Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 41, 11 October 1873 — Page 2

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Melissa
This work is dedicated to:  Henry Watson Jr.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA

HOOLAHA. - @ hou o na Pa aina ma Kulaokahua, @ ma ka Hikina), e hoolako mai i ke@ i ka helu pakahi o na Pa Aina hou i onai@.

EDWIN O. HALL, Kuhina Kalalaina

Honolulu, Sep@

HOOLAHA. - @ mea a pau, aole e hele wale maluna o na Aina Aupuni o keia Aupuni me ka mana ole, e oki i na laau, wahie a hanaino e ae maluna o ia mau aina i ko lakou mau mea ulu.

EDWIN O. HALL, Kuhina Kalaiaina

Honolulu, September 22, 1873.

I KEIA LA, ua hookohia aku o Mr. Edward Saffery i Agena e hoolaio ai i na palapala kepa kanaka hana no ka Apana o Wailuku, mokupuni o Maui.

EDWIN O. HALL, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, September 8, 1873.

MA KA LA 15 o Sepatemaba A.D. 1973, ua hookohula aku o Mr. J. Kaunamanua o Hamakua, Hawaii, i Agena no ka Oihana Hoolaio @, no ka lawe ana a me ka hooinio i na palapala no ka Apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii.

@ BROWN, Luna Hooiaio Palapala

Edwin o. Hall, Kuhina Kalaiaina.

NO KA BAKA. - I mea e maopopo ai ka palapala hoolaha no ka Baka, ke hoakaka nei, aole kuai ke Aupuni ka baka a kanaloa;l aka i mea e hiki mai ai ka mea ike ka ha@ o ka baka ma kekahi hana okoa, i ike ole ia maanei, @ e like me ka hana aua o kahi haole o "Culp," ma Kaleponi, nolaila ka haawi ana o na dala i hoopukaia ma na nupepa.

E.O. HALL, Kuhina Kalaiaina.

Oihana Kalaiaina, Augate 8, 1872.

UA hookohuia @ aina o na mokupu@.

            Makawao,…………………..….M. Kepoikai           

            Hana………………………..…..J.K. Hanuna

MOLOKAI A ME LANAI…………….D. Kaopeahina

HAWAII…….Hilo…………………….G.W.A. Hapai

                        Puna…………………….T.E. Elderts

                        Kau……………………..L.E. Swain

                        Kona Hema……………..Moses Barrett

                        Kona Akau…………..…Geo. F. Carsley

                        Kohala Hema……..…….S.F. Chillingworth

                        Kohala Akau……………Jas. Woods

                        Hamakua……………..…S.T. Wiltse

KAUAI…….Hanalei…………………..A.S. Wilcox

                        Anahola………………….S. Kaiu

                        Lihue…………………….S.W. Wilcox

                        Koloa…………………….F. Bindt

                        Waimea………………..…J. Kauai

NIIHAU………………………………….Kahu Kanoa

Robert Stirling, Kuhina Waiwai.

Keena Waiwai. Augate 26, 1873.                               613

KE HAIIA aku nei ka lohe i ua kanaka a pau i loaa ole ka lepera, mai keia ia aku a mahope aku nei, ua hookaawale loa ia na aina o Kalaupapa, Waikolu, a me Kalawao, ma ka aoao makani o Molokai, e ka "Papa Ola," i wahi e noho kaawale ai no na mai lepera; a ua kapu loa na mea e ae a pau aole e hele aku, a o na moku a pau, na waapa a me na waa ke papaia aku nei, aole e ku a @@ ma ia mau wahi, ala wale no a ae aku ka Papa Ola; ua hookapu pu ia no hoi ke alanui e moe ia maluna o ua mau aina la, a ua papa ikaika loa ia no hoi na kanaka a pau, aole e hele malaila me ka ae ole o ka Papa Ole a o kona agena paha.  Ke konola aku nei no hoi ka lehulehu, e nana i ka Pauku 5, A, o ka Mokuna xxxiii o na Kanawai o 1870, penei:

PAUKU 5 (A.) Aole no e aeia kekahi mea i loaa ole ia ia ka mai lepera, ke hele aku a e noho paha maluna o kekahi aina, wahi, a iloko paha o kekahi pa i hookaawaleia e ka Papa Ola, no ka hookaawale aua a me ka hoomalu ana i ka poe mai lepera, ke ole e loaa mua ia ia ka palapala ae a ka Peresidena o ka Papa Ola, a i ole ia o kekahi luna; hookohuia e ka Papa Ola; a in a i loaa kekahi kanaka maluna o ka aina, wahi a pa paha i olelo mua la, me ka palapala ae ole, in a i ku ka hewa iaia imua o kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, e hoopaiia i ka uku aole e emi mai maiaio o na dala he umi, aole hoi e oi aku i na dala he hookahi haneri no kela a me keia hewa; a i uku ole i ke dala, alaila, e hoopaahaoia ma ka hana oolea a kaa ka uku hoopai a me na koina o ka Aha.

E hookoia ke kuhikuh maluna ae me ka ikaika mai kela la a mahope aku nei.

Ma ke kauoha a ka Papa Ola.

CHAS. T. GULICK,

Kakauolelo Papa Ola.

Keena Kalaiaina, Iune 18, 1873.

E HAAWIIA ANA I MAKANA HE HOOKAHI TAUSANI DALA i kekahi hui a kanaka paha, oia hoi ka mea mua e hoomaemae maikai ai ma ka mea hana a "Culp," i na lau paka maoli i hoouluia ma Hawaii nei, a lawe aku i waho o ka aina i na paona he iwakalua tausani (20,000;) me ka hoomaopopo nae, o ka poe e ake ana i keia makana, e hoike e mai lakou i ke Kuhina Kalaiaina mamua @@@@@@ Maraki.  1874.

EDWIN O. HALL

Kuhina Kalaiaina

@ Kuokoa

ME

Ke Au Okoa

I HUIIA

Published every Saturday, $2 a year.

REGULAR EDITION,:::::4,872 COPIES

NA PEPA PAI MAU IA,:::::HE 4,872.

HENRY M. WHITNEY,

Publisher and Editor, (Luna Hoopuka.)

