Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 29, 19 July 1873 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

BUKE XII.  HELU 29.  HONOLULU, POAONO, IULAI 19, 1873.  NA HELU A PAU 607.

 

OLELO HOOLAHA.

L. MAKALE.

HE LOIO, a he kokua no na hihia o kauaka, (@oe na hihia hewa.) Aia kona keena ma ka Hale Hookolokolo.  580-@m@

KAUKA O. S. CUMMINGS, he Lapaau @omeopathica,

O kea no o ka haawi ana I ka Laau I kupono no na mai

HUI, RUMATICA, FIVA,

A me na mai kaa loihi wale.

Aia kona Keena Oihana ma ka Hale Kauka o Kenede, Helu 63, Alanui Papu, Honolulu.  589 ly

JUDD & LAINE (Alani a me Laine.)

NA MEA KUAI MEA AI o na lako ai a pau, na mea ulu, a me na mea hoomomona lio.  Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alani Papu, Honolulu.  564 ly

AI HANAI I KA MOA! – Mai keia wa aku, e kuai makepono loa aku no au I ka ai e hanai ai I ka moa, I ka poe e makemake ana, a e loaa no ma Ulakoheo, Honolulu.  CHULAN & Co. Honolulu, Mar 25, 1873 (581 ly)  (Kiulana ma.)

KAPU o NI@I a me PALEPO!

KE papa loa ia aku nein a kanaka a pau, aole e hele a hehi maluna o ka aina o Nini a me Palepo, e waiho la maluna aku o Waikahalulu, Honolulu.  Aole hoi e hookuu wale I na holoholona maluna iho.  O ka mea kue I keia na Kanawai ka hana.  W.B. BARNES.  (Bana.)  Honolulu, Aper. 19, 1873.  594 @m

HE MOOLELO KAAO

..NO..

ROBIANALO

KA HIWAHIWA O KE KOA,

Helu Akolu o ka Ikaika.

I unuhiia mai loko mai o ka Buke Arabia mai ka Olelo Beritania a ka Olelo Hawaii.

MAHELE III – HELU 80.

AIA nae iloko o na la o Lo Hipa ma ke aupuni o kona inau makua, a nona hoi ia wa, a no kona helu akahi ma ka nani I ikeia iloko o ia mau la, a no ke ake nui hoi o ko laila poe kaikamahine ui e kamailio pu a e launa oluolu hoi me ia, nolaila, ua hoomakaukau pakahi ae kela a me keia kaikamahine I ahaaina pakali no Lo Hipa, a ua kauoha pakahi ae la kela a me keia me ka wiwo ole, aia ka pono o ka hookoia o ka makemake, a ua hele no o Lo Hipa me ke kanalua ole.  A no ke ano make keiki o Lo Walena ma, ua hoouna aku laua I na koa he kanalima, e ukali aku mahope o Lo Hipa, no ka malama ana I kona mluhia.  Ua aumeume na manao iloko o kela a me keia kaikamahine no ke noi ana aku I kona kino holookoa, aka, lilo ae la nae ka hilahila I pali nui imua o ko lakou mau alelo.  Iloko o ka mahina hookah o kona noho ana malaila, ua pau pono nap o a me na la I ka hoahaaina ana nona, koe wale no ka la a me ka po ana I hiki aku ai, a o ka po hope loa no hoi ka kakou I kamailio ae nei ma kela helu.

A hiki mai la ka hora I oleloia no ka holo, haawi ae la oia I kona aloha no na mea a pau a me ke aupuni pu, a kau aku la maluna o ka moku I hoomakaukauia nona, oia hoi he moku olepelepe, e like paha me ka moku pake I hiki mai I o kakou nei I na makahiki I hala aku.  Hookele ae la ke Kapena I ka moku e like me ko Lo Hipa makemake.  A hala hoi na la eiwa ma ka moana, a no ke poluea a me ka pakela luai o Lo Hipa, ua kunewanewa oia a uiha hoi; a oiai oia maloko o kona rumi, kauoha ae la oia I ke kuene, e olelo aku I ke Kapena, e hele mai imua o’u.

