Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 38, 23 September 1871 — Page 3
This text was transcribed by: | Kalani Mondoy |
This work is dedicated to: | Julia Keliinohola Kawewehi |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Pane ia J. Kawelau, maluna ae
o ka La.
Aia ma ka Helu 22 o “Ke Au Okoa,” na manao o ka mea maa i ka hauhili, oia no o J. Kawelau, ka lua o na Papa Kula o Makawao, ua alala mai nei ka waha, me ka ninau mai, “Heaha ka mea i koe iho ai o kekahi mau haumana?” Haina ia oe e ka mea maluna ae o ka La : No ka ho ole o lakou e hele ai i ke kula i kahi loihi, a no ka liilii kupono ole hoi o kekahi poe i ke kau ana maluna o ka lio, oiai ua hemahema. Oia iho la ka haina, i lohe ko poo e ka mea walaau maluna ae o ka puka uwahi. Ina he kanalua, e hele ae no e ninau i na makua mea keiki, i maopopo ia oe, a mai hio ko waha i ka mea au i ike ole ai, aka, e kamailio i ka mea a kou maka i ike ai; a e hoomanao iho oe, ua poha ko lae i ke kauwila a Kawelo, pouliuli ka noonoo e ke hoa. O kou manaohai i hoikeia, ua pili aku no ia i kou ike ole ana i ka manao o na makua; a no kou ike ole, ua manao oe, aole i hoowahawaha na makua iaia mamua, a hoike mai oe i kou manao hapala haukae wale. O Naukana, ua noho loihi oia he kumu kula no Pulehu mamua, a o kona mau hope kumu, o ua makuahonowai no a me na wahine—oia anei ka ke Kahukula Nui i makemake ai? A ina i pohihihi oe, e hele aku no e ninau i na makua mea keiki. E ninau pu aku no hoi ia lakou, i ka nui o ka lakou mau hoopii ana inoa o A. Fornander, no ke kumuao i hoowahawahaia e lakou.
E J. Kawelau, i ka wa e noho kumu ana o L. Pikao, ua hiki na haumana i ke 60 a oi, a ia J. Nakookoo, ma kahi o ke 50 a oi, a i keia wa, ma ka meridiana o Ladana. E hoomaopopo iho oe e ke hoa, no ka hoowahawahaia anei aole paha? Na kou ike maka e hai mai.
Aole au i opu inoino i ke hoa, aka, he hoakaka ana ka’u i ka mea ku i ka pomaikai o ka lehulehu o ka Apana, oiai no lakou na dala iloko o ka waihona, i haawiia no ka kumuao, oiai me ka ike no au o kuu maka i hoike aku ai. Akahi no au a ike, o oe Ke Kahukula Nuio keia mau la, ka mea ike i ka pono o ke kapulu, a onou koke iho i ka mea a na makua i hilinai ole ai i mea alakai hewa i ka noonoo o ka lakou mau keiki; hohono i ke kumu o ka laau a Kekuaokalani, hamohamo i ka lau ieie. Aole au i manao, he pomaikai ko ke kanaka, ina e kapulu ana oia i kana mau hana, aole hoi paha e hihi, o ka holu i ka puuwai o Liua ma, i ae ai hoi oe e J. Kawelau, he pomaikai mai ka lani mai. Mai manao oe e Kawelau, o na manao hoike i ka oiaio, he pai ia. Hauhili ka ai a kawelea ia oe, kapala hoi ka ele na ke kea ka ai, aia ka pono o ka nui o ke kamailio ana aku i ka ilihau. E ke hoa e, o ka Mokuna 9, Pauku 9 o ke Kanawai hoopai Karaima, oia kahi a ka Papa Kula i lawe mai ai e kapili ia’u, mamuli o na manao lili, i kapae ia ae mai ka oihana ae, a onou iho ia Hunona ma, ike ia ka noa. A o ua pauku la, ua pili wale no ia no ka hakaka, aole hoi no ka hoopai ana o ke kumu i ka haumana ma ke ano me he makua la i kana keiki. Eia no hoi; aole oe i hele mai imua o ka Aha, e hoike mai i ko’u nakaka ana me ka haumana, aole no hoi he hoike e ae i hele mai pela; aole no hoi he hoailona o ka eha i kau iho maluna o ka haumana imua o ka Aha, aka, ua lawe mai no ka Lunakanawai i kona manao hoopilimeai ia Hunona ma, a kapili mai ia’u, e like me kona manao i noi mai ai, e ae aku au i ko’u hewa imua o ka Aha Hookolokolo, a e hoopai mai ia’u i elua dala. Ike ia ka noa e pili ana ia Hunona ma, no ka mea, aole au i ae a hiki i ka hopena; kapili mai o L.K. e like me kona hoopilimeai ia Hunona ma. A ina o ka pauku Kanawai keia, nana e hooponopono i na kala mai Hawaii a Kauai, alaila, ke hai aku nei au imua o ka lehulehu, ua hihia na kumu kula a pau ma ke Karaima, no ka hoeha uuku aku i ka haumana ma ke ano ao, a e hoopololei i na hana a ka haumana maloko iho o na palena o kona mana, (e nana pono e na kumuao ia kanawai.) A ina ma ka Apana wale iho no o Makawao ka hooponopono ia ana o na kula ma ia kanawai, alaila, he kapulu no ia i ike ia, a he lili ana no hoi, i mea e onou iho ai ia Hunona ma, no ka mea, ua pilikia ka noho ana o keia mau la, aole wahi e pono ai, aia ka pono o ka loaa ona wahi pa-i kalo, ola na moopuna.
