Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 22, 3 Iune 1871 — Page 2
This text was transcribed by: | Debra Kelly |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NU HOU ANO NUI O KE KAUA
KU MAI KE KIAPA “COMETA.”
EI POKA PAHUIA O PARISA.
HOEMIIA KA UKU HOOPAI O FARANI.
E HAALELE ANA NA GEREMANIA
I NA PAPU O PARISA.
KA HIHIA O AMERIKA HUI ME BERITANIA.
Ma ke awakea Poakolu iho nei, ku mai la ke kiapa Cometa, kapena Fuller, iloko o na la he 14 a me ka hapa mai Kapalakiku mai. Maluna ona i loaa mai ai na mea hou no ke kaua ma Europa a me ka pau ana o ka hana a ke Komisina Hui Kiekie o ia Aupuni Amerika Hui a me Beritania. E ikeia na mea hou ma ke ano nui malalo iho:
Ua kipakuia na kipi mai na auwaha eli aku a lakou mawaho o Parisa, a ke hookeia aku la @oko o ka pa e pili ai.
Ua ka poka pahuia o Parisa e na koaa aupuni O Vaseile.
E haawi makanaia ana ia ke Keiki Alii P@@maka e ka Ahaolelo, he 1,000,000 dala Geremania. O na Generala Moleke, Goeben. Werder a me Fransecki mai ka 500,000 a ka 300,000 dala Geremania pakahi.
E hola makaikai ana ka Moi o na mokapani ai kanaka i Amerika Huipuia.
Ua lilo ka papu o Issy i na koa aupuni, a ua auhee uku la na koa kipi a haalele i ka papu.
Ma ka la 6 o Mei, ua halawai na kipi o Parisa me ke auhee i punia i ke koko. Ma ia la no, ua hoaano ae he 5,000 kanaka Farani i kanaluna makahiki o ke ola ana, a hele mai la a noi i na mea kao i e haawi uku na lakou, i hiki ai ia lakou poe kahiko ke ao mai i ke ano o ke kaua ana i ka poe hou e kuekuemi nei.
Ke laulaha mai nei kekahi lono, na holo malu aku lo o Lui Napoliona i Farani, e hoopauhakee ai i ka manao o na koa, a e hookamaaina hou aku iaia.
Ua hui a halawai ke Keiki Alii B@simaka me na Elele Kuhina o ke aupuni ku i ka wa o Farani ma ke kulanakauhale o Frankfort ma Geremania Hema. He eha na hora o ko lakou halawai akola ana, a ua hiki io mai lakou i ke kumu o ka hana.
Ia Bisimaka e noho kukakuka pu ana me na Elele Kuhina o Farani, kamailio mai la ka Emepera U@@@ma maloko o ka waea ia Bisimaka, i ka i ana, “Oiai i ka wa i hala ae, ua kini au me ka makaala i na mea i hooholoia ma ka Aha Imi Kumu Kapae kaua, a ano, ke makemake nei au, e lohe pono na mea a pau, ua makaukau au i na wa a pau e noonoo no na kumu no ke kapae ana i ka mokumokuahua a me ke kokulu ana i aupuni kupono ma Farani.”
Ua hoolaha aku o Thiers he olelo kuahaua e i ana, aole ke aupuni e ki poka pahu aku ia Parisa, aka, e lele aku ana maluna o na pa. Ke makemake nei ia e hele mai na mea a pau e poai i na puali koa, me ka haawi ana i kona ae e huikala i na mea i hoahewaia e ke kanawai a me ka hoomau aku i ka malama ana i ka poe ilihune. Ua pakuiia aku mahope o ka olelo kuahaua keia mau huaolelo: Ke olelo mai nei na Geremania, e hapai hou ana lakou i ke kaua me ka hooponopono ole, aia wale no a hoopauia ke kipikpi.
Ua hoopauia ka olelo kuahaua me keia mau huaolelo: “O ka hoohui hou ana mai oia ka mea e pau ai ke kaua, alaila, e komo mai auanei ka maluhia. Ke nee aku nei makou e hoopakele ia oukou, a e hiki kino aku ana makou mawaena o oukou iloko o na la helu i koe. Ua hiki no ia oukou ke kokua mai ia makou.
