Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 24, 17 June 1871 — Page 3
| This text was transcribed by: | Teri Yamasaki |
| This work is dedicated to: | Kīhei deSilva |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ano, ua hoopiha ia ke kiaha o ko ke Akua inaina, oiai, ua kue laua i kana olelo papa me ka loaa ole o kau wahi hua hookahi o ka mihi, a hiki wale i ke kaili ia ana aku o na pomaikai a pau mai o laua aku; a kipaku ia aku la mawaho o ka mahinaai o Edena. I ka haule ana o ke kumu, maloo mai la na lala, mae koke na lau a helelei wale hoi na pua. Owai la ia mau lau a me ia mau pua? O kakou no ia.
Ina o keia iho la ka maka mua, heaha hoi heaha hoi ka hope loa o na hewa? Haina. Ka hookuli mau no. Nohea mai la ka eha, ka hui, ka mai? Nohea mai ka palapu, ka pohole a me la nahoahoa o ke poo? Nohea mai ka mahuna, ka makahelei a me ka make opiopio ana? Nohea mai ka hoopokoleia o ka huina o na makahiki? A nohea mai hoi ka make ana o ka lahui? No ka hookuli, aole he mea e ae. Pela i ko ai kela olelo kahiko a na kupuna e olelo mau ia nei, "he huli ka make a he lohe ke ola."
Ano e na makamaka me na pokii, ua ike ae la kakou o ka hoohuli ka maka mua o na hewa i ulu mai ai na popilikia ma ke ao nei. Nolaila, heaha ko kakou pono? E lilo kakou a pau, ke nui, ke liilii, i poe hoolohe. Hoolohe i ke ola no na uhane; i ka leo o ka hele e kono mai ana e hele i ka pule, i ka halawai, e hele i ke Kula Sabati; no ka mea, ilaila kakou e lohe mau ai i ko ke Akua leo, e kahea pakahi mai ana ia kakou ma na haiao, na olelo paipai, ma na haawina Kula Sabati a ma na leo mele hauoli.
A pehea kakou ke hea mai oia? E holo anei kakou e pee, a huna i ko kakou mau olohelohe me na lau figu o ka hookamani a me ka hoopunipuni? E ao ia anei kakou i ke pakike a me ke kuhi lalau i o a ianei? Aole, aole loa. Aka, e ko aku imua ona a mele aku i keia mele:
"Eia no makou e Iesu,
Me kau i kahea mai,
E lilo nou mau loa,
A nou e lilo ai." E. K.
Luakini Kaumakapili, Iune, 1871.
Haina o ka Ninau o ke Kula Sabati
MA KALUAAHA, E NINAU ANA,
"Heaha la ka maka mua o na hewa?"
E ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:
E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino holookoa, i ka`u wahi haina i manao ai, a oia hoi keia:
Ninau. - "Heaha la ka makamua o na hewa?"
Haina. - He hoowalewale ka makamua o na hewa.
Wehewehe 1. E like me ka haule ana o ke kanaka makamua a me ka wahine makamua ma ka hoowalewale ana a ka nahesa; pela i hoakakaia ma Kinohi 3:13. Pela no hoi kakou e hoomaopopo iho ai, o ka haule ana o ko kakou mau mua ma ka hoowalewale ana a ka nahesa, a pela no e akaka loa ai, o ka makamua no ia o na hewa.
Wehewehe 2. Aia ma ka wanana a Mikata, ke kaula o Iehova, i hoakakaia ma II Oihana'la 18:18-33. Ua olelo o Iehova ma o kekahi Uhane la, e hele e hoowalewale ia Ahaba, ke'lii o ka Iseraela, i pii aku ai oia a make ma Ramota Gileada. Nolaila, ua ae mai kekahi uhane, a ua iho mai oia, a ua hookomo oia i na olelo wahahoe ma ka waha o na kaula, a wanaoa wahahee aku la lakou - a ma ia wanana ana, ua hele o Ahaba, a ua make ia e like me ko Iehova makemake.
No ia mea, e hoomaopopo kakou malaila, aole anei o Iehova ka mea mua loa o na mea a pau mai ka lani a ka honua nei? A in a pela, alaila, he pono ia kakou ke hooiaio, o ka hoowalewale, oia ka makamua o na hewa, no ka mea hoi, ua hoomaka oia e hoounauna i kekahi o kona mau uhane ma ka lani, e iho mai e hoowalewale i kekahi poe kaula ma ka honua nei. A pela no kakou e kapa aku ai, o ka hewa makamua no ia, no ka mea, ua hoomaka moa ia e olelo ma ka lani, a ua iho io mai no ka uhane a hooia ma ka honua nei, a pela aku. He nui no na kuhikuhi i koe, aia nae a hoomaopopo oukou, aliala, hai hou aku no wau. W.P. Wood.
Pakele ke Ola o Kenoi me Kukala.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:-
E oluolu oa e waiho akea ae i ka pakele ena o ko laua `la mau ola, ka mea hoi no laua ke poo e kau ae la maluna. Ma ke ahiahi Poaono o ka la 20 o Mei, e hele aku ana o Kenoi ma ke alanui e piiai i Lahainaluna, a ma ka puka pa o Pilipi paniolo, ike aku la ia Kahepapohaku e holo mai ana i o laua nei me ka luhe i ka wai la ia Kenoi a lewa ka auwai, a hina a make aku la ilalo i ka lepu, e ole ka nui kanaka a me kana Ewa, kaialupe ia aku la ia i kona home, a ke waiho eha nei ioa i keia wa.
