Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 13, 29 Malaki 1873 — Na Ahahui Euanelio Hawaii. [ARTICLE]

Na Ahahui Euanelio Hawaii.

Aia ma na hebedoma elua o Maraki, m. h. 1573 i hala ae nei, ua halawai pu ia ni Kahu a me na elele o n» Ekaleaia Hawaii i hui ia ma na Ahahui Euaneiio ; Oia ka Ahahui Euanelio Hawaii Akau, a me ka Ahahui Euanelio o Hawaii Koinohana. Ma Eleio, Hamakua, Hnwaii ka halawai o ka mua o na Aha i oleloia maluna ae. O ka lua, aia konā halawai ma Kalaoa, Kekaha, Kona Akau, me ka ekalesia o Rev. G. P. Kaonohimaka ke Kahu o na ekalesia, a me na elele i wae ia e na ekalesia ma k« halawai o ka Ahahui E.. o Hawaii Akau o ka Makua o Aina Mauna wale no i koe ; Oia Rev. L. Lynns, no kona kino nawaliwali hiki ole mai. Ua hoounaia mai nae"ka hoike kihapai o ka ekalesia Waimea. Ma m halawai, ua ike ia ke Kakauoielo o ha Papa a me ka tnisionari Rev. J. D. Ahia, 1 mai ka Pae Aina Gilibati mai. No ka make ' o kana Wahine kona hoi ana mai i keia pae . aini o Hawaii c>ei. Malaila boi kekahi elele i mai ka Ahahui Euanelio Hikina , mai Rev. Jo Kahanaiki. Oluola ka laona artß o na hoahanau kekahi i kekahi, e iike