Ma ka haiawai ana o Bisimaka me Jules Favre, ua ae mai ke aupuni Imeperiela o Geremania e hoemi i ka uku maluna o Farani, i hookahi hapalima o hoolele ae, oia hoi, he $1,000,000,000 ka uku mua a Geremania i kau aku ai po na lilo o ke kaua, aka, i keia manawa i $800,000.000 wale no e uku aku ai. Ma keia kuikehi hope, ua hooholoia e uka pauia e Farani na dala i ka makahiki hookahi. Ua aie dala aku o Farani i ka Iudaio waiwai nui, oia o Rotekaila, Erlanges, Hihue a me kekahi poe malama Baneko Farani a Geremania e ae. Eia hoe kekahi, ua ae po aku o Bisimaka e hoihoi aku i na papa ma ka hikiua o Parisa i ka wa o uka m@aia mai ai ka haawina mua, a hoi aku na Geremania a paawale no ia Belfort, Nancy a me Longay a hiki i ka wa e hookaa pau ia mai ai na dala.
Ua haalele ka Alihikaua nui o ka poe kipi i kona noho ana Alihikaua, no ka lokahi like ole mai o na kipi e kokua.
Ke upuia la e lele kauaia aku ana o parisa maluna aku o na pa o waho o ke kulanakauhale.
Ua hooholo ka Ahakuka o na kipi ma Parisa, e pepehi a make loa i ka Akihihopa o Parisa ke hookuu ole ia mai o Blanq@@, kekaha o ka poe kipi e paaia la maVaseile, he pio na ke aupuni. O ka manawa i hookauluaia ai he 24 bora. Ina aole e hookuuia mai iloko o ia wa, make kela Akibihopa.
Ma na okana aina okaikaiole o Farani o ka aoao Napoliona no ka ikaika mawaena o kanaka.
Ua lilo ae la ka papu Vanvres i na koa aupuni. Ua pakele na koa kiai ma ke ala malalo ae o ka lepoa hiki i Montrouge. He 50 pukumahi, he 8 monitors a me na wahi koa kakaikahi ka i hopu pio ia aku. Pau loa ae la na wahi papu o na kipi i ke pio.
O ka Hale Alii o Tulerie, ua hooliloia i hale noho no na ohana o ka poe kipi i make i ke kaua.
Ke hoomakaukau kaua nui la ma Sana Peterboro, na ke kaua kue aku ia Khiva, no ka mea, ua na mai nei na kanaka oia wahi e kaua me Rusia.
Ke nee loa aku la na koa aupuni a kokoke mawaho o Parisa, o ka ulele nui wale no koe. E aho iki ka hoi o Parisa i ka wa a Farani e kue aku ana ia Geremania, he oki loa mai nei ka hoi ka na Farani e hana ino mai nei ia lakou lakou iho no.
No Amerika Huipuia.
O ka hihia nui mawaena e Amerika Huipuia a me Beritania Nui, no keia moku powa “Alabama,” na hoopau mai nei na Komisina Hui Kiekie o ia mau aupuni, ma ka hooholo ana, e haawiia ka hooholo ana o keia hihia i kekahi aha naauao kiekie, elima ka nui o na luna ; a penei ke koho ana ; E koho o Amerika Huipuia. Beritania Nui, ka Moi o Italia, ka Peresidena O Helevetia a me ka Emepera O Berazila, i hookahi Luna pakaha, a na lakou e noonoo a hooholo. Ina aole e hiki i ka Moi o Italia, ka Peresidena o Helevetia a me ka Emerpera o Berazila ke koho i mau luna pakahi no lakou, alaila, na ka Moi o Norewai a me Sueden@ e koho ma kahi hakahaka. Ma ke kulanakauhale o Geneva ma ka Ripubalika o Helevetia, e halawai ai na luna. A ina ma ia hui ana, a hooholo ia Aha Luna Noonoo, ua hiki ole ia Beritania ke pale, e hoouku ia no ma ke dala maoli iloko o akahi makahiki, mahope iho o ka hooholoia ana, ke ikeia ua kakau like na luna i ko lakou mau inoa.
Ma ka ia 24 o Mei, e haalele ai ke Kuhina hou Schenck o Amerika Huipuia ia Nu Ioka, a holo aku e noho Kuhina ma ke alo alii o Ladana e noho ai.
No Mesiko.
Mai kinohi loa maia a hiki i keia manawa, akahi no a ae ia mai e ke aupuni Mesiko, e hoolaa i Luakini Hoole Pope ma kona mau kaiaulu. Mamua iho nei, he enemi ino loa ia ka poe Hoole Pope. A o ua halepule la i hooliloia iho la i halepule hoole pope, ua haipule mua ia no e na Katolika. O ke kumu paha i pahemo pu iho la o lakou, o ka ike ana iho, ua kuwalawala mai la ke poo o ko lakou ekalesia, mai ka noho alii mai o ka hookiekie p@ni hanohano honua a hoohiwahiwa mau koa a i lalo.
