Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 52, 28 Kekemapa 1872 — Halawai Makaainana Nui. [ARTICLE]

Halawai Makaainana Nui.

Ma ka hora 7J ahiahi Poaha, Dec. 26, ufl malamaia he haiawai makaainaua o na Hawaii imdotTa me'fia hraole kupa£i hele a piha kuineUi. maioko o ka luakini o Kaumakapili. Akahi wale no halawaii ana i ikeia aku ai ka akoakoa pau loa ana rnai o ka poe koikoii c na haole a nie na Hawaii. Ua manaoin, aole e emi pokole i ke tausani na kanaka i komo mai. 1 ka hiki ana i ka manawa, ma hoemaluia ka Hale e S. B. Dole, Esq., a ua heluhelu kokeia mai ka olelo hoolaha hnlawai mnkaninana o ia po, mainuli o ke l;uh?a a kekahi poe i kakou inoa. Kohoin o S. G. Wailn E?q., i Peresidena ; Haie L. Sheldon, maheleolelo ; J. Moanauli, Esq., a me W. W. Holo-opio na Hope Pere« sidena ; J. D. Halai u me F. L. Clarke, ( i mau kakauolelo. Mahope o ka hoomaluia ana o ka hale e ka Peresidena, ua waiho mai o Hon. Mr. Alapaki i keia mau olelo hooholo malalo iho, a ua hooholoia : Oiaī—Ma ka make «na o Ka Moi Kame« hameha V. me ke koho ole a hoolaha ole i kona hooilinn, ua hakahaka ka noho alii, a o ke koho ana i pani no ia hnkahaka e like nie ke kanawai aia malunei o ka Ahaolelo ; a Oiai—O na Lunamakaainana e noho nei i keia wa, me ka ike ole īa o ka hana nui a lakou i kaheaia mai nei mamuli o ka Uwe ana aku o ke Akua Mnna Loa i ka Moi. uta lilo i mea nui ko lakou akoakoa ana mai ma ke ano Elele o ka Lahci e hoike i ka mnkemake iokahi no ka Moi; a Oiai—Ua kahea rni»i nei Ka Mea Kiekie Ke Alii W. C. Lunaiilo ma ka Olelo Hooluha akea, e noi ana i na kane a pau o ke aupuni, e hoike i ko lakou manao keakea ole ia no ke koho ana i Moi ma ke ano pani no Kamehameha V. ma ka. ia 1 o lanuari 1813, no ia mea e Hooholoia—O makou o na makaamana o Honolulu. Apana o Kona, Oahu, ma ka halawai oni i nkoakoa, ke hooiaio aku nei i k« pono o ka olelo i hoikeia malona, a ke noi aku oei i na kaoe a pau e noho ana roa Hn» nolulu, Apana o Koaa, Oahu, e hoike ia lakou iho ma ke koho balota i ka la 1 b lanoari 1873, t ka lakoa Moi i makemake ai mik ke ano panihakahaka no Kamehameha V. Hoohol^ia—E kohoia i Komite I)miku< mamakolu maiwaena ae o na haole a ine nii kanaka Hawaii o na makaainana ma kein haluwai, ma ke ano komite o na makaaina> na ; a o na inoa mua eha o ia oiio hoa, ko huiīa elua haole a roe eloa kanaka Hawaii, e noho i mau lona nann no ke koho baloU, me ka mnna, e wae le i wabi e balota ai a v hana ako no na mea kupono, e iike me kn hiki, i kokolu paa ia ka hoikeaoa piha a kuokna o lto na makaainana makemakema ke> ia apana. Koho pakabita na laia o ke Komile 13 oa» na e hoopooopono ke kobo baiota penei; J . Moanaoli, G. W. Pilipo, S. G. Waila, H 34. Wini, J. Kahai, J. U. Kawainoi, A. Ka« laaH« J. IS. Kapena, W. Pinehaka Wood, E. P. Adama, P. C. Jones, W. W. Holo, Kimo Mekane. i- Koi mai #Jlr. Keo Kaaka, oiai, ua makemake aa i ka onkoo liana, aka ua komo Impe mai aa a k>be ibo nei* n» kob«taao kek»bi e na Komite 13. Ma kofa a&o hei