JOS. U. KAWAINUI,

Associate Editor (Luna Hooponopono.)

HONOLULU, OKATOBA 11, 1873.

KE HOOMAIKAI ahe nei makou i na nupepa o kela aoao, ka Advertiser a me ka Hawaii Ponoi, mamuli o ko laua wae ia ana ae i mau waha olelo no ke Aupuni, a mamuli hoi o ko laua komo kino ana aku e hoolimalima, ma na uku hoolimalima a na aoao elua i kaana like ai  Ua hoomaka ua mau nupepa la i ka hana a ke aupuni i keia hebedoma, a ua "puu ka waha i ka io ilio"  O ke koloka pouli keia o ke Alakai o ka Papa Pai Aupuni i hala, i waiho iho nei ma ka Hale Aupuni, no ka manawa kokoke e hookahi makahiki, i komo ole ia a i uhi paapu ia e ka lepo a me ka punahelu, ua hiki i keia wa ke kuuia mai ilalo, a na Hale L. Sheldon e komo, a nona hoi ka inoa ma keia hope aku, ke Alakai, a nana hoi e komo aku me ka hiehie, me he hanohano la i nele e aahuia nei.

O KA ILI a me ka nahaha ana o ka mokuahi Costa Rica, he popilikia lehulehu ia, no ka mea ua like no ia me ka puupuu i kuiia aku i ka Ahahui Hooholo Mokuahi Lawe Leta o ka Pakipika, a aole no hoi o lakou moku kaawale e ae e kukai mai ai ma kahi o ka moku i poino iho la.  Aole no hoi makou i haiia mai, e pani hou ia ana i mokuahi e ae ma ko kakou nei ala, aka, aole paha auanei he mea ke kanaluaia ai, e pau loa ana i ka Laina Beritania ka hana o keia ala, ke holo io mai ka mokuahi mua mai Kikene mai, ma ka la 1 o Ianuari, M.H. 1874 e hiki mai ana.  Mamuli o keia poino ana, ua pomaikai iki no kakou, ma ke ku koke ana aku o ke kiapa Hawaii "Mare," ma ka wa a ka mokuahi e makaukau ana e hoihoi mai i na ohua, na ukana a me ua eke leta, ke poino ole, aka, no kona pilikia ana, alaila, o ka moku pea ko kakou moku lawe leta e hiki koke mai ana.

Ua haohao no hoi makou, i ke kaukaiia ana o ko kakou lohe no keia poino, a na ka moku mai Potalana mai e hai; a he mea no hoi paha ia na ko Kapalakiko poe e haohao ai, o ko kakou nu hou no ka haunaele ana iho nei o na wahi koa a me ko lakou hoopania ana; mai Potalana ae lakou e lohe mai ai.

Ko kakou mau Waiwai i lawe ia aku iwaho.

UA hoolahaia @ ka nupepa haole o ka Poakolu iho uei, ka nui o ko kakou mau waiwai o ka aina nei i laweia aku iwaho, iloko e eiwa malama, e kalepaia ai.  He nui ko makou makemake, e hoolawa like aku i keia ike no ko makou poe heluhelu; a no ka nui loa o ka luhi ma ka hana noiele ana, nolaila, na lawe mai makou malalo iho ma ke ano nui:

Iloko o eiwa malama i hala o keia makahiki, na hoounaia aku mai ka aina nei, he 20,200907 ua paona kopaa, oia hoi, he 5,462,930 ka oi i ko na malama eiwa o ka 1872; he 83,309 galani malakeke; a he 478,767 paona laiki me ka ili; he 677,608 paoua laiki i ihiia ka ili, oia hoi he 351,277 ka oi ae o ko keia wa, i ko ka eiwa malama o ka 1872; he 191,379 paone kope, he @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ he 10,346 ka oi ae o keia i ko kela wa; he 15,910 ili bipi; he 486,759 paona aila holoholona, oia hoi he 365,817 ka oi ae; he 287,324 paona pule; he 329,507 paona hulu hipa, oia he 89,627 ka oi ae o keia wa; he 189 @ bipi; he 37,041 paona pinati; he 30,959 galani aila kohola; he 3,582 paona aila pama - o ka waiwai io, ola hoi ke kumukuai i kohoia no keia mau waiwai a pau loa, ua hiki aku no ia i ka $1,407,49283, e hoike mai ana keia, he $320,634 ka oi o ke keia mao malama eiwa imua o ia wa o ka 1872  Nolaila, in a me keia ano, alaila, e oi aku ana ko kakou waiwai io ma ka hopena o keia makahiki, i ka elua milions dala a oi.

He Loli Nui ana.

HE umikumamakolo makahiki i hala ae nei, aole he mea hookahi i wanana mai, e kau kanawai pu ana na kuapua o ka hema o Amerika Huipuia, kahi a lakou i noho kauwa kuapapanui ai.  Aka, i keia wa, he elima o na paele e noho la, he mau Lunamakaainana no ka Hale o lalo o ka Ahaolelo nui ma Watinesona - o lakou a pau, mai ka Hema wale mai no.  Ma na mokuaina o ka Hema, o kekahi hapa o ko lakou mau Hale Ahaolelo mokuaina iho, he poe paele.  Aka, ma Karolina Hema, ka punana o ka hookauwa kuapaa, kahi hoi i kiko ae ai o ke kaua huliamahi aia malaila kahi o na nika i kokoke e lilo loa o lakou wale no a puu ke poe @@@@@@@@@@@@@@ Hale Ahaolelo o lalo o Karolina Hema, nona na Lala he 124, he 94 o lakou, he poe paele wale no, a he 30 he poe keokeo.  O na paele wale no ke kamailio nei, a ua koho lakou i na Luna o ka Hale, mai ka Lunahoomalu, Kakauolelo a hiki ilalo i na Elele a me mea pulumi hael, he poe paele wale no.  A ma ka hookuku ana i ka nui o na kanaka ma ia mokuaina, me he mea la, he 4 paele i ka 3 keoke.  A mai ka peni mai a kekahi mea kakau, ua ikeia iho kana olelo penei: "Ma ka nanaina i ke kulana o na mea a pau maanei, me he mea la, o ke kino, he Hale Ahaolelo paele a pau, a oia wale no paha kahi pohaka malalo iho o ka la i ikeia, ua hukiia ke kauwa mai kona noho haahaa ana, a e like me kona haku keokeo.  Aka, he mea pohihi paha i ka mea heluhelu ka hoomaopopo ana iho, ke lawe ole ia aku kekahi kii no ka hana o ka Ahaolelo ma Karolina Hema.  O ka Lunahoomalu, he paele, pela no ke Kakauolelo, na kiai puka, na Elele, ka Lunahoomalu o ke Komite o na Ala liilii, a pela no ke Kahunapule.  Ma kekahi mau papakaukau, e nonoho mai ana na kanaka paele, no lakou na hua kepau, me ka paakiki e loaa ai mawaho aku o Congo.  He mea pono hoi e hoomanaoia, o keia ha le holookoa, aole paha i oi aku mamua o ka umi kumamalua poe kauwa ole, he kauwa wale nae no, a o ko lakou mau makua, he mau kauwa kuapaa no na "hauauna."  He mea hou keia loli ano e ana iloko o na makahiki he umi kumamalua, a noho hoomalu aku na paele maluna o ko lakou mau haku hana mua.  He mea maopopo, ke hele nei @@@@@@@@@@ o Keoni Baraunu.