Ua holo mo o Kahepapahaku no ka hula ma Ahiki i ka hale o Kawelu, a no ka on a loa o Kahepapohaku kekahi mea i holo ino ai, aole he ike malama lahoi i koe a me ka pono o ka lehulehu e hele ana mai ke alanui, wa lilo oia ma ka lealea o ke kino. Aole nae i hopu ia o Kahepapohaku e kahi makai, e ku hakali ana oia me kona pihi piula, me ka pea makue e kau kika ana ma kahi i hana ia ka hewa a me ka hoopoino o ka lehulehu, aole nae ia hana keia makai e like me kana oihana a ke aupuni i haawi aku ai iaia e kiai i ka hewa a me ka pono e hiki mai ana imua o kona alo.
O Kukaia hoi ua hakaka ma Ahihi, A hoohaunaele i ke anaina hula e hula uniki ana imua o ka lehulehu me ka maka hilahila ole, ua on a o Kukaia, a ua on a kahiohio paha na luna hana o ka Hale Wiliko o ka Hui - a na laua i kuikui a wali na-au o Kukaia, he hua make ka haiia aku kana wahine, a he hua olelo on a hoi, "ua on a o Kukaia a ke waiho a make la i Ahihi, kahi o ka hale hula." Ia wa, ulu ae la ka wahine me ka uwe ana i na moopuna a me ka luaui o ua Kukaia nei, nona ka hanauna he moopuna kualua, a e kuakolu ana no paha ke hooloihi mai o Malie a me ke kii lanu o Iesu ma ko lakou luakini Pope e ku nei.
Auwe! auwe!! pakele io ke ola o neia mau kanaka, i na o ko laua hora iho la no laia, a heo ana la ma kela aoao o ka lua pau o ka make. O keia mau hihia nui aohe he makainana i hopu, aohe no hoi he mea keeo maluhia o ke aupuni a me ka pono Karistiano, he ole loa no; he ole pau, he ole loa no.
O ka hula hawaii ka mea nui ma Lahaina nei, oia hoi ka hula inoa keiki kaulana. O kela hula keiki a Kikala me ka wahine Nuuhiva ana, hui o Nuuhiva wahine me Hawaii kane lilo i kanaka pouli no Nuuhiva.
Ia`u e naue ana i ka halawai, piha pono na lio me na kanaka, na wahine a me na opio e nana aoa i ka haa mai o na kaikamahine opio elua a me na hoopaa hokeo e kani ana i lalo me na pua puliki eleele i kahiko ia i na lei hoohiehie hula.
I ka pau ana mai o ka makou halawai, he leo wawa ka makou i lohe no Kenoi, ua lewa ka auwae; ia hele`na ana aku he oiaio ua eha, Aloha ino! Ia huli hoi ana mai i ka home, wawa hou ia ne ana, o Kukaia mai make loa ia. Ma ka hiki ana mai, he oiaio ua luhe i ka wai ka malakeke.
Auwe! auwe!! wahi a Rev. Bihopa, e emi ana keia lahui kanaka. O ke kumu e emi ai, o ka hewa i waena o keia Pae Aina.
A ke ninau mai nei o Mr. Kaiama o Ulupalakua, auhea na makai o Lahaina? Ke hai aku nei no au, aia no hoi la he paa puliki, a e i ae no hoi la he hakali wale no (he kii aku la no Pakaka), a e i aku no hoi ke pakaukau i-a mai la, a eia la he kau kika paka wale no ka hana a keia poe makai, aohe hana a Kauhikoa i koe, ua kau ke poo o ka helu mahina, a pau helu ae la a hala ka hapaha mahina, pii mai moni-pii mai moni-hoopau dala o ke aupuni i keia poe makai palaualelo kiai ole i ka maluhia.
E aho ka pau ana o ke dala i na kumukula, ka poe nana e wawahi nei o na naau o na keiki opiopio i ike ole i ka heluhelu a me k@ lakou lima akau e pii mai ai ka ike noonoo o na keiki. Aka, i neia poe makai aole waiwai iki o ke aupuni, aohe dala ma ka hoike hapaha no ka ona, aole hoi no ka hakaka, aole no hoi no ka moekolohe, aole no ka holo nui maluna o na lio, heaha la na wahi dala no ke aupuni ma ka hoike hapaha a ka Lunakanawai Apana o Lahaina nei? heaha hoi, o ko ke aupuni ke pau mai aohe pani aku o na makai ma ka lakou hopu lawehala ana iloko o na malama ekolu.
E na Luna o ke aupuni, e makaala oukou i ka hoolimalima ana i ke dala o ke aupuni, he mea nui no ia, oiai aohe maluhia o ka lahui, ke nui mai nei na hewa aohe o kana mai, nui ka on a, nui ka hakaka, nui ka manuahi, a he nui ka hula Hawaii aole i kana mai ua ino o ka aina e waiho nei, ua ike maka ae lakou la.
