Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 52, 28 Kekemapa 1872 — Eia ka oiaio a me ka pololei maoli! O Ke Keiki Alii Ka Mea Kiekie, William C. Lunalilo KA MOI, A OIA NO KE NOHO MA KA Noho Alii a me ka Lei Kalaunu o ke Aupuni. [ARTICLE]

Eia ka oiaio a me ka pololei maoli! O Ke Keiki Alii Ka Mea Kiekie, William C. Lunalilo KA MOI, A OIA NO KE NOHO MA KA Noho Alii a me ka Lei Kalaunu o ke Aupuni.

Na Kauakahiakaola. ] E kulou mai e na Lani, e lialiu mai lioi , e ka honua, a e hooiohe mai hoi e ka Luhui hoiookoo, (i O ke Keiki Alīi ku Mea Kiekie Wiliiaui C. Lunulilo no ka Moi! ! Eia na kumu e nounoo ai ka lahui, a e hooho iike ae ai na ieo iiuna o ka lewaaiani, E olu ka Moi 1 E ela ka Moi!! £ : oia ka Moi Ke Keiki Aiii Ka Mea Kie- < kie Wilham C. Lunaiiio i ke Akua. O ke 1 kauoha mua a me ke kauoha hope. i Akahi—He Moiwahine ke aupuni. I ka make ana o Kamehameha 1., ma Ka- ' makahonu, Kaiiua, Hawaīi» ma ka ia 8 o Mei 1819, ua hooiii aku o Kamehameha L, i ke aupuoi maluon o Kaahumaou, 1 a na Kaahuioanu i hooili eiku i ke aupu* ni no kana hanai Liholiho. Aka, elua , mana aupuni i ke au o* Lihoiiho; o ka , mo'a o ke aupuni ko Liholiho, a o ka iwi i 0 ka aioa ko Kaahumaiou. Nolaila, ua l lilo keia Moi o Liholiho, he Moi lioa ole, a ua nele kona poe alii a me kana poe punahele i ka aina ole, a oia no ke kumu 1 holo ai o Lihoiiho a malie n»a fierita> , oia. I ka holo aiia o Lihoiiho ma BeHtafiia, , i ka M. H. 1823, ua lauie oo o Kaaho* mauu i ke nupuni ma kona liipa, a o oa aiii, mahope mai ooa. A lulai 1825, ma Honuakaha, Honoiuiu, Ouhu, ua hooiii aku o Kaahumaoo i ke aupuni maiuna o Kaoikeaouii. A i ke au o Kauikeaoaii, elua no mana, o ka mij>||J|o Kauikeaoulī, a o ka iwi o ka aioa ho Kaahomana. 1 A anle o Kaahumaou i ka M. H. 1832, hlo o Kioao a met ,Eel[i»laohi i paoiiiakahaka no Kaahomaoeu O kioi Kohioa Nai, a iia Kinau īi haawi i iia ai- ( •a kaawale o Oaho, a aa KekaolooM i , |baawi i ka mokopooi o Moiokai oo Kao*