Eia hoi; aole no i hui pu na makua me ka Papa Kula e hoopau ia’u, aka, o ka Papa Kula wale no ia i kona manao, e like me ka’u e hai aku nei, e pili ana ia Hunona ma; a o na makua, eia no lakou mahope o’u a hiki i keia la, a he makemake no lakou e hana i palapala hoopii, e hoi hou aku au i Pulehu, aka, aole he mea kupono nana e lawelawe i ka lakou mea i makemake ai, oia hoi ka hana ana i palapala hoopii. Aole no hoi i hoopii aku na makua i ka Papa Kula, e hoopau ia’u, nolaila, e hoomanao oe e Kawelau, ua mamao loa na makua mai ka Papa Kula mai, aole lakou i hui pu e hoopau ia J. Nakookoo. A ina he kanalua, e hele aku no e ninau i na makua, i maopopo ia oe mai hoopiha wale i ka nupepa i kou mau manao kuhihewa.
Aole au i hoopuka i ka olelo, “i mea wale aku no au;” ku ia hana a Kawelau i ka hoopunipuni a me ka wahahee, maka’u ole i ka hoopunipuni piha hewa ka pepa—“Mauna ke aloha i ka u-a.”
E J. Kawelau e; piha hewa ka nupepa i ka nui o kou wahahee, hoike i na manao ino hapaia wale! ia nai, me kou manao, o kou hoopunipuni, oia ko ka lehulehu mea e pomaikai ai, a e ike ia ai oe, he kanaka ua hoonaauaoia ma na haleao. Akamai ka imina o ka hoopunipuni, noeau ka imina o ka wahahee. He pono ke ao oe ia oe iho, mai wahahee! Ku no oe i ka naauao a me ke akamai. Aole au i paa i ka Halepaahao o ke Aupuni, i lohe mai ko poo e ka mea hanohano maluna ae o ka La, (J. Kawelau.) Aole au i pepehi i kuu wahine, i lohe mai ka puka nui o ko pepeiao, aka, hapala wale mai oe, no ko eha i ka paluku ia e ka iwia o ka hoki, he puni ka alala e awe wale ai.
O ke kamailio ia no ka mea e pili ana no ke kula o Pulehu, no ka manao i mea e kauo pono ia ai na hana, i pomaikai na dala o ka apana, aole no ka manao e hoino, a makee aku, i kou pomaikai mai ka lani mai no ka mea, elua lima o ke kanaka ma ka honua nei.—A ina he manao ko J. Kawelau (ka lua o na Papa Kula) a me ka Papa Kula e ike i ka manao o na makua o Pulehu, alaila, e hele aku ilaila, e hoohui i na makua, a e ninau i ko lakou manao, a e pau no ko kakou kuhihewa, i na ua hoowahawaha ole ia ua kumu la, alaila ua pono oe, aka hoi, ina ua hoowahawaha ia, alaila, ma ka aoao o na makua ka’u kamailio ana, no ka mea, ua lohe no au i ko lakou mau manao.—A na lakou no ia hoopia ia Abraham Fornander, a hoopii ia, a me ke kuleana hea i hoonoho hou aku ai o J. Kawelau ma? I nui ke aho i maopopo.—Aole anei ma o Hunona ‘la, i olu ka noho ana o ka aina pilikia, ola i ke ahe a ka makani, aole wahi pono ai, ua wela o Kanepuniu i ka la, a ia Wailuku ka pono i kahi paikolo, ua loaa mai la kahi hapaha ia kapilimeaiki ma. A oia ka mea i noi mai ai i Palapala Kumu o 1. Nakookoo e hoihoi aku no Mr. Naukana, Kahaha! E hoololi ia ana ka paha ko Naukana inoa o I. Nakookoo? Noeau no kela hana.