E hoopau i na makai inu ona, a haalele hana, a hopu ole i na haunaele mai e like me neia i keia mau la, ua hala ke Kiaaina me kona Hope aia i Oahu, aia hoi i Maui Hikina ka ma kai nui, ua paa ka kona lumi a noia hala paha hoolana ae uei o Kahepapohaku a me Kukaia e imi a ona e hoohaunaele. aloha oe i ke aupuni, aloha ole i ka Mai Kamehameha V.
Owau no o MR. HELEHALAWAIPONO. Lahaina, Mei 21, 1871.
He Kanikau aloha no Kauhaikane
He kanikau aloha keia nou e Kauhaikane,
Kuu wahine mai ka la welawela o Pelekane,
Mai ka la kanaka nui o Honolulu,
I piliia e kaua na huina alanui,
Auwe kuu wahi - ne, kuu mea aloha - e.
Aloha ka wahine ke kokoolua o ka hale,
Ka hoa kuka a ohumuhumu i na mea e po-[no ai,
Ka hoa pili o ka la me ka ua,
O ke anu hoi me ke koekoe,
Auwe kuu wahi-ne, kuu mea aloha - e.
Haalele mai nei oe ia`u me ke keiki a kaua,
Noho au me ka u me ka minamina, [ka lua,
Me ka uwe kanikau aku ia oe ma kae o
E ake ana ka manao o ka ike aku ia oe,
Auwe kuu wahi - ne, kuu mea aloha - e.
Ua pau lo`u noho pu ana me oe,
Ua hala ka Puulena aia i Hilo,
Ua imi aku la oe i ka home hooluolu,
E kuu ai ka luhi kaumaha o keia ao,
Auwe kuu wahi - ne, kuu mea aloha - e.
Aloha ka uhane o kuu wahine i ka hele ana, I ka hele hookahi aohe kokoolua, Kii mai la ka mea Mana Loa i kana waiwai o ka uhane, a waiho mai la i ke kino na`u e kanikau aku, E kanikau no au a hiki ilalo i ka lua o kuu wahine -la. P. KAAIIA. Pelekane, Honolulu Iune 13, 1871.
Make i Aloha nui ia.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:-
Ma ka Poakahi la 12 o Iune, A.D. 1871, ua pauaho mai la o Manu w. i keia ola ana, a ua hele aku la i ke ala maawe ula a Kanaloa. Ua hanauia oia ma Kula, Puna, Hawaii, i ka la 23 o Iune, o ka A.D. 1854.
O ka nui o kona mau la ma keia ola kino ana ma keia ao, he 16 ona mau makahiki.
Ke noho nei kona mau makua a me na kini makamaka a pau loa ona me ke aloha nui loa nona, no kona haalele ana mai i keia ola ana. Ua mare kane oia i ka la 28 o Mei, o ka A. D. 1870, a ke noho nei oia me ke aloha pau mako no kana wahine, oiai, ua haalele mai kela iaia nei ma keia kae o ka lua o ka make - o iaia e aneane ana e hele a hookokoke aku ma kahi mau o ke kanaka, ua puana ae kela, e pule kona ohana ia Iehova i kona Haku; a ua hookoia kana noi, a i ka pau ana o ka pule, a ko ia`la hele loa aku la no ia ma ka huakai malihini o ka make; nolaila, ua haku iho makeu i kanikau nona malalo iho nei:
He kanikau laoha la nou e Mele Manu w.,
Kuu wahine mai ka wai o Waiaka,
Pii aku kaua o ke kula o Puahia,
Oia kula a kaua e alo ai,
Kuu wahine mai ka ua la o Manoa,
Oia wahi a kaua e noho ai,
Pii aku kaua i Waiakepua,
Oia wahi a kaua e hele ai,
Auwe! kuu wahine hoi - e.
Kuu wahine i ka ae one o Kahaloa,
Oia wahi a maua e naue ai,
Auau aku kaua i ka wai o Apuakeahau.
Auew! kuu wahine --e.
He kanikau la he aloha nou e Manu,
Kuu wahine i ke kula o Kamoiliili,
Mai ka bele hone mai i ke kulu aumoe,
Kuu wahine i ke kula o Kahua,
He mea ole ka loa o ke kula i ka ihu o ka lio,
Mai ka huikau lua o Polelewa,
I ka hi-o a na haole.
Auew! kuu wahine --e.
SAMUELA HOOPII
He kanikau la he aloha nou no e Manu,
Kuu kaikamahine mai ka malu o ka inia,
Oia wahi a kaua e noho ai,
Kuu kaikamahine mai ka wai wela o Puahia,
Auew! kuu kaikamahine --e.
Kuu kaikamahine mai ka malu o ka hale,
Auew! kuu kaikamahine --e.
Kuu kaikamahine mai ka ai huli aku,
Nana aku kaua i ka wai ula i na pali,
Pali mai nei ko aloha ia`u,
Auwe! kuu kaikamahine--e.
MRS. KAUI W.
He kanikau la he aloha nou no la e Manu,
Kuu kaikamahine mai ka hale la e Kuike,
Wela mau nei loko i ko aloha,
Aloha kahi a kaua e noho nei,
Auwe! kuu kaikamahine --e.
Kuu kaikamahine mai ke ala nihinihi,
Nihi aku nei oe haalele i ka pili a ka makua,
Auwe! kuu kaikamahine --e.
