Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 51, 20 December 1873 — Nu Hou o na Aina e. Ku mai ke "D. C. Mare." O kaikai Amerika me Sepania! [ARTICLE]
Nu Hou o na Aina e.
Ku mai ke "D. C. Mare." O kaikai Amerika me Sepania!
Mh ke ku ana inai oke kiapa Huwaii " D. C. Mare" i kakahiaka nm Poakolu iho nei, hi' 18 1« mai Kapalakiko mii, ua huopumnikai loa ia mai ko kakou Kilohana mamuli o ka loaa ana inai o ua inea hou ano nui a pau malalo iho nei : Ka Honene Kaua i) Amerika Hui ME SePANIA. O ka liopuia una o ku mokuahi Amei'ika Viveginiusa, kona mau ulii, rm luin* a niu iiii ee noku, mā ke kui akea, ma ka la 31 o Ok;»toba uku nei i hala, e ka mokuahi kaua loanaāo oke aupuni o Sepania, ka lawe pioia aua a hiki i Sanntiagu ;t me ka pepehiia ana o kekahi mau <>Liu;i u ine kekuhi mau Kanuka, ua lilo i mea keke lna na na makaainana a pau oka Ripnbalika. Ke kukuluia la na hilawai makaainana hoona uk'uki, na haiolelo hoomaewaewa, na olelo hooholo hoahewa aku i ka poe nana i kipu hoomainoino i kekahi poe o keln moku pio Vireginiusa i hopuia ae e ko Toanado. He moku lawe malu kela i na mea Kauu no ka poe o Cnbi.
Ua malama ke Aupuni o Amerika he mau halawai Aha Kuhina, a ua noonoo me ke akahele, me ke kali pono una i na lolie pili aupuoi inui ko lakou mau Luna Aupuni inai e noho kauliilii ana ma ia inuu pea 0 ka aina. A eia na mea i makemakeia e noi aku iujSepania, no kela pepehi mainoi no iloko o keia au uaauao. I- E haawi pio mai i na kanaka i koe o ka Vireginiusa, e ola nei. "2—E haawi pio ia mai ka poe naua i kipu i ka poe i pepehiia. 3—E hoihoi pio ia mai ka moku Arnerika Vireginiusa. 4—E kipu alohi o Seprinia i ka Hae Amenka m» Sauatiago de Uuba. 5—E ukuia mai na oiiana o ka poe i pepehiia 6—E hoopaa mai o Sepania no keia mua aku, aole e hana hou rae keia ano. loa, aole e ae ia mai keia mau noi mamua ae o ka la 26 Nov., alaila, ua kauoha pu ia ke Kuhina noho o Amerika ma Madarida e haalele i kana oihana; a o na AuoiuKu Ameiika ma ke kui Waenahonua, e holo koku mai lakou i Ki Komohana. Ke kooo ikaika mai -oei keia hana mainoino a na luua aupuni Sepania ma Cuba, e ike aku o Amerika līuipuia ia Ouba m" ke ano aupuoi Kuokoa, aole hoi e ku wale 1 ka wa, e like me un wa loihi i hala aenei. Ka olelo a Perbsidena KALANI' Eia ka olelo a ka Peresidena ma ka la, 7 o Nov Aule loa i loli ae kona inanao i ko na wa i puka moa aku e pili ana i ka hihia o Cuba, nka, ua oi i«a aku nae kona hooiaio loa i keia wa. Ua 1 ike kona manao me ko ka lahui manao hoohewa mai o a o, no ka lawe pio ia ana o ka moku pela ke ano ma na kai akea, me kona puka maoli aua aku mai kekahi awa Amerika me ka hae Amerika. Aole paha he manao iki o Sepanis, aia o Cuba iloko o ke kulana o ke kaua a aole i hoopuka o Amerika Hni i kekahi olelo kuahaua e ku i ka wa, e like me ke ano raau. Ina i pnka mai o"Virngiuiusa mai kekahi awa mai e holo ana i Cuba. he mana no kona e komo i ke awa o Mavaoa a mau awa e ae paha i wehe akeaia e Sepania. Aole i ae iki aku keia aupnni e ko mo e keakea iloko o keia wa a laua e kana
