Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 35, 30 August 1873 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nu Hou o na Aina e.

KE KUIKAHI MAWAENA O RUSIA ME KIVA.

Saua Peteroboro, Iulai 25. -Ua loaa mai i ke aupuni o Rusia, he lono mai a Generala Kauffmam mai, e hoike mai ana oia, ua kakauia he kuikahi mawaena o Rusia a me ke aupuni o ke Kiva. Ua ae mai ke Kiva e uku ia Rusia i 2 000 00 ronbela, me ka ae mai e hookuu lanakila aku i na kauwa kuapaa a pau o kona aupuni. I mea e hoihoi aku ai i keia, e hoihoi aku o Rusia i ke Kuokoa o Kiva. E noho no na koa o Rusia ma Kiva ahiki i ka pau ana o na uku kaua i ka ukuia mai. E haawiia he wahi apana aina o Kiva ia Bokahora, no kona kokua ana mai i na koa Rusia.

 

HOIKE OKOA O EMEPERA EUGENE O FARANI I KONA MANAO.

        Ma ka palapala i ka nupepa Honua o Nu Ioka o Geneva mai, i ikeia iho ai ka manao o ka Emepera wahine Eugene o Farani. Ua hoike ae oia, o kana huakai i Farani, no na hana pili aupuni no ia, a nolaila, he mea waiwai ole ke hana iho. Ke manao nei oia e hoi hou mai ana na kanaka o Farani e noho maluhia ; me ka olelo mai o ke aupuni Pope o Roma, ke kue Karistiano, ke alo alii Pegana o Berelina a me ke kipi hihiu ma Madarida, o lakou a pau ke hoopiha nei i ka makau no ke ala ana mai o na Katolika Farani. Ke olelo nei oia, ua hala aku la ka haukae Tiera, ke nee nei na mea a pau me ka maikai. He oluolu o Makamahone a he aloha oia ia Farani. O keia mua aku, wahi a Eugene, no kakou ia a e alakai ana o Farani e kue aku i na puali koa e hooweliweli nei i ke kulana o na ahahui a me ka hoomana Karistiano a puni o Europa. Ke ike mua aku nei oia e hoi hou ae ana o Farani ma ke poo o na lahui. E kipakuia aku ana na powa mai Roma aku, e hoihoi hou ia ana ka Pope a e maheleia ana o Geremania.

        O ka baluna a Prof. Wisc i manao ai e lele aku maluna o ka moana Atelanika, malalo o ka paipai ana a ka pepa Graphi o Nu Ioka, i baluna e hiki ai ke hoopi haia o 400.000 kapuai cubica e ke ea mama (gas,) me ka mana e hiki ai ke hapai ia 11 600 poana kaumaha, oia hoi, he 7150 paona ke kaumaha o na ohua e holo maikai ana a me ka mea hookaumaha boluna. O ke anapuni o ua baluna la, he 318 kapuai, he 100 kapuai ke ana waena a me 110 kapuai ke kiekie. E hoopili puia mai hoi me ka baluna nui, i wahi baluna uuku nona ke 40 kapuai ke kiekie a me 34 kapuai ke ana waena ; a malalo iho o ia baluna, e lewalewa ai ka waapa hoopakele ola, me na lakou ai e lawa ai no na la he 30. E lawe pu ia ana a nui na mea paahana naauao. O ko Prof. Wise manao ikaika, ina e hiki ana oia i ke kiekiena ana i ike ai he kupono, alaila o kona komo no ia ma ke kololio makani e lawe ana i ka hikina a hoopae ola aku iaia me ka hikiwawe ma na kapakai o Europa.

        Ke hoomaka nei ke ana ia ana o ke alanui kaa ahi hou a Baroana Reuta mai ke kai Kasepiana a i ke kai kuono o Paeresia, a o na mea paahana, aia ma ke alanui e hiki aku ai, me he mea la e hoike mai ana aole e mamao aku na la, a hooliloia o Hinedu ia ala oi ae o ka oluolu mamua o ke alawai o Sueza. Ma ke kai Ula a ma na wahi wai e pili ana ma ia alaholo, kokoke e 3,000 mile wela wale no a oluolu ole e holo ai maluna o ka mokuahi a puni ka honua, oiai hoi o ke alanui mai Rusia ihe ma mai a Busire e oluolu a makemake loa ia ana. Alaila o ke alanui hou auanei, aole ia no ko Peresia pomaikai wale iho no a me kona mau makamama pili koke mai, aka, e lahui ae ana no ia i na aina e kekahi. E ohi pu ana lakou i na pomaikai mai ka holo kaapuni ana i ke ao nei, a e mahuahua aku ana hoi na kaahele makaikai honua ana.

        I KO KA MOI o Peresia mau hoa i hookipa maikaiia mai ma Enelani, ua haawi'ku oia i keia mau makana malalo iho : o na momi makamae i ka Moiwahine Victoria ; kona kii i kinohinohiia one ke daimana, ia ke Keiki Alii o Wale ; i ka pahikaua, i ke Duke o Cambridge - me na olelo kaukau, "ua olioli au i ka waiho ana aku i ka pahikaua o Peresia iloko o ka lima o Enelani ;" a i kona kii daimana hou, ia Haku Granville, ke Kuhina o ko na Aina e ; ia Lede Rawlinson, ua haawi aku ka moi he tiara daimana ; a i ke Duke wahine o Sutherland, he apo lima ; ia Haku Mooley, he wahi pahu uuku ua uhiia me ke daimana ; a i na luna aupuni e ae, he mau maka kupono ; i na kauwa lawelawe o ka Halealii o ka Moiwahine, he $10,000. Makena io no ua waiwai o keia moi.