Eia no hoi kekahi, o oe e J. Kawelau, ka mea e ao ana i na keiki liilii Haleakala School, ua palukuluku ino iho la oe i ke keiki a Elia a mahuka aku la i ka po, alaila, pili ka la i Papaenaena, palolo ko waha i kahi e, ike ole i ka papa holu i ka puuwai. Ma ka haawina o ka pepeiao, ua pepehi oe i ke keiki mahoe a K. Kauhi Kuelaka, a ua lawe mai ka makua i ke keiki mai Haleakala School mai, no kou ao pololei ia oe iho, holo i ka lala a hoi i ka muku, pololei no kau ao ana la hai, a me kau ao ana ia oe iho. Ke kauoha nei au ia oe, mai halihali hou mai i kou mau wahahee, i ka nupepa he mea no ia. Ua pau ka'u kamailio ana no keia mea, na ka pololei o na hana e hoike mai, me ke aloha a me ka mahalo.
Nalimalawelawe.
[Ke manao nei makou, he lapuwale wale no na olelo hoopaapaa a keia mau mea. Aole he mau olelo hoonaauao ka laua, aka, he ake waha kole. Nolaila, e pau olua maanei, ua ikeia ke na aoaa elua. L.H.
Na Mea Hou o Makawao, Maui.
NUPEPA KUOKOA; Aloha nui oe; --
No kuu ike ana i keia mau la, he mau wahi nu hou ano nui iki, nolaila, ke hapai aku nei au maluna o kou kuamoo ahonui, nauia e ahonui ae i ike mai ai na makamaka o kaua.
HALEKULA KAIKAMAHINE O MAKAWAO.
Iloko o keia mau mahina hapa e nee nei, ua ike ia aku ka hiolo nui ana mai o na kaikamahine i ke komo ana mai iloko o keia Halekula; me he mea la, aole paha e hiki i ka puni ana o ka makahiki, halahu mawaho o kahi i kau pale ia ai. Ma ke Sabati mua aku nei o Sepatemaba i hala, ua ike ia ae ma ka luakini o Pokela, ua mau manu hulu like la, i aneane e hiki aku ko lakou nui i ke kanakolu. Nolaila, ua hu mai ke aloha o na kupa o keia uka iuiu, no na la i hala aku, no ke kau ia J.P.G. me kona kaikuahine, ka makua nana i hoopunana mua ma ua home la. Auhea oukou e na makua mea keiki, e makemake ana e hoihoi mai i keia halekula, e awiwi oukou, i loaa ia oukou kahi kupono, o haule auanei i ka hope waa.
KA PAHANA O HAIKU.
Ma ke awakea Poakahi, la 4 o Sepatemaba nei, pakele ke ola mai lilo. Ma kela la i haiia ae la maluna, ua haule ia e na hunahuna ahi o ka puka uahi iho o ka hale wilikou o ka pahana o Haiku, a kau maluna o kekahi auwai e pili ana maluna o ka hale wiliko ponoi, ia manawa, ua holapu ae ka ula o ke ahi maluna oia hale wiliko, a mamuli o ka ike koke ia ana e ka lehulehu paahana, ua hoopakeleia ia pilikia nui. Ua nui na kanakaka a me na haole i kokua mai no ia pilikia.
HALE PAU AHI
Ma ka la 28 o Augate i kunewa aku la, ua hoopoinoia e ke ahi ka halepili o Pupuka (k), no Pauwela, Hamakualoa, me kona pahu pinika. O ke kumu nae i pau ai i ke ahi, na kekahi keiki liilii i lawe me kekahi ahi koe, e koekoe ai ma ka paia o ka hale, me ka ike ole o kona makuahine, ua pauhia ia oia e ka hiamoe i ke awakea, i puiwa oia i ka wela o ke ahi, i ala ae ka hana, e a ana ke ahi maluna o ka hale, aole e hiki ke hooki aku i ka hana a ke ahi. Oa ua Pupuka nei, ua hele oia ma kekahi wahi e aku, i kona lohe ana, ua pau kona hale i ke ahi, ua hoi mai ia me kona kulu waimaka e helelei ana, e like me na kulu paka ua koikoi o ka hooilo. I kona hiki pono ana aku i kahi a ke ahi e a holapu ana iluna o kona hale, ua huro ae ia me ka leo nui, “Auwe! Poino au e!! pau kuu hale i ke ahi a me kuu pahu pinika hoi. Poho! poho!! poho loa au no ka pau ana o kuu pahu pinika a me kuu pahu malakeke.” Pela oia i hoopuka ai i kana mau huaolelo kaumaha hana uko ole. Auhea oukou e ka poe hana pinika, mai hana e like me keia Pupuka, i ka oi o kona aloha i kana mau pahu pinika a me ka pahu malakeke. Me ka mahalo. J.P.K.
He hakahaka maluna o ka moku.