Na uku makahiki o ka Ohana Alii o Enelani.

O na uku makahiki o ka ohana alii o Beritania Nui, e ukuia nei mailoko mai o ka waihona aupuni, e loaa no ia ma na dala Beritania, aka, ua hoololila ae ma ka heluna maopopo ia kakou, e like me keia malalo iho:

Moiwahine Victoria……………£385,000…$1,925,000

Hooilina Kalaunu Wale………….40,000……..200,000

Kama Alii Wahiae o Wale……….10,000……….50,000

Kama Alii Wahine o Perusia……...8,000…..…..40,000

Kama Alii Wahine Alice………..…6,000………30,000

Kama Alii Wahine Helena……...…6,000……….30,000

Kama Alii Wahine Louise………....6,000………30,000

Duke o Edineboro………………..25,000….….125,000

Keiki Alii Arthur………………...15,000……….75,000

Duke Wahine o Cambridge……….6,000……….30,000

Duke o Cambridge…………..…..12,000……….60,000

Duke Wahine o Teck………….….5,000………..25,000

Ma ke Sabati i hala aku nei, ua koho ae ka Ekalesia o Kaumakapili i mau Kahu waiwai nona iho, he umikumamakolu kona nui.  He hana naauao loa keia, a he pono i na Ekalesia e ae e hoomahui ma ia hana, oiai ka wa pono.

Nu Hou Kuloko.

HOOPANEIA. - No ka nui o na hana, ua hoopaneeia ka huakai kaapuni ia Hawaii a ka Hope Lunahooponopono o ke Kuokoa, a ka la 20 o keia malama, alaila holo.

Ma ka Poaha iho nei, ua holo aku ka manuwa Portsmouth ma kana huakai ana i ka moana Pakipika nei.

Ma keia hebedoma iho nei, ua weheia ke kau kiure o Honolulu nei, a ua hookunia ka hapa nui o na hihia.

Ua haule ka hoopii a Kahoukua imua o ke Kiure, a ke mau nei o R. Keelikolani he kaikamahine na Kekuanaoa.

Ua lohe makou in a aole he mau keakea ma keia mua iho, alaila, a naue ana paha ka Lani a kakou i ka hoolana mai.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

HANAU. - Ma Kawailoa, Waialua, Oahu, mohala ae la kekahi opuu rose i ke kakahiaka nui Poakahi, hora 5, la 29 o Sept. M. H. 1873, o Mary Kealoha ka inoa, na S.E. Kealoha, me Ann. P. Kealoha

NO KONA KAI OPUA. - Ma ke ahiahi Poakahi iho nei, ua hoi aku ke Kama Alii wahine R. Keelikolani no kona wahi mau ma Kailua.  Ua ukaliia kana huakai e ka pua Ahi Liliu Loloku Kamakaeha.

Ua loaa mai he moolelo no ka make ana o Lazaro Ahi, aka, no ka pa@ ia ana mai he kanikau kekahi, nolaila, ke kali nei makou a loaa mai ke kanikau, alaila, hoolaha pu aku.

Ua loaa mai ia makou kekahi mele mai Lahaina mai, i manaoia paha no ka hoopuka aku.  Aka, ma ka nana ana i kona io maoli, me he mea la, aole ia i makemakeia no ko ka lehulehu pomaikai.

KA LA 28 o NOVEMABA. - He ehiku wale no hebedoma mai keia la aku, alaila, e halawai mai kakou me ka la Kulaia hanohano nui loa o ko kakou lahui.  Heaha la auanei na hana kupono a ka lehulehu no ia la nui, hookahi no on a ikeia ana iloko o ka poai ana a ka la maluna iho o kona kaa ana.  Malia paha he hana kupono ka hapai ana i ahaaina nui a me ka hoolohe i na moolelo o ia la.

E MALAMA I KE KANAWAI. - Ua haohao mau makou i ka lohe pinepine i na kahuna lapaau Hawaii i loaa ole ka mana lapaau mai, aole o lakou malama iki i ke kanawai no ka lawelawe e lapaau me ke kuleana ole.  A nolaila ma ka Poakahi iho nei no, ua lawea ae kekahi hoahanau no keia hewa, a ua hoopaiia mahope o ka hoookolokolo ana i $50.00.  Eia wale no ka makou e hoomau aku nei i ke ao, e malama loa i ke kanawai, no ka mea, he mea kepa mai no ia i ke kino ke a-e wale aku maluna o ke kupono.

KA MOIWAHINE O KA PO. - Aohe i kana mai ke kahiko ana mai o ka Mahina i keia mau po aku nei.  Ua hoolei mai oia i kona malamalama lahilahi a pau, a ua ikeia no ke kalae ana o na kualono, a ua wehe moakakaia mai na puu kokoke.  No ka hoohie paha hoi o kahi poe i ke konane, aia hoi, ua uluku ae lakou a moe iwaho o na hale iho o lakou.  Pehea la i aa ai na keiki e hoomoe ahu wale i na maka i ka wa e moe ai iwaho o ka mahina.  Pehea aku la, la auanei ko Italia keiki ke hookuku ma ke konane o ka mahina.

