Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 22, 31 Mei 1873 — Nu Hou Kuloko. [ARTICLE]

Nu Hou Kuloko.

W&* A keia Poakahi ae, e holo ai ke KUauea no Kona a me oa awa raaa ma ia hnakai. A keia po Poakahi iho, e malamaia ana ke fcoho balota oo na Lona Nai o ka Oihana Kinai Abi o Honolala nei. I#"* Ma kela Poalima ako nei i hala, oa make aka la ka nupepa Nu Bou, a m« ia pepa no i hoo ino mai ai oia i ke Kuokoa. Ahahui Ei knelio Ndi—Ma keia Poaloa ae, lune 3, e weheia ana ka halawai o ka Ah»hni Euenelio Nni o Hawaii nei, maioko o ka laakini o Kawaiahao. Ma ke kakaknhiaka Poakahi iho nei, na ku mai kekahi kunu haole mai Sikane mai me ka akaua he lanahn no Kale Olelo e roa. Ma ka Poak< lc iho nei, ua holo ako ka mokn knna DauntieBs i Sikane, me ka ukai»a he kopaa a me fca («uln, nona na tona ukana i liiki akn i ka 120 I kekahi la o ka hebedoma i hala, iu h<«u!e kekahi wahi kaikamahine unku nona ka makaiiik? hookahi, maloko o ka punawai ma Waimanalo, a na make loa. N» nn makua ka hewa no ka hemahema.

Kanikela Farani—Ma kei» mokoahi nko o ku mai, e hoi mai ai o Mons. Ballieu a me kona ohana i Honolulu nei, a e lawelawe bou i kana oihana kanikela i hoopiha ia iho nei e Mons. Le Monnyer. Ke komo uui niai nei oa kopaa o | keia «>u ko, a ma na hoahu aoa e waiho nei, u» ikeia iho, he <>hi ko nni loa ana ko keia makahiki i ike ole ia mamna; ke kali nei ke ko, no ka laweia aku. Ka Hokūao. —E holo io ana ka Hokoao ma ka la 9 o lune, e like me ka hai mua aua nku uei tn » kela hebedoma, a ma ka U mamoa iho, e halawai hui ana na Miaionari, oo ka lohe ana i na olelo ao a me na leo a na elele e holo ana i ko na aina e. lO" Ua nui na palapala i loaa mai ia makou, a ke kali nei o ka loaa o ka manawa kupono e hookomoia ai. E kakau mai xa poe kakau me ka huololoiahilr ole a me ka manao naauao hoi. Ina he msu mea hou, e hai mni ma ke ano nui. Pakele mai pau i ke ahi, ka hale aina makai iho o ka Loiele Botele i ka hora 12, | a mahope iho oka po Poalua iho nei. (Ja hoopuiwa mai na be!e pau ahi, a na puka na kaa kinai ahi, aka, ua pio e ao nae ke ahi i ka makai. Ma na pepa i loaa mai ia makou mai Nu Kilani mai, na ikeia iho, aole i pau ko ia panalaau ake nui ana e hoomau aku i ka Hooholo Moknahi L~we Leta mai Nu Kilaoi ae a i Enelani, ma ke ala ae o Kapalakiko. Me he mea la, aohe e liuliu, a hooholo mai lakou. Ke nee nei ke ao imua. Me he mel la i keia wa, ke pau loa nei ka hapauoi o ka lahoi i ka inu ki, ma kekahi mau aina oka la. Ika hoorn»opopo ana mamoli o nn ikemaka, mai ka poe kiekie a ka poe haahaa kai pao i ka ai i keia ano bou oko na kanaka ola ana. Ke malama pono ia na rola o keia hoololi hou ana ae i keia ano ai i ka Hawaii, alaila, maikai. Ua ko ae ma Kapalakiko ka moku ahi (iiua o ka Laina Beritania mai Kina ae, iloko o na la he 28, a ke kaliia la no kekabi mokoahi oke ku ae. okala 6 o Mei, oia ka la o kekahi mokaahi e haalele ai ia j Makao, a ma ka la 1 o lune, e haalele ai | kekahi mokuahi ia Honokaona. Nolaila, I e uloaoa inokoahi ana paha ke alanui holo moana mawaena o Kina a me Kaleponi. Ua lohe mai makoo, na malamaia ma ka po o kekahi U i hala mamua iho nei ma ka pali Koolao aku nei, he ahaaina, a oa hele na kanaka e ai a e mak:tikai i ka hnla i hoolakoia ma ia loaoa ana. Mai ke ahiahi a hiki i ke owehewehe ana o kai ao ka loihi o ka maiamaia ana. (Ja leo noi ana lealea lakoo aao ka po. Aia la i hea ka lana makai o Koolau i hele ole ai e p«pa, oa makau paha o make i ka anaanaia. 19* Ma ka la 16 o Mei i hala, ma ka mahiko o Onome*, Hilo, oa hahauia ka lo* 1 oa baua Bh/h Macy me ke kipikoa, e kekahi o na pake lima hana, a oa pa ma ke poo. E hali kokeia ana keia hihia ika wa e ola ae ai oka mea i hoopoinoia. Ke paipai maa ia mai nei ko kakon mau hoomaoao aoa, no hana weliweli ana pake i hala, i hoomakankao ai kakou e ku makaala ia aoo lahoi i na wa a pao Na Hoomanamana Hawaii.—Ua paia ko makoo mao pepeiao i ka lohe pinepine mai, oa poni loa ka mokoponi o Kakuihewa i ka nohoia e ka poe hoopnnipnni a hoomaj namana oke ano kahiko o Hawaii nei. A j ma kekahi apaoa o keia mokopnoi, oa ma- ! kao kekah) mao lona aoponi, aole heleaku 1 e pap* t o make aoaoei ika aoaaiikia. Kukeia nno luna aoponi. E pono e nfcna pooo ia laoa e na poo oihana.

