Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 18, 3 May 1873 — No ke Aupuni a me ka Lahui. [ARTICLE]

No ke Aupuni a me ka Lahui.

Koenamai kela pulemai. ij Maluna o keia kahun, ke kukulu nei au i ko'ū noonoo, i mea na ka lehulehu e ike mai ni. O ka mai nana e milo nei i ka lahui, ua hoea mai ia, mailoko mai o na ano lnpaau ani a na rnalihinij—a i ole ia, mailoko mai paha o ka lakou mau laau i hnnaiā, a i| lapaauia ma ke ano e ku ai o ka Ukou hooiloilo. A no ku mea hoi. o keia lahui, ua maa loa lakou e lapaau ia lakou iho, me na lau riahelthele i hoouluia m« koonei mau j kaiaulu ponoi iho. Nol.iila, ua maa a ua j kamaaina loa ka io, lee koko a me ka ea. Aj ua pili paa ka pono o koonei mau lau nahe-J le i ke ola kino o ka lahui; aole hoi o na j nahele wale no, aka, o ka wai a me na mea iloko ooa, a pela no hoi i ke kai a me na mea iloko ona ; a pela no i ka lepo a me na mea mawaho a maloko o ka honua ; a pela wale aku. Aka, i ke komo nna hoi o ka mea hou, ka mea hoi i maa ole i ka io, ke koko a me ka ea o ka lahui, nolaiU, lilo ia i mea ano e i ke kino; inoino a hakolalu ke kino, puupuu a hikumakuma ka ili ; hohono a inoino ka ea, a puka mai he lepera. A i o!e pela, alaila, e kohoia aku, Ca hiki mai ia mai ianei, mai na moku mai ma o na ohua Ia a me na ukana i hooleiia mai i kula n_ei, e like me kekahi mau mai malihini e ae nana i luku, a e iuku nei i ka lahui. He hoike ka'u olelo, ke nana ia ka mana lapaau malihini majuna o ha Moi o kakou i hala a me kekahi hapa o ka Uhui. A he mea ku hoi i ka n »onoo ka'u e hoike nei, oia ke kumu i puka mai ai oia mai, no ka mea, he malihini ka laau, mnlihini pu ns hoi me ka mai. Eia hoi kekahi ; No ka lehulehu loa o na kanawai. Mailoko mai o ka lehulehu o na kanawai, pela i piha ai ka aina i ka hewa. E like no hoi me ka nui ahewa i na kanawai i kupono olē i ka lahui, peln no ka nui o ko ke Akua hoopai ana mai, a ke pii la ka uahi o ka hoomainoiooia imua o ke Akua, a haule mai ma ka honua he luku nui. A o keia iho la kekahi mau kumu i emi ai o ka lahui, aka, eia iho hoi ko kakou mauao elua : Pehea e ulu ai ka lahui ? 1. O ka Moi ma ona iho, e huli mai Oia a ike i na kumu i emi ai o kona lahui.—Ma Kona ano makua na ka lehulehu, e ku Oia a ninau, mai kela a keia pea o ka aina, ma o ka poe la i ao ia i na ike hohonu o ke au kahiko, anoai eia no paha kekahi poe ke ola mai nei. E houlu'ulu mai ke alii ia poe aj pau, a e ninau aku i ka hana ike a kela a me keia. A maopopo, alaila, e hoouna ke alii ia lakou e hele e lapaau i ka aina e, oiai, o ka aina i keia manawa, ua huli ke alo { aia ilalo; a ina e hana ke alii e like me ke-j •ia, e huli ana ke alo o ka aina iluna, a o ke ola no ia o ka lahui. Aole no e loaa keia pono i ka lahui, ke nin«u ole ke'lii, aia wale no a ui ke'lii, alaila, e ku mai auanei ke kahuna, wanana mai ke kaula, hoikē mai ke kilo, hooia mai ke kuhikuhi puuone, hoonohonoho mai hoi ka malama kuauhau. Puku | mai ke'lii i keia poe a akoakoa i ke alo ; a o| ka p-ine ae ka lakou la, o ka ae ka ke'lii ;' kapu kai ke auponi n me ka Inhui. (He po-j j no.au e hoakaka iki i kahi mau mea, oiai, o! na hana ike o ke'au i hala, im k'ipaia e keia au, he hoomanamana.) (Ja loaa mai keia kuhihewa nui i keia au, ma o ka ike ole o ka poe malama kanawai, a i ole, o kn lahoi no hoi. Eia ke ano o ka hoomana i oleloia, a i papa ia boi e ke kanawai ; ke ole nae hoi au j e kuhihewa : O ke kii ana a lawe ana mai i kekahi mea a mau mea paha, a hana me ka j manao ino e mamua, e hoopoino i ke ola o kekahi mea a mau mea paha, he hoomana-| mana ia, o oia kai papa ia e kē kanawai. vAka, ina 1 kiiia a laweia mai aa mea la, a o! ua mau meā la paha, n hanaia no ke ola o kekahi mea, a mao mea paha, aole no ia he hoomnnomana, aole no i ku ke kanawoi ilailā; ō ke ano io ma'oli no ia, aka nae, ua uhi ia e ka hookamani a me ka pepehi lahni. 1 ka wa kahiko, na maa i ba lahui ke kii anā a lawe ana mai, ā hana i ka puaa, i ka jro'oa,'i ka Tkā ia; i |ca luiu, maia me ita laa nahelehele, a pela aka. Ina hae e Hlo keia mau mea, a o kahi paha o H m«d