He makehewa i ko makou poe o kela aoao ke hoole, aole i puua ko lakou waha i ka io ilio, oiai, ua hoike pu mai la no lakou ma kekahi kolamu o ka lakou kahakahana, aole no ka aoao kalepa a papa loio, aka, no ke aupuni no, e like me kona poo.  E like me ka makou olelo mua, he uku kiekie ka makou e uku nei no ko ka waihona aupuni, a o na hana a ke aupuni i keia manawa, aia ma ka hoolimalimaia e hana nei.  Nolaila, aia ma ka mea emi o ke koho ana, e lilo no iaia ka hana aka, aole nae e lilo kona kino i mea hoopilimeaai, no ka mea, he hana wale no kela a pau ae, me ka ae like ia no nae, e hooko i ka hana.  "Na ka mea hala ole e pehi mua aku i ka pohaku"

NO LAHAINA MAI. - Ma ka lokomaikai o kekahi keonimana mai kela wahi maluna ae, ua loaa mai ia makou kekahi mau mea hou mai laila mai, oia keia malalo iho: - Ma ka po Poaono, Okatoba I ua weheia ka aha mele nui o Lahaina maloko o ka hale halawai o Papalaua, malalo o ke alakai ana a F. Steven Taua, aka, ua minamina makou i ka lohe ana mai ua komo kekahi poe on a rama i ka wa mele a hoohaunaele iho la, a o ka mea hilahila loa hoi o ka hele ana o kekahi kane a malaila pepehi i kana "hapa nonohe maikai."  I lawe paha ilaila i nui ka poe makaikai nana e ike.  Nana no ka hana a ka pegana.  Na loaa o ia po, aole no paha ia e haule pokole malalo o ke kanalima dala.

Ma keia wahi no maluna ae, ua lohe ia mai, ua hopuia kekahi wahine no ka pupule, a ua hooholoia e hoihoi i ka Hale mai pupule, a eia ka mea aloha, o ka mare koke ana iho nei no ia i ke kane, a loaa koke no i ka mai.

Ma ka po Sabati iho nei, ua ili ae i Kaalawai ke kuna Rob Roy, a mahope o ka hooikaika ana e hoopakele, ua hemo mai oia me ka manuheu o kona kila, a lepe e ka hoeuli.  He mea haohao no nae hoi kona pili loko loa ana a ili i kela po mahina konane.

AHAHUI AINA O KAHANA.  -  Ua hauoli makou i ka lohe ana mai, he nui loa ka makemake o na kanaka Hawaii e noho la ma Kahana, e lilo ia lakou ia awawa nui.  A nolaila, ke hapai nei lakou i ka houluulu i na wahi dala e loaa ana ia lakou a hoahu ma kahi hookahi.  O ka poe i kuleana iloko o ia ahahui a me ka poe e ae e makemake ana e hoopaa i ka aina no na Hawaii iho, ke poloai aku nei makou e halawai hou ana lakou ma ka Poaha hope o keia malama, ma Kahana. Makemake loa makou i ko oukou hookae ole i na Hawaii ponoi a pau e ake aku aua e kui lima pu me ia hana, aole hoi e like me ka M@@@@@@ ma Ahahui ka hookae.

HULA HAWAII.--Ma ka Poaha iho nei, @@ malama e kekahi mau makua i ka la hanau o ka laua hoihi ma Kaholoakuahole, a mahope o ka ai ana, ua hapaiia he aha hula maka hilahila ole maloko ponoi o ke kulanakauhale nei mailoko mai o pa hana a na keikikane 5 a me na kaikamahine 3 a me ke kumu hula.  I ka nana aku, ua kupono loa na kaikamahine no ka hoonaauao maemaeia a mahope hoolilo i mau home Hawaii Ponoi, a o na keikikane hoi ma ka imi hana lima e hilahila ole ai.  Aole hoi o ka imi i ka loaa, ma ka awihi ana o na maka, kuhi na lima a me ka hapai ana e hoohenehene i na Kikala iho.  A i ke kumuhula hoi e hoi oia i Waikiki i ke ku pa kuauna a me ke oki mauu, a maauauwa ma ke ano hilahila ole.

Ke Kupua o Helevetia.

Aia mawaena o na oawawa o ka aina o Helevetia, he alahaka i kapaia, ke alahaka o ke debolo; a no ka mea e pili ana i keia, ua hoike ia mai he moolelo kupanaha, e kekahi kanaka kuaaina.  Ua oleloia, maho pe iho o ka hoomoeia ana a me ke kapiliia ana a paa o ua alahaka nei, ua kauohaia ke kanaka mua e hele ana maluna o ua alahaka la, e lilo ia i mohai nona iho.  Aka, kupu hoi ka manao kolohe iloko o kekahi kanaka, a hooholoia ananei he ilio maluna o ua alahaka la.  I ko Satana ike ana i keia hana hoomaewaewa, ua pii kona huhu a hele oia e imi i pohaku nui a loaa, a ua paa kkona manao e hoohiolo i ke alahaka.  A @@@@@@@@@@@@@@@@ me ka pohaku nui, pane mai la kekahi wahine luahine iaia nei, "e alohaia ke Akua," a nana i hoonioni hikiwawe loa ae, a kiola iho la i ka pohaku, a kakaa aku la i ka pali, a kaa aku la ia pohaku maluna o na kanaka o ia awawa me na ula o ka lua o Kehena.  Ke kapaia nei oia i keia wa "ka pohaku a ke diabolo"

Ka naauao o na lapana.

Ke hoike mai nei ka Lunahoomalu o ke Kula apana o Rice ma Bosetona, ma ka hoomaka ana o ke kula makahiki o ia hale ao, Sepatemaba 2, 1872 ua komo ae he eha mau keikikane Iapana ma ia kula, no lakou na inoa malalo iho: Kenetaro Kapeko, 15 makahiki; Z. Tanaka, 14 makahiki Takuma Dan, 13 makahiki a me C. Kikkawa, he 12 makaniki.  He eono wale no na malama a lakou i noho iho nei ma Amerika, a malalo o ke ao ana a kekahi kumu malu; ua ike ia lakou he poe aapo a ua pono ke hookomoia ma ka papa elima o ua kula nei, e like me ke ao ana o keia wa.

