Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 24, 17 June 1871 — Kaapuni ana o ke Kahu Ekalesia i KONA KIHAPAI; KA WAIWAI O IA HANA, KE HANA PONO IA. [ARTICLE]

Kaapuni ana o ke Kahu Ekalesia i KONA KIHAPAI; KA WAIWAI O IA HANA, KE HANA PONO IA.

Ma kn Baib;ila ua kapaia ka poe pono, he poe hipa ; —a o ka poe hewa he poe kao. A i ka la nui, e hookaawaleia laUou, i kekahi poe mai kekahi poe i»e, e like me ke kahuhipa i hookaawale aku i na hipa a me na kao. Eia ka lesu olelo oona iho, ma ioane 10; 11. 44 Owau no ke kakuhipa maikai ; o ke kahuhipa maikai t oia ke haawi i kona ola no na hipa." He mea kahiko ka oihana kahuhipa maoli ; mai ka wa o Abela mai no in. He kahuhipa no o Davida 1 kona wa opiopio. Ua kauiana loa kona inoa no kona ma> iama pono ana i na hipa o kooa makuakane; a ho kona haawi ana i kona ola no na hipa ; kona pepehi ana i ka liona a me ka bea, i ko laua hopu oha i na keikihipa. Ua paanaau paha ia oukou ka mooielo o ko Davida hailuku ana la Golia, ke koa nui 0 ko Pilisetia. 1 ka wa i aa mai ai o Golia 1 na koa o ka lserae!a s kaua me ia, ua pau lakou i ka makau ; o Davida wale no ka mea makau ole. ' Kanalua nae o Saula ia ia no kona opiopio, a mna ole i ke kaua. I aku la o Davida la Sauln penei ; " Ua malama kau kauwa i na hipa o kona makuakane, a hele mai la ka liona, a me ka bea, a lawe aku i kekahi keikihipa no ka poe hipa. Hahai aku la au ia ia, a pepehi ia ia, a hoopakele ia mea, mai kona waha mai. A i kona kue mai lalau aku la au i kona umiumi, a pepehi tho ia ia ia, a make ia ia'u. A o Jca liona a me ka bea, ua make laua a elua i kau kauwa." Alaila hookuu o Saula ia Davida e hele, a e kaua i ke koa nui o ko Pilisetia. . Ua ohi mai oia i kekahi mau ala ma ke kahawai, alaiia ua hookokoke ia Golia, a maa aku la i kekahi ala me ka ikaika, a pa ma kona lae, a haule kōke o Golia i ka honua, a make aku la ! Oia kahi moolelo pokole o kona haawi ana i kona oia no na bipa ; a me kona haawi ana i kona ola no ka poe Iseraela. Pehea oukou, e na kah-u ekalesia, kahuhipa hoi ma Hawaii

nei ? Wo ka mea, o lesu Kansto ke Poo, ke Kahuhipa nui maiuna o na kahuhipa e ae a pau. Aua makemake oia ia oukou e hanai, a e kiai, a e malama pono i kona mau hipa, a me na keikihipa, a e haawi i ko oukou ola no lakou. | Ke malama pono nei anei oukou i na hoahanau ekaleaia, a me na keiki i bapetisoia t e liUe me ko Davida malama ana i na hipa, n me na keikihipa o kona makuakane? Hana no oia me ke aloha maoli i kona niakua» kane, ame na hipa no ho\; aole \ike me ka mea i hooiimalima ia. Ke olelo mai nei Jesu, o kekahi poe, he ano hoolimalima wale no,aoleano kahuhipa, aole e like tne ka mea nona ponoi ka waiwai. No ka mea, ike lakou i ka ilio*hae e hele mai ana, alaila haaleie aku lakou i na hipa, ā holo aku la ; hopu mai la ka ilio*hae ia lakou, a hoopuehu aku la i ka poe hipa. Holo no hoi ka hoolimalima, no kona hoolimalima ia'na, aole oia i manao i na hipa." He poe kahuhipa maikaianei oukou? Ua hoolaa anei oukou ia oukou iho i ka Haku ; ke kino, ka uhane, ka ike, kn hana, me ka manao, nole oukou no oukou iho ? no ka meu, ua kuaiia oukou me ke kumukuai, me ke ko!<o mana o Karisto ; no ia mea, he pono ia oukou e hoonani i ke AUua me ko oukou kino, a me ko oukou uhane, a e kiai, a e hanni i kana poe hipa, a me na keikihipa ? Nui ka poe e aa mai ana i na hipa, a me na knhuhipa rna keia Pae Aina. O Hoomaloka ko lakou Golia nui, wiwo ole, e kaeni ana, 'a e hoowahawaha mai ana ia oukou. Ua knpaia oukou he poe opiopio—hemahema—nma ole i keia oihann. Nolaila ikaika ko lakou hoowalewale ana i na hipa e haalele i ko Ziona aoao, a e huli i ka aoao o ka Diabolo. . Ua makauknu anei oukou, a.lako hoi i na mea e kaua aku ai i na enenii o ka uhane ? No ka mea, ke olelo mai nei o Paulo ma Korineto 11. Mokuna 10:3—5, penei ; " Ke noho nei makou me ke kino, aole nae makou e kaua »ku mamuli o ke kino."' •' Aole no ke ao nei na mea kaua o ko makou kaua ana ; aka, he ikaika nae i ke Akua e hoohiolo iho ai i na pakaua ; e hoohiolo ana hui i na manao, a me na mea kiekie a pau e hookiekie ana ae, e kue i ka naauao o ke.Akua, a e kai pio aoa i na manao a pau i ka hoolohp aku ia Karisto." O ka Bmbala, ka Palapala Hemolele, ka Oiaio a ke Akua, oia ka pahikaua oi elua no oukou ; —oia ka maa a me na aln e hailuku a e hooauhee i na enemi ; —oia ka pahi wakawaka e pale aku ia lakou, i ole lakou e kumo iloko o ka pa-hipa o /<iotia. Eia hoi kekahi olelo o ko kakou Haku.— " Owau no ke kahu'iipu maikai, ua ilee no au i ka'u, a ua ikeia hoi au e ka'u."