Ma ke awakea Poakahi iho nei, he hakaka weliweli ka i hanaia maluna o ke kalepa kiapa Amerika Frances e ku ana ma ka nuku o Mamala, mawaena o kekahi loina moku a me na alii malalo iho o ke kapena. Me he mea la, ma na hoike i puka mai, he ano haunaele liilii mau wale no ko na luina mai ka manawa mahope iho o ka haalele ana ia Honokaona a ku wale no ianei. Penei ke ano o ka haunaele: i ua awakea nei, ua pili kekahi kiakahi lawe ukana mai ke moku mai, ma ka aoao o ka moku, a ua hooiliia na ukana maluna ona, a o ka piha hope no hoi ia. Hoi aku la ka malama moku ma ke keena mahope i lalo, e kakau i palapala no ia mau ukana i hooiliia maluna o ke kiakahi a haalele iho la i ka hulipahu e hilinai ana ma ka palekai, e nana ana i ka hookuukuu ana iho iluna o ke kiakahi. Iaia e nana ana ilalo, paa mai la kekahi o na luina ma kona mau wawae, a owala mai la iluna o ke kiakahi, ua puholehole oia, a iaia i hoao ae ai e ku iluna, e hoolei iho ana ua luina nei nana i owala aku ai, me kekahi palaka moku nui, me ka manao e pa ma ke poo, aka, pa e ma ke kipoohiwi. Ia manawa koke no, lalau aku la kekahi luina e ae i ka laau he manapaika, a holo aku la i ka malamamoku e pepehi ai. Pepehi aku la keia kana ka i ka malamamoku a paholehole, i kona wa i lohe ai a pii ae iluna. O ka haole nana i kiola i ka hulipahu ilalo o ke kiakahi, manao iho la ia, aole ka hulipahu e hiki ae iluna o ka moku, holo aku la oia e kokua i kona hoa powa, e pepehi la i ka malamamoku. Ia manawa, hoea mai la ke keiki o ke kapena me ka pu panapana a haawi aku la i ka malamamoku, a na keia mea make i papalu aku i ka enemi e pee ma kuono; a na ke kokua ana mai o kekahi luina me ke keiki o ke kapena, i hoopaa iho i kekahi o na mea hoohaunaele me ka hao. Ia manawa, hiki ae la ka hulipahu iluna o ka moku, a iaia e kokua pu ana me ka malamamoku i ka hoopaa i hao i ka haole i loaa, holo hoi ka lua a loaa he upa nui, holo mai la e hahau i ka hulipahu, a moku pu iho la ma ke poo.
Ua oi aku ka ehaeha loa o na aliimoku a pela no hoi na luina. I uka nei ke kapena, a i kona hoi ana aku iluna o ka moku, ua lawe kokeia mai na luina hoohaunaele i uka nei, a hoopaaia ma ka hale paa.
Ma ka Poakolu a me ka Poaha iho nei, ua laweia ua mau luina nei imua o ka Lunakanawai Hoomalu.
I NA LUNA "KUOKOA!”
Ke kaheaia aku nei na Luna a pau o ke “Kilohana Pookela o Ka Lahui Hawaii,” e ohi aku i na uku nupepa no ka hapa hope o ka poe lawe Kuokoa i koe, a e hoouna koke mai i ka Luna Hooponopono ma Honolulu. E wiki a eleu mai oukou.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au i ka poe waiwai, na haole, na pake a me na kanaka a pau o kela ano keia ano, mai hoale mai oukou i kuu wahine mare ia Mrs. MAEHU, no ka mea, ua haalele kumu ole mai keia ia’u, a ina e hoale mai oukou iaia, maluna no ona ko oukou poho, aole au e hookaa i kana aie. IOSIA KEOLA.
Naohi, Wakapu, Sept. 15, 1871. 512 2t*
KA HIAAI PAU OLE!
CORA DE LAMOND!
KA MOI WAHINE O NA
HANA KUPUA.
Ua hiki mai keia Wahine Kaulana Kilokilo
hookahi o ke ao nei, i kokuaia kana
mau hana e kona hoahanau
M’LLE. CHRISTINA!
A E HOOMAKA ANA I KANA MAU HANA KUPUA
MA KA BUFAMA HALE I KEIA AHIAHI,
Poaono, La 23 o Sepatemaba!
NO NA PO EKOLU WALE NO!
UKU KOMO—No na noho mamua, $100.
“ “ No na noho mahope, 50.
23-1t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona, ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i ka poe waiwai, haole, pake a me na kanaka a pau o kela ano keia ano, mai hoale mai a hookipa paha i kuu wahine mare ia MRS. KAENAKU, oiai ua haalele mai keia i ka olu o Kaukeha a me na mea a pau i hoolako ia, a ua hele aku ia mamuli o ke koi a kona puuwai. Ina oukou e hoaie iaia, maluna no ona ko oukou poho.
