Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 40, 4 ʻOkakopa 1873 — No na Koa. [ARTICLE]

No na Koa.

E ka Luna Hooponopono : Uu eninamina ko'u naau no ka iko «na he nni wale oa maknainaoa o Houolulu nei e kokua ana mnhope o na koa, jne ka mahaloaku i ka lakou mau hana a pau i ka wa haunaele ih»> nei. He mau manao kuhihewa loa keia ; no ka mea, o ka hani a na koa m-w kn la 7 nku oei o Sepat<*maba » hiki i k* l « 20, lie | DBfiu hana hiki ole i ka poe hoopooo k« ma* j halo aku. Penei ka hoakukn ana : 1 Kaiioolohe ole ona koa ike Kanoha aka Moi i.haawi ai ia lakou ma ku Ia 9 0 Sept. He hanH keia iku i k*-liuowaha-waha inaoli ike Moi. Eia na kjjmu. M.i ka Puuko 34 o ke Knmukana e heluheiuia no, " 0 ka Moi, oia ke Alii uui malouf» oua alii a nie itrt Kauaka « pau Noo» no ke Aupuni." Eia hoi na ka Panku 26 ae : " O ke Alii ka Alilukaua maluua ona kot> ame na aianuw», a me n» mea kaua e ae ma ka moana a ma ka aina, a nohii ka m;tuu ina oua iho, a iora o kekbhi Luna Koa <t mau Luna koa paha,'ana e koho ui, e ao a e lioopouopono i u» inau rtiea kaua nei, muinuli o koua uianao'he pouo a e iiil« ai ke aupuni." . Ma keia mau paukn o ke ua hoakakaia ka Mana ok i Mui mu ke kauoha ana a ma ka ana o na koa. He »>iuio oo paha, aole tjo be mau kauawai i hooholoia e kekaiu mau Ahnoielo Kau Kauawai e hooponopono. ana i na hoopai o nu koa ke hoolohe ole lako.u i nu kauoha a rae ke kau ana la i hoopai no ka luumoe oke koa i ka wa ku wati, a no ka olelo hoowuhawaha ina aiii koa, a pelu aku, e like tue ua kanawai koa o na uiiu» e a pau. Aka, ma keia mau paukn 34 ame 26 <> ke Kumnkanawai, ua loaa ia kakou kc kumu nui o na kaiiuwui koa, oia hoi ua Wnha o wa Moi, a he Mmia uo h;t twi i kana Kauoha ia GenerAU* John 0. Oominia, Kiaaina oka mokupuni Oahu e like tQ<i kana kauoha: "Ke kauohaia akn nei oe, e kauoha aku i na Koa Pouoi o ke Aupuui ma ko Mukou inoa, e hoi ue lakoa e maiumu i ka lakou hana, a e h&lohe i na kauoha a pau a ko lakou inau a pels aku. Ma ka Poalua, la 9 o Sept., ua helnheln ia keia Kauoha Alii imua o ua Koa ma ka Elale Koa. Na ke Kiaaina i heluiu lu mua, a na ka Loio Kuhina i heHhelu hon. A. mailoko mai o ka poe i lohe » keia kanoha alii, he eiwa wale no o keia poe koa i ae mai e hoolohe. Pehua aku la ka poe i koe 7 He mau kanaka maikai, hoolohe, ano oiaio a nloh;i alii auei Ukou? Aule lo:i I Ina |iela ko lakou hoole ana i ke Kauoha Aiii i ka wa o ko kakou Nai Aiua nui, Kauielameha I, ina ua pau lakou i ku pepehiiu]a make. O keia poe pakike, he 23 ko lukou nui i kel« inanawn. He poe keia i hihia i ke kauawai mua o ua koa, eia ka Hoolohe ole, a mai ia manawa mai, ua pono ke kapa uku he poe kue lakou i k» Moi. Aole nae i pau keia aka pakui hou mai ka olelo alii o ia la penei : " A ina e hoole ana kekahi o lakou i ka hoolohe niui, uan e hoopau koke aku ia Ukou mai ka nohu hana ana aku, a e kono akn in lakou e w»iho i lalo i na mea kaua, a e haaiele i k:» Hale Koa. Ika wa au e hooko ai i kei» Kauoha, ua hiki no ia oe ma kou uooiioo kupono ana, ke kahea aku i na koa aina n puali eae pahu, ke makemake oe." Un hoole nae kela poe lie 23 i keia kauoha ; n ua olelo mai, aole lakou e ae i keia hoopau aua. E uoho no lakou ma ka Hale Koa. A aole no lakou i hele ikf ;»ku. Noliila, loua hon ke kumn pakiko elua e hiki ai ia kakoo ke kapa aku he poe kue ika Mo*. Ua hai ibo r>oi uu maluna ae, na ke Kiaaiua a mo ka Loio Kuhina i heluhelu i keie Kauoha Alii i na Koa. Pela io no ; a malaila pn na'ke Kuhina Kaua. Anu W L. Moehonua ame kekahi man Luna koa 1 hoakaka aku i keia kauoha ia lakon, aka man no ko lakou paakiki kumu ole a hewa loa maoli. Mahope mai nae, olelo mai kekahi koa na manao lakou aole na ka Moi keia Kaiioha, he men ka na kona mau Kuhina wale iho no ihakn, meke kakan kuleaua ole i ko ka Moi inja. He manao kamalii lo» keia. No ka mea, ina pela ke kakau wale ana o kekahi poe Kuhina i ko ka Moi inoa, ina ua hoopau e ia e k» Moi, Aole ao e kamailio loihi ana no na ban » kolohe a na koa ma ia wa mai, i ke kii m«ln ana ina panda, poka ame na laku kaua eae malalo oka Hale Alii ame ko lakou olelo hoopuuipuni no ka haawi uuku ia o ka ai a me ka ia, 9 ine kt> hahau a me ka pepehi mau ana o ko lakou kapena, no ka mea, ua ike na mea a pau, aa hanai maa ka Akukana Keuela ia lakon me na lako ai ameka ia e like me ka wa mamiiB. A na ike no hoi oa mea a pau, aole no i hahau ia na koa eke kapena haole oi aku mamua oke kui aua me ka puupnu lima, _____ •