Kuu kaikamahine mai ka malu a ka Naulu,
Ulu mai nei ka manao paila i ka puuwai,
Waiho iho nei oe i ka ukana la he aloha,
Auwe! kuu kaikamahine --e.
MRS. KANUI
Kanikau la he aloha nou e Manu w.,
Kuu moopuna i ka la o Kumukahi,
Haule aku kaua i Waiakea,
Auwe! kuu moopuna --e.
Kuu moopuna mai ka malu o ka nio,
Kuu moopuna i ka la wela o ka aina,
Auwe! kuu moopuna --e.
Hoomaha aku kaua i Puupuna,
Kuu moopuna mai ka piha kanaka o Puula,
Hoi aku kaua i ka malu o ka hale,
Auwe! kuu moopuna --e.
S. PIHINUI.
Kanikau la he aloha nou e Manu,
Kuu moopuna mai ka i-a maka liilii o ka aina,
Mai ke a maka uliuli o Kumukahi,
Mai ke pili enaena o Kukii,
Mai ka wailele opu o Waiwelawela,
Mai ka piina ikiiki o Mawae,
Hoomaha i ka olu o ka puu Mano,
Kani ana ka pele kuilua o Puula,
Auwe! kuu moopuna --e.
Kuu moopuna i ka lae hala o Kookoolau,
Mai ka lehua nenee la o Hopoe,
Mai ka iliili nehe la o Halamanu,
Kuu moopuna mai ka ohia loloa o Panaewa,
Auwe! kuu moopuna --e.
MOOPUNA HAALOULOU.
Kanikau la he aloha nou no e Mele Manu,
Kuu kaikamahine mai ke one o Punahoa,
Mai ka huikau lua o Halekalewa,
Mai ka bele kui-lua o Haili.
Mai ka papa kahulihuli o Wailuku,
Mai ka la wela o Puueo,
Mai ka piha kanaka o Amauulu,
Luuluu mai au i ko aloha,
Auwe! kuu kaikamahine --e!
Kuu kaikamahine mai ka la welawela o Pu[na,
Mai ka ai awaawa o ka aina,
Mai ka e-a kuehu lua i ka paakai,
Kuu kaikamahine oia aina malihini,
Auwe! kuu kaikamahine aloha --e!
Mrs. Piimaikawaa.
Kanikau la he laoha nou no e Mele Manu,
Kuu kaikamahine mai ka aina hanau,
Mai ka aina hooluhi a ke aloha i noho ai,
Kuu kaikamahine mai ka wai puka iki o ka aina,
Mai ka wai lamalama kukui o Waiakekua,
Mai ka ai pala mai iluna o ka laau,
Ka ai hoola manawahua o ka aina,
Auwe! kuu kaikamahine aloha e!!
Kuu kaikamahine mai ka moku lewa i ke kai
Mai na kai ewalu o ka moana Pakipika,
Auwe! kuu lei kuu kama aloha --e!
Pahupiula Manu.
Kanikau la he aloha nou no e Mele Manu,
Kuu kaikamahine mai ka la o Laepoko,
Mai ka lai lua e Haehae,
Kuu kaikamahine mai na puewai o Pualaa,
Mai ka niau welo o ke ahi a Laka,
Kuu kaikamahine mai ka pahoehoe loa o Malana,
Malama iho nei au i ka ukana nui he aloha,
Kuu kaikamahine mai ka uluhala o Puaakanu,
Mai ke ala ulili la e Gehana,
Kuu kaikamahine mai ka lehua ula o Kika(la,
Auau aku kaua i ka wai o Waiakolea,
Hoomaha aku kaua i ka Niu moe o Kalapana,
Mai ka piina loa la o Halaaniani,
Mai ka wai olu o Punaluu,
Mai ka papa lohi mai o Apua,
Auwe! kuu kaikamahine --e!
Pahukoa Kaaukai.
Kanikau aloha nou e Mele Manu,
Kuu kaikuaana mai ke kawa lele opu Okanukuokamanu,
Mai ka nalu haimuku o Kawili, [nei,
Wili mai nei ko laoha pono ole au e noho
Kuu kaikuaana mai ke one loa o Waiolama.
Mai ka have welo o Waialeale,
Hoale mai nei ko aloha ia`u e noho nei,
Auwe! Auwe aloha nui kaua.
Auwe! Kuu kaikuaana aloha ---e!
Kaua w.
Kanikau la he aloha Nou no e Kula leimanu,
Kuu kaikamahine maika ua haao o Kau,
Mai ke wai nauke poo o Waiohinu,
Mai ke kula loa o Kamakalepo,
Mai ke kawa lele o Kaumea,
Mai ka lau o ka nio o Paiahaa,
Mai ka nalu haimuku la o Hooili,
Mai ke kai halihali pua hala o Kamilo,
Mai ka waa holo mai i ke pili la e Kalae,
Kuu kaikamahine mai ka wai huihui o Unahea,
Mai ka iliili uehe la e Koloa,
Kuu kaikamahine mai ka nalu hai la o Kawa,
Wa iho nei loko minamina ia oe,
Auew! kuu mea aloha ---e! ua hala,
Mrs. Napahuelua Poopuu.