I keia wa, aia o kapeko ma ke poo o ka papa elua, o Tanaka a me Dan kokoke e hiki ma ke poo o ka papa ekolu, a oiai hoi o Kikkawa aia ma ka mua loa o ka papa aha.  O ko lakou noho ana, aohe mea hoohalahala, a o ko lakou kulana maikai, ma na papa pakahi a lakou iho, ua kokua mai ia i na kumu i mea na ko lakou poe o ka papa hookahi e hoohalike aku ai me ka lakou.  I ka wa a lakou i komo mua ae ai he mea paakiki ia lakou ka lohe mai i na ao ana aku, aka, ano aia hoi ua maamae loa lakou.  Ke kakau a ke kamailio nei lakou i ka olelo haole me ka maopopo.

Nolaila o keia holomua ana o na keiki ma Bosetona, he pakoi wale no ia no ka holomua i ikeia ma Kapalakiko.

Na aui o ka manao,

No ke aha la i nalulu ole ai ke poo o ka poe i maa ole i ka papale ana wahi a kekahi opio i ka hapanea?  No ka maa no i ka hele wale, a ua manoanoa paha ka ili poo.

Mai kukulu oukou i ka la halawai o ka oukou ahahui i ka la Poalima, no ka mea he la ino ia; wahi a kekahi wahine hoomanao; a heaha ke ino oia la, i ninau mai ai kekahi Loio? he la li kanaka ia wahi a ka wahine, hu aeia ka aka, a haalele wale.

Heaha la ka waiwai i kau ia ai o ka papale nui maluna iho o ka ipukukui i kona wa e a ai i ka po?  I mea e kokua ai i ka heluhelu ana, a me ke kakau ana.

Heaha ka hana a ka Luna Kiai awa?  O ka huli ana i na waiwai komo hunaia mai, a kekahi poe ee pakeke mai na moku Kahiki mai; a oia ka ka mea i huli ia'i na wahi puolo a na pake ee ohua i ka uapo, i ke ahiahi Poakahi, no ka manaoia, ua huna na pake, i wahi hipuu.

Aia i hea ke Akua, wahi a kumu i kahi haumana o kana papa kula?  Aia i kalani wahi a ka haumana; I ka lani wale no anei ke Akua wahi a ke kumu i ka lua o ka haumaua?  Aia no ma na wahi a pau, ua piha ka lani a me ka honua ia ia.  Aia i hea kahi i hiki ole i ke Akua ke noho, wahi a ke kumu i ke kolu o ka haumana?  Aia iloko o ka naau o ke kanaka hewa.

Heaha ka mai o ke kanaka ana i ike ole ai, a na hai e kuhikuhi mai?

Heaha ke ano o ka huaolelo Lokomaikai, wahi a kekahi?  Maikai o loko.

Ua hiki a nei ia oe ke wehewehe pono i ke ano o ka huaolelo, "Kahikolu ana o ke Akoa?"  Aole, ua kiekie aku kona pohihihi imua o ke kanaka ike; no ka mea, aole e hiki i ke kanaka ke hoakaka i kahi i pili ae ai o ka uhane i ke kino, a lilo ai oia i kanaka ola, a he oki loa aku hoi i ka mea ike @@@ ia.

He Hooponopono

M@ LUNAHOOPONOPONO @@@@@@@@@@@@

            E oluolu e e hookomo i kela @@@@ ponopono ana no ka Moolelo o ka Ahahui Euanelio o Oahu, i paiia i kela pu'e, ma na kolamu o ka pepa o keia pule.  Ma ka hapa o ka moolelo o ka Poaono Sept 11, e pili ana no ke noi a Rev. J. N. Paikuli e hookou iaia, ua oleloia.  "Ke noi a Rev. J. N. Paikuli e hookuu iaia mai keia Aha'ku" Aole pololei oia, eia ka pono: "e hookuu iaia mai ka ekalesia aku ma Waialua."

Pela malalo iho, ma kahi i oleloia, "aole i ae ia ke noi a Paikuli e hookuu iaia mai loko aku o ka noho lala ana no keia Ahahui."  Aole pela, aka, penei o heluhelu ai: "aole e ae ia ke noi a Paikuli e hookuu iaia mai ka noho kahu ana no ka ekalesia ma Waialua."  Me ka Mahalo.

H. H. PARKER

Honolulu, Oct. 7, 1873  Kakauolelo.

Ke makemake nei ka Moiwahine Victoria e pii aku i ka puu o Ben Nevis, a e kukulu i paina liilii ma kahi kokoke i kona piko.  Malia paha o hahai ka Emepera wahine Kuewa Eugene ma ia huakei.

OLELO HOOLAHA.

KE PAPA ia aku nei na mea a pau, mai hoale mai ia Mrs. KIA BROOK, no ka mea, aole au e uku ana i kona mau aie a pau, mai ka la aku o puka ai keia olelo hoolaha.  GEORGE BROOK.

Haiku, Maui    619 4ts 622

KE PAPA IA AKU NEI NA MEA A PAU, aole e hele wale maluna o na aina o MAKUA.  KEAWAULA a me KUOKALA, mahope aku o keia la, me ka ae ole mai o Kaia, ka Luna o ua mau aina la.  SAMUEL ANDREWS.

Makua, Oct. 9, 1873.  619 2ts 620

HE MAU LOKO IA HOOLIMALIMA!

KUAI KUDALA!

MA ke kauoha a ke Kuhina Kalaiaina, e waiho ia aku ana ka Hoolimalima o na Loko Ia malalo iho nei, ma ke kudala, ma ka hora 12 awakea o ka.

POAONO, - - - Okatoba 25.

A penei ua mau Loko Ia la:

KA

LOKO IA O KAIHIKAPU,

a lele hoi o Kaluaopalena, Kalihi, Oahu, makai o Moanalua, a o ka nui o na Eka, he 370 a oi, a emi mai paha, a pela no hoi ka.