W.H. KAMAKAIMI.
Opihihali, Kona Hema, Hawaii. 512\2t*
Ilio Nalowale! $20 00, Makana!!
NALOWALE MA KA POALIMA.
Sepatemaba, he wahi ILIO PEPEHI IOLE uuku, he eleele ka hulu, a ua okila na pepeiao. O “JACK” kona inoa. E haawiia ka uku i haiia maluna ke hoihoi mai i ua Ilio ia ia
512 3t F. BANNING, ma Peleula.
I KA POE AIE LOLE.
E NA KANAKA, PAKE, HAOLE, a me ka poe a a pau i aie mai i na waiwai mailoko aku o kuu HALE KUAI LOLE ma Hanalei, Kauai, ke kahea aku nei au ia oukou e hele mai e hookaa ia’u iloko o na MALAMA ELUA ma Hanalei, Kauai, a e hooponopono pu hoi. Ina aole e hookaa koke mai, mamua o kuu holo ana i Kina, alaila e waiho ia no ka ohi aku i na aie maluna o Apoe kuu kaikaina ma ka hale kuai
4t* KOKA, (Pake.)
Hanalei, Kauai, Sept. 16, 1871.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia, ke papa ia aku nei na mea holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Kekake a pela aku, e hele ana a e hoopoino ana paha i na mea kanu maluna o kuu mau aina, ola o KULIHAI, he aina @lodio, he 36 eka a me K@louha, he aina kuai he 9 ½ eka. A o keia mau aina, aole ia he mau aina kula, ke hoolilo nei au he aina mahi @ua. O ka mea a mau mea paha e kue ana i kela Olelo Hoola, e ukh oia i hookahi dala, ($100) no ke poo. A i ole e loaa mai ka uku, e hookomo no au i ka pa aupuni, ke loaa ia’u a i ko’u Luna paha. Ua kapu pu na kanaka a pau e hele ana maluna ma ke ano kue i na olelo o keia Palapala Hoolaha. A ina e loaa kekahi, e hopu no au ma ke ano aihue e like me ke Kanawai. MANUELA (Haole Pukiki.)
Kuliha@, Hamakua, Hawaii, Sept 11, 1871. 512 1t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka iona malalo, no ko’u minamina i ko’u ola kino, a oia no hoi ka waiwai nui a ke Akua i haawi mai ai ia’u e noho ma ka honua nei, nolaila, he hoolaha aku nei au no Nahakuelua, Kamaunu, Haaliilo, Kamaikakio, Kahalekui, Waiahole a me Kauhaiulei. Penei ke kumu hoolaha: O keia poe nona na inoa maluna, he poe opu ia ino me ka hoopuka mau i na olelo hooweli imua o’u. Ina wau e loaa ana i kekahi o lakou ma kahi mehameha, he oiaio e pepehiia ana wau a make, nolaila, ulu ka maka’u maloko o’u. A no keia mea, ke hai akea aku nei au i na kanaka a pau, e na@a mai i keia olelo hoolaha, e makaala mai, ina e loaa ana @ u i ka pilikia pepehiia ma keia hope aku, alaila, e hopu koke ia keia poe, ke ole nae e loaa pono ka mea nana i pepehi ia’u. E hoomaluia wau a me ko’u ohana a me ko’u mau waiwai a pau malalo iho o’u, i mea e pomaikai ai ka lahui o ke Alii Kamehameha V., malalo o kona Kumukanawai. MANUELA (Haole Pukiki)
Kulihai, Hamakua, Sept 11, 1871. 512 1*
OLELO HOOLAHA.
L.A. LLOYD.
Oia hoi o Kamaki.
HALE KUAI MEA AI O NA ANO A PAU.
E loaa no i na mea a pau loa na mea a ko lakou naau i iini nui ai o na
Mea ai o kela ano keia ano,
ke kipa mai lakou ma ka hale kuai o ka mea nona ka inoa maluna ma ALANUI PAPU, Helu 76, ma ka aoao ma Ewa, e kupono ana i ka Hale Aupuni ma Honolulu Hale, me ke kumukuai oluolu loa i ko kanaka makemake.
Na Berena paa, Palaoa wela,
Ko, Laiki, Kulina ai a ka moa.
Na Mea Hoomomona lio o kela ano keia ano,
Na Waiu bata,
Waiu paa o Kaleponia,
me na mea ai a pau loa a na Haole
o kela ano keia ano.
Ina he poe ma kahi loihi e makemake ana i mau mea e kupono ai no ka lua o ka inaina, pono no ke kauoha mai, a e hooili koke aku no ma ka moku.
