Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 9, 1 Malaki 1873 — Ka Mana o ka Papa Pai. [ARTICLE]

Ka Mana o ka Papa Pai.

Ma ka nupepa P. C. Advertiier o ka Poaha aku nei i hala, ua noiia ae ia no na liioo ka Papa Pai Aupumi, a ua wehewehe pu ia ma na huahelu na lilo o ia oihana, no na makahiki eiwa, ua hiki aku ii ka $117.864, oia hoi, ua aneane e $13,000 ke poho i ka makahiki. Eia leekahi o kona inau oianao i kweia mai: 41 Oiai me na ano aupuni e like me ko kakou, he pono e hauwiia i waha'no na Kuhi- J na, e hoakaka mai ai imua o ka lehulehu, i na kahua o ka lakou lawela.we nna, a p ke pale ana aku, a o ka wehewehe ana paha no; ia mea, aka, ke kue nei makou i ke ano o I ka mulamaia ana itio nei, niamuli o ka lawelawe ponoi ana o ke aupuni ma na hana e ae o ke Pai Palapala, e kue mai ana i ka hai:ia o ia ano, a kekahi poe e ae e imi ana i ko lakou ola ina ke Pai Palapaln. Ke paa nei makou ma keia kumu me ke akaka loa, a hiki ole ke hooleia mai—oia hoi, me he mea la he mana hiki no i ke aupuni ke lawelawe i na ano hana e ae, me na dala o ke aupuni, e laa ke kukulu hale kuai mea ai, hale kuai lole, mahiko, hale kainana, a hana e ae o ia uno, mu ke ano kue maoli mai i ka poe e imi ana i ko lakou mau ola ma liamau oihana, e like me lakou i hoohana iho nei i ka Papa Pai Aupuni, ma ke ano o | ka malamaia ana iho nei o ka Hale Pai Aupuni, mai ka 1864 mai." Ua ike iho no hoi inakou, ua hoolaha akea ae nei ke Kuhina Kalaiaina, e hooiimalimaia aku ana ka Papa Pai Aupuni, i ka poe e makemake mai ana e lawelawe ma ia oihana, a ine be mea ila, e lilo io ae ana i kekahi poe e ia Hale Pai, a na lakou e hana aku malalo o ko lakou mau lilo ponoi. Ma kela nupepa hookahi no maluna ae, ua I ike iho makou, elua mau kukulu manao hoo-1 hui aupuni aku in Hawaii nei me Amerika i Huipuia. Hookahi e apono ana i ka hoohui aku, a hookahi e kue ana. O ka palapala a ko oukou mea kakau ma ke Kuokoa o keia la„ oia auanei na anonui o ka palapala iloko o ka nupepa haole e kue mai nei. Ua apono no ia manao ii ke Kuikahi Panai Like, ke ae ia nae, e dute ia na waiwni ponoi o loko nei, mamua o ka lawe ia ana aku i Amerilca Huipuia, i mea e pani ai i ke poho, ma ka hoopau loa ana ae i na dute maluna o na waiwai o Amerika, e hookomoia mai ai iloko nei ma ke Kuikahi Panai Like e koi ia nei. Ua puka aʻe nei he wahi nupepa hou uuku nona ka inoa kanaka, Nu Hou, i hooponoponoia e Kipikona, i noho mua ai ma Lanai i ka hanai hipa. Ke hooia mai nei oia, e noonoo pono ia ana na mea nui e pili ana i ka pomaikai o ka Lahui Hawaii. O kona helu mua, ua piha i na mea heluhelu, aole nae he ekemu nui ma mea pili i ke aupuni. Ua kuhihewa nae paha ia ma kona Helu mua, no kekahi hunahuna ana i lawe aku ai. No ka mea, ke olelo nei oia, ua hoahewa aku makou i ke Kuhina o ko na aina e, no kona lilo nui ma ka hana Banako. Aohe a makou olelo pela, aole no hoi i kapa inoa ia. lna he makemake ko ka Nu Hou e lawe aku i na mea o ke Kuokoa, he pono ia e lawe pololei, aole ka hookomo wale iho i kekahi mau huaolelo e ae. Ke namu hou mai nei no hoi ua wahi Nu Hou la, no kekahi palapala i hoopukaia iloko o ka nupepa haole, e kue ana i ka hoohui aupuni, penei kana olelo: "Aole hookahi kanaka maoli i loaa he mahiko, aole hookahi i loaa he moku, aole hookahi he wahi dnaa, aole hookahi i noho mana maluna o kekahi poe hui, e ioaa mai ai la mai ka hana mahiai, ke kalepa a loaa ke dala no ke aupuni." Heaha keia ? He oiaio anei ? Aole! Aole anei i ike ka Luna Hooponopono o ka Nu Hou, o na kanaka'Hawaii o Kohala a me ko Lahuma, ke paeli a ke hoolu ko nei, a o ke* kahi poe o lakou, he mau pa holoholona liu a me bipi, a o kekahi o lakou, ua loaa he moku, a ke kokua like nei i ka oihana mahiai a kalepa o leeia pae aina? Mai hoike ?rahahee ia no na mea e pili ana i ka lahui ana e noho nei. Aia hoi ma Ut\ nupepa haole o ke aupuni, he manao ma m& mea inahiai o kein pae aina a me na kuemi hope ann o na komukuai tialuna o ke ko-paa, laiki, malakeke, kofe t pulu a me na waiwai e ae, e kuaiia nei no ke kumukuai wale no i loaa mai pi i lie kuu.i mua ana no ka hooulu ana. Ke olelo nei in manao, o na kumakuai o na waiiwai e h.oouluia nei mai kela a i keia makahiki, ua haahaa loa, a no ia mea, aohe kumu e hoeueu ole ia mai a:i kakou. Aka, he pemo no tiae e hoolilo pakiko kakou, e haoa ime ka hoopono, a e hooulu e like ka nui rtie ka hu ki ia kakou, roa kahi lilo pananaiki. Pela (; hiki ai ia kakou ke malama i keia wa paloalaki, a hiki i ka wa e pii hou ai na lleumukuai. E olelo ana Ihoi i na haole no ka ulana ana i mau eke ko-paano knkou ponoi, e iike me ka makoo i hai aku ai i kela hebedoma. No ka mea, ina e lako ana ia mau eke maanei, alail», e koe ana be mau tausapi data