mai nei ma n;t aoo a pau o ko kukou mau moku kalepa mi na kai koe vtale no nn pomitik>ii tn;i ko lakou mnu i»wa pouoi ilio, inaloko nae o ekolu mile mni na kapakai aku o Cuba a i ole ii, o konn mnu pile na paha. O ka manao o keia au >uni, o ka mnliima fo•» iu o na pouo a o;iu o na kanak i Amerik:i a m«' ka iiiiilam UH o Ud lakou hae. O keia boomakauU;iu ana i na moku kau.'i, n.i keia »ke no i;i, aule he kaua na ka Peresidena ifvo i koi—)i > ninna nae na k;t Ahi»"lelo. I ka wa e hal»wai ;ie *i k;» Aliaolelo. o oa mni h p.u e pili ana i k'i hihiii o Ouh.i, e waihuia aku ana no i'i <• n < luna hooponopono aupuni. Apopo e ho')maka una oi'-i e knkau i kan i olelo n k l * wehe ana o ka Ahnolulo, aka o ku io«a nae e pili ana i k« hihi-i o O'uha, oia kuhi hapa hook-ulua iho :t he elna la paha mamua iho o ka la e wehe "i, hoopau. Ua akeua Uo Amt?rikn, iloko o q.i lu he 20 <natiope iho o Nov. 21, e pupupu aoa ma ua kupukai o Cub.i, he 20 ka uui o na iii iku kaua hao a melaau. L T u hooholoi», « K> Koinuliana, oia Ue awa l\ooahn mea ai n iako knna o na moku kaua Amenka lua e hoeu io ae o Amerika, e hauua huluhulu aiia o Sepaoia. Aka, ua ike no ka kou, l»e aupuni akahele loa keia i ka hele ana e kaua. Ua hoolaha ae kekahi haole wniwai o Nu loku, e haawi no oia i $50 000 i na kun«ka o Cuba' n e hoouna aku noi i 1 000 poe koa no ke knokoa o ia poe n liakaka nei e loaa Ue aupuni Kuokoa m i Ouba O Keia haole, he kaikaina ponoi Ugua mawaeua o na ohua o kn moku pio a ua kipu kokein no. Nolaila p;iha hoi la, pii ino loa ko i<» uei Wiihi kai. O ke kumu o keiu koi ikaika loa o Amerika i kela mau noi maluna ae, no ka lawe pio ia ana o keia inoku Amerika i hoolako 010 i n;i meu kau i e paie h><u .<i iai'i ke ka na ia m <i. Aole i like keia hihii me ko ka moku j9labama, n<» k;t mea, he uioku powa maol' uo <-M i hoolakoio i n;i mea kaua e pnlo ;il:u »i iai < iho. Aka, o keia moku Vireginiusa lie moku kalepa keia e holo ana e iiui wniwai, pau e nae ka waiwai i ka haoin. Un hiki ae ka lono i Nu loka ma,ka la 28 0 Nov. m»i tJav:Min ae, e i ann, ua paakiki loa na kanaka o Cuba, nole e hoihoi pio aku 1 ku mokn Amerika Vireginiusa. E hoole ana lakou ina e ae mai »nn ke aupuni ma Mndiirida e hoihoi liou. Ke hoomakaakau nei ua kanaka o Cuba t e kaua me Amerika. Ke m-ii la na kanaka hana ma na hale hana paud>i l a ke paikuu nui mai nei i na makaaiuana, ma k.i ekolu paikau ana o ka pule. Ua hoopuka ue kokahi nupepa o Cnbii, nole i hoouna ae ke auponi o Septmia la Amerika e ae ana e hoi hoi aku i ba moku pio. Ein koua olelo po< noi : ■' I mea e hiki ai i ke Kiaaiuii nui o Cuba, ke hoopio i ke kipu ma Cuba, hemanu kona i hoQ= huia mai e kau aku i hoopai o ka make maluna o aa kanaka a pau e hwelawe ana i na hBna e kipi mai ai i ke aupuni. «uanei e hiki ai i ka Mana Hooko o ka Ripub*lika o Sepaoia e aa mai ai e hoomalu i ka poe hehi i ke kanawai, a e holo hewa akn maluna o k» pololei, me he mea la e.hoaiai mai ana i kona maua e hoohilahilaia aku, no k» hooluolu wale aku no i na powa ?" Ke olelo mai nei ka lono mai Wasinetona inai, ke hele ino la ka hoomakaukau