Ua kaa ibo nei ku laaKioi o Kuwai«huo iloko o 4<t poe pena no oti bebedome elaa. Apopo, e hoomaka hou ia ka pole maloko o kona mao paia laahia.

I |C7* Ua hoouna mai oF. W. Kaawaloa he leU e loiloi aoa i ka moolelo o Robiana Lo. Aole paha i pau loa ka poe heluhelu i ka manao pela. Ina, ua makemake ole ia e nana ma ia wahi, e nana «e ma knhi e. E manao mai hoi, aole paha e hiki, e hoohalike wale ia oo ko ka lehulehu manao e ae, e like me kou. Makemake makou e lohe ka lehulehu, o ke Kuokoa wale no ka nupepa e ikeia ai n* olelo hoolaha a pau o na aha hookolokolo, a me na hoolaha e ae. ahe nopepa hoi i komo nui ma na wahi a pau o keia mau mokupuni, nolaila, o na mea a pau e komo ana iloko oni, aole e emi malalo o na maka he umi taus.ini e ike ana ia mau mea. Makke a eene Alii —(Ja hana iho nei ka Ekalesia o Kawaiahao, i uoho kaawale no ka Moi, muloko o ia loakini, a ua p«a. pono. A inamuli oka manao manee a eene Alii o ka poe nana ia hoomakaukau ana, ua makemake lakou, e hoana e ia ua noho la no kona kapu a ihiihi alii wale no ; ka ohana alii a me ka poe i konoia e la. A ua ho»kaawaleia ka naho mamua ibo, n» na ukali a me na hoa hele o ka Moi a rae ko lakou mmi ohnna .. I ka pule i Kaomakapili —Oiai, no ka paa ana o ka luakiui o Kawaialiao iluko o oh lima o ka poe pena, aole i malamaia he anaina pule malaila, na pan nui na kanaka i ka hele i Kaumakapili, a ua hele a piha pono. Ua hele pu «e boi ka Moi Lunalilo, a ua hoolohe ke auaina me ka 'iiakemake nni ika haiolelo a R-v. G. W. Pilipo, mai loko mai o keia olelo, " E koho oe i kau mea e makemake ai, a e ola oe a me kou hua." Aha Himeni ma Waialoa—M* ka po o ka la 13 <> lane e hoea m ti uoi, e malama ia ana he Aha Me!e nui ma e na Puukani o ka makani Kaiiulu o Waian »e, a me ka aina kupolua i ka lai, m-tlal«> o ke alakai ana a Mr. Aarona. A e malama pu ia ana noi he ahaaina inu ti me na men otvo "a ke kuke. w E hoomaka ana ka nanea ana niai k« bora 7 aku. Uka komo, he hapiliia ko na kane, hapaha ko na wahine, ahe kenikehi ko na knmalii E hele nui ne ilaila, he oluolu ua uku komo.