LOKO LA O LELEPAUA,

a he lele hoi o Keauhou, Kalihi, Oahu, a o ka nui o na Eka, he 319 a oi, a emi mai paha.

O keia mau Loko Ia, e hoolimalima ia aku no na MAKAHIKI he UMI, a e hookaa mua ia ka hapa o ka uku Hoolimalima i keia a me keia hapa makahiki, a hiki i ka pau ana o ka hoolimalima i oleloia.  E.P. ADAMS

619     Luna Kudala.

EIKE auanei ua mea a pau, o maua o ua mea nona na inoa malalo nei, ke hoike aku nei, aole loa he kuleana o na mea a pau ma ka aina e waiho la ma Apua, Honolulu, Oahu, oiai ua lilo ia he waiwai paa no maua, a no ko maua mau hope, a hooilina no ka manawa pau ole, no ka mea, ua kuai pu maua me D. Kahana, no na dala Elima Haneri, ma ka ia 1 o Okatoba, M.H 1873, nolaila, aole loa he kuleana on a a me kona mau pili koko ma ua aina la a me na mea a pau maluna iho, no maua ia a mau loa aku.  ASEONG & MANINI.

Honolulu, Okatoba 7, 1873.  619 2t* 620

KAUKA LAPAAU HAWAII!

EIKE AUANEI ua mea a pau i loohia i na MAI, e noho ana ma Ewa a me Waianae, e loaa no au ma ko'u Hale Kauka ma Halawa, Ewa, i na Poaha a pau o kela a me keia pule.  Nolaila he pono i na mai e hele ae malalia a e nana pono ia na mai pakahi.  A ma na ia e ae, e hele ana au ma na kauhale, e nana ai i na mai i haawila i na laau.  KAUHALU.

Honolulu, Okatoba 7, 1873.  619 3t* 621

KE KAU LEO ia aku nei ua Lala a pau o ka Hui Kuai ia KAHANA nei (oia hoi ka poe i kakau inoa malalo o ka Palapala Hoohui Kuai) e akoakoa piha mai ma Kahana nei, ke hiki aku i ka la 30 o keia mahina, hora 12 awakea; e lawe pu mai no hoi i na hipuu o ka manaoio Kuai Aina, e like me ka hiki.  E ala ! e na Hawaii Ponoi i hulia ma keia hana, e hooko me ka eleu, e like me ka kakou ae ana; mai hoikua, mai manalua, mai lauwili, aka, e hooko me ka manao kupaa.  O ka poe i pilikia i na hana, a ua makaukau no nae i ko lakou haawina, e palapala mai no i ka Hui ma o ka Puuku ia, a nana no e kii aku i ka oukou mau haawina.  E aia like kakou e hooko i keia, malaila no eikeia ai, he mau Hawaii Ponoi oiaio kakou.  Ma ke kauoha a ka Hui.  E. KEKOA,

Kepano, Oahu, Obt 6, 1873.  619 1t*)  Puuku.

Hoolaha Komisina Palena Aina!

KE HOIKEIA aku nei ka lohe i na mea a pau, he kuleana ko lakou iloko o na hooponopono ana i na Palena Aina o na aina e waiho la ma na Apana o Hamakua, Kohala Akau a me Kohala Hema, mokupuni o Hawaii, ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho, ke Komisina Palena Aina no ka Apana Hookolokolo Akolu, e hoolaha i na olelo ike e waiho ia mai ana, i pili i na palena no ua mau aina la a ma ia mau Apana, ma ka Halehookolokolo ma Waimea, Kohala Hema, ke hiki aku i ka Poalima, Okatoba 14, 1873, ma ka hora 10 kakahiaka.

R. A. LYMAN,

Komisina Palena Aina Apana Ekolu.

Hilo, Oct 1, 1983.  619 3ts 021.

EIA ILOKO o ka pa Auppnii Apana o Honolulu, he 1 bipi w keiki puakea aole hao, a ua okiia na pepelao, e kuai kudalaia ana ke hiki aku i ka Poakahi, Okatoba 13, hora 12 awakea, - Eia na ilo e kuai kudalaia ana, ke hiki aku i ka Poaono, la 18 o Okatoba, hora 12 awaaea.  Ke ano me ka hao malalo iho:

            1 Lio k keokeo kukaenalo, ak hao anoe.

            1 Lio k puakea wiwi elua kapuai keokeo aole hao.

            1 Lio k hulupaia laekea akau hao 22

            1 Lio k ulaula laekea keokeo na wawae hema hao MO i kahala malalo ak N2

            1 Lio k eleele laekea 1 w.keokeo wiwi hema @ ak UMI

            1 Lio k ahinahina ka@akoa laekea keokeo na wawae hao akau VV

            1 Lio w ulaula laekea iki 3 wawee keokeo kuapuka hao kahu D ak H Me ka hao upamakani

            1 Lio w lokia 3 wawae keokeo ak @ hema @

            1 Lio w ulaula laekea 3 wawae keokeo ak anoe.

            1 Lio w eleele keokeo iki ka lae keokeo kahi wawae hope, uha mua ak 12 uha hope ak @ hem@ anoe.

            He 4 lio a 3 hoki e kuai kudalai ana ma ka Poakahi, la 20 o Oct. aora 12 awakea.  Eia ke ano me ka hao:

            1 Lio k hulupala laekea ua paa i kapuai hao 2 w keokeo ak hao anoe no Mrs. Kamoonohu ia lio.

            1 lio k kalakoa eleele ak @ hem Panoe.

            1 Lio k puakea keiki aole hao keokeo kahi wawae.

            1 Hoki w hau@ ak @ hem O me ke K @oko.

            1 Hoki w ulaula hem hao kohu moo me ka hiu la.

            1 Lio k hou mai no kahi @ k eleele aole hao.

            He mau Bipi hou mai no kekahi eia ke ano a me ka hao:

            1 Bipi w eleele kua ulaula ak hao huinaha like ole @

            1 Bipi w keiki aole maopopo ka hao.

            1 Bipi w eleele hao anoe a maopopo ole.

            A @ oukou i keia hoolaha e kii koke mai oukou, o hala auanei na la ma ke kanawai.  W. PANIHALE,

Luna Pa Aupuni.