mea, i kiiin a laweia mai, o hanain me ki 1 mahao e hoopoino a e lawe i ke ola, he hoomanamana iu, a ua ku ia i ke kant\vai. Aka ; hoi, inn e lilo ua nmu mea la, a o kekahi pabn o ua m»u mea la i kin'a, a laweia mai, a hanain no ka hoola arva i kahi mea, a mau mea hoi, noile ia he hoomanamana, aole no : hoi he wahi kuleana iki o ke kanawai ilaih. | he ole loa no. Me keia mau mea i hoaka- ! kaia n me na mea hoi i koe aku, oia na ku- 1 muhana no ka hoola lau oi, ka moku hau, j ka hooiu aina a me ka lioola lahui hoi. £ Kalani e, moe a i Kona, i o Uli la, i ulu ka j lahui a ola ke aupuni. 2. E komo ke'Lii iloko oka mihii nui.— ; E Kalani e, O kou oluolu, e aui n»ai—e lawe mai oe i ke kulana o ka hoopono, e hoohaahaa Oe ia Oe iho, a e leha aku Oe i lee leiekie o na lani, a e noi nku i kona mau kokua ana mai, ke hiki me kou hoomanawanui paupauaho ole ma o kau pule'iho, i kokuaio ! e kou lahui ponoi iho. (No ka itea, aole no ka haole ke Akua, nou ke Akua i haleluia e kou mau mua). Aia a loaa mai keia mau pono ia oe, a ku oe iluna o ke kahua o ka hoopono, a iilo oe he Karistiano oiaio, aiaila, E hauoli ko ka lani i ke Alii hookahi o Hawaii i mihi i kona hewa, alaila, o kou leo alii, he kumu ia e komo okoa ai o kou lahui iloko o ke ola mau loa, aiaila, ola ka lahui. 3. E eoopauia na hana ike ole a keia au. 0 ke kuai aina, e pau ia ; o ka hookuu kanaka, e pau ia ; o ka aiahulu o ka lahui, e pau ia. "E hoihoi mai ko ke Akua mau ' waiwoi i ke Akua, a o ku Kaisara ia Kaisa- : ra," alaila, ulu ka lahui. ; 4. Ē hooniiia u e hoomaeinaeia na kana- ! wai, i kupono i ke ola o ka lahui.—Ke nana ia, a ke hookuponoia i ko ke au i hala, oiai ! he kauna wale no a oi na kanawai o ia wu, : a ua kupono nae i ke ola o ka iahui. Pela no 1 hoi, e hoomnemaeia na kanawai a kjpono e 1 like me ko. ke Akua mau kanawai. E ba- i nāia me ka inaiau nui a me ka molama ku- ! pololei loa, me ka hele pono malalo o na kanawai o ke Akua a me ka aina, alaila, ola I ka lahui. Eia hoi kekahi; E hoolkuu akea ia na kahunn Inpaau Hnw'aii a pau, e hana iakou e like me ka ike me ka īke hiki ia la- i 1 kou ke hoolu me ke keakea ole ia. E hoo- , kuu akea ia no hoi ka awa, e kanu, e inu, a | e kuai kela a mo keia kanaka nona ponoi ' iho, alaila, eilu ka lahui. 1 5. O ka poe lawe ola a pau ma ke ano ka- 1 hiko o Hawaii nei.— E like me ka anaana, ! hoounuuna, pahiuhiu, hoopiopio, maile, apo leo, ulawaha, kahaea, kuialua, ke ike i;i e ! hana ana i kekahi mea e hoopoino ai i ke ola o hai, a ua hooinaopopoia, e li koke ia, alaila, ola ka Uhui. Me ka maholo. j J. Lumaawe. j Waikahalulu, Aper. 16, 1873. j [ Aohe i iike iki ko makou noonoo me ko i makou mea kaknu,noka hoihoi ana i keola ; o ka lahui, a nana kahuna Hawaii ka e la. , paau, me ka ike aku no, he ano lapuwale | | kekahi mau lapaau ans, a ua ku hoi i ka | hoomanamana hupo loa. Ke manao nei pa- , ha ko makeu mea kakau, i hele mai ka poe ! |nana ia ī ao i ka ike e lapaku mai nei, me j jka nianao e kinai i ko kakou kulana lahui : ma ka ili honua. Ua manao aneioe, oke ! kuai ana o ka aina i na malihini, me ka liio ' mai o ka iakou, he kumu anei ia e make ai ? Ua manaoanei oe, o ka hookuu anu i na ka- : naka ma ke ano kuokoa, he kumu ia e ma- ; kē ai ?—L. H.] j