Aia hoi a hiki mai ke Kapena, ninau aku la oia, Ehia o kakou la I koe ku I ka aina, no ka mea, he makemake loa au e ku koke aku, a ina paha e hala ana ua mau la hou eiwa, o kuu make no ia, no ka mea, ke ike nei oe, aohe komo ai ia’u; e kuhi ana au he Kapena akamai oe I hoounaia mai nei, eia ka aole, a e make ana paha auanei au mamuli@@ kou hawawa.  Aole no hoi no kuu nele I ka mea e hiki ai ke kumu o kuu holo ana maluna o keia moku, aka, no kuu holo ana o ka moku, eia ka he mea hoano e I ka holoholona o ke kanaka.

Ma na olelo o Lo Hipa, ua komohia iloko o ke Kapena ka hilahila, aka, no kona makemake e kaawela ae mawaho o ka palena o ka ia la mau olelo, nolaila, I aku la oia, E ke alii, he mau makahiki loihi ko’u o ka noho ana iloko o ke kula, a ua hoonaauaoia au ma na mea a pau, a ua lewa ia’u na mea a pau o ka lewa a me ka honua nei, a nolaila, ua hooliloia au I Kapena helu akahi no ke aupuni, he hiki loa ia’u ke hookele I ka moku maloko o na wahi a pau o ka poai o ka honua nei, aka, ma keia huakai, ua hookeleia ka moku e like me kau olelo, a I ka hala ana o na la ehiku, ua aui hope aku la ka poai honua, a aui hope pu aku la me ka’u ike I ao ai, a eia kakou ke hele nei I kahi hiki ole I ke akamai o ke kanaka ke hoopakele I kona ola, a nolaila, ke manao nei au, aole loa I mamao loa aku ka palena o ko kakou ola mai keia hora aku, no ka mea, eia kakou I kahi aohe latitu aole lonitu, a o na kuhikuhi a ke panama, ua hiki ole ke alakai, a o na pono holomoku a pau, ua lilo lakou I mea ole, a nolaila, aohe aku he pono I koe a’u e hana aku ai I ola no kakou I keia manawa, a eia wale no ka mea I koe ia kakou I keia manawa, o ke kali ana aku I ka wa e hiki mai ai o ko kakou mau hora hope, a hoi kohana aku kakou I ka opu piha ole o ka moana, a ma na kino wailua kakou e hui aku ai me ko kakou mau ohana ma kela aoao, a o ke aloha no lakou, ua wailanaia no ka Manawa pau ole.

Hoopau ae la ua Kapena nei I kana man olelo, huli ae la oia a nana aku la I ka moana, huli aku a huli mai ka haki ana o ka ale, no ka mea, o ke au o ka moana ma’ia wahi o ke honua @@@ like ana I na aoao elua, a ua hiki ole I ka moku ke holo imua aole hoi I hope, no na hora eono, a eono no hoi hora e ume ai ke au ma ka aoao hookah, a pela maui no I na wa a pa, a o ka pa ana a ko laila makani, mai na welau eha mai no ia o ka honua, a o na mea mama hoi e waiho hemahema ana maluna o ka moku, ua lawe pololeiia aku la ia I ka lewa, a nalowale aku la iloko o na ao panopano e haakokohi mai ana, a o na uila, ua hoike mau mai la oia I kona malamalama a puni, a o ke kani ana a ko laila hekili, ua like no ia me ke kani kakahele ana a ka pahu paikau a na koa, a o kona hopena, ua ku no ia I ka weliweli, a o ka malamalama o ka la, ua hunaia aku la ia no ka Manawa loihi, a o kona haina, aole no he la malaila, a o ka malamalama wale no o ka uwila a kakou I kamailio ae nei, a o kea nu malaila, ua like no ia me ka pahi oi loa ma ka puanai o ka mea menemene ole, a o ka make no ka palena, nolaila, ua aneane e hoomaluleia ke kino o na mea ola a pau malaila.