Ke hoolanaia mai nei na manao, e paa pono ana ke alanui hao e hoomoeia la mai ke kulanakauhale aku o Mesiko a hiki i Vera Cruza, i keia Iulai ae.
Ua hoopau loa ke aupuni Ripubalika o Mesiko, i ke kau ana i ka hoopai o ka make maluna o kekahi mea malaila.
Ke oleloia mai nei, e koho hou ia ana no paha o Peresidena Huare, i Perisidena no keia kau koho balota Peresidena aku. Ina nae e koho hou ia oia, e ula mai ana ko kaua kuloko.
Ua pokole ke kakai o ka waihona o ke aupuni o Mesiko, a ua hoahewaia o Lerdo de Tejada, kekahi Kuhina, no kona uhauha ana i ke dala no ke koho balota ana.
Ua haawi mai kekahi kanaka hoole waipono o Nu Ioka i uku makana $5,000 no kekahi kumu e hiki ai ke hoopau i ke kuai ana o ka wai ona a me ka puka ma ia mokuaina.
O ka uku hoopai ma Cangada no ke kanaka e namuamu aku i kekahi kanaka. “he poo ohule naaupo.” he Umi Dala noi! Pehea hoi ma Hawaii nei. He kani ka aka.
Ke hanai nei ka mokuaina o Ohio ma Amerika H@ipuia, i kona mau paahao i hoohewaia ma ke kanawai, maloko o ka hale e @@@ pono ai no lakou ma ke $46.30 o ka makahiki o ka paahao hookahi.
O ka loaa o ke ala wai o Sueza no ka makahiki 1870, he 6,000,000 hapaha farani, oia he $1,200,000. O na loaa hoi no ka malama o Ianuari 1871, he 700,000 hapaha farani a no ka malama o Feberuari he 800,000 hapaha farani.
Ke hoike mai nei ka Hale Dote o Nu loka, i keia kaua iho nei ma Europa, he umikumamawalu na moku piha i ka ukana he pu me na lako kaua i laweia aku mai Amerika Huipuia a i Farani nona ke kumukuai he $13,800,000.
3,000 pepa palia. Edition, 3,000 papers.
PUBLISHED EVERY SATURDAY - $2.00 A YEAR.
HENRY M. WHITNEY,
Publisher and Editor.
(Luna Hoopuka.)
JOS. U. KAWAINUI.
Associate Editor.
(Luna Hooponopono.)
HONOLULU, IUNE 3, 1871
Mai a H. M. Wini mai.
KAPALAKIKO, KA@. Mei 13, 1871.
I ko`u Poe Lawe Kuokou aloha:-
Ke manao ne au au, malia paha he makemake oukou e lohe mai ke Kapena aku o ko oukou pepa aloha, ka mea i holo mai i ka aina o na makua, oia o Amerika nei, a ka mea hoi e hoopoina ole nei i ka hoomanao mau ia oukou a me ko oukou “Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.” No ia mea, ke kakau nei au he mau wahi manao uuku, e hoike e ia la au i hea a heaha la ka`u mau mea i ike.
Ua lawe maiko kakou mokuahi Ekake ia makou a hiki i keia kulanakauhale kaulana, iloko o na la he 10 a me 20 hora. I ke ao ko makoa komo ana mai i ke awa, a no ia mea, ua loaa ia makou ka wa maikai e kilohi ai i kona mau hiohiona a me kona mau nani. He wahi kupanaha keia – he kulanakauhale, nona na kanaka he 150,000. a ua kukuluia na hale maluna o ka lepo one maloo hoa ole e like me Lae Ahi. Maanei, ua maunaia he mau haneri miliona dala no ka hana ana i na alanui maikai, uapo, hale kuai nui a me na halepule nani he kanalima paha a oi. Ua kokoke e pau loa na alanui i ka hoomoeia me na alanui hao, a maluna o ia mau alanui, e holo ai na kaa nui, i mea e awiwi ai ka hele ana o na kanaka mai kekahi wahi a kekahi o ke kulanakauhale. No ka mea , o ka loihi o ke kulanakauhale, he elima mile, a o na wahi a pau na paapu i na alanui, na hale kuai a me na hale moe. He mau haneri o na moku kiakolu a me na mokualii a he tausani o na moku kuna e ku ana a e holo ana iloko o ke awa, e poia ana i ke kai kuono, nona hoi na mile he 50 ka loihi. O keia mau moku a pau, e hoomau ana lakou i ka lawe aku i na kanaka, na mea kuai, na lole a me na lako ai o na ano a pau i mea e hoalako ai i na kanaka e noho ana maanei, a ma na wahi e ne e moe ana ma kapakai o ka Pakipika.
