Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 25, 24 Iune 1871 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahu. Ma ka pule mua &e o lulai 4 ie noho ai na kiure o ka Aha Kiekie o ke Aupuni Hawaii nei ma Honolulu, Oahu. . cr Mai hoopoina i ka hele i Kaneohe e hoolohe i ka Ahnhui Mele puukani o laila i keia po. - O kela paah-Ao i hoo[ah«m nkU ai ma ka pepa o Ua bebedoma i hula, ua kohio' iloko o ka hale ma Paawaō, kc olelo mai nei ka Luna Paahao, aol# i kpmo e aibHe, t fiko,, no ka lalau o. ka |una. _ , ! i i

Hale Hui o ka poe olelo E'—Ke ku nei ( makai iho o kahi noiio o Ake ma Alan»j Emmn, ka hale hoonenea a liiana hou'lōa o ka poe Geremanla o Ueia kolanakauhale; akahi no a kapiliia iho neiapaa. Ka Moku "D. C. Murray."— : Ma ka Poiu kahi iho nei, ua huli hoi aku ke nona kela inoa maluna ae, i ke awa ku moku o Kapalukiko, me na ukana mai keia awa aku, i hiki aku ka huina pau o ka waiwai io maluna ona i ke kanaha kumamahiku tausani dala a keu aeUa lapaau hou iho nei o Kauka Duddley i kekahi kanaka i loohia i ka makapo iloko o na makahiki elima, a ua loaa i ua kanaka makapo la ka ike. Ke ehuehu mai nei ka hana a ua "kauUa akama» nei. Ke', mumulu mau ia nei ka ipuka o kona wuhi! noho i na mai o keia ano i keia mou kikahiaka. He MEA I.EALEA 1A KA MAKE.—6ti loh« mai makou, ma ka po !Sabati iho nei; ua'loaa aka kekahi poe kanaka maoli i kekahi o.ko | makou poe hooooho hua kepau, .e lealea ps« | pa ana, maialo akn o Lepekaholo. , Ew ka mea kupanaha, ua make hookahi kanaka i ke kakthiaka, a ua kapaeia ma ku-pno, a lilo no ka poe o ka hale i ka pepa, aohe manaoia aku o ke kino make. Oia hana naaupo a keia koena hupo e pono e hoopau loa aku; a oko lakou pepa h'na ika la Sabati| ua ku maoli no i kahewa.ma ke kanawai.,. ... . ... "i Na Manihiki e hoihoiia a na ;—lohe mai makou, ua hoolimahm«»i : a iho nei ke kuok Luiialilo no ka hoihoi ana aku i na aiha «hanihiki i na wahi mannh'une mahihiki i kōe mai i ka make maiuna hana oia», ua pau ko lakou manawa Kana i hoopaa ia malalō o lie kupeā 5 pala'p6!a. IKe ninau ihai nei na makaainana, N'awai ka uku moku ? Na makou Havfraii ahel ka poe i hooheiēia ri»ai i ka hana ma kō |akou korrio aha mai e hao? Ca holō a(iu'' ka moku ,l Lunalitō. ' 1 "HeAiĪa kA ma'kamua oNA HEWA."—Inā e laWe ana kakoii i kia weheWēhh 'ania a H. C>, 1 (J. Kaikiohua o Kikihale, Hoiiolulu, e olelo ana, ua laweiamai ka ninau noloko mai o ka haina oka pauku 32. haawina I6 o ka Buke Haawina Ku)a S»ābati, i kuinu e nana iho ai a hookumu i k? noonoo, alaila, eia wale no ka'u haina pokole no keia nināu. O kekahi o na ike elima o ke kanaka ka makamua o nai hewa. Kulā Sabatio Kawaiahao.