A o ke keiki Lo Hipa nae ia Manawa, “Aohe eu ae he oi na Hawaii na ka moku nui,” oiai aia no oia ke hiolani maila ilalo o ka moku, aka, no kona lohe ole I ka hamumumu leo kanaka, pii ae la oia iluna, a I nana aku ka hana ia mua o ka moku, he neo wale no, a o ke Kapena hoi, e noho ana no oia mahope, a ua hilinai ae la ma ka huila o ka hoe, a e kamau ana no ke ola, aka, o kona noonoo kanaka, ua hala aku ia, koe no nae ka lohe, a o kona ae a me ka hole, ua ho ikeia mai ia ma ke kunou a me ka luliluli ana a kona poo.

A ike nae o Lo Hipa, aohe ana mea I koe e hana aku ai no na kanaka a pau maluua o ka moku, nolaila, lalau aku la oia I ka hoe, a hookele aku la I ka hema, a hala na hora eono, huli@ae la oia I ke hikina, a hala hookah la okoa, ike keia I ka pumehana iki o ka makani, a hoomau aku la no oia I ka hookele ana I ka moku; a no kona ike I ka moekahi o ka pa ana a ka makani, hoomanao ae la o@a, ua kokoke e hiki I ka aina.  A oiai no oia e nanea ana, ike aku la oia I ke ano e o kea o, e pii pu mai ana kea e ano hauliuli me kea o opua I ka Manawa hookah, aole no I liuliu, ho@@ ana keia me kela aoao o na aupuni po nei, a hoea aku la I ke aupuni malamalama, a he elua hora wale no ka po malaila, a o ka mehana a me kea nu, e awili pu ana I ka Manawa hookah, a o na kino kanaka I hoomaluleia, ua eueu iki ae la.  Aia hoi a komo loa aku lakou nei I ka aina, konekonea loa ae la na mea a pau maluna o ka moku, a lawelawe mai la kela a me keia e like me kona mau, a lilo hou ae la ka hookele ana o ka moku I ke Kapena, haule aku la hoi o Lo Hipa, a hooluolu ia ia iho.

Aia nae a hookokoke aku ka moku o lakou nei ma na kapakai o ua aupuni nei, he mau kino ano holoholona ka lakou I ike aku, aka, o na leo I pa-e mai, ua like no ia me ko ke kanaka, a pela no I na mea a pau ma ua aupuni la.  A no ko lakou maka’u, aole lakou I hoala ia Lo Hipa, o ala mai auanei oia, a olelo mai e ku ka moku, a o ko lakou pau noia I ka make, no ka mea, he aina akua ia, wahi a ko lakou kuhihewa.  (Aole I pau.)

Ka Haiolelo a Kapena Loke maloko

o ka luakini o Kaumakapili,

Iune 30, 1873, no ka hole

ana I ka haawi ia Ewa.

(Koena mai kela pule mai.)

Ua ike anei na kanaka Hawaii, no keaha la e noi ia mai nei ka hookuu ana I na dute maluna o na ko paa, ma na makeke o Amerika Huipuia, e kuaiia ai ma ke kumukuai, he haawi aku I libi o ko ka lahui aina?  Ke manao nei au, aole; aina aole oukou I maluhiluhi I ka hoolohe mai, alaila, e haawi aku no au I ko’u mau kumu kue.  Aka, o ia hooku@@@@@@ paa, he mea ia e oluolu ai ia poe Keonimana, no lakou na dala I hooliloia I na mahiko; aka, o ia hookuu wale ana I na dute, e pakui hou mai ana ia I ko lakou mau loaa, a he haawi ana aku I ua poe waiwai la e hoomahuahua hou aku I ka lakou mau hana, a kukai hou mai I ona aina hou no lakou.  Aole nae he mea I hoikeike mai o ia noi ana e hookuuia na dute, no keia mea I makemakeia.  Aole au e hoopa aku ana no ko lakou hoomaka ana, aka, no ko lakou waiwai.  Ua ike no kakou, o kekahi o na mahiko o keia wa, ua holomua ka pomaikai, a ina hoi o kekahi mau mahiko hapa, no keaha no hoi I pau like ole ai lakou I ka holomua ma ka pomaikai?  O ko kakou poe mahiko I keia wa, aole lakou ma ke kulana ano ino loa I ko ka poe mahiko e ae o ko na aina e, aka, ina aole ko kakou poe mahiko I puka, ua poho no lakou ma ka lakou mau hana ponoi iho; a I ka hooko ana paha I ko lakou mea e pomaikai ai; aole lakou I mahiko, I mea e hoopomaiki mai ai ia oe e Hawaii, aka, ia lakou iho no.  Alaila, ua pono anei a pololei hoi ma ka aoao kue mai, aole anei I pohukuhuku, aole anei I hewa ka mohair ana aku I ka ae hooponopono aupuni a me ke ola o keia lahui nona ka heluna he mau tausani kanaka, e hoopiha I ko lakou mau pakeke iho, a I ole ia, e noho oluolu paha kela poe he kanalima wale no?  A no ia mea, heaha la auanei ka waiwai?  He mea kanalua ia, o ka poe mahiko paha kekahi mea hana nui I ka aina; he poe hana naauao lakou ma kekahi mau mea, ma lia paha, he mau kanaka oi aku o ka noonoo; na mahaloia no lkaou e ko na lima o ka aina, aka, o ke noi ana mai’I ke ola o ka aina e mohair aku, he kumukuai kiekie loa ia e uku aku ai, ina no, no ko lakou oluolu iho, ua nui hewahewa no.