I ke kakahiaka mahope iho o ko makou ka ana mai, ku mai la ka mokuahi nui o ka Laina o Kina mai Honokaona a me Iapana mai, me na ohua he 24 lapana, he 1200 pake a me 150 poe makaikai Amerika a me Europa. Pehea la ko oukou manao i keia mokuahi nui me na ohua he 1374 e ku mai ana i ka la hookahi! O keia poe a pau, i hele mai e makaikai a i ole, e noho maanei a hoomahuahua ae i ka lahui. Ua kahaha anei oukou no ko Kaleponi kaulana!
O na mea a pau maanei, ua hanaia ma na mea nui wale no o ka lilo. O na hotele keia, ua nui launa kupono ole – o kekahi poe hale hotele he 400 keena, e lawa ai na kanaka he 1,000. O keia mau hotele a pau, e piha mau ana i ka hapa nui o ka manawa. I keia la, ia`u i noho iho ai e paina awakea. he 300 kanaka ka nui i ai pu me a`u ma ka papaaina hookahi, a ia makou i maona like ai, noho hou mai ana he 300 hou ; a pela aku ka hana ana, a maona like.
Ua halawai iho nei au maanei me kekahi kanaka e makemake ana e hoi i Honolulu a malama i ka Hotele ma Honolulu ke paa i ke kukuluia. He umi ona mau makahiki i hala nenei o ka noho ana malama hotele, a ua akamai oia ma ia hana. Ua pono e loaa i hotele no kakou ma Honolulu, e hookipa aku ai i na malihini, e hele mai ana e makaikai, a e uku mai me ke kupono i ka wa e noho ana. Ina i hookaawale kakou i hale no ia ano, e hele nui mai ana na malihini ma na heluna nui, a lu nui auanei lakou i na dala malaila.
Inehinei, ua hele au i kekahi hale nui, e ike i kekahi mea hou, oia he 200 na kane a me na wahine e hoopaheehee ana a puni ka hale ma ka papahele me na kamaa hoopahee. O keia mea hoopaheehee, oia hoi he kamaa aia malalo ae he mau huila elua. I ka wa e hookomo ia ai i ka wawae, ua hiki i ke kanaka ke nee wikiwiki loa. Ina nae aole e malama pono i ka hoopaheehee ana. e kuwalawala ana. O ka mea nani loa ma ka ike aku, o ka ike ana aku i na wahine a me na kaikamahine a hoohahana ana me he pelehu la, ua hele wale a kilakila me ka oni ino ole o na wawae. Me he mea la ma ka nana aku, na ka mana kupua e hooneenee ana. O na kamaaina o Honolulu ma ia Aha hoopaheehee, o Hanale Kaimana, kana wahine a me Hanale (H. E. Severance) ke Kaoikela Hawaii. O kakou a pau. ua @@@au wale no ma ia hana.
Ma ka la 24 o Mei, e haalele ai ka Mose Tela ia anei, a e ku ana ma Honolulu i ke kakakhiaka Poaono, Iune 3. E hooholoia aku ana oia e Kapena Bennett, ka mea i noho kapena no ke D. C. Murray no ka manawa loihi.
E kakau hou aku no au ma ka mokuahi Mose Tela.
Aloha nui oukou a pau loa.
H. M. WINI.
Na Alanui Kaa Ahi o ka houna nei.
Ma ka wa mai o ka hoomakaia ana o ke kapili Alanui Kaa Ahi ahiki i ka hope i heluia iho nei na mile i hoomoeia i ka hao e hiolani nei maluna o ka ili hoalala o na Aaina p@ui ole, ua ikeia he 13,000 mau mile alanui hao ma Beretania nui a me Irelani ; he 9,000 ma Farani a he 9,000 ma Geremania ; 3,800 ma Ausetoria ; 3,500 ma Sepania a me Potugala ; 3,200 ma Italia a he 2,700 ma Rusia. Aka, malie nae paha, ua pii hou ae na mile a i ke 40,000 i keia wa mai nei ma ka Aina puniole hikina. O ka nui o na kanaka ma ia aina puni ole, he 240,000,000, a nolaila, ina e averigaia ua like me 6,000 kanaka i ka mile hookahi.
Ma Amerika Huipuia, he 45,0000 na mile alanui kaa ahi, oia hoi, ina e averigaia ua mile a oi ae i ka 1,000 kanaka.