kaua ma na wahi kapili moku kaua. A ke hana uei na hale hana mea kaua o ka po me ke ao. Ua maopopo 7 na mea a pau, aohe e uele kekuua. I keia la 28, ua nui loa na palapala hookohu alii a ka Peres'idena i kakau aku ai. Ua kauohaia aku o Rear AdimaralH Rowan o ka pakapili inoku kaua ma Nu loka, e hoolako i ai e lawa ai uo 100 000 koa, no ekolu malama, a e hoounaia i Ki Komohana, i ka wa koke uo e lnki aku ai ke kauoha. AE o SĒPANIA I NA KOI A AMĒKIKA. Wakinetona, Nov. 29. a m. Ua loaa mai i ke Kuhina Nui Fish i keia po, ka pane no ke Kaua a ine ka maluhia cro ka hihia o Cuba mai ka mana hooko mai o Sepanin, a ua hoike koke ka lohe i kā Ah i Kuhina. He mea e piha ai kakou i ka lawa no ka hookoia ana mai o ka kakou mau noi. Oia mau noi i ae ia mai ne>, eia iho no — I—E hoihoi pio ia mai ka moku Vireginiusa. 3—E kipu aloha ia ka hae Amerika a me ka hanai ana i na ohana o ka poe i pepehiia. O ka la e kipu alohaia ai ka hae Amenka ma Cuba, o ka la 25 o Dekemaba. O ka hookoia »na o keia ae a ka mana o ke aupuui mai Sepauia mai, aole i akaka, no ka mea, (fe manao ia uei, ua uawaliwali ke aupuui Ripubaltka o Sepania i keia wa, a malia d hoole no paha ua mana aupuni o Cuba j na noi. Elua wale do paha kumu e haule koke ai ke aopuoi, o ke kipi kuloko ae a pau a o ka huli ae o ka Hale Ahaolelo. Ua hoopaahaoia o Boss Tweed kela eaeu hnna daia o Nu loka, i 12 makkhiki ma ka hana oolea. E kakauia ana kekahi palapala hoopii i ka Ahaolelo oui, e ike aku o Amerika ia Cuba ma ke ano aupuni kuokoa. Ma ka la 21 o Nov., ua'malamaia e 4 000 Geremania Amerika i halawai ua e
kaua ia Sep:»nia—E» i nae, uu keakeaia kela manan kuu >, 011 ka olelo ana mai a kekahi mea kamailio, e noi aku ika Ahaolelo, e lawe <»e i kekahi moku han kauu o Sepaui i e kiipiliin nei m i Nu loka Ona tona o keia moku, he 9.000 toria. e l iwe ana oia h>- 30 pii-koniafu nin, a n ka ikail<a o kona m >hu, ua liko me k<> hh lio 800. lie mokuahi hao keia o ka papa-ak;ihi ; Ua bauakarobe maoli ka hui o Jay Cuoke &co. Ma kii la 27 o Nov. ua pan loa ka mauuwa Sepama i kupiliia iho nei Oin Nu Inka, a e ana e ho|r>, hooleia inai ana, aole e holo o halawai ka Ah .olelo. NO ELKOPA. Eia malalo iho uoi ko Euiopa raau mea hou a makou e lawe mai nei. KIVKI/A (VI. Nu loka, Nov. 20 —Mai kekahi lono mai o kii uuoep Elele • • Lne Kap-ikai Kiikela, Aferika inai i kalc «uia ma ka la 21 o Okatoba, ke hoike mai nei ia, u-» haalele aku o Generala Hokiokio o na koa Berit»nia inehinei, a ua hoi mai i kona wahi hoomoana ma ke alo. Ke hoike mai nei oia, he 40 000 na kon Asannte e paa nei i na mea kaua ma kiihi hoomoana o Wamapoa. Ua noonooia he mea paakiki ka hakaka aku me nn wahi koa luina moku he piha polio lima wale no ka nui, aka, lohe e in mai ana nae ua unuhiia aku na kon Asanate ma na koiamu kaawale n i Pvob. Oka nee aku la no ia o kn Alihikaua, a hiki i ke kakahiaka ana ae i Abracampro, » hopu i kekahi mau pio. Ia wa hookahi no, ua nee e akn o Col. Festiny mai Danaquaha. he wahi knlana makauknu i na mea pale ma ke ala o Coomass<c, a ulupa iho la i na hale lole o ka enemi.