Kanikau aloha keia ia oe e Kulaleimanu,
E ke kula lei manu i Haili
Kuu kaikamahine mai ka ua huki hee nehu,
Mai ka ua aweawe loloa o Hilo,
Mai ka ua kualau ma ka moana,
Ana iho nei loko luhi i ko aloha,
Kuu kaikamahine mai na hau elua,
Mai ka makani kii wai he Malua,
Kuu kaikamahine mai ka wai huihui o Waikapu
Kapu mai nei ko mala pau ka ikena,
Auwe! kuu mea aloha --e! ua hala,
Mrs. Kahaku
Kanikau la he aloha no Mele Manu,
Kuu kaikamahine i ka maka o ka opua,
Ka halihaliia ae la e ke kualau,
Lalau ia mai nei oe lilo,
Kuu kaikamahine mai ka malu o ka niu,
Aloha ia wahi a kaua e noho ai,
Kuu kaikamahine mai ka wai koo lihilihi,
Mai ka wahine ami o Haena,
Kuu kaikamahine mai ka ua Kanilehua o Hilo
Mai kuu hoa mai ka hala o Upeloa,
Kuu kaikamahine mai ke kawa lele opu o Piikea,
Mai na lehua o Mokupane,
Kuu kaikamahine mai ka wai au o Hanalei,
Mai ke kula loa o Kukuilaumania,
Aloha ia kula a kaua e hele ai,
Kuu kaikamahine mai ka wai lele o Akaka,
Kuu kaikamahine mai ka pali nui o Hakalau,
Kuu kaikamahine mai ka piina ikiiki o Wailkaumalo,
Kuu kaikamahine mai ka ua nihi pali o Maulua,
Elua kaua i alo ai i na pali,
Kuu kaikamahine mai ka ihona o Pualaea,
Mai ka awa pae la e Maikii,
Kuu kaikamahine mai ka olu o ka hau o Lupea,
Auwe! kuu kaikamahine --e!
Manua w.
He kanikau la he aloha, nou no e M. Manu,
Kuu kaikamahine mai ka wai o Waiapele,
Ea mai ke aloha kaumaha i ke kino,
Kuu kaikamahine mai ka noho`na kane,
Pii aku kaua i ka lai hulilua o Puukoi,
Kuu kaikamahine mai ka la wela o Puuomakaha,
Kaha aku neioe nalowale loa,
Huli iho nei au aole oe,
Ei aku nei paha oe i ke kui lehua i Papakiikii,
Kuu kaikamahine mai ka la welawela o Aloi,
Hoomaha aku kaua i Kalehua,
Kuu kaikamahine mai ka ai loloa o ka aina,
Auwe! kuu kaikamahine --e!
KAHULA.
Kanikau la he aloha, nou no e Mele Manu,
Kuu kaikamahine mai ka ua lililehua o Palolo,
E halii ana o ka ua Paupili,
Hoolono aku o ka ua Waahila,
I ka halii mai i ke pili,
I hoa pili no`u ke aloha,
Kuukaikamahine mai ka ua Kuahine o Manoa,
E ahai ana ma ke kua ka malu,
Malu mai nei oe kaawale au,
O oe ka ka mea i hele aku,
Auwe! kuu kaikamahine---e!
POOLAULA.
Kanikau aloha nou e Mele Manu,
Kuu kaikamahine mai ka lai o ke kaona,
Mai ka huikau lua la o Honolulu,
Luuluu makou kaumaha i ko aloha,
Mai ka piha uwa lua i ka Nekina,
Kuu kaikamahine mai ka bele kui lua o Kaukeano,
Mai ka piha kanaka la o Ainahou,
Kuu kaikamahine mai ka wai piula o Maemae,
Mai ka piina loa la e Kahapaakai,
Hoomaha aku i ka wai o Kahuailanawai,
I walea paha ka uhane i ke kui pua lei Ahihi,
I lei hoohiehie me Hiku i ka nahele,
E naue ae ana au i ka pali o Nuuanu
I ike lihi iki aku kawelu o Lanihuli.
Ke huli hoi nei au i ka ua Kukalahale,
Aia paha ka uhane i ka luna o Puowaina,
Ninau mai Laeahi, Nohea hoi oe?
No Puna, no Hawaii, no ka hikina a ka la,
Maikai kau olelo i waiho i ke ao nei,
E pule i ke Akua no kou hele ana,
Ua hala ka pili ka maku me ka lehulehu,
Au ae nei ka manao o kahi e ike ai,
Ike aku paha o Pii i ke kino wailua,
O ka leo o ke aloha i ka pane pololei ae,
Auwe! kuu kaikamahine--e!
KAIKAMAHINAHELELOA LUAHINE.
D.A. Kaaihulu, Kakauolelo.
Kamoiliili, Iune 15, 1871.
HALE PUHI PALAOA.
CROWELL MA,
No ka mea, ua Hoolimalima Makou
I KEKAHI HAOLE AKAMAI LOA I KA
HANA PALAOA!
No laila, ua hoomaka hou ia ka Hana.
E LOAA NO MA KO MAKOU HALE, I
KELA ME KEIA LA NA MEA HOU.
PALAOA, PAI, MEA ONO, a pela aku.
E hanaia`ua no na ano a pau o na Mea Ono,
MAMULI O KE KAUOHAIA.
