Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 11, 15 March 1873 — Ke Kuikahi Panai Like Helu 2. [ARTICLE]

Ke Kuikahi Panai Like Helu 2.

Eia kekahi kumu a ko makou mea kakau | " D. K." i kue mai ai, a e ioaa ole ai ke Kuikahi, a e pono ole ai ke haawi aku i ke awa 0 Ewa, no ka paa i ke īeanawai haawi poma,j ikai kaiilike, e like me kekahi pauku o na ! Kuikahi mawaena o Hawaii nei a me na auj puni i kuikahi pu. O keia tl kanawai haai wi pomaikai kaulike," oia no ka ae ana o ■ na aoao elua, e haawi like i na pomaikai o laua ma ke kalepa a Bno e ae palia. Ua ma- : opopo i na mea naauao a pau, o Amerika | kahi a ko kakou mau waiwai e komo nui | nei, a pela no hoi kela aupuni e hookomo j mai nei. Aohe i like iki ke komo ana, o na waiwai Hawaii e puka nei mai ka aina, i na nupuni e ae, e like me ke kahe awai ana i Kateporii. Nolaila, aole keia he kumu kue kupono. He mau makahiki i hdla ae nei, ua hana ia kekahi Kuikahi inawaena oJ4awaii nei a me Farani. Maloko olaila, ua aelike na hupuni elua o Hawaii nei a me Farani, e hookoloko'oia ko laua mau kanaka kupa ke hopuia no kekahi hana hewa imua o na Kanikela pakahi o laua, aole imua o na Aha hookolokolo o ka aina iho. No keia niea, ua palapala aku ke Kanikela Beritania J. H. VVodehouse Esq. i kona aupuni, ma paha he mea hiki e haawi pu ia mai ka pomaikai iia Enelani e like me ka pomaikai o na kanaka Farani. Eia ka pane a Haku Granville, ke Kuhina o Ko na Aina e o Enelani, heaupu* ni Kuokoa o Hawaii, a ua hiki no iaia ke hana i aelike me na mana e ae, me ke kuleana ole o na aupuni e ae e keakea aku ui. Aia wale no paha a komo mai na aupuni e ae e hana kuikahi panai like a hooleia, alaila he wahi kuleana iki malaila. Nolaila, ma keia kumu he haawi panai lilee ano, ua ae ia no e na lahui a pau, he kuleana ko kela a me keia e hana kuikahi aku ai me kekahi aupuni, ke makemake oia e hana pela. Ma keia ano, ua hana kuikahi o Amerika Huipuia me na Panalaau o Canada, a malo-' ; ko olaila i noho ai no na makahiki he umi. Da hana kuikahi panai like no hoi o Enolani me Farani; o Sepania me Potugala. A he maa mea « ae no kekahi a nui wa]f», i hanaia ai na kuikahi panai like me na lahui like ole. Aole he mea nana e keakea mai maloko o ko kakou mau kuikahi me na aupuni e, no ko kakou makemake ana e hana 1 kuikahi me kekahi lahui a aupuni, ina he mea ia e pomaikai ai ko kpkou lahui. Aka, he pooo la kakou e poonoo ano ina he po- : maikai e loaa mai ana ia kakou ma keia ha-!