Honolulu, Sept. 21, 1871.
512 3ms
“KILAUEA” NO KAUAI!
E HAALELE ana ka mokuahi “KILAUEA” ia Honolulu nei, ma ka Poaha, Okatoba 12, ma ka hora 3 auina la, no Kauai. E ku ana ma Hanalei, Waimea, Koloa a me Nawiliwili.
SAMUEL G. WAILA,
Honolulu, Sept. 14, 1871. (519 3ts) Agena.
KUAI HOEMI LOA!
Ke Kuai nei ma ka Hale Kamana o
Mr. WILLIAMS,
NA MOE,
PAPAKAUKAU,
OLEPELEPE,
PUKA ANIANI
a me na mea o ia ano, ma na kumukuai EMI LOA. E naua ma
C.E. WILLIAMS.
Honolulu, Sept. 12, 1871. 510 3m
$5.00 MAKANA!
Ua nalowale he lio kane ulaula, hao kuni ma ka uha hema o hope, N O O Manoa kahi holo mau o keia lio. E ukuia keia uku makana, ke loaa a hoihoi mai i ka lio la
KEOKI Kuai Bipi.
Aianui Nuuanu, Honolulu, Sept. 7, 1871. 510-2t*
OLELO HOOLAHA PAPA!
MAI keia la aku, ke papa aku nei au i na kanaka a pau, aole e hopuhopu a hooholo wale i ko’u mau lio a me na lio e ae malalo o ka’u malama ana, me ko’u ae ole aku, no ka mea, aia ka malama o na lio malalo o MAHALO ko’u kanaka, mai keia ia aku.
SAMUEL ANARU.
Kailua, Oahu, Sept. 6, 1871. 510 6m
HONOLULU DISPENSARY
LAAU LAPAAU HAAWI WALE, no na mai a pau o keia ano keia ano, ma ka Hale Kauka o
G.P. JUDD.
Helu 31, Alanui Papu, Honolulu. 509 2ms
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia, ke papa ia aku nei na mea holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Kekake, a pela aku, aole e hookuu wale a nakii maluna o kuu aina hoolimalima, e waiho la ma Waikiki waena, i kapaia KAMOKU 2, KAPUNA a me kuu aina kuai e pili ana me ko Kawainui. Aole hoi e lawaia na kane, wahine a kamalii ma na loi o ua mau aina la. O ka mea kue i keia mau olelo, e hopu no au a hoouku iaia i Elima Dala, ($5.00). HAE (pake).
Sepatemaba 1, 1871. 509 4t*
OLELO HOOLAHA.
UA NALOWALE HE KI HALE NUI. Ua manaoia ua haule mawaena o ke Alanui Papu a Beritania paha. Ina ua loaa ae i kekahi poe a hoihoi mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, e loaa no ka uku.
W. HUMPHREYS.
Alanui Papu, Honolulu, Aug 28, 1871. 505 .f
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, o keia kanaka o Kekumu ka inoa, he makuakane no
Mrs. KAHALEHILI,
ka’u wahine mare, ua kii pinepine mai e hoowalewale i ka’u wahine, e hoi ma ka hale o ka makua ma Pauoa e imi waiwai ai. Ua haalele mai i ko maua wahie moe, nolaila ke papaia aku nei na haole, pake, pukiki, kanaka, laka, aole loa e ho@ iaia, mamuli poho oukou, no ka mea, aole au e hookaa i kona mau aie.
AHIONA (Pake)
Honolulu, Aug 24, 1871. 608 4t*
HALE KUAI LOLE HOU!
E WEHEIA ANA I KEIA POAONO.
SEPATEMABA 16.
NO
KAMAKI A ME PEREDA,
HAYSELDEN BROTHERS,
Na Keiki ma ka Hale Kuai o Ake mamua.
Ke kono aku nei laua i na kanaka o
Honolulu,
A me ka Lehulehu a pau, me ka kukala
aku, ua lilo aenei ia laua kela wahi
maikai ma ke
Kihi akau o na huina o na Alanui
Papu a me Alii!
ME KA MANAO E HOOLILO I
Hale Hoahu a Kuai Lole
MALOKO
Ke oleloia mai nei, ua piha pu ke Kaona i
na Hale Kuai, aka, ke hilinai nei
laua, mamuli o ka hoo
manawanui loihi ana i awili pu ia mai me
ka oluolu a me ka hoolohe a me
KA MAIKAI O KA LOLE
E Kuai ia aku ana!
Ka mea e loaa mai ai ke kokua, a hoohuliia
mai ka lehulehu, i ka wa a lakou e ike ai.
IA OUKOU
E NA WAHINE!
KA MAUA E KAU NUI AKU
NEI, E KOMO MAI.
