Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 45, 11 Nowemapa 1871 — Ka E. i ana ia Ierusalema. [ARTICLE]
Ka E. i ana ia Ierusalema.
O ka loaa ana o kahi o ke kulanakauhale 0 lerusalema i ku ni, inamuli o ka eli ana a kekahi poe BeriCania, me ka nele i ka ike ole iloko o na mukahiki ekolu, a mahope loan iho, me ke paonioni me na keakea a ka lahui o Tureke. he mea la e olioli ai. I haa- j wina na kakou e ike ai i ka naaupo o keia lahui, e ike no knkou malalo iho : ikawa | e hoomaka ana o Kapena Warena e eli,_hiki mai (a ka Paeha o lerusalema, (Ka Mea Nui) he kanaka akamai i ke kaua, a olelo mai la, he mea makehewa ka eli ana no na mea o ke kuianakauhale Hemoleie. Ua luwa ka ike no ia kulanakauhale mai ka na Mahomeda hoike mai. Wahi ana, o Sakaru, ka pohaku laa, aia ke kau la maluna o ka piko o na lau pnma, a mai ke kumu ae o ia, e pipii ae ai na muliwai a pau. O kekomoana aku iloko o kana hana, he mea maopopo, he hoomauhala oia no ke ahulau maewaewa. Aole nae i hooloheia kela. Ua kukuluia o lerusalema ma ka lapa pohaku, oia hoi ka iwi kuamoo o Palesetine. Ua hui wale no laua ma na ala mauna naele. oke kulana, he oolea umoli. I keia mannwa, ua poaiia oia e k& pa pohaku i kapili paaia. He elima o kona mau puka komo nui o ka pa, i hamama ; a elima i paniia. O lakou a pnn. he kahiko wa'* "«• Mnluna o ka mauna o Moria, he wahi akea 1 hele a pili ka waiho ana o nu laau a me na laau oliva, a ua puni oia me ka nanaina nani loa paha o ke ao nei. iwaenakonu o keia ili, e oku ae ana o Sal<ara, ka halepule Mahomeda, me kona nani pau ole. O keia halepule (Mahomeda, ua kapa aku na Karistiano, he »• Wahi Hemolele." Aia no maluna o ia ili, e ku pu ona ka luakini o Solomona ame ka Herode i kukulu ai. Ona nla e hiki aku ai a me kahi i ku ai, ua pau i ka nalowale ina hanauna i hala aku nei. Ua pili pu aku anei ka luakini o Solomona me " Kahi Hemolele?" U« kouio pu anei ia ma ke kuea o eono haneri kapuai ma ke kihi Komohana Hema ? A i ole, ua kukuluia anei ia ma kekahi wahi e ae, ma kahi e jke ia nei he akea ? He mea maopopo, oke Stoa Basilica i kukuluia ai e Herode aia ma ka pa ma ka hema.
Maloko mai o Kahi Hemolele a inalalo iho hoi o ka papa ooleo, ua manaoia, he mau lua w»i mapuna. Aoie nae oia ka oiaio. O ka mauoa a pau, ua kupaeliia me na iua wai he lehulehu i hoonoho papaia ka pohaku, a maioko olaila ka wai e hookaheia mai ai mai ka Punawai inai o Solornona e kokoke la i Belelehema, e hoahu ai. O keia mau iua wai, ua hoohuiia ma ka okioki ana i mau nuwai e kahe aku ai maloko o na pohaku paa. Ina e pihat kekahi, alaila, kahe aku ana i kekahi. Pela e kahe ai a pau na lua wai i ka piha a hiki i Kederona. O kekahi o keia mau lua wai, he elua miliona galapi, alaila piha. Ina e pau na lua wai i ka piha, aole e emi ka nui malalo o ka umi miliona galani. Me keia mau hana nui o ka hoolawa ana i ke kulanaknuhale i malamaia ai me ka lilo ku i ka wa ole. O ka lua o ria mea nui mai Kahi Hemolele ae, oia ka Halepule mai ka llina Hemolele i oleloia ai aia inaloko o ia ilina ka lua kupapau o ko kakou Haku. Ke ku la ma kahi i kapaia, ka hapaha Karistiano oke kulanakauhale, a he mamao iki aku mai kahi Hemolele. 0 kabi i kuoiaioai o ka llioa Hemolele, he mea hoopaapaa nuiia i na hanauna a pau. Aohe no i pau iki a hiki mai i keia wa, aka nae, ke pii mai nei na ike e hiki ai ke hnoholoia kona hopena. 1 ka wa i kauia ai k«i Haku ma ke Kea, ua lokahi ka manao o na meta pnu, ua kaouia ko kakou Haku mawaho o ka pa. O kahi e kuhikuhiia nei, eia no iloko o lakou. Ua wehewehe mau ia keia ma ke ano, mahope iho o ko Constanatine kukulu ena i ka " halepuie o ke ala hou ana," ua inahuahua ae ke kuiana* kauhale a ua hoopuniia. Ke manao nei hoi kekahi poe, o ke kulnna i ikeia i keia wa pe]a no ia inai mua mai, a aia no la ka llioa nm kahi e ae. He elua wale no kumu e maopopo ai, o ka ikeia ae o ka pa kahiko e hoopuni ana i ke kulanakauhale; a o ka lua, ke
ala e hiki aku ai. No ka loaa ole oka pa, nolaila aole maopopo. He kanakolu paha n oi ae makahik» i hala aku nei, ua manaoioo Frof. £dewada Ko* binasoaa, ua loaa iaia na maa o ka pio o ke alahaka e hele pololei ai mai ka iuakini aku o Ziona. He nui ka hoopanpaa no keia, aka, ua pau ka hoopaapaa ana i keia wa a ua oiaio kana ike, mamuli o ka Kapena Warena hooiaio ana mai nei. Nolaila, ua loaa he ki e wehe ai i kekahi mau mea huna o lerusalema.