Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 41, 14 October 1871 — Na hiohiona o ka aina Waimanalo. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Na hiohiona o ka aina Waimanalo.

Eia no ke waiho nei ka aina o Waimanalo nei, ma ka aoao Hikina Hema o ka mokupuni o Oahu nei, e huli ana konn alo i ka Hikina, i kahi a ka la e puka mai ai. Ua hoopuniia keia aina e na pa kiekie ma na aoao ekolu, a ma kona aoao Hikina, ka moana kai lipolipo; a makai aku, iloko o ka moana, he mau puu ekolu, i hiki aku ko iakou kiekie pakahi i ka 300, a i ka 400 a me ka 500 kapuai. O ka ili o keia aina, he ponaha kula papu, e uhiia ana e na eka ili aina kuea, i aneane aku i ka 3,000. Ao ka ona nona keia aina, o Thomas Cummins a me kana keiki John A. Cummins.

Ma ka aoao Komohana Akau o keia aina, na puu kaulana o Olomana, Ahiki a me Pakui, i hiki aku ke kiekie i ka 900 950 ame 1000 kapuai. He mau puu kaua ia i ka wa kahiko.

Ke moe nei ka muliwai o Puha, aneane ekolu hapaha mile ka loa. A ma kona aoao akau, ka pali o Puahia me kona mau lau lipolipo o ka wao. Ma ka welau o keia pali, keana i hanau ai o Keliikuhiau, ke kanaka i hanau, a nui, a elemakule, a make no i ka fa hookahi. Malalo iho, ka ea-maia a "Palila i ai ai a ana, A maluna aku,elua lua pele. Ma kekahi o keia mau lua, kahi i noho ai o Waka me Punaaikoae, a holo ai o Punaaikoae i Hawaii, i o Pele la, a pakele i ka make ia Kalamainuu, (o Waka no ia). A makai ae, ke ana o Hinale, ke kaikunane o Kalamainuu, ka mea nana i hoomahuka ia Punaaikoae. A ma kapa mai o ka muliwai, ke kapuahi oopu a Luhia i olelo ai, u Ma ka apua ke ola e na pokii.?' O ka nui o na kanaka ma keia aina, aneane 180. O na haumana kula he 30. O ka hapa nui o na hale o keia aina, he 30 a oi aku, a ke emi iho nei na hale pili e nalo. A ma kekahi o na hale, ua loaa na wati kiai hale. A ke ala nui mai nei na kanaka o keia aina i ka noho'na maemae ; o kā hua no ia a ka pono Kristiano e hoohua ae la. O ka nui o na hoahanau ma keia ekalesia, ua 100 a oi aku. O ke ola o ko

lakou Kahu Ekulesia a lakou i honholo hou iho nei, he $200. no ka mnkuhiki. Un paa iho nei ka halelauu no ko lakou Kahu, he 30 kapuni ka loa, he 54 hoi ka laula, a 9 kapuai ke kiekie. Ua komo hupa ke Kahu n me kn Eknlesia iloko o ua hale ln ; a mahope nku paha, e lawe loa ana ka Ekalesift i ua hale la no lakou. He 27 a keu nku Ra poelawe Kuokoa maanei, aoka poe lawe Au Okoa, ehia la ? No kona inakau no paha i keia aina, hiki nui ole ai m ianei. O na haumana Kula Sabati, lie 60 a oi aku, a emi mai paha ; he ano akuaku no kona holo nna imua» aka, ke hoomanawanui nei no nae kona mau olali; a o na hana o ku pono, ke holo nei no. Ahiki.