Ua maopopo anei ia oukou, ua noonoo pono anei oukou, heaha la kea no o keia haawi I ke awa o Ewa e noi puka nui ia mai nei, a e hooikaika loa ia nei e na nupepa haole a I elua o keia kulanakauhale, hookah o laua he nupepa aupuni, a o kona Lunahooponopono, he lala oia no ko ka Moi Aha Kukamlu?  Eia konaano; He aupuni Rpubalika, e noho ana iloko o ke aupuni Moi – he aupuni e noho ana iloko o ke aupuni kuokoa pakahi o laua, me na kanawai ku kaawale o laua, na hale hoonui ike, na nohoana a me na pomaikai e lauwili ana, me ka make hikiwawe a me ka nalo koke ana o ka lahui uuku o laua, aka, e pii ae ana ka moni aina a me ka mana o ke aupuni ikaika.  O kea no, he haunaele, e hoomau ana me ka pau ole, mai ka wa aku o ka lilo ana o ka aina, me ke kuleana ole ma na aina, ka haihai wale ana o na hikii kuloko, ka hole mai I ka mana aupuni ole, aka, me ke paholo pu ana o ka aoao nawaliwali a hiki I ka wa a ka mea ikaika e kui ai I ka puupuu hope loa, alaila, o ka hala mau loa ana’ku no ia o ko kakou kuokoa.  Ke lilo nae o Puuloa, aohe a kakou mea e keakea hou aku ai, no kekahi ulia, I oi aku I ko ka moku poino e ulupaia ana e na nalu o ka moana, a I ole ia, e ka luku nui paha e hahai ana mahope o na halulu ana a ke olai nui ikaika.

Mai manao oukou I ka’u olelo ana I keia, e hoopii luna nui kapakahi ana au I ka hanohano a me ka ino maikai o Amerika Huipuia.  Ma ka ‘aoao kue, ua hoohuliia mai au, e hiki mai ana no na mea e like pela, a malia paha o imi mai kela mana e malama @a oe I kou wa e noho ana ma ke kulana hou a oluolu ole; o ka poino au e ike kumaka aku ai, aole loa ia e awiliia na ke aupuna o Amerika Huipuia, aka, e hahai mai ana ia mau hana ma kea no kuhikewa maoli.  I mea e ike ai oukou, aole au I kaha wale aku I na olelo no ka pilikia e hiki mai ana maluna o kakou, ke haawiia kekahi wahi lihi o ko kakou aina, he pono e lawe mai au I kekahi mau mea kuhikuhi, no ka mea @@@@@@@@@@@@ nona iho.  Aole paha e pono ia kakou e hele loa aku mawaho o na mokupuni o Nu Kilani a me Nu Holani.  He keneturia paha I hala ae nei, aole I hehi nui aku ke kapuai o ka haole maluna o keia mau aina; aka, hiki mai ka Manawa, a me ia pu mai no na haole, ia lakou I lilo wale aku ai ka aina a nui, mai ka poe aku nona na aina I kinohi; mai ka noho aina aku I lilo holookoa ai ka noho ana alii mahope o na kaua hahana a me na luku ana; o kahi poe o lakou, akahi no a pau mai nei, a ke ike nei kakou ano, o keia mau aina elua, ke hoomaluia nei e ka haole wale no.  He pono e hoomanaoia iloko o ko oukou mau manao, iloko o keia mau aina elua, I ka wa I lilo ae ai na aina na ka haole e noho alii mai, ua nui hewahewa aku na malihini I ko ka aina ponoi iho lahui; aka, ma Hawaii nei, he iwakalua kanaka I ka haole hookah; a o kekahi hoi, maanei he aupuni maoli ua ikeia, aka, aole pela malaila.