Ma loia Hikina, he 5,000 na mile kaa ahi i paa pono i ka hoomoeia, aka, no ka nui loa o na kanaka, malie paha onoonou ia mai e hana a hookui mai i konatinopela.
Rusia a me Tureke, na Aupuni hapa o na Alanui Kaa Ahi, aka, ina laua laua e ala mai ana e kukulu, malie paha e hoowaiwaiia ko laua mau awawa waiho wale mamuli o ka loaa ana o ke alanui pokole e lawe aku ai i kahi imi loaa.
O ke Aupuni o lapana ua hoomaka mai nei ia i ka hoomoe i wahi alanui i'aku ; aka, o ke aupuni akea o na pake, ka aina i hoolehulehu loaia o na kanaka ma ke ao nei, aohe o lakou o@i mai i keia hana e pomaikai ai.
Ke hooeueu mai nei hoi na mokuaina o Peru a me Kile ma Amerika Hema ma ke kapili alanui hao ana, aka, i ka nana aku, ua hookeia mai laua e na mauna o Anede a kokoke i kapa kai o ka Pakipika. Ke ku kilakila nei na mauna mai ka 10,000 ahiki @ i ka 12,000 ke kiekie.
He Aina akea ma ka hikiia o Peru, aka, ua hoomaka e nae kela i ka hoomoe i Alanui hao e puka mai ai i ka aekai o ka Pakipika. Aole paha e loihi ka manawa e hala, e loheia ka halulu ana o knoa mau kaa ahi i ka aekai o ka Pakipika.
Ke noiia mai nei hoi na manao a ko Kile sare, eia nae ka mea kupanaha, he nui wale o ka leo i ka kamailio, aohe hana.
Ke kopaeli nei hoi o Mekiko i Alanui Kaa Ahi e moe ai mai kona Kulanakauhale Alii a i Vera Cruza, he lolohi nae ia e hana mai nei.
Me he mea la i keia manawa aku, o na Aupuni makemake loa i ka hoomoe Alanui Kaa Ahi, o Amerika Huipuia, Rusia, Canada a me laia. E halaoa ana ko lakou mau @@ i ke Alanui Kaa Ahi ma keia mua aku.
Hoopaiia ke Kahuna Lapaau Hawaii Laikini ole.
Ma ka hora 10 o ke kakahiaka Poaha iho nei, Iune 1, ua laweia ae @nua o ka Aha Hoomalu o Honolulu nei kekahi kanaka Hawaii i kahikoia i ke kapa kumukuai nui, me ka plae kala ma ka umauma, kaei ili ma ka puhaka a me ka lipine e kow@lo ana, o Waiwai kona inoa, a ua hookolokoloia no ka h@@@ he “he lapaau me ka palapala ue” ole.
Ua noho keia kanaka ma Hilo mam@a, a ua lawelawe i ka oihana hoomanamana. Ua hoopaiia hoi mamuli o ka hookolokoloia ana malaila a ikeia kona hewa. Ua hoomalu pu ia hoi he elua makahiki e noho hoomanamana ole ai. Aka, i ka pau ana o kona uku hoopai, ua holo koke mai oia i Honolulu, a ma Kakaako aenei ikona wahi i noho ai a hoomaka i ka lapaau me ka hoohulihuli ana i kekahi poe naaupo, he mau kane, wahine a mau kamalii e huli mai malalo o kana hoomana he Anekaristo, oia hoi, he mea kue ia Karisto.
Iaia i hapai ai i ka na oihana lapaau, ua hapai pu oia i ka hoomana, ma ka lawe hele ana i ka baibala a hoomeamea ma ia kahua e hoonalonalo ai i kana lapaau. Mai hoike koke ole ia mai no paha keia hewa ina aole e make kekahi kanaka mai mamuli o kana lapaau ana.
Eia ka moolelo o kona lapaau ana : I ka Poaha o ka hehedoma i hala, ua loaa iaia kekahi kanaka i loaa i ka wela a me ke anu. Iaia nae i ike ai, ua aoao aku la oia i ka laau e ola ai a hana kino maoli. Oia hoi, ua olelo oia e hoauau i ka mai i ekolu manawa i ka la, me ka inu pakolu ana i na kiaha wai. Ma kana hana ana, ua kaa mai oa kanaka mai la, a ma ka Poakahi iho nei, make loa aku la oia a kanuia. Ma ka ninaninau ana, ua manaoia o ka mai i loaa he pi@a ulaula, a no ka noke haaleleia i ka wai, make e ai oia.