O ka nui o na nupepa e hoolahaia nei ma Amerika Huipuia a puni, he 9,175 pepa puka hebedoma, 101 pepa elua puka'na i ka pule, 96 pepa ekolu puka ana o ka pule, 647 nupepa puka la. A eia na mokuaina nui o na nupepa puka la : Nu ioka he 97 Penesilavania 70, Ilinoi 37, Kalifonia 31, Ohio 27, a o Makesuketa 25. O ka nui ana mai o na nupepa, he hoike ana ia i ko lakou naauao loa, no ka mea, e nui ana ka wehewehia ana o na manao nauuao maloko o ia mau nupepa, a o ka poe e heluhelu nui ana, e hoomahuahua hou ia ae ana ko lakou noonoo.

 

Huakai Ohi Dala.

        I NA Luna, a me ka poe lawe Kuokoa :- Ma ka hebedoma mua o ka malama ae nei o Sepatemaba, e haalele ana ka Hope Lunahooponopono o ke Kuokoa ia Honolulu nei, a e holo ana oia i ka mokupuni o Maui ma kana hana mau. Nolaila, ke hai e ia aku nei ka lono i na Luna, e ohi mai i ka ookou mau aie a e hoakoakoa iho, a pela no hoi ka poe lawe pepa i hookaa ole, e hookaa aku i ko oukou mau Luna. Pela auanei kakou e hooloihiia ai ma ke ano kukai like. E hookaaia mai na aie a pau o na wa i hala.

        Pela no hoi na Luna Kuokoa ma Hawaii, e makaukau ana oia e holo e kaapuni i ka moku o Keawe ma keia hana hookahi, nolaila e ohi mua mai oukou i na dala a ka poe lawe pepa i makaukau mua, mamua ae o ka hiki kino ana aku. E haalele ana ia Honolulu ma ka pule mua o Okatoba, a e hiki mua ana ma Kona ; a malaila aku i Kau, Puna, Hilo, Hamakua, a me Kohala. E makaala i keia.

Honolulu Aug. 16, 1873.

 

        PANE IA "H. K. P. " --Ua hoopihaia kekahi kolamu o ka nupepa "Ko Hawaii Ponoi" e ka mea huna inoa, e pane ana i kekahi lala o keia nupepa, me ka ike no, he huhewa na manao, aka, i mea e pokole ai ka pane, e nana oia ma ke Kuokoa o Mar. 15, a penei no ia.

        "Ke makemake nei makou, ka Luna Pai, Luna Hooponopono, ka Poe Haku manao a me na lima paahana o ke Kuokoa, e ike ka Lahui Hawaii mai ka Hikina a ke Komohana, aole o makou makemake iki e hoohui aku i ko kakou aupuni me kekahi aupuni e a hiki i ka hanu hope loa ana. Nolaila o na manao ake hoohui aupuni a pau a kekahi poe e makemake ana e hoolaha, aole ia e hookomoia maloko o ke 'Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii,' oia makou e noho mana ana maluna ona."

        A ina o ko makou mana, ka hooki koke ana ia mea, oia anei ko makou aloha lahui ole? Ua pane ua L. H. o Ko Hawaii Ponoi no ka lalau o kekahi apana manao o ka mea kakau, a i ka nana aku, ua lalau no ia manao a pau, aohe waiwai iki. Ua unuhia mai ka palapala a ka mamo hoohui aupuni nona ka nemu H. K. P. e kaukolo nei me ka heluhelu ole ia mamua e ke poo o ke Kilohana, a i kona ike ana mahope, ua hoole oia i kulike ai me ka manao mua i hoopukaia. Nolaila, mai manao mai o "H. K P ", he huna ino ia, aka, he komo ole no ka iini iloko o ka iwi hilo o ka Hawaii oiaio e kokua aku ia hana kuee i ka lahui a me ka aina nona na kupuna a me na makua i moe aku la.

        He makemake anei o H K. P. e hoolilo ia'u i kiu no ka poe ake hoohui, a i puka no na manao o ia ano e komo ai? O ko'u ae ana ia mea e hoolaha, me he mea la, o ko'u ae ana ia e kokua ; a o ko'u hooki e ana ia ino, oia ka mea i hoohokaia ai na manao o ia lehulehu. A ia'u e mahalo ia mai ana no ia bana ana e na makamaka he lehulehu, eia ka, e loaa ana no he Hawaii e hoahewa mai ana. He oiaio ka olelo a kahiko, E luluu wale no ke kumu olu i na hua, aka, aole e nele ana ka loaa o ka ulu aaiole. Pela paha kakou. E nui wale no ka paha na kanaka Hawaii, a e loaa ana no o H. K. P., he ake hoohui aupuni. Ua manao anei ka lehulehu, he oi aku ka pono o ka hoaiai aku i ka manao e kono mai ana e haalele i ke aloha i ka Moi, na'lii a me ka aina hanau, mamua o ke oki puia ana me ka hoohokaia? He hana malu wale no keia ma ke ano oihana, a nawai la e hoopuka akea.

 

MAU HALE E KUDALAIA ANA

MA KA POAONO AUG 30,

MA KA HORA 12 AWAKEA, MA KAPAUHI, mahope aku o ka hale noho o

MR. J. G. DICKSON.