E KIPA MAI I O MAKOU'LA
Ano, ke hoike nei makou i ke Aloha a me ka Mahalo i na makamaka i kuai pu me makou iloko e ka wa i hala, a ke lana nei ka manao, o mau ana no ko oukou kuai mai, ke ike ia ko makou mikiala ma ka oihana.
EIA KEKAHI --Na makou no e lawe aku ka PALAOA ma kauhale, iloko o ka mile hookahi mai ka Hale Puhi Palaoa aku.
CROWELL MA.
Iune 15, 1871. (498 1m) Melu 76 Alanui Papu, Honolulu
OLELO HOOLAHA!
HOOPAHEEHEE KAMAA HUILA.
WAHI
HOOPAHEEHEE KAMAA
O HONOLULU
MA KA BUFFUM'S HALL.
EWEHEIA ANA NO KA HOOMAAMAA ANA O KA
lehalehu mai keia la aku, pene!:
I na po Poakahi, mai ka hora 8 a i ka 11.
" " Poaha " " " "
" " Poaono " " " "
--PELA HOI--
I na auina la Poalua, mai ka hora 4 a i ka 7.
" " Poakolu, " " "
" " Poailima, " " "
A no na Wahine wale no,
Na la a pau o ka hebedoma, mai ka hora 10 a i ka hora 12 A.M.
E HOOMAUIA NO ka hooponopono ana me kela a hiki i ka loaa hoiu ana mai o na kamaa hoopaheehee hou mai Kapalakiko mai, alaila, e hoolahaia aku no ka papa hoohonohono hanala no na Kanawai paa, aole hoi a nui wale ka lilo no ka poe e makemake mai ana. E loaa no na Palapala Ae Komo ma ka Halekuai Buke o N=Mr. THBUM, ma Alanui Kalepa, a i ole ma ka puka o ke Keena Hoopaheehee Kamaa.
Uku komo, 25 keneta -- no ka hoopaheehee kamaa huila ana, he 25 keneta no ka hora hokahi.
--O ka Palapala komo hoopaheehee hookahi, he 25 keneta, oia hoi no ke komo ana iloko o ka hale a me ka hoopaheehee ana ma na mea hoopaheehee i hookahi hora.
WILLIAM & WALLACE.
498 tf NA ONA.
OLELO HOOLAHA.
OWAU e ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoolaha aku nei au i na kanaka a pau, mai keia la aku, ua kapu ka ho-a a me ke kuni aua o na Bipi a me na Lio me ko`u Olohena a me Wailua mauka. O ka mea e hooko ole ana i keia Hoolaha, e hoopii no au iaia e like me ke Kauawai.
Kealia, Kauai, Iune 1, 1871. (498 3 ts) E. KRULL.
OLELO HOOLAHA.
O ka MALOLO ka hoomalu ma ke Ahupuaa o Kakanoni, ma Kipahulu, Maui, a o na I-a a pau malolo o ka I`a hoomalu, hookahi hapakolu i ke konohiki --a o ka I-a kanawai hoi, he mahele hapalua. Pela ka mahele ana, E hiki no ia Wahineaea kuu Hope i hookohu pono ia, ke hana pono i na hana i hauwila iaia -- o ka poe komo hewa, e hopuia lakou a hoopiiia ma ke Kauawai. K. PI.
Honolulu, Iune 10, 1871. 498 4t*
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei ne kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au o ka poe waiwai, na haole, na pake a me na kanaka a pau o kela ano keia ano mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia
MRS. KUKUE.
no ka mea, ua haalele kumu ole mai keia ia`u, a in a oukou hoaie iaia, maluna no on a ko oukou poho. P. MAHIAI.
Kula, Maui, Mei 30, 1871. 497 2t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na ano'kanaka a pau, ua kapu loa ka hookuu wale ana i na holoholona o na ano a pau, maluna o kuu aina kuai, e waiho la ma
OMAOPIA, KULA,
Mokupuni o Maui, kuleana o Piliwale malaila, nona na Eka he Kanaono Kumamaiwa a oi iki aku. Ina hele hewa kekahi holoholona me ka ae ole ia maluna o ua wahi la mahope o ka pau ana o na la he 30 mai keia la aku i haiia malalo iho nei, e hopuia no e A. Keohokalole o Wailuku, Maui ko`u hope a me kana waihona aku, a e uku no e like me ke Kanawai. O ka poe makemake a hoolimalima, e hele i kuu Hope ma kona wahi noho, a ia`u ma Honolulu nei. D. KAHANU.
Honolulu, Iune 8, 1871 497 2ts
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, ua haalele mai ka`u wahine mare, oia hoi o Ana F. Boyd i ko maua wahi moe, me ke kuleana ole, a nolaila, ke papa aku nei au i na poe a pau loa, aole e hookipa, aole e hoaie i ua wahine mare la a`u ma kuu inoa, no ka mea, aole au e uku ana ia aie ana i aie aku ai mai keia la aku. a in a he poe kekahi e hookipa anu iaia, e hoopii no au e like me ke Kanawai. Wm. P. BOYD.
Honolulu, Mei 30, 1871. 496 3ts
OLELO HOOLAHA.