Ka Hale o Mb. HaleWai. —Ke ako nei knupoku o ka hale hou uinihepa o Mr. J. P. Waterhouse, {Halewai) kekahi o na haole kalepa iala wai ō keia a!o alii. ;Me Inea ]a, aōb 6 liu wale abu ka rhafiawa, a nohoia mai o loko o ua hale !a, e na kiiai. . ■ ";-V : 1 v J } -J Na nu hou.—l keia pule ae, eku mfti ai |$a[tnokuahi %ulanakauhalei) MdebonH ina na nQ hou raai naaina e mai. .Me raea ua haaiele ia moku fa Ka(>alakiko i ka la2o o keia makma, a nolaila. ina ua holeio m®* oia 1 ia manawa, ai&iia, e k« io ana oia i 'kahi lā o keia pule ae. Hoike Hapaha o na Kūla Sabati o Kawaiahao. —Ma ka hora 10£ o ka la Sabati, (apopo) e hoouluuluia ana na kula Sabati apana a pau o Kawaiahuo maloko • ka lua* kini, a e hoikeia na haawina kupono o na Kula Sabāti ī hoomaamaa ai. Uā hWkaawaleia na aoao a me luna o ka luakini, i wahi no na makua e noho ai ā o'lalo 0 kalikle, no na kēiki v 'K"ulā Sab"ati a oukou. Ka hoopaheehee kamaa. —Ma ka olelo hooiaha e au mai la i mu«o ka poe heluhelu o- ke t Kuokoa ma kpkahi kolalnu ae o ka pepa o keia la, e ikeia ai ka hoolaha a Williams a me Wallaee no ka hooinama ana i ka hoopaheehee kamaa i kela a me keia la o ka hebed'oma. Aia keia hana lealea maloko o ka Hale Hōole Waioiia ma Waialeale, Alan-ui Hotele ; a mao iho hoi ona huina o Hotele ame Nuuanu. Uku komo a hoopaheehee, he hapaha waJe.no. Ua weheia ka pulea no na inea a pau e ipakemake ana ia lealea hoonanea. Ka 4, Hokuao Hoū" no Maikon»sia. —Ina e ku inai' ko knkou Hokuao Hou m« keia malamA.i» i olej ma ka pule mua o lulai, e haalele kpke ana bia ia Honoluhi neimawaena o na |o ; 15i a g«e 20 o lulai, a holo aku i makala, Kilibati a noe Kalolina, ma ka Pae Aioa o JVl;aikonisia. Eia na ohua e holo ana ' malunq, ona, JRev. Hairama Binamu a me kana wahine, Rev. Mr. Tureke, Kev. Mr. ' Kano a 'me kaoa wahine, Mrs. Ooaneame Wini a me kbna wahine, he m&u iniāionari hob no £bon ; a ua j manaoia e holo pu atia he eha mau misonari Hawaii a me ka'lakou inau wahine. Nolaila, ke haiia aleu nei ka lono i na maknmaka a me na hoaloha , e ka poe e noho mai la e hoohu]i i ka ; poe naaupo o ia mau pae e hoouna mai i na palapala a me na makana paha iio lakou, ma ka Hale Kuai Boke o ka Papa Hawaii ma Honolulu hei.

.Hoike.oma kUla la AUPi/Ni.-r-Ma keia j Pqakjihj/ae, e hoomakaia ana ka hoike o na | kul{i iiwoli o |<a Apana o Kona nei, fune | 2p, ma ka bora 9 o ke kakahiaka, maloko o ( •' o ka lū-a'kini o Kamoiliili e hoikeia na kula o Waihi'pe, Palolo, M'anoa, K'amoiliili a me! • Waikik» kai. ' " \ ■ —liih6 27, ma ka hora & kakah-iaha, e- ho- j , ikeianm ka iuakini o Kawaiahao na kula j I elun o Moannlua, Kalihi uka a me Kapnla-l