 

E kuai kudala aku ana au he Hale laau o lalo, me ka hapalua o ka hale laau ae o luna, a me ka hale laau e ku wale la, nona na keena auau a me kuke, a me kekahi wahihale laau e ae.

C. S. BARTOW,

612 2ts 613 Luna Kudala.

 

E HELUHELU I KEIA !

HELE MAI A E IKE!

EKUAI MANUAHI LOA IA ANA!

E HOEMI LOA ANA AU I NA KUMUKUAI

O ka'u mau mea kuai a haahaa loa, no na la he UMI, a e kualia aku aaa pela na mea malalo iho nei:

 

Na Lei pupu eleele.

Na Lei pupu wai hooluu e ae.

Na Pine hulali umauma.

Na Kula pepeiao.

Na apo lima.

Na Lei pilali.

Na Pepa kakau.

Na wahi leta.

Peni kila, peni kala &c.

 

E LOAA ANA I KELA A ME KEIA MEA kuai he manuahi. E hele nui mai a kuai ma ka Hale Kuai o

H. M. WINI.

613 2ts 614

 

Amara a me ke kapili kapuai Lio!

UA WEHE AE NEI KA MEA Nona ka inoa iho nei, i Hale Amara, ma ke Alanui Moi, e kokoke la i ka uapo a Hooliliamanu, a ua makaukau oia e hana i na ano a pau ma ia laina.

R. WILSON 607 3m 618

 

OLELO HOOLAHA AKEA !

 

E IKE auanei na kanaka a pau loa, na Haole, Pake, kanaka Hawaii. Owau no o

AHI (Pake,)

E noho ana ma ke Alanui Nuuanu, Helu 65 malalo o ka Hale Pai Kii. E hana ana au me ka uku makepono loa, oluolu a haahaa na kumukuai. Emi loa. Na Pahu-kupapau na ano. Na Pahu lole koa maikai loa. Na Moe laau nani loa. Na hana mamalu. Na mea hana moe. Na Pahu nahaha o kela ano keia ano, no ke kumukuai makepono loa. E hele mai oukou e kamailio pu me a'u i ike maka.

AHI (Pake.)

Maraki 19, 1878. 590 5m.

 

Mai hoahewa wale.

        E ke Kuokoa: - Ua hooholo ke aupuni o ka Moi, e pii ana ka waiwai o keia Pae Aina mamuli o ka pomaikai o ke Kuikahi Pana Like me America Huipuia, maluna o ke kahua e haawi ia Ewa, i awa hoolulu moku kaua, ke ne ia mai. Ua kauoha ka Moi i Kona Kuhina no ko na Aina e, e hai aku i ke Kuhina noho o Amerika, ua makaukau ke Aupuni Hawaii e hapai i ka noonoo no ke Kuikahi Panai Like, a ua haiaku nei ke Kuhina noho o Amerika i kona aupuni ma ka eke leta p Iulai 7. No ka mea e pili ana i keia hapai hou i ka noonoo, ua olelo ka Moi, he makamake oia i kona mau makaainana e kapae i ko lakou hooholo ana a hiki i ka wa e loaa mai ai ka pane mai a Amerika Huipuia mai, ke makemake lakou e hana i kuikahi a hoole paha.

        Aole i haawi ikiia ka manalo no ka Moi a me kona aupuni e na kauo hoino hooponopono aupuni i keia wa ma na halawai makaainana, me ke kukala ana aohe mea koku i ke Kuikahi Pauai Like a ko ka Moi aupuni i hoopaa ai iaia iho, a haawi aku la i ka lono aohe i ke aupuni wale no o Amerika Huipuia, aka i na nupepa kekahi maloko nei o ka aina. Ina e pane mai ana o Amerika ma ka ae mai e kuka hou i ke kuikahi, alaila, e hana ana ke aupuni i ona mea like me na manao o ka lahui. Alaila ia wa e noonoo akahele loa ia ai me ka inaina ole.

        No'u ponoi iho. ke manao nei au he pono ia kakou e imi aku e loaa ona kuikahi, oia wale no ka mea maikai e hoowaiwai ai ka aina. Ina aole e hiki, alaila, e auhau koikoiia ana kakou no ka malamaia ana o ke aupuni. He pono ia kakou a pau e kokua aku ia ka hana a ko ka Moi aupuni. OAHU.

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI na mea a pau, ua hookohu aku maua ia Kawaapalaole, i Luna nana a hoomalu, a malama i ko maua mau aina e waiho la ma Kawanui 1, Kona Akau, Hawaii, a nona ka mana e hopu a hoouku i na holoholona hele wale maluna o ua mau aina la e like me ke Kanawai. A ua papa pu ia i na kanaka kuleana ole, mai kii wale i ka pia, alani a me na mea a pau maluna o ka aina. E malama ia oukou, o pilikia auanei.

JOHN KAKINA, ITIELA HOOLAINA. Kikihale, Honolulu, Aug 19, 1873. 612 4t* 615

 

I na makamaka o na mai Lepera.

AUHEA OUKOU E na Makamaka a me na hoaloha o ka poe i hookaawaleia ma Kalawao, e noho mai nei, ina he mau wahi welu kapa a me na welu keokeo e ae ko oukou, e manao ana e hoolii aku no ko oukou mau makamaka ponoi iho e noho mai ia, alaila, e lawe mai ia'u, a na'u ia e hoolii aku ia lakou ma Kalawao, me ka uku ole. S. G. WAILA, Papa Ola. Honolulu, Aug. 19, 1873, 612 4ts 615

 

Ohi Aie, Mahele Olelo, Kokua i na Pilikia o ka Lahui Hawaii !

