Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 47, 22 Nowemapa 1873 — Ma ke aha e ku hou ai lakoba? [ARTICLE]

Ma ke aha e ku hou ai lakoba?

Helu 11.

Ma ka helu 1 ua hai aku au i ke kumu mua e ku hou ai, e mahuahua hou ai kein lahui kanaka, oia hoi ka lilo ana o ke Poo, ka Moi, i Moi maikaī, e makao ana i ke Akua, a e malama ana i kona mau kanawai ; me kuu paipai ane, e pule na haipule oooa, a e oki oa luna haole i ka hoowal«wale aua, ke alakai hewa ana ia la. 1. Eia ke kumu o keia kumu. Aole he aopuoi Hawaii mamua. He aupuoi ma ka olelo, aka, be aoponi naanpo wale, he ike

ole, he paUpala ole, buke ole, kul > ole, he naaupo mai ke keiki uuku ai ka Moi. Na na Misionari i lawe mai i ka malamalama, i Ka Baibala, a ma ka lakou ao ana, me ka pule ana i hookiekieia'i keia aupuni naaupo, a lilo i aupnni naauao, e like me na aupuni naauao e ae. Na 'lii mud, ua lawe lakou i na kanawai he umi o Moae i kumu kanawai no lakou. Aua ku lakou imua o lehova, a hoohiki e inalama ina kauawai o lehova. Ua hauaia no na kanawai e ae mahope, aka, ua kukuluia la mau kanawai maluna o keia Kumukanawai. Aua paipai no na lii mimua i na kanaka e hoolohe, e malama i na kanawai o ke Akua. O na kanaka nae (kekahi hapa) ka i malama i na kanawai, aole na Moi me kekahi poe alii. A, ke hoike mai nei ke Akua i kona hohu ma ka hooemi ana i keia lahui. Aia a hoomanao ka Moi, a malama ika hoohiki ona Moi mua, oia hoi ka malama ana ina kanawai o lehova, alaila, e hiliu hou mai ka maka oko Akua, ae ae paha e hoomahuahua hou ika lahui Hawaii. E hoao ka pono i

maopopo. 2. Eia ka lua, na luna aupuni, mai na Knhina a hala loa ina luua haahaa 100, e noho pono hoi lakou. Lakou na lala, na li ma, na wawue, na waha, na makao ka moi. Ina huli ke alii a lilo i alii pono, i alii malama ina kanawai oke Akua, koe nae na lala ona, na luoa, pehea ia ? Aole paha e ola ana L»koba—aole e mahuahua hou ana keia lahui. Ina hewa ua lala, kokua lakou i ka hoohuli ana i ke poo mamuli o ka hewa. E na luna aupuni mai Hawaii a Niihau, minamina anei oukou i keia anpuni uuku, i keia koena uuku o kanaka Ilawaii, a makemake e ola hou ae, e mahuahua hou ae? Ke knmu elua ia e ku hou ai, e nui hou ai 0 ko oukou malama ana i na kanawai o lehova. Ma ka lohe. ama ka nana'ku, ua malama paha kekahi poe, aua malama ole kekahi poe. Ao ni malama ole nei o kekahi hapa, ua lilo ia i mea e ino ai, i mea e nana ole ai kn hapa i malama. Aia paha kekuhi hapa iloko o ka inu rama, a noho pono ole, a hehi wale i ka la S»bati, a kena i na kanaka e hele ma ka oihana aupuni ma oa la Sabati. Ke paipai la hni na luna, n.A Kuhina i na kannka e kanu baka a nui, i mea e hanaia'i oa ciga. oa baka palaga, i piha na halp kuai i ua ciga a baka palnga ; Hawaii, a pau ka laweia mai ka baka o ia aoo mai na aina e mai. Ka inoa ! he paio loihi loa keia ma ka aoao misionari, o na kahunapnle Euanelio no ke kinai i ka baka, keia mea ino loa e emi nei keia lahui. Kanaha aoi na maka* hiki o keia paio ana ! A ke kue nei ke Aupuni ! Kue ke aupuoi o keia ao i ke aupuni, oke Akua ! Oia anei ka mea e nui hon ai keia lahui ? O ke aupuni i aa e kue Ike aupuni o ke Akua, oia ke hoohioloi'i ana. A, ina okā hana i ka baka ma Hawaii nei keka hi mea e waiwai ai ke aupuni, pela paha ka hana rama ana. A ane e hoala ia oa o. na hale puhi rama. A laweia ka baka, me ka rama mai nei aku a i ua aina e, i mea ka e waiwui ai ke aupuni, e ulu hou ai keia lahui ! Aole pela- Eia ka olelo 1 paa loa : Mai hana ika hewa i mea e puka mai ai ka pono. Mai olelo e like me kekahi aoao hoomana. Ke hoapono nei ka hope ike kumu. Ina he kumu hewa, ua maikai nae ka hope, pono iio ke hana. E I aihue ka oe, i loaa ka waiwai, i pau ka poI loli ?

A, heaha ka pono ona luna aupuni ? E hana maikai lakou, e noho pono, e malama i ke Akua, e papa aku i na bana ino, i na hana lapuwale e poino ai ke aupuoi, e paipai i na kauaka e hana i ka maikai, e kuknlu i na oihana maemae, a mahaloia e ke Akua, a e kokua ikaika i ka hopu ana, i ka hoopai ana i ka poe kue i na kanawai maikai oke Aupuni. Oia no ka lua ona mea e ulu hou ai keia lahu*. A hana olein, e mau ana no ka emi ana o kanaka, a hala loa i lalo.

3. Ke kumu ekolu e ku hou ai o lakoba, e ulu hou ai keia lahui. Eia no ia : o ka malama no o na kanaka i na kanawai o leheva. Ina malama ka moi, me ona mau Inna i na kanawai o ke Akua, a koe nae na kanaka, aole e ultf hou ana keia lahui. O ka Moi ke kumu laau ; na luna na lala nui; na kanaka na lala liilii. A ai na mea ino, na poko, na enuhe i na lala, a pa mai ka la, ka makaoi ino, e maloo ana na lala liilii. A maloo na lala liilii, aole anei e maloo na lala nui, me ke kumu laao mahope, a hina ilalo ka laau a pau ? Pela io no. A pela hoi ke aupnni. Ina hana hewa kaoaka, na lala liilii, & lilo i poe kolohe, hehi wale i na kanawai o ke Akua, me na kanawai maikai o ka aioa. hehi Sabati, noho manuahi, hana lealea, hula, pepa, piliwaiwai, inu rama, onarama, hana a knai rama, kuai a puhi opiuma,, a kukulu i ahaaina hilahila, lapuwale, e like me ka nui o kanaka, e maloo ana, e hoopai ana no ke Akua i keia koena kanaka me na hoopai ana e manao ai be pono. Nui wale na ano hoopai iloko o ka lima o lehova. A, he mea weliweli loa ke haule keia koena. iloko o na lima o ke Akua ola. Ke hoopai nei no oia ma ka hookau ana mai i oa mai ioo, i ka wela o ka la, i ka maloo o na wai, o oa knla weoweu, a pilikia na holoholona, me aa kanaka.

Akn uae, ke mau (nai nei kn hewa. Hehena kanaka ika hana hewa. Muu 110 ka ooa rama, me na hana lealea lapuwale. Ke emi nei uo ke koena. A inaloo na lala iiilii, e maloo auanei na lolm nui, me ke kuinu laau. Ka lnna no ia a pau ke aupuni. (Aole i pau.)