KE PAPA aku nei au i na mea a pau, mai hoaie mai i kuu wahine, no ka mea, aole loa au e uku i kekahi aie i aie ia eia ma ko`u inoa. L. FARDEN.
Haiku, Mei 22, 1871. 494--3ts
KAPU MA KUILEI!
KE papa ia aku nei na mea a pau, aole e hookuu wale i na holoholona maluna o ka auwai o KUILEI, ko makou Apana Aina ma Waikiki-waena, Oahu. Aole no hoi e hikii wale i na Lio, Puaa ma na lihi o ua auwai nei. Ua kapu no hoi ka auau a me ka ihi ana i ka ai maloko o ia auwai. Aole hoi e pani wale kekahi ma ke poo o ia auwai, me ka hoohuli aku i ka wai ma kahi e, aole no hoi e hana ino wale malaila. Ua kapu ka holoi lole ana a me na welu ino, a me na mea ino like e ae. I ka mea kue i keia, e hopu ia a hoopiiia ma ke Kanawai, e uku i $5.00.
DOWSETT & SUMNER.
494 4t* (Kimo Pelekane a me Keolaloa.)
HALE PAI KII!
HE WEHE ana ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i kekahi Hale Pai Kii, ma ka Apana o LAHAINA a me WAILUKU, Maui, ma ka la mua o Iune ae nei, nolaila, ke kahea aku nei au ia oikou a e na Iwa o ia mau wai, i hele wale a hehelo i ka pua o ka Akolea, eia ka manawa e loaa ai na Kii Maikai Loa. no oukou, I hana mikioi ia e ke keiki o ka Aina Pua. E wiki oukou, no ka mea, aole au e loihi loa aina malaila, a lele aku ma Hanalei, i ka mokupuni o Kauai.
495 2m* YATSING, (Pake) Pai Kii.
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
--O KA--
MOKUAHI HAWAII
"KILAUEA."
HAALELE ia Honolulu i na Poakahi a pau---Hora 5 P.M.
" Lahaina i na Poalua a pau---hora 7 kakahiaka
" Maalaea " " 10 "
" Makena " " 12 awakea.
KA HUAKAI HOLO I HILO.
HAALELE ia Honolulu i na Poakahi aha o ka malama.
" ia Kawaihae i ka Poalua ae hora 9 P.M., a me Mahukona i ka hora 11 o ia po.
HULI HOI ANA MAI HILO MAI.
HAALELE ia Hilo, Poakolu - Hora 5 P.M.
" Mahukona, Poaha, " 4 A.M.
KA HUAKAI HOLO I KONA.
HAALELE ia Kawaihae i na Poalua Hora 9 P.M.
HULI HOI MAI KONA MAI.
HAALELE ia Kealakekua i na Poakolu Hora 12 awakea
" Kailua i na Poakolu " 6 P.M.
HULI HOI LOA ANA I HONOLULU
" Kawaihae i na Poaha a pau " 12 awakea
" Makena i na Poalima a pau " Hora 6 A.M
" Maalea " ' " " 9 "
" Lahaina i na Poalima a pau " " 6 P.M.
Samule G. Wilder (Waila),
49 1/2 tf AGENA.
W. H. DAVIS ( Uilama.)
Mea Uauhi a me ka Mahele Olelo.
E hana no au i na Palapala Hoolina, Palapala Kuai, Hoolimalima. Aelike, a pela aku.
KEENA HANA--mauka iho o ka Ilale Hookolokolo ma alanui Moiwahine, Honolulu 490--3ms*
JUDD A ME LAYTON.
[ALANI KAUKA A ME LEITONA.]
NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO AIA a pau, na mea ulu a me na mea hoomomona lio.
Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu 475 1y
KAUKA C.F. NICHOLS.
HE LAPAAU HOMEOPATHICA.
KE ANO o ka haawi ana i ka laau kupono ne na mai HUI, RUMATIKA, MAI PIVA. a me na mai i kaa a loihi.
KEENA OIHANA. -- Ma ke kihi Komohana o Alanui Papu a me Kalepa. E loaa no oia ma ka Hale Hana i ke kakahiaka, mahope o ka hora 8; i ka auina la, mai ka hora 3 a ka hora 6. Hale-noho, Helu 98, alanui Beritauia.
Honolulu, Dec 24, 1870. 374-6m*
HALE PAI KII.
UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA
inoa malalo nei nui no ke pai ana i na
KII PEPA
me ka maikai loa. aia kona Hale Pai Kii ma kahi o KINI Pai Kii mamua, ma luna ae o ka Hale Pai Nupepa "Kuokoa"
YATSING (Pake.)
470-6m Mea Pai Kii.
E. O. HALL & SON.
[E. O. HALL A ME KE KEIKI]
NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE,
NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.
Halekuai ma na huina o alanui Moi a me Papu. 475 ly
J. HITCHINGS,
MEA AKO LAUOHO A UMIUMI.
Hale Haoa, malalo o ka Hale o ka ' ahahui Hoole Waiona o ka Maiwahine Koima, ma Alanui Alii, Honolulu. He 15 keneta no ka ako umiumi a lauoho ana. E naue mai i ike maka. 486 3m*
PAI KII ANO HOU!