Akn, ke kue mai nei ka poe kue i ke Kuikahi Panai Like, o ka poe mahiko ka poe pomaikai. Ua hai maopopo aku makou i ka heheiloma i h.ila, o ka hoopau ana ae i : na auhau dute, aole ia i hoopomaikai waie no i ka poe mahiko, aka, i ka poe no a pau i loaa na hana mai na mahiko mai. Ke hoike mui nei ka pnpa helu kanaka ia kakou, he 4,772 ka nui o na kumakahiki. O keia poe no.a pau, ke mahele ana i ka pomaikai 0 ke kuikahi panai like. E ninau mai paha auanei kekahi o oukou, pehea ? Eia : ka makou haina. E nui ana ke dala i ka ona inahiko, e ulku aku ai i na paahana mai-! kai a oi aku mainua o keia wa. 1 keia wa, j ke uku haahaa loa nei ka ona mahiko i ka poe paahana, no ka uuku o ke dala. A oia ka mea e kii nei i na paahana pake i Kina, no ka emi o ka uku. O ka makou e noi nei, e haawi i ke kuikahi, a e hiki auenei i ka ona mahiko, ke uku i $15 no ka malama o ! ke kanaka Hawaii maikai. Ke hai i I mai nei na haole a ia makoq, he oi loa ! aku ko iakou makemake i na paahana Hawaii mamua o na paahanp. e ae, a eia ka i hew.i, " ke kupikimolu" o kahi dīTla. Nolu-j ila, ma keia e ike ai kakou o ka pomaikai! mua o ke kuikuhi, oia ka hoopii ona ae i na j ukui paaiiana. 1 ka wa kalnko, i ka manawa aohe he mau mahiko ma i:a aina nei, he hapahada--1 la wale no ka uku hana o ka lu. 1 keiu wa ua pii ae i ke kanaha a i ke kanalima kene- • ta o ka la, me ka malama pu ia o ka ai a | me kahi e moe ai. ina e hooholoia ke Kui- j kahi, alaila, e hoea hou mai auanei na ina-j hiko a nui loa me ka makemakeia o na liipa | hana a mahuahua ma ka uku mawaena o! ka $12—a me $15 o ka malamn, aole hoi i j j $B—a hiki i ka $10 wale no o ka malama ! e like me keia wa. Pekeia iho la ke ano o j ba hana ana ma kekahi mau aina c ae, a me j he mea oiaio loa la uo pela maanei, i ka wa ; e nui inai ai ka poe mahiko, ke ae ia na koi | ana inaloko o ke Kuikahi. E kamailio hou aku ana no makou i keia pule ae, no ka pomaikai o kekahi poe e ae, ke loaa keia kuikahi. JVla ka po Poalua uio nei, ua hele makou e hoolohe i ka haioleloa Hon. S. H. Phillip?, ma ka Hale Hotele, no ke kumumanao, •» Ke Kulana o Hawaii nei i ka wa ano." Mahope o ka hoolohe ona i kana mau olelo hoopohala i ka hooholoia » ke Kuikahi Panai Like ma Amerika Huipuia no na hoao ana elua i hala i haule pu ai, pela no e haule ai ke hoao akolu aku me ka maunu o ke awa o Ewa. A mahope aku, ua kuu mai la oia i kona alelo pehee e koi mai ana i na Hawaii pohoi, o ka mea wale no e kahe awai mai ai na pomaikai iloko nei o ka oina, oia no kela moo kaula kahiko e moe nei, ka hoohui aku ia Ame^ika. I ka pa e ana mai o keia leo, mai ke kanaka mai a ke Aupuni Hawaii i hanai ai me na dala he nui iloko o eono makahiki, a i kauia ma ke kulana hanohano o ka noho ana aupuni, ua kuia koke makou ka poenoea k? aina, a ua i iho iloko o makou, e noho luna aupuni ana no ka paha keia haole, e kuko ana no oia i na kaiaulu o Hawaii nei e lilo i panalaau no Amenka Hui. O makou ma ko inakou ane Hawaii, ke hoike aku nei, ua aloha makou i ko makou aina i noho ai na kupana, na makua a me na makamaka i pau aku la i ka make. A ke manao nei, e noho aku pela e like me ko ka Lani hooloihi ana mai i keia hanu nna. Ma ke an'o pili loa i na kanaka nona ka aina, ua maopopo aole hookahi kanaka, aole hookahi alii e aa ana, e haawi aku ma ka hoohui wale ana i kona aina hanau i kulaiwi ai rae kekahi aupuni e. Na ka poe e keia e paipai enai nei—he poe kuleana ole, aka he kolea kauahua wale no i hele mai e imi i ko lakou pomaikai maanei. He mea kamahao, iloko o ko kakou hoopunahele aku i na malihini, e pekuia mai ana no knkou. 1 keia wa, e noonoo kakou no kakou iho, a e makaala no na pukaahele a ka poe e waiho nei i ka moo kaula kahiko, e like ae la me ko keia i puka a maka ae la. Mamua, ua makemake loa ia keia haole e na kanaka Hawaii, a ne he mea la, he hoaloha oia no na Hawaii ponoi, aka, iaia i hapai ai i keia kahua o kona manaoio, ma ke ahiahi o kona wa e hoi aku ai i kona aina hanau, k« manao nei makou, aole he wani makamaka Hawaii iki mamua ona, e aloha aku iaia. E hoi aria oia me ka inoa maikai ole mai a kakou aku. O ka makou e kau leo ikaika aku nei i'ka lehulehu, mai kela a i beia pea o ka aina, e hoolilo pakiko kakou maioko nei, aolee uhauha wale. A noho mai ona Ahaolelo bou, e hoemi mai i na lilo hewahewu i panan&iki. Mai nolae a ae aku i ka hoohui aupuni, ina o ka make ka hoopai no ia mea. Aole o ka emi ana o ke ko-paa no ka wa pokole, o ia ka wa e haawi panaiia aku ai ka aina hanau. He wa e pii ai, a he wa e emi ai na kumukuai o na mea a pau. ' Ua oluolu loa ka Mea nana i hana ia kakou mamuli o ka waihoana i keia Pae Aina ma ke kiko waena o ka Moana Pakipika. He puu hoomaha kakou n» ka poe i loaa i na palapu ma ke alanui holomoana. AoJe e lioliu ka manawa, ke lana neiko makou manao inu ke kanalua ole, a e lilo kakou ke poo o na a wa kalepa o ka Pakipika. J2 hiki mai auanei na laina hooholo mokuahi mai ka Hikioa n i ke Komohana, mai ka Akau a i ka Hema ; a o ka hope loa, me he naea la, e moe ana ka Waea Olelo maluna o ko kakou i nei aina. Na ko kakoa mau waiwai o ke ano poai oluolu akāu, e kono aku i na meaa

pau, e kipa mai, e like no me lakou e kipa mau mai nei. O ka kakou wale no e hana ai, o ke kau i na kanawai like malluna o ka poe Malihini a me na kupa, maluna o na moku komo mai, a o ke kanu nui i na waiwai o na ano a pau loa maloko nei o ka aina. Mai ae iki aku i na kuko ino o ka ake nei e hoohui ia llrakou, aole hoi e oluolu aku ia lakou, a e hoomanao pu hoi, no ka Hawaii no o " Hawaii nei."