Ua halawai ka huakai imi welao akau a Kapena Holo me ka popilikia. Ua haalele kona moku ia Nu loka, i ka makalii o ka 1871 ; a ma na lono, ua hini aku oia i Ue K»i Akan loa, i ike ia e K»uka Kane. I ka huakai malaila, a e hoi mxi ana paha, loaa iho la o Kapena Holo i ka 1010, a i kon» pohala ana ae, aohe i liuliu, loaa hou 00, a make aku la. Ua haalele na kanaka i kona moku, aua hoi ae iNu loka. E aho no nae keia popilikia. u* lohe ia, he oki loa no ko Haku Fraoklin i make ai.

Ua lohe wale mai nei mnkou, ua puoi wale kenahi loaakanawai apnna o ku»uina i ke kahunn hoopuni iuni. Eui ke ano nui, ua hele kaoa w.hine ma kekahi wahi e, a u» nalowale a liio paha keKahi niea mai a iaia aku rae ka ike ole. Aka, ika hoi ana mai o kana wahine me ia, me ka lohe i ka naluwale ana ; o ke kii no u o ua wahi L. K. ia i kekahi w<«hine kahuua ana i lohe wale ai, ioa be rce « haule a nalowale loa, he hiki i ua kahuna nei ke hoihoi mai. Oka puni no ia oaa L K uei la, oka make no ia oka pua«», molia ka puaa i ke kahuna,) o ka loaa koke iho la no ia o ka ono a kahuna he puaa, i hana iho ka hana, haiia uiai a ia i Kuanapulil ka men aaaa i lawe, o Kaoahua, he hok« kai hoihoiia mai. Nuluila, ke manao nei m»kou, he pono i ka mea puui w«tle i oa pahele a ka unihipili, ke waiho i ka oihana hooko, o hiki ole auanei iaia ke hoopai aku i ua kahuna o ia ano, ke hoopiiia mai iinua o kana uha. A hea no la hoi noonoo poiio iho, be mea omio ka k« PaUpila, •• O n » mea i hanaia kahi milu, e hoikeia ana roa ke akea.'' K«» iho Uka ka pue kahiko, 44 keke na iwi Ohua i ka la."

Ka la hanau o Victoria.—Ma ka Poaodo aku nei i hala, ua malaina ae ke Kaoibela Beritauia i ahaaina uo ka hoomauao aoa i ka la hauau o kooa Moiwahine, ma kona home noho ma Nunann. Ua kukuluia hoi he lauai pea mamua iho o ka hale i lawa ai ka poe i hele aku e ike iaia. Malaila no hoi ka Poe Puhi Ohe o ka Moi mmi ka anina la a hala wale ika liula. Ua hiki kioo ae ka Moi, kooa maa Kuhina a me kekahi muō Luna Aopuni e ae, Da Luna Aupuni Kiekie o Amerika a me Ft>rani, ka poali kaoikela o na aoponi e, na alii o ka moku kaua e ko oei ma ke awa a me na lede, na kane a me na kamalii o ke k»ona i hele a ohuohu i na aaho hoohiehie no ka la kulaia a lakou e hoomtfn«o aoa. Ika noho ana o ka papaaina moa, 'na ke 'Lii ka Moi i haawi mua ae i ka otelo oo kc ol« o ka moiwahioe Vtctoria, ka moi nona ka Eme* pera aole e napoo ka la ma kona man kapakai. Ana ke Kauikela oana ka aliiaaioa i pane mai no ke ola o ka moi Lunalilo. Mahope ibo kii mai U ka Lunawai Kiekie a noi mai e paoe no ke ola o ke KaniKela Berit«nia me kekahi mau huaolelo mahalo ike kanikela. Ua lawa na mea i hooaiakaukania no ka ahauina, a mikololohua hoi oa mea iai ia. ——