Pehea oukou, e ko'u poe kaikaina ? Ke ike pono nei anei oukou i na kanaka a pau ma ka oukou mau kihapai ? na makua, na keiki ; na kamaaina—oa malihini-—ka poe eleinakule, luwahine, makapo, oopa, a me na kanaka mni o pau loa ?

-1 kinohi, i ka hoomaka ana o Binamu ma ma llawaii nei, aole nui ka poe paahuna ; aka, he nui loa ko lakou mau kihapai. Ua kaapuni lnkou i keia mau mokupuni i kekahi Hianawa ; aka. o ka lakou hana nui ia wa, oia ke ao i ka olelo Hawaii ; kakau, a pai i na pulapaia no na haumana—unuhi i ka Baibala no loko o ka oielo Hebera—Helene, Beretimia ; a e pai ma ka olelo Hawaii. INola')la, aole lakou kaawale e hele nui i na kauhale e ike, a e Uamailio pū me na Uaeiaka. • Eia hoi kekaki. I* wa, ua oluolu na kanaka e hele loihi i ka pule Subati, a me na halawai po 3, po 4. Aka, he nui na meā ano e i keia manawa. Da maheleia na kihapai nui ma kela mokupuni, keia mokupuni ; ua mahuahua no hoi na paahana—na luna haiolelo—na kahunapule—na kahu ekalesia—na.' luna ekalesia, na kahukuia Sabati—na kumukula naauao; ua nui ka poe makaukau e kokua i kela ka* hu keia kahu i keia wa e noho nei. Eia koi kekahi. 1 keia wa, o kn hapa nui 0 na leanaka, aole makemake e hele ma kahi loihi aku, ī ka pule i ka la Sabati; —a i na halawai i na la noa, e like mamua ; aole launa nui mai i na kahu e hai manao., e like maiikua. Nolaila, ua maopopo lea, he pono 1 na kahu ekalesia a me ka poe paahana a pnu e kaapuni pinepine i kolakoumau kihapai, a e ike i na kanaka a pau ; —e ike i na makua a me na keiki; —na kamaama mena rrallhini; na hoahanau a me na hoahauau ole; ka poe waiwai a me ka poe ilihune.j ka poe ola a me ka poe mai;—ka poe lua-i maoli, a ine ka poe nmi pake; i-a poe elemakule, luahine, poohina, makapo, kuli, oopa, a me na mea a pau loa. A e ike hoi i ko lakon noho ana, a me ka lakoa-hana «na ma ko ke kino kekuhi, a mo ka uhane kekahi. E ike hoi i ka poe lako i ka Baibala, i ke Kauohahou, i na. himeni. hoolea jr-na pala* pala no na keiki e hele i ke kula la, a ine ke Kula Sabati; a i ka poe e lawe ana i na Nupepa e loaa mai i ka nu bou, o kela ano keia ano, i kela hebedoma keia hebedoma. Eia hoi kehahi manao t i ke kaapuni ana, ua ikeia na aina maikai, a mahiai ia, a e hua 43iai ana i na hua ; pa kanakolu—pa kanawio pa haneri; —peia na aina mahiai ole ia, wniho wale ia, paapu i ka nahelehele, zizanin, puakala—inigo—a ia mea aku, ia mea aku. A i ke kamailio pu ana me na kamaaina, ua hoike mai kekahi i ka maikni o kona aina, ka momona, a me ka nui o na hua ana i loaa mai ai no kona luhi, a me kona hooikaika ana. A ua makepono kana hana ana. A olelo mai kekahi, ua makehewa kana hana ana ; nui kona lilo i ka poe hoolimali-