O ka hoopai ao Waiwai ma keia hihia, he $100.00 me ekolu dala koina. A oiai ma ka hookolokoloia ana, ua akaka he hoohaumana aea haukae kekahi hana, nolaila, ua hoopai ooleaia i ekolu malama e hana ai ma ka hana oolea a me ke koina.
Alaa! ka poino i ka hupo la. Haihaiia ke kanawai ma mua a pepehiia ke kanaka mahope. Pehea la ka pono i koe? Aole anei e hiki ia kakou e puana like, he pepehi kanaka maoli ka mea lapaau me ka hupo a me ka laikioi ole? Ina he pepehi kanaka. Heaha ka kakou uku hoopai e kau aku ai? Aole anei kupono ke liia kekahi kanaka i akaka ma ka hokolokoloia ana, ua make ka mai mamuli o kana lapaau nauupo?
I keia manawa, me he mea la ma ka nana aku, ua lehulehu loa ka poe e lapulapu mai nei e maamaalea wahi ike kauka iki ma ke ano Hawaii. Eia ka makou malaila, e ka like mai na mea a pau e ike ana i ka poe lapaau wale i hoike no ka hoopau aku i ka ulu ana mai o keia hupo kahiko e hoikeike i ke malamalama. Ua poohu ka lae o ka hookuli, a auhea ka poe hookuli i koe e kapi aku?
“Ke Au Okoa” a me kona Kapena Akahiakahi.
Ke mahalo aku nei ke “Kuokoa” i ka apo ana mai o ka nupepa “hoomaunauna dala,” ka mea i hoike akea ia, he $8,000 ke poho iloko o na makahiki elua mamua aku o ka 1870, ma ka manao ana o kona Lunahooponopono akahiakahi, ua ku i ka hewa nui e lawa ai hookahi kolamu a me 70 lalani o ka nupepa aupuni, ke komohewa ana o ka huaolelo awa, ma kahi o opiuma, i alo ae ai i na maka hooponopono ; a oiai, ina he mea noonoo a ma no hoi paha i papalua ka heluhelu ana a ka mea i pane mai no keia wahi huaolelo hookahi (awa) mai ka mua a i ka hope o ia hunahuna, moakaka no auanei iaia, aole he awa ka mea i makemakeia e komo malaila, uka, he opiuma. A ina no hoi i kanalua oia i kona ike ma ka heluhelu ana, aole he oiaio, alaila, e nui ne oia i hope, a uiui ino, Heaha la ka mea nui i kudalaia ma ke awakea Poalua, ma Honolulu nei, i loaa ai he $13,870?
Ua minamina nui makou i ka ike kumaka ana iho, ke hooikaika nei ka waha olelo Hawaii o ke aupuni, ma o kekahi kanaka e la, e hooia mai imua o keia lahui, o ke kumu i hoopiipiiia ai ke kumukuai o ka laikini op@uma, “i mea e hoohaikiia ai kona holomoku ana mai ianei, a i kaupalenaia kona laulaha akea ana.” Aole paha i hoohaikiia ka noonoo o ka lahui ma keia, ka nalu ana iho, o ke kuai kudalaia ana o ka laikini opiuma, he mea ia e hoemi mai ai i ka hookomo ana mai o ka opiuma ; kai no, he mea i ae ia aku e kuai i ka lehulehu e ae, ke kumu o ke kuai kudalaia ana o ka laikini opiuma. Ua manao anei ka mea nana i kakau i ka pane ma ka inoa o ke aupuni, e kuai wale mai no na pake kulepa i ka laikini opiuma, no $13,780! i mea e papa aku ai i ke kuai ana aku ia hai. Aole anei laua i ike i ka loaa nui o ia mea, ke kumu i koho ai a lilo ia laua ia laikini? “He oiaio, ma kal@i o ka maea, malaila ua nalo e mumulu ai!” Aole anei kakou i kau i na kumukuai kiekie no na laikini kuai wai ona? Ua kau, ua papa, a heaha ka kakou i ike? Eia, ua ma@@ aku a manamana na lala o ia mea he wai ona. Ua ike no hoi kakou, ua papaia na kanaka, aka, ua haawi mai no nae na haole i ka wai ona, no ka mea, he ake ko lakou e noi ke dala. Aole anei pela keia poe?
Ina he laau keia mea he opiuma, alaila, ua hki no i na kauka, ka poe malama ola o ka lehulehu, ke lawe mai i mea kupono no ka lapaau, aka o ka imi ana i mea e nakeke ai ka pakeke ma ke kuai akea wale ana aku, he mea okoa ia, a e kupono paha auanei na mamala olelo hope, o ka makou hunahuna o kela pule.