Ka Bdkb Wehewehkano—Ua makana ia mai i akou e ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, i ka Bnke »eheweheano o ka Ennelio i kakai.in e Mataio. O ka buke keia i unnhiia e Rev. J. F. Pogue, i kona wa e noho ana ma Kan a ma kekahi wahi e ae, mailoko mai o ka Barue buke welieweheano ma ka olelo Euelani nie ka luhi nui ame ka manaka ole. Ua hoounaiama Amerika e pai maikaiia ai, a na paii i ka hnmiihnmuia ma ke ano ili eleele paa. He kokua nui beia bnke no na Kahnnapnle Hawaii a me ka poe e ae e hoomaamaa ana e huli i na wehewehe naanao ana, a he kia hoomanao hoi no ko ka mea nana i unuhi. E loaa no keia buke ma ke Keena Kuai Buke o ka Papa Hawaii, malalo o ka Hale Luina no ke Dala Hookahi wale no. He pono ina ohaua a pau e hoolako iho ia lakou me keia i ole ai lakou e wehewehe lalau ma kekahi mou uea oloko o ka Euuelio o Mataio.

He Moku kaua —Ma ka Poalima i hala, Mei 23, ua komo loa m«i iloko nei <> ke awa i> Houolul i ka «noku kaua pea Amerikn, Purtßinouth, he 36 na la h<>lo m i Valßpar»iS'> inai Ua hoouna ia mai oia ma ka hana ku i ka wa, he ana i ka moina Paki pika Axau, mai na kapakai Aim-nka a hi ki i Aeia, a e kokua ia'na oia e ka mokuahi kiiua Narrfganst-tt, e manaoia aku nei eku koke mai nna ia nei. O keia inoku kaua e ku nei, he mnkn kaua kahiko lo« la, ua komo oia iloko o ke aumoku i ka wa e k«ua ana o Aenenka Hui mo MekiKo, a i kokua pu hoi i ka hopu ana ia Kapalukiko Ua kapaia kekahi pa kuea o Kai>alakik<> ma kn inoa o keia moka, a o Alonui Morit g<.»fnery mahope o ka inoi oke Kapena iu wa, nona ka make i hoike hopeia mai nei ma n>t eke leta hope. Ua hiki niua mai keia moku i Honululu nei i ka 1846, malalo o kekahi alii iuoku e, a i ka 1854, u% hiki hou la nei. Eia kona mau aln moku o keia wa nialal*» iho. Commandti—Job. S. Skerrett. Lieut. Oommanāei—Lewis Cl>irk. Licutenaiits—). E Noel, C. W. Cbrlstopher, Daniel Delehoiity. Ma»ttr—Wm. 11. Beebler. Ensigns— Wm. Q. Meyer, Jno. W. Danenhower, Sam'l L. Oi'ihiiin, C. P. Rees, Wm. P. Couway. L. P. Jouett, T. U. Crosl*y. Past Asst. Paymasttr—Ī!. N. Whitebouse. PUst Asst. Surgeon — Wm. U. Joues. Acting Surgtnn—Thw. 11. Streeti. Acting Boatswain—Jao. Keuting. Acting Gunner—Sntn'l Cross. Qirpēnter—J(». O. Myord. Acting Sailnmker—Juo. Martln. Cbmmand«r's Cierk~Jm. Tllton. Pa.ymatter's Cterk—David Jfur£at. J?rauahtrman—ti. B*yer.