619 1t*

Pauoa, Honolulu, Oct 9, 1873.

HOOLAHA HOOKOLOKOLO

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o MAUNUI (k), o Koolauloa i make kauoha ole, imua o ka Lunakanawai II. A. Widemana.  Olelo Kauoha e hoolaha aku no ke  noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Makea, ka moopuna ma ka hanauna o Maunui hoike mai ana o Maunui, no Kahana, Koolauloa, ua make kauoha ole ma Kahana, mahope iho o ka mai hepera, ma ka M H 1855 paha, ae noi ana, e haawila ka palapa a hookohu Lunahooponopono Waiwai i ka mea hoopii a me Nahuli (w. ka wahine a kekahi keiki o Maunui, a e noi ana, e hooiaio ia laua na pili koko me na hooilina o ka waiwai o ka mea i make.

Ua kauohaia, o ka Poalua, ka la 21 o Okatoba, M.H. 1873, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, in a he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ka "Kuokoa a me Au Okoa," nupepa ma Honolulu.

Kakaula ma Honolulu, ko Hawaii Pue Aina, Sepatemba 29, M.H. 1873.  HERRMANN A. WIDEMANN, Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo.  618 3ts 620

A HA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o MARTIN BECK, o Honolulu i make.  Ma ke Keena imua o ka Mea Hanohano H.A. Widemann, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.  Kauoha o hoolaha i ke noi e apouo i na Papa Hoike, Hookuu ana, a e mahele i ka waiwai.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala moi a me ku papa hoike o Charles W. Clark, Luna Hooponopono o ka palapala @ la ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, ola kahi a me ka manawa i kohala no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i ole@, a o ka poe a @ i pili malaila, e hele mai e hoike i ke kumu, in a he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a maiaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai oleloia.  A o keia kauoha ma ka olelo Haole me Hawaii, e @ maloko o ka "Hawaiian Gazette & Kuokoa me Ke Au Okoa," he mau nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka mamawa i oleloia, no ka hoolohe ana.

Kakauia ma Hanolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 27 o Sepatemba M.H. 1873.

HERRMAN A. WIDEMANN,

Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Walter R. Seat,

618 3ts 620  Kakauolele o ka Aha Kiekie.

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA ma ka Hooponopono Waiwai, mokupuhi o Oahu.  Hawaii Pae Aina.  88.  Ma ka waiwai o MARCELINO SILVA, o Honolulu, Oahu, i make.  Olelo kauoha e koho ana i la o hoolaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.

No ka mea, ma ka la 24 o Sepatemaba, M. H. 1873, ua waihola mai imua o ke Aha kekahi palapala i oleloia, ola no ke kauoha hope loa a Marcelino Silva i make aku la: a me ka palapala hoopii e noi ana, e hoolaloia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala Lunahooponopono me ka palapala kanoha pu la Josepa Silva, ua waihoia mai e Mary Ellen Sivla.  Noiaila ua kauohala, o ka Poalima ola ka la 17 o Okatoba. M. H. 1878, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Rumi Hookolokolo o la Aha, ma Honolulu, ma mokupuni o Oahu, oia ka ia a me ka hora e hoolalola ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha a me ka hoopuka ana i ka palapala Lunahooko.  A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ke "Gazette" a me "Kuokoa & Au Okoa," he nupepa i pa@ a I hoolaha ia ma Honolulu.  A ua kauohaia, e hoikela na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha a me na hoo@ o ka mea make, ma Hawaii Pae Aina, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i oleloia.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Sepatemaba 24, 1873.  HERRMAN A. WIDEMANN.

Lunakanawai o ka Aha Kiekie

J@. E. Barnard, Hope Kakanolelo.  617.

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina ma ke Keena.  Ma ka waiwai o KUALII (w) me KAHOOHANOHANO, o Honolulu i make.  Imua o ka Lunakanawai Kiekie Hon. H.A. Widemann ma ke Keena.  Olelo kauoha e nana i ka moowaiwai, a e hookuu a e mahelela ka waiwai.

Ma ka waiho a me ka heluhelu ana i ke noi a me ka moo waiwai a J W Kinoike a me Kaoliko, na Lunahooponopono waiwai o Kualii (w) a me Kahoohanohano o Honolulu i make, e noi mai ana e ae ia ka hoo@ ana ia $30.12, mailoko mai o na $55, i loaa ma ka laua hooponopono ana, me ke noi mai e nanaia a hoaponoia, a e maheleia ka waiwai no ka poe hooilina e waiho nei i ko laua lima i ka poe i pili, a e hookuu ia laua a me ko laua mau hope mai ka noho ana Lunahooponopono mai.

Nolaila, ke kauohala aku nei ka poe a pau i pili, o ka Poalua, la 28 o Okatoba, AD 1873, ma ka hora @ kakah@aka, imua o ka Lunakanawai Kiekie i oleioia ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ola kahi a me ka manawa i hookaawaleia no ka hoolohe ana i ke noi a me ka moowaiwai, a nolaila, ua kauohaia ka poe a pau i kuleana ia waiwai, e hoike mai la lakou, ina paha he kumu e hoole ia ai kela noi.  A ua kauohaia, e pai i kela olelo kauoha ma ka olelo Hawaii, maloko o ka nupepa Kuokoa a me ke Au Okoa i huiia, he nupepa i palia a hoolahaia ma Honolulu.  I ekolu hebedoma mamua ae o ka manawa e hana ai.

Kakauia ma Honolulu, H.I. i keia la 24 o Sept AD 1873.

HERRMANN A. WIDEMANN.

Lunakanawai Kiekie.

W.R. Seal, Kakauolelo Nui Aha Kiekie.  617 3ts 619

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Pae Aina ma ke Keena.  Ma ka waiwai o AARON A. (k), o Pauoa, Honolulu, i make.  Imua o ka Hon H.A. Widemann, ma ke Keona.  Olelo kauoha e nana i ka moowaiwai, a e hookuu a e maheleia ka waiwai.