! ; « 00, ko aV |a* flotaila,<lirf h ko ka Kaupae"ksinak«.t^_ 0 na kaikamahine la a Ki>hethei*»al*e, ®! ko Kaahumanu kaikaina, mai ka puhaka: mai o Nanmhana. Eia ka oinao ; a noho Aoi o Alekanedero Lihoiiho a me Lota Kamehameha,' na moopuna a Kaahumanu, a pehea hoi ke Keiiki Alii Wiiiiam C. Lunahlo ? Oia ! no ka Moi ! ? Alua—O Kekauiuohi ka mua, a o Ki-| nau k« hope, mai ka houpo paa a mai ka | puhaka inai o Kaheiheimaiia. ke kaikaina o Kaahumanu—a noho Moi hoi ka : Kinau mau keiki no keaupuni, pehea ka I hoi ka Kekauhiohi keiki, keia moopuna ; a Kaahumanu ? O ke Keiki Aiii ka Mea | Kiekie Williain C. Lunaiiio no ka Moi! | Akoui — E noonoo ka iahui hoiooKOa iij ka Haiolelo Alii ano nui a ka Moi Aie - kanedero Liholiho, i ka la II o lanuari, 1 ka M. H. 1855, ma ka iuakini o Kawaialiao, i kona hi i noho ai ma ka Noho Moi o ke Aupuni ; a penei kana : " I kn inake ana o ka Moi Kauikeaouii, ua pau ke aupuni akua, ua hoi mai ke aupuni in makou pa 'Lii." Heaha ke ano ? He makee alii ko Kaahumanu, i noho Moi ai o Liholiho a me Kauikeaouii, no ka mea, o na'lii i loaa mailoko mai o Kekuiapoiwa Nui me Kekaulike, he ohana alii akua ; aka, o Kaahumanu, he ohana no hoi oia na Kekauiiike, lie poe enemi lakou no ko Kamehamehni aupuni, aoie i eha ka iii o ko iakou poe kupuna. I ka noho Moi ait»~o A. Liholiho a me L. Kamehameha, o lauei na moopuna a ka poe nana i kukulu ke aupuni hui mai Hawaii a Kauai, a i eha hoi na ili. O A. Liholiho, L. Kamehameha a me ke Keiki Alii Ka Mea Kiekie W. C. Lunolilo, o iakou no na moopuna a ka Aamakualenalena, fKeeaumoku) a pela no hoi e pili aku ai ke aupuni i na mamo a ka poe nana i nai u i eha na iii, a i mohai ia iakou iho no ke kukuiu ana i ke aupuni no iakou iho a no ka iakou mea i hookiekie aku ai, e noho ma ka Noho Alii, oia o Kamehameha, a pela hoi ka piii ana mai nei o ke aupuni i ka lakou poe mamo. Ov\ai ka poe nana i nai ? O Keeaumoku, Kameeiamoku, Kamanawa, K<eaweaheuiu a me na kaikaina o Kamehameha. A noho Moi o A. Lih#liho me L. Kapuai\va kona mau kaiUaina, pehea ke Keiki Alii Lunaiiio, oia no ka Moi. Aha.—Ke olelo mai *nei oaleou no ko Pauii Kaolioku kulana, owau no kekahi e ninau aku i ke kahua kaua i Mokuohai, ihea 0 Pauli Kaolioku, i Hapuu i Kauaawai Laupahoehoe mua a me ka hope, i Kepaniwai 1 lao, i Koapapaa i Hamakua, ihea o Pauli Kaoiioku, aole loa i ikeia, hoouna o Kamehameha ia Kaiana a Ahauia ke keiki a Keawe, e hele e kaua me Keaoua Kuahouia i Kau, hoouka ke kaua i Kalae i Naohulehua, i P'ueouhe, i Puaikokoki ma Puna, ihea o Paali Kaolioku, aoie i ikeia, he pu kaen, he Alihikaua o Kaolioku no Keaooa, a o Keaoua kana i hooikaika'i a i mobai ai >a ia iho oo ka noho Moi o Keaaoa, a be enemi e koe ana ia Kamehameha, aka, no ka make ina o kona H«ku„ oa iawe pio ola o Kamehaeoeha ia Kaoliokei ma i Kawnihae. Olelo Ao. E na 'Lii oa pua 'Lāi, e na moopunii haoai a Kaahumaoo a me Kioau, e lokahi oukeo a pau, e hooalii Moi i ka aaoopona hook»hi a Kaahonaeo, ki imi hale o oa ohaoa Aiii a pao i hala ako 1«. £ ou K4 Moi u Msa Kiiku WiL'iLuu C. Lokaloo I KE Asoa. S. M. Kiiuuu. Kakaolelo kaulaoa.