Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 29, 19 July 1873 — Ka Hoike a ke Kauka Farani no ka mai lepera. [ARTICLE]

Ka Hoike a ke Kauka Farani no ka mai lepera.

[Ke hoolaha nei n)akou i ka hoike a ke . Kaoka Farani «alalo iho oei, oo ka raai lepera, a e helohaiaia me ke akahele loa, Ua laweia mai keia mai ka oouhi mai a | kekahi nnpēpa Hawaii.—L. H ] 3fr. Luna Hooponopono : Ua ooooi piuepioeia mai au e kekahi ' tna«f hoā'loha.e kakau i kekihi olelo hoike,' i ' 1 a o kahi mea e ae paha e pili aoa i ka lepera a me ka hana a ka Papa Ola. Ua maoao man makoo, he oi aku ka po- ■ uo o ke kamailio oui ole aoa ma keia. mea ; ' o ka haoa ako ka mea pooo iloko o keia ws i hoeu mai ai ka laha nui aoa o ka mai ; ona makahiki i hala. E hoakaka aku oo ao i ke aoo o ka lawelawe aoa a ka Papa 01 a i keia wa, oa aoeaoe e pau ka hapa ehaeha o kaoa mau hana. He oui ka ehaeha o keia man liaoa, o kou mau hoa a me a'u wale no kai ike. Uft lehulehu wale oa mea i ili iho mnlaha o makou. ooa nonoi aoa, oa hooweliweliia mai a me ka hoino pu ia mai. E hai wi- ; wo ole aku no makou, aole i maoaoia ka waiwai, ke kulaoa, ao ka haole p»ha i mea ! e keakea mai ai ia makou, ua hooko aku makon i ka hana i hooiliia mai me ke kupooo i ko makou maoao. He nui na maoawa i hoehaehaia, ai ko : makoo mau puuwai. Owau nei, ma ko'u aoo Kaaka, u» mamao aku no mai ka lanna nni ana me na heleheleua kanaka oi o ka maikai, aka, aole Ho i ike maka i oa kahoaka i oi ako o ka ehaeha o ka lawelawe ana a ma ka manao. i Ma ke ano noi, ua hana maikai loa na i kanaka Hawaii. Ona poe lepera be'e, oa hoike mai no i ke ano knoo, a ua like no hoi pela ko lakou mau makamaka, aka, o ke Akua wale ao ki i ike i ka ooi o kk poe mai i banaia, a i waikoia hoi mahope o na hooikaika ana aka Papa Ola. E hoomaopopo oa kanaka maoli a me na /haole, oa loaa piha no ia mnlioA ka haawiua oke kaumaha. Epoooiioiaiakoa • hoike aku : iko makoo mahalo oui ika Moi. Āoīe her mea apa i hoap ai « i .mai i i ka haoa a ka Papa, ina sb«; hoi'lehap abe pilikana e laweia ana. k Wai ka la mna mai o Marafei, he tausani k -