E haliu ae hoi kako@ e nana I ka moolelo o Amerika Huipuia ponoi iho.  I ka hapa mua o ke keneturia umi kumamaono, mahope iho o ka loaa ana o Amerika ia Kolona, ua makaikai ia aku na aina puni ole elua o Amerika, e na mana moku nui o Europa, ua kuai a hao pakahi aku lakou I na aina nui palahalaha mai ka poe kamaaina mai no lakou na aina, a maluna o lakou I hoomalu aupuni iho ai lakou, a hiki I ka wa I pii ae ai lakou ma na degree o ka ikaika, a I ole ia, o ka mea oi loa aku o ka mana o lakou, lilo ai ka aina holookoa mai ka akau a hiki I ka hema, mai ka hikina a hiki I ke komohana, a huiia I mau aina aupuni; a mahope o ka wa pokole, ua hookumu lakou I kinohi me ke paumeume.  Maanei au e hai aku ai I na mea Akaka wale no I ikeia, o keia mau kaili aina a me ka lawea ana mai o ka mana a me ka hooponopono aupuni, I ikeia e na mea a pau, aka, aohe alelo nana e hai mai I na luku weliweli, na pepehi kanaka, na hoomainoino o kela luku nui a me na pepehi I hahauia maluna o ka poe nona na aina ponoi, ia lkou haole e lawe mai ana e kukulu I ano aupuni.  Pela e ike ai kakou I kela wa, I na mamo a ka poe Beritania, Farani, Holani, Pukiki a me na Paniolo, I holapu ai maluna o ka loa a me ka palahalaha o kela mau aina puni ole elua, oiai hoi ke koena o ka poe nona ka aina, ua hookuuia e lalama wale no ma ka nahelehele, kahi I koe no lakou e auwana ai, a I ole ia, ua lilo mai I mau kauwa na ko lakou poe lanakila.

Eia hou; I ka 1612, loaa mai la I kekahi poe Pelekane, mai ke alii mai o Inia, he wahi e kukulu ai I papu, a I ole I hale hana ma kahi e kokoke ana ma kekahi o na taona; aka, o ka hopena, oia no ka lilo holookoa ana o ka aina o Inia, nona na miliona kanaka he elua haneri a keu, e noho kuapapanui ana malalo o Beritania.  O na Holani hoi, mai kahi uuku mai o na pae moku o Malae, a lilo holookoa a pau loa no lakou ka aina, me ke kipaku pu ia o na ona ponoi nona ka aina; a I keia wa no, ke kaua nei lakou me kekahi poe alii kuokoa o ka aina, no lakou e kanaluaia aku nei, e lanakila ana paha lakou maluna o ka poe I lanakila mua.