hahan ana u ine ka hili »na o na kapen.t a me n i lutanela o ka wa pku mamua Aka, eia wale no ke kumn oko lakou oniēua malalo o ke kapena hou a me ka Akukane» la hou o keia wa, no ka hoopololei loa ia o no rula koa. Aole no hoi au e kamailio nui akn ana no na olelo kaena a me ka hooweliwili a nn koa a me ka inakau « me ka pioloke iloko oka naan o na kanaka a pao oiai keia poe koa hoopaakiki a kne ike aupuni e noho ana ma ka Hale Koa. Ua ike ua mea a p«u i ka bewa nui o ia han* ana a me ka pilikia o ka nob<> makau ana o na makaainana o ke aupuni. Pono e waiho i oa hana 0 na )a mawaena, a e hele aku kakou i ko ka la 12 o Sept, oia hoi ka Poalima. Heluhelo ia aku imna o keia poe koa hoopaakiki ka palapala alii piha i ke 'aho nui a me ke aloha a k* Moi. Manaoau ina i hnli'U na moolelo o na aupuui a pan o ke ao nei, aole e loaa kekahi palapalamai kekahi Moi mai i kona poe koa kue e like me keia, uo ka piha maoli i na manao oluolu, alionui a me ka maikai. Ua nianao ka Moi,_ ua pau ko lakou inoa koa mamuli o kona hoopan ann i ka poe hoolohe oie ma Kwoa K'auoUa Alii o ka U 9 Si'pt, nolaila, kapa mai Oia i keia phe koa ina Kana Palopala o ka lu 12, lie poe makaainana. Eia Kana Kanoha : " E waiho oukou me ka maluhia ano, i ua waiwai a pau <> ke Anponi o kela ano a me keia auo, tna k» Hale Koa ; a e hoi oukou pa kahi i ko oukou mau wahi, a e noho tne ka maluhia a me ka maikai inalalo o ua kanawai o ko kakou aina " Hauwi ko kakou Moi hen, opiopio, aloha makuaioaoa i ke kauoha i keia poe makaaiiiana hoohauuaeie, aka hoololie ole lakou. Me he mea la, ua maa lakon ika hookuli, nolaila, kaUalua Ukon a hoopuka i ka inanao hoowahawaha alii, oia hoi keU, " aia a kakan inoa ia keia palapala alii e ke Kuhina Kaua, alaila huolohe makoa i ka ka M 'i olelo." | He nianao maikai anei keia? PaUpala mai ka Moi "ke Alii nui maluna ona alii ! a me na kanaka a pan'' ka mea nona ke 1 Aupuni, i kona makemake e haalele keia poe hoohannaele ika Hale Kjioa a e hoi Ukou i ko lakon inan wahi ilio me ka lawe ole i na waiwai o ke anpuni, hoole anei lakou, " *ia a kakau Kou Knhinni ka mea au i hoonoho ai ma ka oihaua, nlaila lilo iho la kan palnpaU/i kauoha mnna?'' Oke kolu keia o na kumu e hiki ai ke kapa aku i keia poe, hejpoe kue i ka Moi. Ua pohihihi ole Kana Kauoha, ' o hele lakou ano"—aka hele hoololohi, iioohakalia a kanalua keia poe. Moakaka loa kana kiiuoha. " E waiho oukon i m waiwai a pau o ke anpuni 0 kela a me keia ano ma ka Iliile Koa," a pela aku Me he mea la, ponei Kana olelo, mai aihne oukou 1 ko ke auponi waiwai ! Aka ua han wale in a k'.ili akn keia poe hoohannaele in» papale hou, Koloka, hululiulu, ua lole a ine Uu kapa i> ke anpuni, a Uwe no Ukoo iho me he rnea la na keknhi enomi pio keia wniwai. Aole, na ke Aupuni Hawaii no, ka Makna naua i hanai h malama ia lakon iloko o im wa i ha|a. Auwe ke Aloha ole on» Keiki .i ko lakōu Makna l Ma£uhia. (Aoleipau)