maluna o ka aina nei, he oi aku ia mamua 0 ka hoouna ana aku i na eke o na aina e, me ka hoolilo pu aku o na daln. Ke hoike mai nei no ia nupepa, no ka lona lin» o kekahi mea hana e hoolilo ai ina lau paka ineino i mau paka-kika a paka-nau maikai loa. Ua hoouna mai nei kekahi poe 1 mea hana oia ano, aka v aohe nae i haawi aku nei ke aupuni. ina e hiki ana i keia mea hana maikai ke hookomoia mai ianei, i mea e hooliloia ai ko kakou mau paka i mea makemake nui ia, alaila, e-hiki auanei ke) hoopaa ia maloko nei, 'he hapalua miliona dala, mamua o ke kii ana aku iwaho, me ka lawe pu aku ike dala ia mau aina. O keia paha auanei ka hana a kanaka e makemake ai. Ke hoike hou mai nei no ia nupepa, he lawe loa ia aku koe o na pake paahana i Enelani, e hoohanaia ai ma na iua eli lanahu, ma na wahi hoi o na paahana i hoonele ia i ka hona.no ka hoopii loa i na uku la. Ma Amprika Huipuia, ke holo mua nei na ( paahana pake ma na hana humuhumu kamaa a me na hana e ae, a nolaila, ke makemake nui ia mai nei na paahana pake e hele nui aku ilaila. Ke makeimakeia nei na paahana pake ma na wahi a pau o Amenka Huipuia a me Europa, e hana ma na h(*le hana pulupulu a hulu hipa.