AUHEA OUKOU E NA HOALOHA o ke Kulanakauhale Alii, eia no ke keiki o ka ua "Ukiukiu" ona kona Keena, makai aku o ke keena o S. B. Dole (Kole). O ka poe a pau i loaa pilikia me ua kanaka ili keokeo, hawawa i ke kamailio ma ka olelo paheehee o na KAMEHAMEHA, e naue mai maanei, a na'u e nemunemu me lakou, a pau ka pilikia. Pela no na hoa i pilikia i ka loaa ole anai o ka aie, na kuu lima menemene e wehe i na hipuu o na Eke Dala a ka poe ale, a lu mai na pohaku Ala e olioli ai na maka. E launa mai e na makamaka o Hawaii Ponoi, me ko oukou hoa aloha, me J. PORTER GREEN. Augate 18, 1873. 812 2m

 

OWAU O Kaili w, ke papa aku nei au i na mea holoholona, Bipi, lio, hoki, miula, a pela'ku, aole e hele maluna o na aina elua, HOPENUI a me LUAALAEA, ina e loaa kekahi o na holoholona i olelo ia maluna, e hele ana maluna o keia mau aina, e uku no i $1.00 no ke poo hookahi, a ina e poino ka mea kanu, e uku no e like me ka nui o ke poho. Pela no hoi i na kanaka o keia a me keia ano, aole e ae ia e hele wale maluna o ua mau aina ia, a ina e loaa kekahi o ia poe, e uku no i $1.00. Na kuu Luna Walealii Popolo e nana a hooponopono.

KAILI w.

Hopenui, Manoa, Aug 19, 1873. 612 2t* 613

 

O NA APANA AINA o'U E WAIHO LA MA Kohala, oia o APUAKOHAUKUKUIWALUHIA a me PUEKE, a me kuua aina hoolimalima o Pawaa, e pili ia me keia mau aina, makai o ka pauwea o Manueia. Ua kapu loa i na holoholona o keia a me keia ano. Ua kapu i na kanaka a pau i ae ole ia e a'u, aole loa e hookuu wale i na holoholona maluna o keia mau palena i hoike ia. Oia hoi mai ka pa uwea mauka o kahi o ko J. W. Kainapau hale noho, manae o Kauka, makai o ko Waianuhea, Kanakanui malalo o Komohana ko Kahui-ua kapu na mea a pau o ka aina. O J. W. Kainapau a me Keo kuu mau Luna, na laua no e hopu a hoopili ma ke Kanawai.

J. MOANAULI.

Honolulu, Aug. 14, 1973. 612 4t* 617

 

E IKE auanei ua mea a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i ka poe waiwai a pau loa, aole e hoaie mai i kuu wahine mare, ia MRS. KELIAUMOANA, no Kaalae, Oahu, no ka mea ua haalele kumu ole mai oia ia'u, a ua hele aku mamuli o kona manao. Ke papa pu ia aku nei no hoi na mea a pau, aole e hookipa iaia ma kekahi ano e ae, o hoopiia auanei lakou ma ke Kanawai. K. KUAPALAHALAHA. Kaalaea, Koolaupoko, Aug 11, 1876. 611 4ts 613*

 

E IKE MAI NA KANAKA a pau o kela a me keia ano, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ka mea a kuu kane mare i hoolaha ai, aole au i haalele iaia no kekahi kumu e ae, aka, ua haaleleia au iaia no na kumu malalo iho nei-- he kanaka pepehi hoomainoino ia'u imua o ka lehulehu, he kanaka hoounauna ino ia'u ma na hana kaumaha, e like me ka mahiai, kii holoholona, olokaa wahie, a pela aku. He kanaka hoopuka mau i na olelo hooweliweli imua o'u, e oki ka i kuu poo i ke koi, aole ka ona minamina i kona ola. Oia iho la na kumu o'u i hele ai. Ua hai mai no hoi kela, aole au e aie, ke hai aku nei au me ka oiaio, he mana hiki ia'u ke aie ma ka inoa o kuu kane ; a ua hai mai oia, na kekahi poe e ae e hookokono ia'u e hele, ke hai pololei aku nei au, aole na ka poe e ae, na'u ponoi no, no kuu makau, e like ma na kumu a'u i hai ae la maluna. MELE PEELUA KAHALEPUNA. Honolulu, Aug 4, 1873. 610 4t* 613

 

E IKE AUANEI NA mea a pau, mai keia la aku, ke papa loa aku nei au i ka poe mea waiwai a pau, aole e hoaie mai i kuu wahine mare ia. MRS. KEAWE NAPUA CONSIN, no ka mea, ua haalele mai kela ia'u a me ka'u ai, a ua hele aku mamuili o kona manao. Nolaila, o ka poe hoaie iaia, maluna ona ko oukou poho, aole loa au e hookaa i kona mau aie. Ke papa ia aku nei no hoi, aole e hookipa mai iaia kekahi poe e ae, o hoopiliia e a'u ma ke Kanawai. CONSIN, Honolulu, Aug 19, 1873. 612 2t* 613

 