Ua pulale ae la na mau Asante nei malalo mai o ka malumalu o ua lauuahele a kimopo mm" la ina kon Bei'itauia. oka hooenaka no ia oke kaua, a he elua hora paha ka loihi, oia ka wa i auhoe ai na pegana puni kauu, a nolaila hoi mai la na koa. Beritania i D(iiiqu itu. He 40 k-i nui o ka poe i ku i ka pu, ke hui puia in«i salii koa. Uit akena lakou na lakou ka eo, no ka mea, na auhee ka enemi. He wahi liaunaele ma l>tiinasebo, oia hoi no ka hoinoinoia ana o ka hae Beritania. Ua noi aku ke Kanikela Beritania e mihi m&i uo ia hewa. Ua hai.akn nei o Enelani ia Sepanin, e hewa ana o Sepania ina e pepohi hou ia mai na luina oka moku Amerika i hopu pio ia ai ma kn mouna, a nolaila, e bookaulua ana o Enelani i kaua olelo hooholo no ka poe i pepehi e ia. Ke mai la na nupepa o Ladana e hoohui ia Cnb* no Amerika Hui. Ua oleloia ho $100 000.000 ke kuinukuai o Cuba i kamailioia .n ui.wuuu loa aku nei. FARANI. Ua hooloihi hou ia k» noho Peresideoa ana o Geuurala Maka'nahone no Ehiku ina knhiki. Miiiiina nae oka hooloihiia ana, ua pane mua nku oia i ka Hale Ahaolelo e hooni.iu aku oia i ka malaiua aua ike aupuni ma ke ano manao nee ole i o a ia- I nei. He 06 ka oi oka poe ae e hooloihi, j mamna oka poe hoole iloko o kela hale i nui aohe i kaua. j Ua kohoia uo hoi kekahi Komite he 30 ! lala e hoike inai no na bila Kumukanaw-■. ! He ekolu mau Kuhina o ke aupuni o Farani i hoopauia mnmuli o ko lakou haalele ana. GERKiVIANIA. Ua hoopaiia ku Aki Bihopa Ledo ehowaki he 540 daU Geremauin, me ka hoopaahao iaia i elua v makahiki, e keknhi aha hookolokolo Perusia, no kona kukala ana r pule i ke Akua, e hoihoi hou mai ia Mezn a me Saraboro no Farani. M'i k ī la 14 o Nov, ua hookaa aku ke aupuni i $3.000.000 no ua boua o Amenka ; Huipuia ma ka ho;iie hoihoi hou mai ma- \ hope. SEPA\IA. Ke olelo ia nei, ua nawaliwali ka Ripn balika o Sepania i keia mauawa, a me he la, e kohoia oe ana o Iluinuku Serrano i poo moi no ke keikikaue a ka moiwahine o Isabella Aole no i ko keia manao, no ku mea, ke hele la no ke kaua knloko mawaena o ka aoao Ripubalika a ni3 ka poe Calisa. Ke manao wale ia ae la uae, e hui ae ana paha ka poe malalo o ka Ekalesia Pope me ka poe mahope ona alii. No ka mea. ke komo kino nei na kahuna pule Ketolika e paipai mu keia hana. He lon » kai pahola ae, na waiho na Ku • hina i ka lakou mau oihana, aole nae i lohe ia inai ka o iaio. Ke kipuia la. no ke awa o Carthange e na kipi hooiiuiau.