105 3ms
HE HOOLAHA HOU!
E WEHEIA ANA KA
HOOPAHEEHEE HUILA O HONOLULU,
NO KA LEHULEHU, I NA PO A PAU,
koe na po Sabati a me ka Poalima, e hoo
maka ana mai ka hora 7 a hiki i ka hora 10 P.M.
Palapala Komo - - - 25 keneta.
Palapala Hoopaheehee - - - 25 “ 1 hora.
24 Palapala Hoopaheehee - - - $4.60
12 Palapala Hoopaheehee - - - 2.50
NO KA POE HUI.
He uku haahaa ke kau ia maluna o ka poe Hui o na Lede a me na Keonimana, ma ka la, ka hebedoma a me ka malama, me ka haawi pu ia aku ia lakou o na pono o ka Hale, kukui a me ka hoopaheehee ana a me ke kono ana aku i ko lakou mau hoaloha.
NA MANAWA HOOPAHEEHEE.
No na Lede a me na Kaikamahine, i na la a pau, mai ka hora 4 a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi. Aohe makaikai e ae ia e komo. O ke komo ana, aohe uku, a o ka hoopaheehee ana, he 25 keneta.
E malama pono loa ia ka maluhia, aole hoi he mea e hopohopo ai ko makou poe hoopaheehee.
WILLIAMS & WALLACE.
Aug. 19, 1871. 508 tf
JUDD A ME LAYTON.
[ALANI KAUKA A ME LEITONA.]
NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO AI A
a pau, na mea ulu a me na mea hoomomona lio.
Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu.
475 ly
E. O. HALL & SON.
[E. O. HALL A ME KE KEIKI].
NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE,
NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.
Halekuai ma na huina o Alanui Moi a me Papu. 475 ly
HALE KUAI NU HOU!
HALE KUAI
O
UILAMA
MAUKA O MAEMAE,
Malaila na mea a pau e kualia’i.
501 6m
OLELO HOOLAHA.
KE kahea aku nei au ia oukou, e hele mai ma ko’u hale hana
Kuia Pepeiao,
Komo Lima,
Pine,
Komo Lima Gula,
Komo Dala o ua ano
a pau—Eia hoi, ina paha he mau dala keokeo a ulaula ka kekahi, e makemake ana e hana i komo, e lawe mai a na’u e hana aku, me ka noho pu mai no hoi o ka mea nona ia komo, e nana i ka’u hana, aia a pau ka’u hana ana, alaila, hoi ka mea komo. Ina he mau komo kahiko ko oukou, e lawe mai no, a na’u e hana aku. Ina e apiki ka mea komo ma ka lawe ana aku i kekahi mea ike, e hoihoi mai i ke komo no’u, a e lawe aku i ka’u dala ulaula a keokeo paha. Ina hoi he mau komo dala ko oukou, e makemake ana nae e hana i ka wai gula e lawe mai na’u e hana, a ina e hemo ka wai gula a’u i hana ai iloko o na mahina he 11, e lawe mai no a na’u e hana hou aku me ka uku ole, a ina e pau na mahina he 12, aole au e haoa ia komo. Aia ko’u hale hana ma Alanui Nuuanu.
Honolulu, Mei 12, 1871. (493 6m*) AKI (Paki)
OLELO HOOLAHA.
KE papa aku nei au i na mea Lio, Bipi, Hoki, Miula a holoholona e ae paha, mai hookuu i ka lakou mau holoholona e hele e ai i na mea ulu maluna o na apana aina o Maalani ma, i haawiia mai ai ia’u ka malama, e waiho ia ma ka apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii, no lakou na inoa, KUILEI, na A’U elua, na PAPAKE elua. O keia mau aina elima, ke waiho aku nei au ia mau aina ia KALILI ko’u Hope, a’u i hookohu ai i ka 1870, iaia ka malama a me ke kiai no na mea komohewa a pau, a oia hoi ko’u Hope ma ke Kanawai. He mana kona e hopu aku i na komohewa a pau maluna o ua mau aina la, a e koi aku i ka uku no ke poo hookahi i o na holoholona i halia maluna, @ Hapalua ke uku koko mai ka mea holoholona, a i ole @ mai, e lawe koke ia i ka Pa Aupuni, i Hookahi Dala no ke poo hookahi. Oia ka uku no ke poho o ka aina, a o na holoholona e ae, he hapawalu no ke poo hookahi. E lilo kei i Kanawai, mai kona la e puka ai ma ke KUOKOA. E.P. KAMAIPELEKANE.