ma.. j —Lun« 28,. ma ka hora ma ka hale hoike| maiuna ae, e ai na kpla elua 0 Ma-! emae. Pauoa, Kamakela a me na kula elua 0 ; Kawaiahao. ! —liōne 28>mcr kahi ame b hora & i haiia j mnluna *»e/e hoikeia na kula 0 Koma, j kaā o ine KaumaUapili. ; j O keia iho'la ka papa hoonohonoho ona j hoike o- k,eia pule ae. A 1 kulike ai e īike me ka 'iehulehu o ka poe naauao, ua make-! makeia na inakaikai a pau e malama i ka ; maluhia 0 ka'hale.^ "N.a Luna Helu no ka IS7.ī— Eia malaio iho nei«na Luna Al«|u 0 Aupuni no ka enakahilii 1&71. N'ō ka inokupun 0 6abu. 0 Kale H. Kauka rio Honolulu ; Ailuene H. | Boscfi no Koolfupoko. 1. Amara(, no Koolau-') loa; S. N'. fimerson, no Waiālua; Hon. \ W. IV KaiiHik»», no Ewa a ine Waianae.! No Ua mokupuni o Kuuai. H. J-. Wana, no: Hpoalpi; S- Kaiu no Anaholo ; W. H. Kiee, j no Lihue ; G. W 7 . ; Lilikalani, no Koloa L H. Kapuniai,,oo Waimea ; Ikaika no Niihau, No ka mokupuni 0 Maui. D. Kahaulelio, n,o Lahaina ; T. W. E-verett r no luku; M. Kapi'ehe, no Maka Wao; M. P. Punahele, ho Hana ; tL H. Rogers nō Molokai a ine Lanai. No ka mokupuni o Hdwaii, F. S'; l!iyniai>| no Hilo; C. Akono Ak&u/no Hātmkan ' r Ki Hripai, no Kon>ai; |C. F. Hart, no Kona ; AkaU ;. H. N., Greenwell, 110 Kooa, Hema.; W. Kupa. kee, no Kau; J. W. Kumahoa, no Puna. Ka kual ia d Ho«oLuiu.— ,mua iki ihō riei; iisi hoakeā'aie ke Aupuni i kahi e kuai ai o nb kanaka Hawaii i na io ia n ua kaMlu pu hoi i mau,pap»i (Aaemaoae a hoolakoia fhe na pkkaukau, 1 hjki aku kq ,huisa o,na keopa kua\ ia i ka; iwakaluakunwmaono, t Ma ka .Poakahi nei v .ua, ktyaii.a ua ; mau pakaukau te ( a me : na | keena ma ke kudala i ka poe e makemake! ! mai ana. He hana hou keia ake Aupuni i; bbopah'aoh'af* rnar nei i kona mau mākaainana, e ake 'no mnluna o ka ; p66 ! ilihQilē Ha« waii ka hookoikoi and mai b ka imi' ana o ke dala, a na tta poe malihini ka hoopuhi i ko hai luhi. Ua lilo na keena inai ka $11.50 a Kiki i ke 881,00 ;,a o Ua huina dala > loaa n%ai r he ; $651.50 Eia na ka mea hou loa, e uku mau.ana kela pakaukau a me keia pakahi, i elua dala no ka pule, a e hiki ana ka loaa o ke pakaukau hokahi i ka makahiki i ka &164., a he okoa loa ka uku mua i ioa āi ke kuleana o kahi & kau iho ai na ia. He mea mau iho nei hoiia i ke aupuni, ka apoipoi mhi i kahi e loaa ae ai ka ka Hawaii wahi hanii.

Olelo Hoolaha Aole Dala.—CJa loan mai i he keenrtVthtomo ke Kuokoa he oleleo hoolaha Kona Akau roai, ako, nq k» hooili j>u ia mai me kn uku e komo I ai, nolaila, ua iMpaīeia ae ma kulakula. . ' S ' ** ■ ; '■? . ■ •Hē Kupono ASrērt ke Kahunapole ik me 8A PEGAWA..I> He ninau keia i waihbia inai i keia keeiia me ka maopopo ole i heaha ia tre kumu iba paiin mai ai ia ninau ! Ak»> oui he nui wale oko kakou poe manao | e boho mai nei nolaila, malia paha, o mehewehe mai }akon i ke ano o ke kupono a hae ka eie. i Ka Moku Kuna hou.—Ua emoole aenei ke ku ana 0 na iwikaele a me na wae o kahi moku kuna kapili hou ia & makou i hooiaha | mua aku ai. £ia ke kuku mai nei na hio* | hiona o ka holo o ka hema, a me he mea ia aole paha e upu wale aku ka manawa i koe a ekueku' ia i na ale o na kai ewaiu o keia mau mokupuni. Moolelo & ifA Hoike Kūla.—Ke naholo mai na moolelo o na hoike kula a pau iloko nei o ke Kūohana Paokela mai na apana mai 0 keia Pae Aina.'-aka. eia paha kR mea kupono ole, o ka haanui mai o ka poe e kakou ana ma nu mooleio/hiamuli oko lakou pili makamaka paha i kekahi kumu a hoino i kekahi. . A malia paha, ke kakau mai nai no kekahi kuinu, e akena ona o kana kuia no ka 01 o ka ike, aka, aole nae o makou ike aku. 0 ka mea kupono nana e kakou mni ka moolelo, o ke Komite hoike kuia a o kekahi kanaka kuokoo paha. M&i noho a akena mai keknhi kumu i kana kula iho,a kau mai ma 1(a inoa e. KĀ MAKE ANA 0 SHBRHAN PECK EBQ — Ma ke nhinhi o ka Poaono, la 17 o keia nialama, make ih.o la ka mea mahaloia nona ka >. inoa maluna ae kekahi e na haoie Kalepa nui o Honolulu nei ma kona wahi noho ma Alunui J3eritania, i ke kannhiku o kona mau ■ makahiki ma keia ao. He poo oia no ka 1 hui nui o C. Burua iiih o keia Kuianakau» 'lhale. Ua make aku ]a oia he hoohanau j oiaio iloko o ka Haku a he kanaku kaiepa : ueaiwai pu. Ua koe kona waiwai ina keia ao, a ua heie ku kohana aku kona uhune i ka meu nana ia i hana. Ma ke ahiahi Poakahi iho nei, ua hoolewain kona kino kupaj pau. Ua nui kona mau makamaka ame na ■ hoaloha i ukaii aku i ka huakai kino wnilua. i'.. , ■ •