OWAU O ka mea nona ka inoa malalo nei, ke kaikunane o Mrs. Kapeni Ahuna, e nohola ma Kapauhi, pa o Mr. Kalaau, ke hoike nei au, o ka hapalua o ka halelaau e noho ia nei e Kapeni a me Ahuaha, no'u ponoi ia hapalua hale, a o kekahi hapalua, no laua, no ia. Nolaila, i mea e ike ai ka lehulehu, ke hoike akea aku nei au, a o ka poe makemake e ninau pono no keia, e hele mai ma ka hale, a e loaa no au malaila, a e lohe no namea e pili ana i ua hale laau ia. KAUPAONA. Kapauhi, Aug 19 1873. 612 4t* 615

 

UA HOONOMO MAI KA Aha Kookolokolo o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, i ka mea nona ka inoa malalo, i kahu malama waiwai a i makuahanai no ka mea oo ole Mikahala w, no Kalaupapa, Molokai. J. K. KUPIHEA, Kahu Malama Waiwai a makua hanai o ka mea oo ole Mikahala w. Honomuni, Molokai, Aug 15, 1873. 612 2t* 613

 

OLELO HOOLAHA! O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA E hoouna Dala aku i ko lakou mau makamaka, a me na hoaloha ina Kalawao, ua hiki no ke waihoia mai ma ka lima o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a e haawlia na palapala kikoo dala ia lakou, ma ka Hale Kuai ma Kalawao. Aole mau lilo e ae. S. G. WAILA. Augate 6, 1873. 610 3m 621

 

LO1O.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA INOA malalo e kokua i na poe a pau o ka Apana o Hamakua, Hilo, Puna, a me Kau, no na hihia a pau loa, e loaa ana ia lakou ma keia mua aku, ma na hihia kanawai a ua makaukau no e kokua i na poe makemake e hooponopono na waiwai o na poe make. A ua makaukau no e hana i na Palapala Hoolilo aina, Kuai Wawai, Hoolimalima Aina, Hoohiki keiki, Hooilina waiwai, a me na palapala o keia ano keia ano. A ua makaukau no e ohi i na aie a ka poe aie aku ia hai, a me na hana e ae a pau loa e pili ana i ka Oihana Loio. Nolaila e naue mai oukou, ke pilikia, a e loaa no oukou ia'u ma ke taona o Hilo mokupuni o Hawaii. E. G. HITCHCOCK. 608 3 m. (oia no o AIKUE Hikikoki.)

 

HOOLAHA HOOKOLOKOLO

 

MA KE KEENA O KA Lunakanawai KAApuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Wahinepio w, no Kalaupapa, Molokai i make. Mamuli o ke noi ana mai o Kupihe k, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Wahinepio w, no Kalaupapa, Molokai, ko H P A i make aku nei, a he kahu hoi no ke kino a me ka waiwai o ke kaikamahine oo ole o ua Wahinepio w la, e noi ana i ka ae ana o keia Aha, i kona kuai ana aku i ka waiwai paa o ua Wahinepio w la, no ua kumu kupono i wehewehia imua o ka Aha. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha, ola ka ia 11 Sepatemaba, 1873, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i au nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A. Puuko, Molokai, Augate 14, 1873. 612 3t 615

 

MA KA WAIWAI O LAKAHIWA (K), no Waimea, Kona Hema, Hawaii, i make. Ma ke keena o kekahi Lunakanawai Kaapuni, o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluhelu, a ua waihoia ka palapala noi a S. K. Makalaau, e noi ana, e hoonoho iaia ia Lunahooponopono ma ka waiwai o Lukahiwa (k), no Waiea, Kona Hema, Hawaii i make aku nei. Nolaila, ke Kauohaia aku nei na kanaku a pau, ke pili o ka Poaono, oia ka la 27 o Sepatemaba 1873, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka, Hale Hookolokolo ma Kona Hema, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue, ke hoike ia. CHARLES F. HART, Lunakanawai Kaapui, Apana Ekolu H. P. A. Kohala Akau, Aug. 6, 1873. 611 3ts 613

 

MA KA WAIWAI O Naohe (k), o Honaunau, Kona Hema, Hawaii, i make. Ma ka Keena o kekahi o na Lunakananwai kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluhelu, a ua waihoia ka palapala noi a Emilia Kahele, e noi ana, e hoonoho iaia i Lunahooponopono ma ka waiwai o Naohe (k), no Honanau, Kona Hema, Hawaii, i make aku nei. Nolaila, ke kauoha aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka poaono, oia ka la 27 o Sepatemaba 1873, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kona Hama, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia. CHARLES F. HAKT, 611 3ts Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A.

 

MA KA WAIWAI O D. Mikakai (ka). no Kona Hema Hawai, i make. Ma ka Keena o kekahi o na Lunakanawai, o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia, a ua waihoia ka palapala noi a D. H. Nahinu, ka Lunahooponopono no ka waiwai o D. Mikakai, Kona Hema, Hawaii i make, e noi ana e hookuu iaia. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poaono, oia ka la 27 o Sepatemaba 1873, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kona Hema, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia. CHARLES F. HART, 611 3ts Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A.

 

MA KA WAIWAI O Naihe (w), o Waipio, Hamakua, Hawaii i make. Ma ka Keena o kekahi o na Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia, a ua waihoia ka palapala noi a Ioane Paele, e noi ana e hoonoho iaia i Lunahooponopono no ka waiwai o Naihe (w), no Waipio, Hamakua, Hawaii i make aku nei. Nolaila, ke kauoha aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poalima, oia ka la 12 o Sepatemaba 1873, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Hawaii, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue, ke hoike ia. CHARLES F. HART, 611 3ts Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A.

