Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 3, 18 January 1873 — Kumumanao. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Kumumanao.

O na Kula Kaikamahine, he punana anet ia e loaa ai na makh ahine n&na e hoou• lu hou i keia Lahui ?

tn»laiia»Vu ■ ka> hanohanou i ka I h&i ana aku i mua o oukou i ka haina o ke> ia ninau pili lahui, ka mea a kakou e hiipoi maila ni nei, i ole ai e hooko ia na hooiloilo hoonaukiuki ana i ko kakou noonoo maikai ana, a ka poe e kapu ana ia lakou, he poe kuhikuhi-puuooe a kilo lahui hoi. A nolaila, ua ulu mai keia ninau, no ka lehulehu ana-mni o ua poe la, e puana leo nui ana, a e hoolaha akea aha hoi, " Emi ana keia lahui a nalowale." Aua waiho mokaki nui ae i na kumu a lakoui i manao ai e emi keia lahui, a ua ahuwale la i mua o ko lakou mau maka, a i mua hoi o ke ao holookoa, a me he mea la, ua like ko kakou lahui imua o ko lakou mau maka me he hokuweiowelo la i maalo ae īmua o ko kakou maii maka, a nalowale aku, aka nae, ika hnomaopopo ana o kn mea nana e hai aku i ka haina o keia ninau, aole no i like ko kakou lahui me ka hokuwalowelo, aka, ualike no ia me ka mahina piha konane i k& po o Mohalu, e emi aku ana, a he mea no nae e nui hou ae ai a like ime mamua, pela no ko kakou lahui. He oiaio no ka emi ana, aka, aole nae e nalo, ke malama pono ia ka mea a pau e pili, ana i ka haina o keia ninau, he pono e hooponopono hou ia ka ninau. O nei Kula I Kaikamahine, he punana anei ia e loaa ai na makuahine nanai e hooulu i keia lahui? Ae, he nui na kumu nana e hooia a e hoomaopopo lea mai ai ia kakou, e loaa ana he mau makuahine nana e hooulu i keia lahui maloko o na Kula Kaikamahine, eiai paha kekahi m&u kumu.

1. He punana ia e malama pono in ai na Kaikamahine, a mau ka maluhia, o kekahi mea paha ia i manao ole ia e na makua mea keiki, o ka maluhia 0 na Kaikamahine, aole i manao na makua, he mea nul ka maluhia, a no ia mea, oa ae wale aku na makna i ka lako* mau keiki e heie wale ma o a maanei e like me ka iini a ko lakou puuwai, a ke koi-i koi a ka makemake e loku ana i ka iwihilo o Puukapele, a no keia ae wale ana, o ka haulehia no ia o ke keiki iloko o na apona a ka hoohaumia, a me ka hoowalewale, a o ka wawahiia no ia o ka maluhiia o ke keiki a lilo i inoa in« a pelapela imua o ke ao holookoa, a imua hoi o ke Akua.'a oia poe no ka haj>a nuii o na haumana i kapaia, " Na haumann a Makipine," i kapa laula ia hoi, " Na wahioe hookamakama," a o lakou no kekahi o ca loa mimilo e ume neii i keia lahui iialo i ka lua meki o ka make mau, aloha ino. Eia nae hoi, ke ake nei kakou e Joaa i wahi e loaa mai iii na makuahine naoa e hoouiu i keia Uhui, ma ka ninau ana, ua ae aku an o na IKula Kaikamahine ka punaoa e loaa mai ai na makuahine, malallai no hoi e malamuia'i ka muluhia o na Kaikamahine, no ka mea, o k& makemake no ia i kakaki ia ai na Kula Kaikamahine, i loaa ai kahi e