Ina o keia iho la nah open a hiki mai ana ma ka haawi aina ana aku mai kekahi haku a I kekahi, a oia iho la na popilikia, e haule mai ana maluna o na lahui nui o na kanaka a me kekahi mau aina I mahaloia no ka naauao, heaha la auanei ka kahi Hawaii ilihune e manaolana aku ai, ina e ae aku ana o Hawii nei, e kukuluia I aupuni e nona ka mana koa ma ke kiko waena o ka mokupuni o Oahu, aole I umi mile ka mamao mai ka punana aku o ko kakou aupuni?  Heaha aku kana e manao ai?  Heaha aku hoi kona loaa mai e pommaikai ai?  Ke oleloia mai nei, e lilo ana okou I poe puka nui mamuli o na puu dala nui e hooliloia ana maluna nei o ka aina e @@@@@@@@@@@@@@@@@ kekahi o oukou e manaoio aku ai, oia dala e hoounaia mai ana ianei no ko oukou pomaikai?  Ina pela, alaila, e hai aku no au iaia, o na aupuni nui o ka lahui, hoolilo no lakou I ked ala I pomaikai no lakou wale iho, aole I ka mea e; o ka haawi ana aku o ka aina a lilo, aole he dala e paholaia mai ana no ko oukou pomaikai.  A e ae mai koukou e ninau aku, ina he mau miliona dala e laweia mai ana ianei, he pono anei, he pololei anei, he hanohano anei ke kalepa ana no ka ulupaia o ko oukou aina?  Ua maopopo no ia’u, aohe mea maanei I like ole me ko’u manao, oia kuamoo ke kipikipi a me ka hewa.  Aole o Hawaii e poho loa ana a hiki ia keehina haahaa loa.  E ilihune no oia, e paonioni paha ma ka hooponopono ana, aka, o kana mau kuka, aole loa lakou e ae e hoolilo aku me keia kumukuai ino loa, oia ka haawi ana aku I ke ola o ka aina a me ka noho mua loa I alohaia.

Ina pela, aliala, o ka Hawaii wale no e kau aku ai, o ka nalowale a me ka make hikiwawe ana o ka hanohano lahui, a owai la auanei ka poe I puka me keia haawi aina ana?  Ma keia wahi, aohe kakou I waihoia mai e noho pouliuli, no ka mea, na hoopapau loa ka poe e koi nei e hoikeike ae I ko lakou mau manao.  He ekolu wale no papa o ka poe e puka ma keia haawi aina ana; ka mua, oia ka poe he kanalima wale no e komo nui nei I ke kanu ko, oiai e hoopauia ana na dute ma na Hale Dute o Amerika Huipuia.  Aloa, o ka poe nona na aina nui, mamuli o ka pii ae o na kumukuai.  Akolu, o Amerika Huipuia ke ulia waleia e ke kaua, alaila, o ke kulana o Hawaii nei, he pula kaumaka keia e kue aku ana I ka honua holookoa.  O keia ka manao o Mr. Kakela, he lala o ko ka Moi Aha Kukamalu.  Heaha la ke kumu o kona hooikaika ino ana I keia manao, me kona kulana he hoa no ka Aha Kukamalu, nana ponoi iho no a me ko ka Moi Aha Kuhina ka noonoo.  Aole o’u kanalua, oia ka manao a ka poe hoohui aupuni e hooikaika loa nei, I poomaikai ai na poe kakaikahi o waho wale mai no, ke hoopauia ke dute, a nui mai ke kaheawai ana o na kanaka o na aina e, ke holo ae keia mea e koikoiia nei.

Ua hiki ia’u ke kuhikuhi aku me na ano he lehulehu, o oukou ka poe e poino loa ana, mamuli o ka hoohui aupuni.  O na mea ae nei a pau a’u I apo mai ai mamu aenei, e hiki mai ana no lakou, ke hooholoia ka hoohui aupuni.  A ke ike nei no hoi kakou, eia no he poe ake hoohui aupuni mawaena o kakou e hana nei o ka loaa; ua lohe no hoi kakou, ua hoao o Kapena Lanai, o ka moku kaua Lakawana, e holo ia hana; a o Generala Makuke hoi, he Kuhina noho no Amerika Huipuia I kekahi Manawa maanei, ua lawe pu mai oia he kuikahi, ua kakauia a paa no ka hoohui aupuni, a ua uhauhaia he puu dala nui mawaena o kakou no ia mea.  Ke ike nei kakou, aohe o kakou ikaika, a ina e hoolimalima ke aupuni o Amerika Huipuia I puali koa, e kaili ia kakou, ina no la aole e hiki ia kakou ke kue aku – a o ka manu oo ilihune la keia, aole e hiki ke hoohalike aku me ka manu aeto.  O keia nae, aohe kakou I hooweliweliia mai; aohe hoi he mea o kakou I lilo, a aole no hoi kakou I nawaliwali loa iho mamua o na makahiki he kanakolu I hala ae, no ka mea, o ka naauao I loaa ia kakou ma keia wa mai nei, oia ka mea nana I hookaawale mai ia kakou, e loaa ana he wa maikai no ka holo ana imua I keia wa mamua o kela wa I hala, oiai e emi ana ka luhui.  Ke hooia mai nei ko kakou holo mua I keia wa, mai ko kakou hapai ana ae nei I keia halawai, a ke hoike aku nein a Hawaii I ko kea o nei, na aloha lakou I ko lakou aina ponoi iho, e like me kekahi poe, a e hapai a@a lakou I ka noonoo ana I mea e hookupaaia ai ko lakou kuokoa.