 

MA KA WAIWAI O Samuela Kamakahalahalawai (k), no Holualoa, mokupuni o Hawaii, i make. No ka mea, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ka palapala kauoha hope loa a Samuela Kamakahalahalawai i make aku la, a me ka palapala hoopili, e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala Lunahooko no Kalani (k); Ua waiho ia mai e Kalani (k). Nolaila, ua kauohaia, o ka Poaono, oia ka la 27 o Sepatemaba, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kona Hema, Hawaii oia ka la a me kahi e hoolohe ai i ua nonoi la a me na mea kue, ke hoikeia. CHARLES F. HART, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu H P A. Kohala Akau, Aug. 6, 1873. 611 3ts 613

 

MA KA WAIWAI O INOAOLE (k), no Ilana, Maui, H P A. i make. Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia, a ua waihoia ka palapala noi a Puaikaena Kaea, ka Lunahooponopono no ka waiwai o Inoaole (k), no Honomaele, Hana, Maui, H. P. A. i make, e noi ana e hoaponoia kona moo-waiwai, a e hookuu iaia mai kona oihana, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauohaia nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poalua, oia ka la 30 o Sepatemaba, M H 1873, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Kula ma Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana mai i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuui Apana Elua, H P A. Lahaina, Aug. 7, 1872. 611 3ts 613

 

MA KA WAIWAI O Kaoo (k), no Honopou, Hamakualoa, Maui, H P A. i make. Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia ka palapala noi a Wahinealoha (k), e noi ana e hoonohoia i Lunahooponopono no ka waiwai o Kaoo (k), no Honopou, Hamakualoa, Maui H P A. i make aku nei. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka poakahi, oia ka la 22 o Sepatemaba M. H. 1873, ma ka hora 11 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana mai i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia. ABR FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A. Lahaina, Aug 7, 1873. 611 3ts 713

 

MA KA WAIWAI O Auhea (k), no Hana, Maui, H P A. i make. Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a P Kahewahewanui (k), e noi ana e hoonoho iaia i Lunahooponopono a i hooilina hoi no ka waiwai o Auhea k, no Kapahawahawa, Hana, Maui, H P A i make. Nolaila, ke kauoha ia nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poalua, oia ka la 30 o Sepatemaba M H 1873, ma ka hora 9 o kakahiaka, ma ka Hale Kula o Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana mai i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A. Lahaina, Aug. 7, 1873. 611 3ts 613

 

MA KA WAIWAI O J. Nakila (k), no Pauwelo, Hamakualoa, Maui, H P A. i make. Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a J. Kealakai Nakila & E. Helekunihi, e noi ana, e hoaponoia a e hooiaioia ka palapala kauoha hope loa a J. Nakila (k), no Pauwelo, Hamakualoa, Maui, H P A. i make aku nei. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poakahi, oia ka la 22 o Sepatemaba M H 1873, ma ka hora 2 o ke ahiahi, ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana mai i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A. Lahaina, Aug. 7, 1873. 611 3ts 613

 

MA KA WAIWAI O Kekahaaui (k), o Kula, Maui, H P A. i make. Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kaula (w) a me Palaile (k), e noi ana, e hooponopono ia ka waiwai o Kekahaaui (k), o Kula, Maui, H P A. i make aku nei, a e hoonoho ia laua i Lunahooponopono, Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili o ka Poakahi, oia ka la 22 o Sepatemaba, M H 1873, ma ka hora o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana mai i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER) Luanakanawai Kaapuni Apana Elua H P A-Lahaina, Aug. 7, 1873. 611 8ts 613

ain

A KA WAIWAI O Nohiau (k), no Makawao, Maui, H P A. i make. Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ua heluheluia, a ua waihoia ka palapala noi a C. B. Andrews, e noi ana, e hoonohoia i Lunahooponopono no ka waiwai o Nohiau (k), no Makawao, Maui, H P A, i make aku nei. Nolaila, ke kauoha ia nei na kanaka a pau ke pili o ka Poakahi, oia ka la 22 o Sepatemaba M H 1873, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana mai i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P A. Lahaina, Aug. 7, 1873. 611 3ts 613

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai. MA KA WAIWAI O Kanakanui (k). I make, a oiai, ua loaa mai ia'u ka mana Luna Hooponopono Waiwai o Kanakanui, o Lihue, Kaui, i make aku nei. Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau ana i aie aku ai, e hoike koke mai iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole, e nele loa aku no lakou ; a o ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mai. W. H. RICE, Lunahooponopono Waiwai, Lihue, Kauai, Aug 15, 1873. 612 4t* 615

 

MA KA WAIWAI O HABAKUKA k, o Lahaina, Maui i make. No ka mea, ua haawiia mai ka mana ia maua, e ka Mea Hanohano Abr. Fornander, ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Hooponopono Waiwai Hooilina, e kuai kudala aku i na waiwai paa o Habakuka, o Lahaina, Maui i make. Nolaila, ke haiia aku nei, e kuai kudala la ana ua mau waiwai paa la o Habakuka, o Lahaina, ma ka la 20 o Sepatemaba, M H 1873, ma ka hora 12 o ke awakea.

2 apana aina hui i Kaanapali,

1 " " kalo ma Lahaina.

1 " Pahale "  "

L. AHOLO a me MUOLO, na LUna Hooponopono. Lahaina, Aug. 15, 1873. 612 4ts 615

 

Hoolaha a na Luna Hooko Kauoha. O KA POE A PAU HE MAU KOINA KO Lakou i ka waiwai o G. P. JUDD i make, ke kauohaia aku nei, e hoike koke mai i na mea nona na inoa malalo iho, maloko o na malama eono, a i ole ia, e nele mau loa aku no.