OIAI, UA HANA HOU AE NEI AU
i na aniani malamalama o ko`u IIALEPAI KII a maikai, ma
MONIKAHALE, Honolulu,
Nolaila, ke lana nei ko`u manao, ua ku in i ka hanohano o ke
PAI ANA I NA KII O NA ANO A PAU,
mai ke kii liilii loa e kupono ai i na kaula wati a me na lei a-i, a hiki i na kii nunui ku hale ma ke ano heehee loa o ke kumukuai. E kuai pu ia aku no hoi ne Kii Pepa o na wahi kaulana o Hawaii nei, na kii o na Moi kane, na Moiwahine a me ka poe hanohano e ae. H.L.CHASE (Keki)
OLELO HOOLAHA.
Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kau oha aku nei au i na kanaka maoli, e hele nui ma ko`u Ilale Ilumu Kamaa, ma
MA ALANUI NUUANU, HELO 70, HONOLULU
E lawe mai no hoi i na kamaa kahiko o oukou, a na`u no e hana pku i na ano hila hou. Ile $.75 o ka hapa ana. a i pua ole ka`u hana ana. e hoihoi aku no wau i ka oukou dala. me kuu makanaaku i hapaha, ke paa ole kuu hana ana. Eia no hoi, ina e makemake oukou e oki i ko oukou mau kamaa, e lawe mai no na`u e oki aku me ka uku haahaa loa, a i hemo, e lawe mai no na`u e bana hou aku me ka uku ole. Ke kauoha aku nei no hoi au i ka poe uona na kamaa e waiho ae nei, e kii koke mai, aka in a e kali aku au a hala na mahina eha, e lawe ana au ma ka Ilale Kudala, i hoi mai ai na poho o kuu hana ana i ko oukou mau kamaa.
A ke kauoha aku nei no hoi au ia oukou, e hele mai ko'u Hale Humu Kamaa, e kuai ai i na NOHO-LIO hou maikai, NA KAULA KEEHI, KAULA OPU LIO, A e loaa no au ia oukou ma ke alanui Nuuanu, Helu ACIU (Pake).
Honolulu, Ianuari 7 1871 475-6m
OLELO HOOLAHA.
KE kahea aku nei au ia oukou, e hele mai ma ko`u hale hana. Kula Pepeiao, Komo Lima, Pine, Komo Lima Gula, Komo Dala o na ano a pau -- Eia hoi, in a paha he nau dala keokeo a ualual ka kekahi, e makemake ana e hana i komo, e lawe mai a na`u e hana aku, me ka noho pu mai no hoi o ka mea nona ia komo, e nana i ka`u hana, aia a pau ka`u hana ana, aia ila, hoi ka mea komo. Ina he mau komo kahiko ko oukou, e lawe mai no, a na`u e hana aku. Ina e apiki ka mea komo ma ka lawe ana aku i ka`u dala ulaula a keokeo paha. Ina hoi he mau komo lawe mai na`u e hana, a in a e hemo ka wai gula a`o i hana ai iloko o na mahina he 11, e lawe mai no a na`u e hana hou aku me ka uku ole, a in a e pau na mahina he 12, aole au e hana ia komo. Aia ko`u hale hana ma alanui Nuuanu.
Honolulu, Mei 12, 1871. (493 6m*) AKI (Pake)
HALE KUAI NU HOU!
E JUAI MAKEPONO LOA LA ANA
Na IPUKUKUI o na ano a pau,
Na MEA KAMANA o na ano a pau.
Na MEA PAAHANA o na ano a pau.
Na LAKO PAHU me na PUKA.
Na KOILIPI na Koi Liilii.
Na KOPALA MAHIAI nui a liilii;
Na PAHI-LOLE-BIPI na Kaulawaha.
Na KAULA Kaohi a me na Kepa
Na AILA-MAHU a Aila maoli.
Na LAAU Noho-lio Paniolo.
Na PAKAUKAU na Moe laau a me na bela.
Na KAULA opu-hulu lio a me na Keehi laau.
Na MEA hoohiehie Noho Lio.
Na PENA a me na Aila makepono loa o na ano o pau
Na IPUHAO, na Ipuki a me na Palapalai
NA IPUHAO LIILII, NA IPUHAO NUNUI HOOMOA KALO
NA ahi-koe.
na kuaina HILO O NA ANO A PAU.
O keia mau mea a pau, e kauila aku ana no ke kumukuai emi loa ma ke Dala kuike, e GOOKIM (Kukima Pake,
Ma ka Hale o Paiko, ma alanui Nuuanu, Helu 490 3m
HALE KUAI BUKE HOU1
MA KA HALE LETA MUA,
A MA HONOLULU HALE,
MEA HOU A HALE KUAI MANIAHI
Ua lawe ae nei o H.M. Wini, i ke Keena
Nui i haaleleia iho nei e ka OIHANA LETA,
a ua hanaia iho nei a paa i
HALE KUAI BUKE,
e like me ka hana ana ma na aina e,
kahi e loaa ai i ke kuai, na
BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE.
NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,
Na PAPAPUHAKU me na BUKE kakau,
Na KII NUI a liilii,
Na ano PEPA kakau a pau,
Na PENI me na INIKA,
Na POO LETA
a me na mea heluhelu a kakau maikai
NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I
kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuai
iho i na Buke maloko olaila.
E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MAloko o keia Hale Kuai.
Me ke aloha
HENERE M. WINI.