Mai manao “Ke Au Okoa” a o kona lima lawelawe hou paha, ua pauaho ke “Kuokoa” i ka poe e lalama aku ana ia mea he opiuma. O kana hana mau ia, he hou wale iho nei no ke-na aoao.
No ka makou mea i ninau ai no ka pule i hala, He ahi koe io no anei ka Solomona i kona mau la? Aole i hoike mai “Ke Au Okoa.”
O kekahi o na haku hookauwa kuapaa o ka aoao hema, ua holo aku oia i Berazila, Amerika Hema a malaila oia i noho ai a hiki ole lala ke hookaa i kona aie. Nolaila, i kulike ai e like me ke kanawai, o ia mokuaina, ua haoia aku kana mau kaikamahine elua na ka poe a na i aie ai, Ke hooikaikaia la e hooemi iho i ka hoopai i $1200, a e ukuia ma ke gala. Ua maliuia mai la paha, aole paha.
Ua imi akamai mai nei o Henry Atkins o ke kulanakauhale o Cincinnati a loaa ma kana hana ana, he piano na ka wawae e hookani ma ka hehihehi ana. He kanaonokumamawalu ka nui o kona mau ki ; a ma ka hehiia ana o kela a me keia kaula, e kani ana he eha huamele o ke kaula hookahi. Me ke kamaa haahaa e hiki ai iaia ke hookani. A i ka wa ana e hookani ai i ka piano me ka wawae, ua hiki iaia ke puhi ohe ma ka waha me na manamana lima.
I ko Peresidena U. S. Kalani noho Alii nui ana ma ka lahu Amerika Hoipuia ua piika maikai o ka waihona o ke Aupuni. Wahi auanei awai, ua loaa i ke Aupuni i na makahiki mua ela he $85,000,000 ; a ia wa hookahi, ua hoemiia na lilo i ka $126,700,000, nolaila, ina e huiia, he $211,700,000 ka loaa pau loa. O ke koena o ka uku panee ma keia hoemi ana, he $12,000,000 no ka makahiki. Ina me keia ka hooponopono ana a kahi Aupuni uhauha dala pakele ke komo ana aku iloko o ka lua mimilo o ka aie. U hu! nau la ia na ka ua.
NU HOU KULOKO.
Oahu.
NA HOOMAEMAE. – Ua ike iho makou @ kuene a ua hoomaemae hou ia ae ka makeke kuai pihi o na kanaka Hawaii ma U@@@heo.
HE A@@ E IKE MOI. – Ke ake la ko La@@ na poe e ike i ko ka Moi hiki kino aku ma ko lakou aekai ma keia Poalua ae o @@@ mai.
KUAI KUDALA NUI. – Ma ka Poalua a me ka Poakolu o keia hehedoma, he kuai kudala nui ana ko na lole maloko o ka hale kuai kukaa o Kapena Moano ma, e ku la ma ke alanui Papu.
PAU KEEKEEHINA. – Ma ka la 30 iho nei o Mei, ua ikeia maloko o ke Keena O hana o ka Loio Kuhina, ua pau ko J. H. Koni noho Luna Makai Nui ana no ka mokupuni o Hawaii.
NA KAHUNAPULE A ME NA ELELE. – Ka pau mai nei na kahunapule a me na Elele o na kihapai o na kuaaina aku nei i ka holo mai i ka halawai nui o ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii.
HALAWAI HOOLE WAI ONA. – Ma ka @@@@ 7 ½ o ka po S@bati, (apopo) e ha@olelo ana o Hale (H. L. Sheldon) a me H. K. Pah@@ no ke ino o ka wai ona. Ua konoia na mea a pau e hele e hoolohe.
KA WEHE ANA O KA AHAOLELO EUANE@@ - Ma ka Poakahi nenei, Ione 5, e wehe@ @@@ ka halawai makahiki o na kahunapule a @@ na elele o ka Pae Aina holookoa, ma@@@@ @ ka luakini o Kawaiahao. Ma ka hora @@ @ hoomaka ai.
NA IPU HAOLE. – I keia mau la, ua @@@ @@ ipu haole i mea kuai nui na na kanaka Hawaii. A no ia kuai nona ua hoopupu @@@ ka poe mea waena ipu a hiki i ka $14.00 a oi ae o ka haneri. He kea ka wa loaa @@@ @ ke kanu ipu.