A. F. JUDD.

J. G. DICKSON.

Honolulu, Aug. 15, 1873. 612 4ts 615

 

Olelo Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

MA KA WAIWAI O Wahinepio w, no Kalaupapa, Molokai, i make aku nei. Ke hoolahaia'ku nei i ka poe a pau ia aie i ka mea make ia Wahinepio, a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike koke mai maloko o na mahina eono i ko lakou mau bila aie, a ina e hala ka wa i haiia maluna me ka hoike ole mai, sole no e hookaaia mahope. S. K. KUPIHEA, Lunahooponopono Waiwai o Wahinepio. Honomuni, Molokai, Aug 15, 1873. 612 4ts 614

 

HALE KUAI KIKAHAKAIWAINAPALI!

HAYSELDEN BROS.

[KOMO ME PELEKA.]

E kuai aku analaua i na

Waiwai Lole a pau!

ME KE KUMU LILO NO NA HEBEDOMA EKOLU!

E hoomaka ana ma ka Poaono Aug. 16.

EIA MALALO IHO NEI KEKAHI O NA ANO LOLE A LAUA E MAKEMAKE NEI E KUAI HOOPOHO AKU:

Na Lole huluhulu keokeo, Huluhulu eleele,

Huluhulu ulaula, Lole merino, Halua, Kalepa,

Kalakoa, Lole wawae kane, na Kuka,

Puliki palemai wawae, Palemai oluna,

Lei ai, Kakiui, Ai kala, a me na mea a pau

e pili ana i na lole o ke kane.

E HAAWI ANA LAUA I Makana Manuahi I KA POE A PAU E LILO ANA $2 (he Elua Dala) a oi aku.

E hoi mai ana o PELEKA mai KIKANE mai iloko o na pule paha ekolu i koe

ME NA WAIWAI LOLE HOU AOHE I KANA MAI,

A E KUAI MAKEPONO LOA IA AKU ANA

HAYSELDEN BROS. (KOMO me PELEKA.)

N. B. Aole makou e wehe koke ana a hiki i ka HORA UMI A. M. o ka POAONO<

no ka pau i ke kau i na kumukuai makepono loa ma na Lole a pau. [611-6@ 616

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

Mokuahi Hawaii

KILAUEA!

Sepatemaba 1……………….Kona

Kuike na uku ohua. Ma ka hale oihana wale no e loaa ai na palapala holo. Aole e kau ka hewa maluna o ka moku no na ukana, aia wale no a ua kakau inoaia ka loaa ana mai

602-2ms-612 SAMUELA G. WAILA, Agena.

 

L. MAKALE

HE LOIO, a he kokua no na hihia o kanaka, (koe na hihia hewa.) Aia kona keena ma ka Hale Hookolokolo. 6 7-6ms

 

JUDD & LAINE (Alani a me Laine.)

NA MEA KUAIMEA AI o na lako ai a pau, na mea ulu, a me na mea hoomomona lio. Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu. 564 ly

 

A I HANAI I KA MOA! -Mai keia wa aku, e kuai makepono loa aku no au i ka ai e hanai ai i ka moa, i ka poe e makemake ana, a e loaa no ma Ulakoheo, Honolulu. CHULAN & Co. Honolulu, Mar 25, 1873 (581 ly) (Kiulana ma.)

 

KAUKA O. S. CUMMINGS, He Lapaau Homeopathica. O ke ano o ka haawi ana i ka Laau i kupono no na mai HUI, RUMATICA, FIVA, a me na mai kaa loihi wale Aia kona Keena Oihana ma ka Hale Kauka o Kenede, Helu 63, Alanui Papu, Honlulu. 589 ly

 

E HELUHELU I KEIA

O ka poe a pau i makemake e loaa

Ona mau kii

O ko lakou

MAU HOALOHA a me na MAKAMAKA,

O ka wa wale no keia e loaa ai ma na

Kumukuai Haahaa loa!

MA KA HALE PAI KII O

DICKSON,

612 y Helu 61 Alanui Papu.

 

MAKEMAKE ANEI OE I PAPA INOA, inika me ka hulu no ka hoailona ana i na lole? Ina pela e hele ae i o Thrum la ma Waikiki iho o ka Hale Hana Wati o Kini.

Makemake anei oe i mea kuni ma kou mau buke? Ina pela, e hele i o Thrum la.

Makemake anei oe i na Baibala, Buke Himeni, na Buke Kula a kanawai, a Buke Kuokoa i humuhumuia? Ina pela, e ninau i o Thrum la.

Makemake anei oe i kanana, na wahi leta, na peni, inika, penikala, ia mea aku ia mea aku? Ina pela, e kipa i o Thrum la.

Makemake anei oe i na papa pohaku, na buke? ao kakau lima, na buke hoomanao, a pela aku i Ina pela, e naue i o Thrum la.

Makemake anei oe i buke hoahu kii, na pahi pelu, na pahi kahi umiumi, a pela aku? Ina pela, e kipa i o Thrum la.

Makemake anei oe i mau mea paani na kamalii? Ina pela, e uhai i kahi o Thrum.

Makemake anei oe i na Buke malama waiwai, ka buke hoomanao, a i na buke paa lima Ina pela hele i o Thrum la.

Ina he makemake ko oukou i na mea pili i ke kakau, na buke waiwai, na papa inoa i okiokiia, hana kii, a i ole ia humuhumu buke, e hele i o

600-8ms-612 THRUM LA.