hoomalu pono m ai ko lakou maluhia, a malama ia a hiki i tfa wa e loaa ai ke Lino kanaka makua, a ioua hoi ke kane, o ka pau no in o ka pilikini, uole o ka noho wale iho no a lilo i ka lalnu, a loaa na olelo e lohe pinepihe ia nei, a ua poe nei e hooilnilo mai nei. 2. He punana ia e ao pnno ia ni na Kaikamnhine i n;i mea kupono. O kekahi paha keia o na enea i hoomaopopo ole ia e ka lehulehu o na niakua mea keiki o kuu lnhui holookoa. Oke ao pono ana, uo ka meo, ua manao nn rkakua, o ke ao ana uku i na keiki i na hana ku i ka pono ole, e hoowahawahaia'i o na lahui naauao o ka honua a puni, e loaa ka llula e heiu m a— " Niniu Molokai Poc|hT Lanai Aeha Molokini." Ua manao laUou, ua maikai iho laa " nani kela, hulali ka hao," aka, aole nae pela ke ao ana e lilo ai na Kaikaniahine a kakou i mau kumulau hooulu lahui, aka. aia a hookomo ia na Kaikamahine a kakou iloko o na Kula Kaikamahine, alaila, e loaa auanei na ao pono ana mai laila mai, ilaila hoi e kuhikuhi ia mai ai he hewa kela, a he pone keia. 3. He punanu ia e ao ia mai ai i ke ano o ka noho'na kanuka niakua. Ua manao ka hapa nui o ka luhui o kakou e noho mai nei aia no a kau ka hulu kanaka makua, alaila, o ke kanaka makua iho la no ia, aka, aole nae oia ka oiaio, aia ma kana mau hana, i na paha, he op opio, a o kana mau hana, he mau hana & ke kanaka makua, alaila, e kapaia aku auanei oia he kanaka makua, he mea pohihihi nae ia ke ole e loaa i mau Kula Kaikamahine, no ka mea, i ka hoomaopopo ana i kuu le.hui, aole i lot|t iki ia lakou keia mea e kartiailfofa nei, i ka nana ana mawaena o ka hapa nui o ka poe i mareia, aole lakou iao pono ia, ua ike ia ko lakou hoolalau ana ma o a maanei, a haalele kahi puali wahine i kahi pauku kane, a pa no ka waha i na huaolelo hoonaukiuki, e like me keia, — "• Aole ke alo-kae o ko ko ha i ke kone i ka i-kai ki ki li Aia ke alo- kae ko ko ha 1 ke kane manua-kae a ka ka hi." A i ka lohe ana o kahi kane, o ka pii kai no ia, a hoolale naai a ka ui, hookahi kumu o keia, o ke ao pono ole ia, ina paha ua ao pono ia, aoie paha e ike nuiia ia mea iwaena o ka lahui o Hawaii nei, aole nae au e kamailio ana, me ka manao ua maemae i ke kai, ka pua o ka hala, ka poe a pau loa i ao ia, aole pela, aka, ua haule pu no kekahi poe ia halau hookahi, kakeikahi wale nae o lakou. 4. He punana ia e ao la mai ai ka pono Karistiano. O keia paha ka hoike oi aku e hoomaopopo liea mai ana, he oinio loaa mai ana he mnu makua nana e hooulu i keia lahui maloko ona Kula Kaikamahine ke komo iloko o Ika ikoi o ko iakou puuwai no keia mea, no Ika mea, noloko mai o ka poe e hoonaauao ia ma ke ano Karistiano, e loaa ai he anoano kupono e uio a e ohaha ai keia iahui. iko einna ana ina makua o kakou | ma ka pono, na ike akaka lea ia he lehuiehu lloa lakou. iko lakou haalele ana aku iko | lakou home, «i heie mai i Hawaii nei, ua ike kakou, elua wale no, aka, i ka noho ana maanei, lehulehu wale lakou. Nolaila. mn keia mau kumu i ho&kakaia, a me na kumu aku no hoi i koe, he oiaio loa e ioaa ana na «nakua nana e hooulu i keia iahui, a e loaa ana n® hoi keia mau ano, 1, he ano oiuoiu, 2, he ano akahai a haahaa, 3, he ano aloha oiaio, 4, he ano Kariati»no a hoopono hoi. A mamuli o keia inau mea a pau e pono ai, a e hilinai nuiia ai keia lahui, nolaila, ke paipaiia mai nei kakou e o'u maa hoa iloko o ka iuhi, a me ka inea, o oa hana hoonaauao e liio i mau lonapaipai, a hooikaika, e kukulu ia i mau Kula Kaikamahine ma ko kakou mau mokopuni. Enock S. Timotbo. Kaipuhaa Schooi, lan. 6 1873.