m> iiA he nui, aua hoike mai ko lakou m*kau**u io tn* k» Ukt»o aUk*i aaa i ks» pae op:opio, » u* iloko o u oihAi»s • like me KLini, no kii ap&na o Kona Heena lUwaii', a ua hai m*i om tn %i koua «i i tjoh > kumo ai a hiki i aianawi», o» lo«a nt mak«hiki pib* he kanakolu a keu, ēi<* n»e, «oU> he uinkiiukau m.t ka olel » B»r>t4uia, » io* paha e Uh« ako au« keia Bake hoaot hou, eia ka ninau, peh->a U ma e «o aku a> i kaoa mau haumana npiopiu ? Ke maoao nei au, e loaa oiai auanei paha k* olel » B( rit'.n>a knhiko, a ke kanak» k ihiko a M«>h >, mni » ) o hiiapalaU kioluai, walawalaki wai ki poha. Ei<« u<» hoi UeWahi w«ht moolelo o ke kumuaul:t o Waipio e oohu nei ina ka ap>na o Ewa,-he nui kon« mau makahiki i noho ai nu k* oihaoa kuinukuU a o kek »h <> kaua mau h«ttimaua o ka Hon S. M. X »u--kiiua no ia o Waialua, he kanaka ak*?uai oih ke ao kuU an i, he ak iiuii ma ki hoy pnlupalu ana i ka oaau okt poe <»p opi.\ aole tui e kan tlui ke olelo ae, o ke koU o Waipio ma ka upana o iwa, x>ia kekahi kuU kiekie m.t na mea hooaaauao, a me h«* mea la, ai« oi i tn<i ka papa ekahi >> u* kula oka apaua o Ew<», aka, Ina paha e ao aku ana oia i kana mau haumitna me keia uau huaolelo Berit*uia i pni ia ih>ko oka Boke honua l»ou, e hiki anei iaia ke no aku, oiai uule i h>aa iait na puaaa »n;t ona hu&olelo Barittnia, ke mauao uei au , aoh' e hiki aiu. Me he mea U o kakou o n t kmnu i akoakoii mai nei iloko o kei* hale, aole paha i maamaa ka hapa nai ke kam-iilio ana i Q<t huaolelo Beritmia ao k* mea nnna i Imku keia kumumanao e ko oei imua o ou «ou, he hiki ole ke pu%na pololei ae ina huaolelo B'.'rit<tnia, e like me ka hiki ole i ke kumukula, pela no aua-nei kaoa mau haumaoa, me k t makaokau i ka puana aoa

ina huaolelo Bcrit«oia i loaa ike koma, pelu do auanei kaua nau hanmaoa. Ke aneane nei kakoo i ka hope n ko kakou kumumanao, a tne kei« miu ho\kakt nna e hiki ia'u ke pane ne i ka haina o ka ninau i w&iho u mai ia'u, oia hoi keia, aoie he pono o ka hookomoia «na o na haa* oielo Berit ioia iloko o k;i Buke hoona hou iio ka mea, o ka hapa oni ona komnkuU <> ka Pae Aina Hawnii aole lakon i makau iki ma na puana aoa onahuaoleU* B' rita<ii;s, ame he mea 'la, ua oi ka pouo o k* unuhi aoa i oa huke kuU o ke aupuoi e like me ka Anmatika L K. HALU4L4NI, Knmokola o Kalaaao, Ap iua o Kwa