 

AKIU PAKE.

HANA I NA KAMAA

HILA AULII MAIKAI

ALOHA OUKOU e na kanaka Hawaii a pau a me na wahine maka onaona o Honolulu nei, na Iwa kiani o Paliuli. Owau o ko oukou hoa aloha, ka meo nona ka inoa malalo nei, he kumeka kamaa e noho ana ma ke Alanui Nuuanu, ma ka hale no na ka Helu 65, malalo o ka Hale Pai Kii Hooleleaka.

Na Kamaa Buti maikai loa i hanaia me ka ili Farai maikai loa, no ka uku haahaa me ka oluolu.

Na Kamaa Wahine maikai loa o kela a me keia ano, no na ili Farani maikai loa no ka uku oluolu.

No ka hana ana i na hila o ke kamaa me ka paa loa, a maikai kupono i ka makemake me ka uku oluolu loa--A no ke poho ana i na kamaa nahaehae me ka maikai loa no ka uku oluolu loa.

Na ili noho lio o kela me keia ano --he nui wale na ili maikai loa. Eia hoi kekahi, o na kamaa a pau a'u e hana ai, a i na ua ikeia, ua kapakahi, a noho, a kahuli a puka paha iloko o ka makahiki hookahi, e hoihoi mai a na'u no e hana me ka uku ole. A o na kamaa i waihoia ma kuu lima a hala na mahina 3, e kuai kudala aku no au no ka loihi loa. Nolaila, e hele nui mai oukou ma kuu hale hana kamaa, e ike maka i na hana a pau, i pau ke kuhihewa, a e hana no au e like me ko oukou makemake, ka aulii hulali o na kuihao malalo o na hila, e uheuhene ana i ka papa o Maukele, e aloha ana i kona hoa, ka uwe a ke kamaa ke hanaia. 590 6m

 

JOHN T. WATERHOUSE!

[KEONI WALKAHAUKI].

-NONA NA-

HALE KUAI MA KA UAPO

-A ME-

KA HALE KUAI HELU UMI

Ano no i loaa mai nei ma ke kiapa D. C. Murray, na lole hou a Keoni T Walakahauki i wae ai i na mea kupono wale no i keia makeke, oia hoi

Na Hainaka Silika Ulaula palapala,

Lihilihi Kihei a pela aku,

Eia no hoi ka Ulalii ke waiho nai,

Pua hou kupono i na kihei apana,

Ahinahina Pelekane nao nunui,

Kukaenalo manoanoa,

Ainakini mikai,

Na Keokeo Paina,

Alapia huluhulu Helu I,

Na Lipine maikai loa o na ano a pau,

Na Lole paleua o na wai

hooluu uliuli, olenalena a omaomao.

Kihei huluhulu uu hou,

Palule huluhulu,

Palule Kalakoa,j

Palule Keokeo

Kuka, Wawae, Puliki,

Kaula lio, noho lio Pelekane,

Aho Upena, Aila Pena, pena,

Ipuhao nunui baila aila a kalo,

Na mea ai, a pela aku, a pela aku,

E hele mai e ike kumaka no oukou iho!

604 3m 615

 

HALE PAI KII NANI,

MA ALANUI NUUANU!

UA PAU KO AKIONA HUI ANA ME AHI, ma ka

Hale Pai Kii Hoolele-aka-Helu 64, ma Alanui Nuuanu. Nolaila, ma keia hope aku, e pai aku no au i na kii me ka maikai loa a me ka uku makepono no hoi, ma ia wahi kahiko no. O na lole komo i ka wa e pai ai, eia no ia!u, kupono no na wahine a me na kane--kuka paina loloa, kaula wati, komolima, kamas buti, papale, a pela aku--pela no hoi ko na wahine, ua lako i na lole, peahi, komolima, gula peeiao, na pua hoonani, a pela aku. O ka oini ole i ka wa e pai kii ai, oia ka maikai loa. I ka wa e paila ai, e haawi mua ia ka hapalua o ka uku, a pau ke kii i ka hana ia, a kii mai, alaila, hookaa pau loa. I keia wa, e hoolaulea, u ana au a nui na hoa'loha, aole hoi e like me ka wa akahi kapena mua ka piena. AHI (pake).

Honolulu, i kai 9, 1873. 607 6m

 

J. NOTT & CO.,

NA MEA HANA

TINI, KELEAWE,

A HAO PAPAA,

HELU 9 : : ALANUI KAAHUMANU

Ua hiki ia laua ke hana i na ano a pau e pili ana i keia laina, e like me ka

Hoomoe ana i na piula Wai,

HAO A PIULA PAHA.

HAWAI PIULA NO NA HALE LAAU.

EIA HOI KEKAHI

Eia ma ko laua wahi i na wa a pau,

-NA-

LAKO PIULA!

O KELA ANO KEIA ANO.

KAPUAHI HAO,

O NA ANO A PAU

A ME NA KUMUKUAI A PAU,

Papaa Kepau, Piula Wai,

Paipu Hao, Papaa Ziniki,

Pauma Wai, Ki Wai,

NA KAPU A ME NA PAKEKE HAO!

Papa Holoi, Na Ipu-hao,

Iliwai Laho Lio, Pa Palai,

Kui kakia moena,

NA PAPAA HAO KAUPAKU HALE 26x84,

Na Palaki hamo puna me Holoi hale,

Na Ipukukui hele po,

A me na mea e ae he nui wale ke helu aku.

1yr.