a keu na kaoak» i naoa ia e a'o. Eh»»- haneri me ka nnai oa raai i hooonaia i Molo» ; kai, UiO kane? be i?0 w»bi6e, fce poe kaoaka maoli wale n«t u me na hapa haole, koe oue na haole eono, hookahi Amerika, hookahi F»rani, hookahi Pelekaoe a roe ua Pake ekoin. Aole he m*i leper« hookahi | i ae la kahi makamaka a hoaaloh» paha e okalipo.. . ! He ewalu haoeri ka nui<o oa mai lepera j ma Molokai i keia wa, oia hoi, elua hapa- j hanen a keu iki o ka lahni holookoa. Ua knpooo ia makou ke hoike aku, ma keia manawa, aole i oi aku mamu» o ke kanalima oa mai lepera i koe ma ke aupu-, ni uei. E ike ia aku aoa oo Ukou. O ke* kahi poe, e hoopukamakaia mai aoa no ko lakou mai, no kahi mao makahiki onko e hiki mai ana ; aka, ke maoaolana nei makou, ioa aole makoo i ooki pau loa i ke komo o ka mai, e hoomau aku no makou i ka naalama malalo o keia hoomalu au;i, i ookiia ai kekahi kumu e hoemi ai i ka lahui. Aoo, e ae mai ia'u e hoakaka aku i kekuhi mau mea no ua mai ueL He mai aai anei t|a lepera a laha paha, ma ke ano oiaio o ka olelo aoa ? J! olelo aku no ao me ka wiwoole, Aole. > Ua. kokuaia mai ia maoao ana .o'u e na Kauka a pau o ke ao holookoa, a ma ka hoao paka ,hqi. O ka mai lepera, aole i like me ka laha aua o ka mai korela, ka fiva leualena, mai puupuu liilii a o ke (typhoid) taipoida fiva paha. Aka, ke losa moa kekahi mea i ka mai, e pili mai uo iaia ka mai lepera ma na ano he lehulehu—ma ka launa kino ana, ke puhi ana i ka ipubaka hookahi, ka $i aua a inu aoa paha me ka mea mai lepera—a pela aku. Nolaila, aole no he pilikia o na haole, a o kalaha uha o ka mal lepera i na inakahiki i h ila ae, aole ia he mea e waia ai ka iuoa kaulana puni o ko kakou ea oluolu maikai. He okoa loa ke ano o ka noho'oa o na kaoaka maoli i ko na haole. O ke aoo huikau maa mau o na kanaka maoli a me ko lakou lokomaikai kaulaua, 0 ko lakoo mau mea no ia e loaa io ai i na mai ino liilii. 0 ka hookaawale ana, a o ka hookaawale loa ana, e like ine ka ka Papa e haoa uei a me kona mao hooponopono ana, oia kekahi o na mea e kaohi ai i ka holo mua ana o ka mai lepera. 0 ke kumu akaka e loaa e ai, o ke kaokao a me kona hoahanao kokoke loa he ahinla, a he ili mai no hoi mai na makua iuai. O ka nele i kela a rae kera auo mea ai ; o ka ai nui i na mea paakai ; o ka noho ana ma na wahi ea ino, a i na hale lua paha kekahi ea ioo. 0 na haole, oia ke auo o ko lakou rula, aole me keia, a i ole ia, oa emi iho no i ko na kanaka maoli. He mea akaka, aole wale no ka lepera he mai ma ka ili ; he mai i kapaia e makou ma ke kameilio lapa'au ana, he cachexia, (he inai rtoho i ke kino) Eia ke aoo, he hoonawaliwali ana'i ke koko, malalo o ka hoopii anai ka mai. 0 ke kaokao, ka alaala a me ka loaa mau mai i ka mai fiva, he mau mea ia e hoopoka mai ai i ke ano ino o ke koko e loaa a? i ke cachexia. O na mea i loaa e i kekahi mai noho i kekino, e oi aku no kona loaa hou mai i kekahi mai ano e ae. Ua kali mau au mamua ae uei, niai' ka hoike ana ako ī ko'ū mau hoakaka pili kino ana oo keia mai, aka, ke paulele nei au, e kaefbi ia ho Ukoo e ha poe i huli no ua mai oei, a oi aku mamua o ke kqlaria ike papau. ; O ke ola o ka lehulehu, e like me ke ano o na haole, o ka palekaoa no. 1 ka hoopau ana, e hoike aku no au, he nui no ka hana e pono ke hanaia. E noouoo ana ki Papa i na mea e kaohi ai a e hoomau ai hei, a ke ole ia, aole no e okiia ke knmb o ka mai. Ē kukuni paaia hoi maluua o na kanika maoli ke ano weliweli i ka mai, pela e buoa ia ai kekahi mai. hani no c hoi, ine na hoao 'ai ana e hoo- | pakele i'kela poe mai ma Molokai, a malia paha e ola no kekahi. Ua kakau nui ia lua keia wa koke iho nel, malokōi) na t>*pa¥ kakoil, no ka lapaau ana, a i ole fa, hoola anā i ka lepera. Ma ko'd auo "feāuka oo ka Papa, oa manao au he ftnp6foo i£*o ke pane aku. 1 Ina hē hiki kc hoolaia na mai akahi a ' hoomaka—a i ko'u manao, ē hiki no paha kekahi mao ano mai—e ike auaoei sa lehuleho, aole loa e haalele wale ia aoa. He mao malami» no e hala i ka lapaau ana i na ano a pao, a i ole ia he mao makahikl no, aole nae ehiki ke hooholo pono i ka lapian, maHaiia o k* paa ana i ka bookaawalefe. E pout) no e kokaknla pu la me o'o mao hoa Kauka ma Honololu ūei, a e wehe ia | nb ka hoao aoa e ko io. | Ua lawa o Hooololo nei 1 Kadfea o na lahui a pau, aole o kakoo kumō e holi aku 1 ai i ko Vibo < k6koa. O kekahi Kaoka e akena ana iaia ibo, aote loa ia e olelo ana, k 'B b<r6la iro ao i ka mai lgf&ra malalo o ka poai weli'/* B 6!ē1o no ia, "E hiki jt>ahooli W* alaila, e lapaaii aku i <tat f lftau'Ma v J'lkfcU,- a e'hoikē akea boi 1 kona manao no ka lapaan ana. " Ke oei ati mē ka oiaio, o na hoao 'Hr«ikh -hOi ana o na Kaoka o HoUofolu, i fcfilPi-o!«f ialce hftnd, i aole no hoi e Hiki'

ana ke hoaoia e kekahi mea e ae. Owan, a iba ko'o aoo Kauka, he wahi manao iki no ko'u ika poe e. makemake mui »oa e knai i ka l»iko(U mau mea h ia», a i ole ia i k,o lakou mau hoakaka ana paha, a ke nele ia, e hoao no makou e hana i ko makon akamai." Ke mahalo aku nei au ia oe e Mr. Luna< Hooponopono, no ke kowa uiakamae an i aeoloolu mai ai ia'u, e hookomo aku m» kau ' ' 'Ē liiaoaoio mai ia'o, o kon hoolohe loa. G. TROUS3EAU', KHnka'" ka P.ipa Ola. Honolulo, lolai 8, 1878