iu&amakaamana, he pono e hookau mai ia'u. Ae ia, s la kolioia o Kimo Fe!eksne ma la . wtb«. , Waiho mai o Mr. Dale be olelo hooholo, a kam&iiio naī co ka pono o kana oielo hooholia. AOiie oia i Uwi* ika uiana ma ooa illo, aka «n waiho muti oia i ka iahui na lako« e kobo i Moi. Aoie i ikeia keia hana 8» ka nooielo o Haw*it nei, ko kakou, r.a 1 makaaioaiia, koho aka i Moi. 1 £ia maialo iho ka oieio hooholo ma ke aao B«ti. e hoapono aka ana ka lahui i km hoihoiia mai o ke knmukanawai o ko Hawaii Pae Aina. e fik* ine kana hoohiki. Noi mai o Mr. Kekukahiko e kap«e i kn hoaoleio " panihakahaka/ 1 He Moi keia na ka hhoi i koho. Nohila ikn Mcm i make aku nei pau ka inoa Kamehameha, a ina e noho m&i keia Blo<« e kapa o Luoalilo l. Kue roai o Mr. Gelma ike noi. Ninauia ka hooioli a hauie. Kamailio mai o Alr. Alapaki, eia au maa» Bei e ake ana e ao ia mai e ka poe nana i koho ma ko'u ano lueamakaainana. He nui aku kana mau olelo waiwai. iNinau mai o Mr. Williams o ke Kumukanawai hea la keia. Pane mai o Mr. P. C. lones hookahi wale no Kumukanawai. Ku mai o Mr. Gelirm a ninau mai, auhea !a na makamaka oke Kumukanawai o 1564, e hele mai imua e kamaiiio ai. {He hehihehi nui ana.) Noi mai o Mr. Piiipo, a kokuaia o kaj\ie i ka hapa hope o kn oleio hooholo, no ka mea he hanaia na ka lahui. Maiia paha e kahea mai ana ka Moi hou i ahaolelo a na iakou ia hana. Ku mai o Mr. Dole a wehewehe mai i ke ano o ka oieio hoohoio me ka oieio mai ua kuhihewa paha ka mea nana ke noi. O keia olelo hoohole e hoike ana. ia i ko kakou mahaio i kana hoohiki i waiho e mai nei. Kahea mai ka Peresidena i na he mea manao kekahi i ka oieio hooholo ua haawiia he wa nona e kamaiiio ai, no ka mea aole o'u makemake e ioheia mai i ka la apopo ua paniia na kamaiiio ana ma keia halawai, Hooholoia me ku lokahi. Waiho inai o Mr. Wini he oleio hooholo me keknhi mau hoakaka i makeinake ioa ia, a penel ir& oieio hooholo^ E hooholoia, £ao kaJtou na maknnikana ano i ko kakou mau lunamakaainaka e hele ana i ka Ahaoielo, e koho no ke Keiki Aiii Wiiiiam C. Lunaiiio waie no, aoie no kekahi mea e ae. Ua kokuaia mai e ko ka hale a paU, a ua hoohoio iokahiia me na ieo kue oie. Kama:lio inui o Mr. Wini, ua iiaiiat* mai au, oiui e hiiia ana ke Keiki Aiii LunaUloi t ka wa uu|fu, a e iaweia ana e bapetizo ia ? Kev. H. Binamu, ka hikimua ona misionari Pae Aina,*"~ua'ninartj mai ia%ke kahunapuie, " Owai ka inoa o keia keiki ?" £ane aku ka nMlhiakane : O " Wiiiama C. Kanaina." 14 Aoie ia oka inoa o ka'u keiki," wahi nke Kekauluohi. 41 Oianei ke Alii Kiekie ioa maiuna o na Aiii a pau o Hawaii nei, a no ia mea, kekapa nei au i kona inoa Lunalilo," oia hoi, kiekie maluna o na moa a pau. Ua hahai koke mai ia na keekeehi no ka olioii i keia mooieio, a ua kuku ne ke anaina me ka wiliwili ana i na papaie a ine na hainaka. Ma ke noi, ua hoopanee ka llaie me ka leo paia pu mai o a o, i ekoiu huro no ka Moi hou, ke Keiki Alii W. C. Lunaiilo.