Heaha ka hana e pono ai e hapai, a pehea la auanei e hiki ai?  Mawaena o ko kakou mau pono mai ke Kumukanawai @@@@@@@@@@@@pakele ana o Hawaii nei, a@@@a, ma keia mana wale no e pakele ai.  Oia hoi keia, na ka heleuma e paa I ka nee ana aku o ka moku iluna o na kuaau, kahi a na nalu e ulupa mai ai a nahaha liilii, e poai ana iaia iho.  E ala main a makaainana e malama I mau halawai makaainana ma kela a me keia kauhale o Hawaii nei a puni, e kue mai I keia haawi aina e poino ai okou.  E kohoia e keia halawai I Komite nana e hoolala I palapala hoopii I ka Moi, e aua I ka haawi ia Ewa, alila, e lawe hele ia e kakou inoa main a kanaka, e noi ana, e hoopau ka Moi mai kana kuka pu ana I ke kanaka, ina he kiekie a haahaa, nana e hoinoino nei iaia a e alakai hewa nei I kona lahui ma ke manao e haawi wale aku I kekahi lihi o ka aina.  Ke manao nei au, ina e holo pono keia hana, alaila, e aeia ana; aka, he pono e noonoo oukou aia maluna o ka oukou mau hana oluolu ponoi e pakele ai.  Hokahi a oukou hana nui e hilinai ai, oia ka hoike lea ana aku I ko ka lahui manao, a waiho aku imua ona, aole paha e manaoia, e nana ole mai ana ko oukou Moi maiki, oiai o kana hana ke kiai mai ia oukou a malam pono I ka pomaikai o ka lahui.

Hookahi a’u olelo papa I koe, alaila, pau au.  O Hawaii nei, ua pumehana ko kakou aloha a pau iaia.  Oia ka aina o ko oukou mau kupuna, a ke manaolana nei oukou, oia aku ka home mau no ko oukou mau kamahi, e mau kona kuokoa e like me ka wa I ikeia, aole nae I haawi waleia mai no ia kakou wale iho, aka no ka lehulehu lahui no I makemake e huo mai a noho iho @@ nei.  No ia mea, he hana kupono na kakou e hoie aku ai I kea o holookoa, ka malama maemae ia kakou.  He hiki wale no keia, ma ka noho maemae a maikai ana.  Ina e noho popopulu kakou ma kea no e lele mai ai kela mai weliweli, ke mai pake e laha nei @@@@ o kakou, a hope kino mai I ka lahui, alaila, e hiki koke mai ana ka hopen.  Ma ia ano, e hiki mai ai I na mana nui o kea o nei, e lalu mai I keia mai I ka laha ana, a e hoopaa ma kekahi mokupuni hookah, e lawe ae no lakou I na mokupuni e ae, no ka pomaikai o ka poe aole I hoinoia, a no lakou hoi na hana I hu kia mai ma keia alanui.  Ke manao nei no au, o keia poino a’u I hai aku nei, aole ia e hiki mai ana maluna o kakou, a o na Hawaii nei a pau, e ola ana, a e hana ana ma kea no na na keiki a ka oukou mau keiki e hoola mai I ka lkou mau keiki, e kuokoa a e lanakila, oia ka hooilina hope I hooiliia mai e ko oukou m@ kupuna.

E malama mai @@ Akua I kou Moi.