maia, aka, he uuku ka i loaa mai ; no ka, mea, he makahiki ua ole paha ; nialoo loa ka | aina ; ua paapu ka mala i na iole—na \ na poko—na Uo—na uhini—a me na mea e ae e keakea i ka hana. A i ole ia, ua pilikia paha no ka nui loa o | ka tia, ame ka wai kahe; aua lana loa ka wai, a ua hailukuia na mea kanuia a pau. | Alaila ua makaukau oukou, no ka ike pono i keia mau mea, e hauoii pu me ka poe e hauoli nna, a e uwe pu me ka poe e uwe ana. | Pela \Ue Uaapum ana iwaena o na. ekalesia, ame na kanaka a pau; e fcfiki ke hoomaopopo i ko iakou noho ana, a me ka iakou hana ana ; ko lakou noho haipule i ke Akun, a me ka ole ; ko lakou hua mai ana i na hua kupono ika mihi, a ine ka ole; ko lakou makemake e hiki mai ko lesu aupuni, a me ka ole. ina ma ka ole lakou, pono ke imi, a hoomaopopo i ke kuinil o ba ole. " No ka manao nui paha i ko ke ao nei ? No ka ike ole i ka ke Akua oleio paha ? No ke komo hookamani paha iloko o ka ekalesia ? No ke nloha ole ia Jesu Karisto, ko kakou llaku ? He wahi kula maikai no keia i na kahunapule; e launa pinepine me na k&naka i ko lakou wahi e noho ai, e kuka pu, a haipule pu. He pono hoi e kakau i ko lakou mau moa a pau loa iloko o ka buke lawe lima, a e hea aku i na inoa a pau i kela mahina keia mahina—a i kela hapaha keia hapaha makahiki. Eia hoi kekahi. No ka launa pinepine me na kanaka ma ko [akou mau hale, aoleoukou nele i na poolelo no na haiao i ?ia la Sabuti. No ka mea, ua ike oukou i keano o na kihapai, ka maikai, a me ka ino ; ka poe noho pono a hana pono ; ka poe noho hewa a hana hewa. Nolaila, e hiki ke imi koke ina mokuna, a me na pauku e kupono ; a malaila e heluhelu, a wehewehe, a hoopili i ka ke Akua olelo; —i ka poe hoomaloka paha ;ka poe pule ole paha ; noho manuahi, mare ole paha ; puhi baka, puhi opiuma paha ; inu awa—inu okoiehuo—bia, rama, a me na mea e ae e pono ai. Peia hoi nia ka lapaau ana ona Kauka i ka poe mai. oka halawai pu me ka poe' mai, a ike i ke ano o ka mai, ke kumu o ka pilikia, aiaila e makepono paha ka lapuau ana, Nui ka lapaau ana, he makehewa no ia, no ka ike pono ole o ke kahuna i ke kumu oka mai, No na mai paha ka hewa i kekahi manawa, no ka hoolohe ole i nu rula no.ka lapanu ana. Oka lohe wale ika hai, aole maikai ia, e like me ka halawai pu, kamailio pu, a ikemaka i ke ano o ka mai. Pela ma ka niai oka uhane. Oka halawai pu me kanaka, a ninaninau ia uia kela mea keia mea; a hai pololei aku ina mea e pono ai, oia ka hana maikai, ka liana nui, ka hana i oi aku i keia wa e noho nei. E makehewn nae keia mau hana a pau, ke kokua ole mai ka Uhane Hemolele. Nolaila, e pule nui i Ka Haku e kokua inai. Mamua o ka hele ana kke kauhale e pule i ka Haku, a e noi ia ia e hele pu, a e kokua pu, i laona mai na kunaka, i mihi io lakou, a haalele i ko lakou hewa, a haawi ia lakou iho ia ia, a mau loa aku. A halawai me na kanaka i ko iakou mau hale, e hoomaopopo ia iakou i ko ke Akua ike ana ia lakou i ke ao, i ka-po, ma na wa* hi a pau loa ; a pau ke kamailio ana, blaila, e haipule pu me lakou. A hoi hou iko oukou mau hale, e hoomanao i ko lakou mau inoa, a me ko lakou ano, alaila, iloko o ko oukou keena mehaineha, e haipule hou no lakou pakahi. Pela paha e makepono kn oukou hanaana. No ka mea, ma ko'u manao, o ka lesu olelo i kana poe haumana, ua pili pono no ia oukou. Eia ; " A hele ae oukou e hoohauma-

na aku i na lahuikanaka a pau, e bapetizo ana ia lakou iloko o ka inoa o ka Makua, a oke Keiki., ao ka Uhane Hemolele. Eao aku ana ia lakou e malama i na mea a pau a'u i kauoha aku »i iaoukou. Aiahoi, owau no me oukou i na inanawa a pau, a hiki i ka hopena o keia ao. Amene."