I Hoike K'ula SabaTl Nui!—Ma fca hora ! 10£ i ka Poaono aki> hei i ha'la kulike ai e j like me ka mea i hooluhaia ai, ua akoakoa ae | na Kula S;ibati o Kawaiahno, Kaumakapili, ■ Kaakeanfo a me l'olelewa maloko o ka 4uakini rrui o Kawaiahao, ma ko lakou hui maI kahiki, e hoolohe na mea paipai mai nn waha ! mai ona makoa oka pono. Aole no like j loa keia e like me na hana o na mokahiki i jau wale aku. Ua hookaawaleia na keiki ! mahope o ka pau ana o na hana maloko o ka

luakiui, a Ua hoi al<u lakou ma oa wahi i hookaawalem 110 lakou. Ko Kauinakapili ma ko lnkou iuakini no. Ko Kawaiahao hoi malalo o na m<ilu Kiawe, a o ko Kaukeano a ma ko Polelewa,. mauka © Kapunahou. Na Haina lehulehu o kaninau Kula Sabati o KaluaHa Molokai.—No ku nui o ka poe i hookoaio iiiui i ka lakou mau haina no keia ninau hookahi, a nie ka nui no hoi o na mnna» pnle aku a kekahi i ka kekalii amē na wwhewehe aiia, nōlaila, ua lawe mai makou i na haino wale no, a hoike aku: " lieaha la ka makamua o na hewi?" He "wahnhee" wahi a E. Kaneala o Manamana, Honolulu. , He •'kuko" wahi a A. I'. Kaiaukea o Kohala, Hawaii. He Mkuko" wahi a D, Wamuohea o Kohala, Hawaii. He "Oiapolo" wnhi- a K. W. Wileo* o M»kawao, l\laui. "hookuli" wahi o G. W. Nahekawa o Hookena, Kona Hema, Hawaii. He "O ko lesu lawe »na i ka hewao ke kanaka mihi 10 rnaluna ona" walii a N. K. A. o Kawela, Molokai. ! He 'Aloha ole" wahi aG. Kaiehuehu o ka Halewai, o Honolulu. "Q ka vh»i a«n i »a olelo Kanawai" wahi a S. W. Kihapiilani o Puili, Molokai. hookuli," wahi a Ulelehua-kepau. "He hapai" wahi a Hn-a, a penei i ole» lo iai "Aia n hai«ai ke kuko, alaila, hoopuka ia nmi ka hewa, a 00 ka hewa, hoopuka ia mai ka niake." Nolaila, he hope ke kuko, a aole no ia he hpwo. H« okoa ka hewa na ke. kuko i bop»Wa inai—Ma ona kanawai na£ he uw ua lilo ke kuko i hew», \ penei i olelo "M»i kuko oe i ka wahioe a kofi hoalauna. Ua ike ia be inea hewa ia nolaila papaia ma ke k>nawai, aka, no he» | mai ke kuko a pehea i,loaa ai, peneii boo« : hapaiia, ā lo6a mai ai ke knko hewo, noUj īla, o ka tfcpa! ka heWn mua.