me ka mea i kakauia mai ma ka Haielu 133. 0 Nani ka maikai, a me ka oluolu o ka noho j lokahi pu ana o na hoahanau !" a pela aku. i A i ka naua 'ku i na hoike kihapai, Ua ikea kekahi mau mea e walama'i ka naau. Aua ike ia hoi ke kupaa ana o na hoahanau he nui wale i ka pono, aole o lakou kulanaiana. Aole e like loa ka nui o ke kokua no ke aupuni o ke Akua me ko ka makahiki 1871, j 1872. Aole nae neie kekahi ekalesia i ke | kokua ole mai ; Ua pau ioa kela mau eka-1 lesia a pau i ka lulu dala no ke kuia Kahu-j napule, e like me ka haawina no iakou. Pe-| hea ia na ekaiesia ma Maui, a rne Oahu?; Pel.n no anei ke hana ? lna pein, alaiia, la-; wa elua tau9<ini dala, a ina i lawa īa keia,' alaila, e lawa no hoi elima tausani; Oia hoi, Mai ka Papa Amerika mai $2,000. Mai na haole o keia Pae Aina o Hawaii nei $1,000, a Mai na ekalesia Hawaii mai $2,000 Huina pau $5,000. Eia kekahi hana oia Ahahui Euanelio ; ke kamaiho ana no ke kula Kaikainahine no ka Mokupuni Hrwaii. Maiia paha ma keia hope aku e ike ia'i he wahi kula ano like me ke kula kaikamahine o Waialua Oahu ma Kohala, Hawaii. Aia nae i ke Akua, ame na Ahahui Euanelio Ekoiu Hawaii ia wahi. He wahi hoopii kue i kekahi i keia poe Kahu kekahi hnna. Ke lana nei ka manao. 0 ke Akua kekahi me na hoahanau ma ia halawai oka Aha. Maiia paha, ua hoi aku la na kahu, a me na Eiele i ko iakou kiha-l pai me ka lana ana o ka inanao e kue ikaika 1 na inea ino a pau, a e imi ikaika i na mea e pomuikai ai i na ekilesia, a e oia mau ai keia lahui a knkou i aloha nui ai. Pau ae la ka haiawai nm Hamakua, hele aku la ke Kakauoielo o ka P. H., me kona Hoaaloha,! ka Makua Kev. E. Bond, a launa aku la me| ka Makua o Rev. L. Loyns ; a launa iki aku i o Bona, hoi aku la ia i Kohula i kona home;! a Sabati ke Kakauolelo ma Waimea. Nui kanaka ma ka luakini, kanaka Hawaii. Aole huole ma ka haiawai auma ia. Aloha ino na haole Waimea \ Aole hele i ka halawai | Sabati. * Noa ka pule, hele aku la ke Kakauoieio i Kekaha, Kona Aknu, Hawaii, me ka manao e haiawai ai me ka Ahahui Euaneiio Hawaii Komohana. Ma ka la 10 o Maraki. moe iho la ma Puako, a ia la ae hiki i ka hale o ke Kahu ekalesia o Kekaha ; a liuliu iki, hiki mai kekahi poe Kahu a me na elele mai Kona Hema mai, a mai Kau mai; malaila hoi na hoahele o ke Kakauolelo, Rev. G. C.»Luhiau, Rev. G. Aiwohi,a me Rev. J. D. Alm. Halawai pu makou a pau, a olioii ka naan. Kakahiaka hora 10, halawai la ka Aha. Hoomaka ka hana me ka haiolelo a Rev. H. Manase, ka Luna Hoomnlu a ka Aha i ka malama o Augate m. n. 1872. Pooleio I Kor. 12 : 1. Ua pilikia loa kekahi ekalesia o keia Aha, Oia ka ekalesia o Kealakeakua. Uei make iho la ke Kahu, Rev. J. Kahookaumaha, he lala aloha kela o keia Aha,a halawai pinepine me makou. Ua.pau nae kana hana ma ka honua, a un hala aku la, a loaa ia ia kona lei a]ii ma ka lani la. Ua lohe wale ia mai, ua kahea aku kela ekalesia ia Rev. A. Kaoliko i Kahu no a e ae mai paha k«-la maniuli o ke kahea ana aku. 1 ka lohe nna o ka nui o nu hoike kihapai a rne kn ninaninau i nn Kahu pakahi, ua maopopo iea, aole make ibo la na ekalesia o keia Aha ; na ke Akua no i kokua mai i na hoahanau he nui, a kupaa lakou i ka pono. Ma kekahi ekalesia, ua ike ia ka mokuahana ina malama i hala ae. Ua olelo ia mai ua pau ae la ka mokunhana, a oluolu ka noho pu ana o ke Kahu, a me ke kanaka, e kue ana ia ia mamua. Ina pela, alaila, pomaikai loa kela ekalesia. He nui no na mea 0 na ekaleBia o keia Aha e hoolana ai i ka manao. Aole he makua misionari iwaena o keia mau ekalesia i keia wa, &ka, na na kahu Hawaii wale no i hookele i ka hana. Ina 1 noho haahaa iho lakou me ka hilinai ana 'ku maluna o ke Kahu Nui o na ekalesia a pau, alaila, e hoio ai ka hana i mua ; aka, ina i kokua ole ia mai lakou e ia, alaila, e poho wale no ka hana, aole holo i mua. Ma ka ia 140 Maraki, heopaneeia ka Aha ehalawai hou ma Kahaluu, Kona Akau.me ka manao e hookohu ia Rev. J. Waiamau i Kahu no ka ekalesia Helani, a me ka ekalesia o Kailua. Aoie nae huiia iaua i ekalesia hookahi ; okoa no, elike me na makahiki i hala. Hookahi Kahu nae. Ma ka la Sabati, ua hapaiia keia hana nui, a penei na haawina o na Kahu. Na Rev. J. Kahuila - Ka haiolelo, " " G. P. Kaonohimaka Ka pule hoonoho. '« •« G. W. Papaula me na Kahu a pau, Ka lima akau aioha. •« " J. F. Pogue Ka ao ana 'ku ike Kahu hou. " " H. Manaae Ka ao ana 'ku ina hoahanau o na Ek. o Helani a o Kailua. Maikai ka hana ika nana 'ku. £ ike ia 'koainae ka hua ma keia hope aku. Noa ka pule, hoi akii la na Kahu i na kihapai me ka lana ana o ka manao, o ke Akua kekaI hi roe lakou. Ina peia, alaila, owai la kā enemi e lunakila ai maluna o lakou ? Aole aoie loa. O lehova, ko kakou Aiihikaua, heaha la ko kakou mea e makau ai ? . Aōie, E hele aku oukou imua, E Hawaii ea. Ma ke aloha nui ina ekaleaia & pau o Hawaii amem Kahu. Na'u na J. F. Pogi7E. K. P. H.