Ma ka waiho a me ka heluhelu ana i ke noi a me ka@ waiwai a Nakai (w), mai ka lima mai o kona kokua, ka Lunahooponopono waiwai o Aarona (k). o Pauoa i make, e hoaponola na hoolilo ana i ke $84.45, mailoko mai o ke $84.50 i loaa ma kana malama ana, a e noi pu mai ana e nanala a hoaponoia, a e maheleia ka waiwai ma kona lima e waiho nei no ka poe i kuleana, a e hookuu@ a me koua mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

Ke kauohala aku nei no hoi, o ka Poalua, la 23 o Okatoba, AD 1873 e hiki mai ana ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ka Lunakanawai i olelo mua ia ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i hoolahala no ka hoolohe ana ia noi a me ka nana ana i ka moowaiwai, a no ia mea, o ka poe a pau i pili, e hele mai lakou a e hoike, ina paha he kumu e ae ole ia ai keia noi, a e waiho mai hoi i na olelo ike, ia wai la ka waiwai e pili aku ai.  A ua kauohala, e pai i kela olelo kuuohha ma ka olelo Hawaii, maloko o ka nupepa Kuokoa a me ke Au Okoa i huila, he nupepa i palia a hoolahala ma Honolulu nei, no ekolu hebedoma mamua ae o ka manawai hookaawaleia.

Kakaula ma Honolulu, i keia ia 24 o Sept. AD 1873.

Ikea: HERRMAN A. WIDEMANN,

Lunakanawai Kiekie.

Walter R. Seal.

617 3ts 619  Kakauolelo Nui o ka Aha Kiekie.

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KA HAwaii Pae Aina.  Ma na mea e pili ana i ka waiwai o 8 PUHI, i make.  Imua o ka Lunakanawai Hartwell, ma ke Keena.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a JM Kanoa, o ka mokupuni o Molokai, e olelo ana, o kekahi palapala e hoike ana, ola ka palapala hoike hope loa a S. Puhi, o ka mokupuhi o Molokai i make, ua hooia ia e ka Hon. Hermann A. Widemann, ma ka ia 9 o Dekemaba 1872, a ma ua palapala hooilina ia, e kau ana ka la 9 o Maraki 1869, aka, o ua palapala hooilina ia i hooiaia, aole oia ka palapala hooilina hope loa a ua S Puhi la, no ka mea, ma ia hope mai, penei: Ma ka la 23 o Novemaba 1871, ua hana ua o S Puhi, i kana palapala hooilina hope loa la, i kona manawa noonoo kupono, e kapae ana i kana palapa hooilina mua, a ola keia e hoikeia aku nei i ka Aha, a e noi mai ana ua palapala hoopii nei a JM Kanoa, e hoonoho ka Aha i wahi a i manawa no ka hoolohe ana i ua palapala noi nei, a e hoolaha kupono ia, e hoopania a kapae ia ka hooialla ana o ka palapala hooilina mua, a e hooponoponoia ka palapala hooilina i waiho ia mai ano.

Ke kauohala aku nei, o ka Poakahi, ola ka ia 20 o Okatoba, M.H. 1873, oia ka manawa i kohoia no ka hoolehe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai ia, ma ke Keena Hookolokolo o ia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa, a ma ia wahi e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oialo ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o kela olelo kauoha, e hoolahala ma ka olelo Hawaii no na pule ekolu ma ka nupepa Kuokoa a me ke Au Okoa @.

Kake@ ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.  Okatoba 22, M.H. 1873.  A.S. HARTWELL,

IKEA, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Walter B.@ Aha Kiekie.

617 2ts 619.

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Pae Aina me ke Keena.  Ma ka waiwai o HIRAM MAIKAI, o Honolulu, mokupuni Oahu, i make kanoha ole.  Imua o ka lunakanawai Hon. A.S. Hartwell.  Olelo kauoha o hooiaio i na koina o na moo waiwai, e hookuu a mahele i ka waiwai.

Ma ka waiho a me ka heluhelu ana i ka palapala noi a S.B. Dole, o Honolulu, ka Lunahoeponopono waiwai o Hiram Maikai, o Honolulu i make, maloko olaila, e noi mai ana, e hoaponoia kekahi mau koina, a e apono aku i na hoolilo ana i na $1007.25, mailoko mai o na $1007.25. ma kana malama ana, me ke noi pu mai, e huila a hoaponoia, a e maheleia ka waiwai e waiho nei ileko o kona lima, i ka poe i kuleana, a e hookuu iaia a me kona mau hope ma ka noho ana aku ma ia ano Lunahooponopono.

Nolaila, ke kauohala aku nei, o ka Poakahi, la 3 o Novemaba, A.D. 1873, ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ka Lunakanawai i ha@a maluna, ma ke keena o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia ka manawa a me kahi e hoolohela ai ia noi, a oka poe a pau i pili, ia wa lakou e hoike mai ai ina paha he kumu kupono e hooleia ai ia noi. a na lakou e hoike mai i ka mea kuleana i ka waiwai.  A e hoolahala keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e @ ma ka nupepa Kuokoa, he nupepa i pa@ a hoolahala ma Honolulu, no na hebedoma ekolu, mamua ae o ka wa e hoolohe ai.

Kakauia Honolulu, H.I. i keia la 25 o Sept. A.D. 1873.

ALFRED S. HARTWELL.

Ikea: Lunakanawai Kiekie.

Jno. E. Barnard, Hope Kakauolelo.  617 3ts 619

LO1O

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA INOA malalo e kokua i na poe a pau o ka Apana o Hamakua, Hilo, Puna, a me Kau, no na hihia a pau loa, e loaa ana la lakou ma keia mua aku, ma na hihia kanawai.  A ua makaukau no e kokua i na poe makemake e hooponopono na waiwai o na poe make.  A ua makaukau no e hana i na Palapala Hoolilo Aina, Kuai Waiwai, Hoolimalima Aina, Hoohiki keiki, Hoolilina waiwai, a me na palapala o keia ano keia ano.  A ua makaukau no e ohi i na aie a ka poe aie aku ia hai, a me na hana e ae a pau loa e pili ana i ka Oihana Lolo.  Nolaila e nane mai oukou, ke pilikia, a e loaa no oukou ia u ma ke @aona o Hilo mokupuni o Hawaii.

E.G. HITCHCOCK.

608 3M.  (ola no o AIKUE Hikikoki.