HE AUMOKU KAUA. – Ma ka heluhelu a@@ @ na pepa i loaa mai,ua ikeia iho, e @@@@ @ aku ana ke aupuni Ripubalika nui o Amerika Huipuia i kekahi aumoku kaua e @@ @wai me ke Keiki Alii Kukini e hele m@@@@kai mai la ia aupuni, ma ka moana, a a@@@ mai e hookipa.
HOIKE O PUNAHOU. – Ma ka hora I o na a@ina la Poalua a me P@akolo, Iune 13 a @@ 14, e hoikeia ana na papa o ke K@@@@@@ Punahou. E hoopaoia na hoike oia @@@ @ ma ka hora 4 o ke ahiahi. Ma ka po P@@@@ ae, Iune 15, maloko o ka hale kula, e ha@@@ lo ana na keiki.
HE PALAPALA MAI NA LEPERA MAI. - Ua loaa mai i ke Kuokoa kekahi palapala, e hoike ana i ka nui o na mai lepera i hoihoi a @ Kalawao, ka nui o na mea i make a @ @@@ kuuia mai ka makahiki 1866 mai. E @@@@ ko lakou leo ma na kolamo ahonui o ke K@lohana Pookela.
HE MANA HOU. – Ua lohe mai makou, ma keia hoomaa ana ae o ka Ahahoi E@ane@@ o ka Pae Aina holookoa, e hopaiia ana kekahi hana ano hou, oia “he anaina ao @@@napule”. Ua hanaia no pela ma kekahi @@@ aina naauao e aku, no ke aha hoi ka mea @ nele ai ka ha@aia maanei?
HE WAHI MOKU KUNA HOU. – I kekahi @ mamua aku nei, ua hoomoe iho la o M@@@@ Tibbetts ma, kekahi mau haole kapili @@@@ o keia kulanakauhale, i ke kila o kekahi @@@hi moku kona hou e kupihia aku ana @ @@@ ma ko laua wahi kapili moku. O ka @@@@ ia wahi kona, he kanaono kumamalama @@@tona.
HE HOONOHO HUA – KEPAU UA HALA. – I kekahi la o ka hebedoma i hala, o kekahi o @@lima hoonoho hua kepau kahiko o ke E@@@@ oia o Pita Poka Kauhema, ua ha@lele @@ @@ i ke ola kino ana, a ua kaha aku @@ @ @@@@ mau o ko ka honua hopena. He mai @@@@ kona i kaa ai, a haule wale aku la. O ka @@@ o kona mau makahiki, he iwakalua k@@@@ maiwa.
KAHI “MOI KEIKI. – O keia wahi @@@@ kona kahiko o ko kakou mau kapaka@ @@@ piliia i ka aina e i ka 1812, hooku w@@@@ iho nei maloko o keia awa iloko o ka @@@@lua makahiki e pau nei, aka, ano ua @@@@@ aenei kona iwikaele e Emmes @@, @ @@@@ ia kona polilikia, a ma kahi i ikeia ua @@@@ palu ua paniia aku he mea oole. I ka wa@@ pa@ ai i ke kapiliia, alaila, e eku hou @@@ kona ihu i na ale o na kai ewalu.
NAWAI E UKU ? – Ua ikeia iho maloko @@@ nupepa aupuni o kakou, ua hoolaha @@ @@ Kuhina o Ko na aina e, he makemake @@ kamakamailo pu me kekahi mea mo@@ @@na e hoihoi aku i na lapana i lawe p@@@@ @ mai ai no keia aupuni. O ka nui, aole e @@ malalo o ka 20, a aole hoi e oi aku ma mea o ka haheri hookahi. Ke @@au mai @@ @@ poe i ku i ka aohauia o keia aupuni, @@w@ ke dala e uku ai i ka uku moku o keia poe o ka aina e? Eia ka makou e niniu @@ ka poe nane e malama mai nei ko @@@@@ hanu.
NA KE AUPUNI. – Ua ae aku ke Kuhina Kalaiaina ia Francis Sinclair i Luna haawi palapala mare no ka mokup@ai o Niihau, a ia Mr. Mose Kanohai, i mea lawelawe i ka oihana mare malaila.
- Ua hookohu aku hoi ka Luna Kakau Kope o ke Aupuni ia Pita H. Trendway @
Hooiaio Palapala no Lahaina.
- Ua hoolaha aenei ka Luna alanui o Oahu, mahope iho o ka Poakahi la 5 o Iune, aole a
aeia kekahi e hele maluna o ka uapo a Kamika ma Honolulu nei, no ka mea, e hana hou ia ana.