Honolulu, Iulai 22, 1871 503 4t*
E NA KANAKA A PAU
E maliu mai, ke poloai aku nei au ia oukou a pau e na kanaka e lawe mai i ko oukou mau kamaa buti na’u e hana hou a auilii a oki paha i na he loihi, no ka hana hou ana i na kamaa i ano kahiko e hana no wau me na lii pipi Palani paa maikai, eia kekahi aole i maopopo ia’u ka manawa-e hemo hou ia mai aole wau e hana ana ia kamaa. Eia kekahi na’u e hana i puu aulii maikai i 75ct ka uku ina hala na malama elua a ekolu paha a ano kahuli iki e hoihoi hou aku i ka 75ct oia a me a’u hele pu maua ma ka hale Hotele aina na’u e uku 60ct. Eia kekahi e malama oukou ina pepa e haawiia aku ana ia oukou. Eia kekahi ina he mau noho paniolo kahiko ko oukou e lawe mai na’u e hana me ka uku oluolu. Eia kekahi he nui na lala noho lio-maanei mau kaula keehi—a pela aku.
Eia kekahi ina wau e kali a hala na malama ekolu, alaila e lawe no wau i ke kamaa, o oukou i ka hale kudala no ka mea he haiki ko’u hale humu kamaa.
O wau no me ke aloha
AGIU (Pake).
July 1st A. D. 1871 501-6m.
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUAHI HAWAII
“KILAUEA.”
HAALELE ia Honolulu i na Poakahi a pau—Hora 5 P.M.
“ Lahaina i na Poalua a pau—hora 7 kakahiaka
“ Maalaea “ “ 10 “
“ Makena “ “ 12 awakea.
KA HUAKAI HOLO I HILO
HAALELE ia Honolulu i na Poakahi aha o ka malama.
“ ia Kawaihae i ka Poalua ae hora 9 P.M., a me Mahukona i ka hora 11 o ia po.
HULI HOI ANA MAI HILO MAI.
HAALELE ia Hilo, Poakolu. Hora 5 P.M.
“ Mahukona, Poaha. “ 4 A.M.
KA HUAKAI HOLO I KONA
HAALELE ia Kawaihae na Poalua Hora 9 P.M.
HULI HOI MAI KONA MAI.
HAALELE ia Kealakekua i na Poakolu Hora 12 awakea
“ Kailua i na Poakolu “ 6 P.M.
HULI HOI LOA ANA I HONOLULU.
“ Kawaihae i na Poaha a pau “ 12 awakea
“ Makena i na Poalima a pau Hora 6 A.M.
“ Maalaea “ “ “ 9 “
“ Lahaina i na Poalima a pau “ “ 6 P.M.
SAMULE G. WILDER (WAILA),
491 tf AGENA
HALE KUAI WAIPUOLO!
NA MAKAMA O WAIALUA a me KOOlauloa, Aloha oukou—Ua ku hou mai ka Hale kuai e lako ai oukou i na
MEA HAO,
Na Laka Puka, Ami Puka o kela ano keia ano.
Kui-wai, Helu 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 20
Kui i kuiia, Helu 4, 6, 8,
Kui-nao mai ka liilii a ke nui,
Koi-lipi, Koi liilii, Koi kakia aho,
Hamare maikai, Pahiolo, Makau lawaia.
NA LOLE,
Ahina-nao, ekolu ano,
Leponalo o kela ano keia ano,
Keokeo eha ano,
LoleUwewahine.
Lole Kaleko Nu Hou.
NA MEA AI,
Palena, paa, Mea Ono,
Ko Helu 1 & 2, Ko keokeo,
Kafe no Kona, Ti-lau,
Paakai hoohu palaoa.
NA LAAU O KAUKA JAYNES.
Haale, Laau kunu, Laau hoomaemae koko,
Laau hamo, Carminative Balsam (laau hooapaa hi)
a me kekahi mau laau e ae he nui wale.
E hooikaika ana ko oukou makemake, e lako kakou
i na MEA HANA MAIKAI, ma ke kumukuai emi!
S. N. EMERSON.
Waialua, Iune 27, 1871. 500 tf*
HALE KUAI BUKE HOU!
MA KA HALE LETA MUA,
A MA HONOOLULU HALE,
MEA HOU A HALE KUAI MANUAHI.
Ua lawe ae nei o H.M. Wini, i ke Keena
Nui i haaleleia iho nei e ka OIHANA LETA,
a ua hanaia iho nei a paa i
HALE KUAI BUKE,
e like me ka hana ana ma na aina e,
kahi e loaa ai i ke kuai, na
BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE.
NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,
Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakau,
Na KII NUI a liilii,
Na ano PEPA kakau a pau,
Na PENI me na INIKA,
Na POO LETA
a me na mea heluhelu a kakau maikai.
NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I
kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuni
iho i na Buke maloko olaila.
E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MA
loko o keia Hale Kuai.
Me ke aloha.
HENERE M. WINI.