Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 53, 31 Kekemapa 1870 — Ke Kahua ka-ka laau a Kawelo, E pelu ai ke kikala o ka hai keiki. [ARTICLE]

Ke Kahua ka-ka laau a Kawelo, E pelu ai ke kikala o ka hai keiki.

Ua mohio hou mai nei ka lae o ke keiki o ka ua poolipilipi o Honolulu, ma ka hao mogeneti o ke Panana o ka 1« 17 o ka nupepa Kuokoa, me ka manao paha, o ka mea ia e emi ai na lae polmku o na pali o Waianae. Aole e ke hoa, o ko lae ke kole ana, a waiho wale ka puniu, oia mou no o na puu. Aole au i manao e pane aku ia oe, o ko olelo ana mai nei hoi, "Ua akaaka oe mai ka ninau 1 a hiki i ka ninau 5." A nolaila wau i kii kokeai i ke tila a me ka hamare, i mea hole no ke kikala o ka mea haano'u. Ua ekemu mai oe ma ka mahele inua o kou manao, <4 Ua pololui wale no na hana o na ninau a pau 7." I hou mai oe, "Ua akaaka oe." Ea ! akahi no au a ike i ka i-a i lou i ka'u makau, ke oleha nei na maka. E ke hoa, ua olelo mua mai oe, "he pupule ka mea nana e hai ka haina o ka ninau 1, a e hoi i Kalaepohaku." Ke i hou nei au, 0 oe no ia e ke kanaka e o-le wale ana kona waha, a e kuawili wale ana imua a 1 hope kana mau olelo, he hehena iu e like me oe. Aole au i manao e pane hou aku ia oe i keia wa, aka, o ko olelo ana mai, " He elima ko*u mau hawawa ana," nolaila au i lawe mai ai i ka hoana anai koi me ke koilipi, i mea wawahi no ke poo o ka mea komohewa. E ke hoo, heaha hoi ko mea i lawe iki ai i kau pane no ka ninau 1 ? oini ua oleJo oe, «'aohe i maopopo na tona o ka honua," a ua kapae nae oe ia, a » na tona moku kau i liki mai nei; a pela a pau na ninau elima. Ea ! eia ko mea i olelo ui he hawawa, o ka lako o|q i na Huke wehewehe o na meu paakiki. E ke hoa, noleau i manno e pano hou, aka, o ko olelo ana mai, 4, ina paakiki au, n nau e kuhikuhi i kahi i hewa, ke holo au i Honolulu," nolaila au i lawe mai ai i kekahi pohaku ala n Oulu, i inea kipelepele no ka auwae o ka mea haaheo. E ke hoa e, eia uu a hiki aku iluila, a luilawai kino he alo a he ulo, ka oluolu nae ke Akutt,nolo au o puiuu ana i kau kauoha. A ke i oku nei au, e hoomikaukou mua oe i na ohni ho 40, a e wt» iho okoa ae nne o« i J0 alani, » mtra ni nn'u nmmua o kuu lawelawo ana i na «laui ltc 40, i like ai iue ka'u, he Hil). A he

noi aku nei au i ka iehulehu e makemake ana e ike i keia hana, e naue nui ae, I i 010 ka pihe ke uwa iho i ka mea o ma- i ua i hoka. : Aole au i manao e hooloihi i keia ku-i mumanao, o ko olelo ona mai, "e noi au ! i ke Kahukula Nui, (H. R. H.) e hoo-| komo aku i keia inau ninau iloko o na < ninau e haawiia ana i na kumu o ka mo-j kupuni o Oahu nei." Eke hoa, ua ike; no oe, aole o'u kuleana ilaila, a me oe pu ! hoi i ua la 9 la o lanuari, no keia mau; ninau, oioi na ke oupuni ia hana, a no waho loa keia mau ninau ; mawaho a ma kahi akea, ilaila kaua e ulele ai. Ua inanao iho nei au e hoopokole i ke- < ia mau knmoilio, o ko kahea ana mai hoi, j "he puupale na ke kaiaulu o lalo, na huai niu o ka uluniu o Pokai," nolaila wau i | hoala koke ae nei i ka ihepololu a Pupu-j ka, i mea hou i ka piko oka mea hawa-| wa. Eke hoa e, kuhi au e hai mai ann la oe i na hnina o na hua niu, aole ka ; eia ka e i mai ana oe, "he mau ninau i ku ole ika noonoo konaka." Eke hon, owau anei kai pupule ? Mn he mea la nae o oe, ua o-le hou kou waha e like no me kau mau knmailio kuawili ano hehena. Eia ko inea i hoole ai, okalo »a ole j 0 keia Buke ia oe. O kei.i inau ninau, j noloko mai no in o kekahi elemnkule i ke ; au oka noho Moi ana o Kahniopuu. A j ina e hoopaakiki oe, nlnil.i, un maknukau ka Ahahui e hana i Palapnla Ae-like me oe, no na wniwai paa a me lewa, e like me na Knnawni o keia aupuni ; in \va e kolo inai ai ua hapauen !n, un hele a olu ka lae, ilaila oe e wehe ae ai i kona poli, e ahu mokaki ana nn hun niu, a o ka mea 1 eo, e holokiki auunei i o Kauluiki ma e aloha. Ua hoolnnaia kuu manao e hooki i keia hoonane» ana,a o ko oleloana mai nei hoi, "E pehi mai ana oe i kekahi pohaku puna paakiki anannai umeke," oin keia : lS'inau—lna ua ana ia kekalii npana nina ma' Nov. 13, 1847, Honolulu, a loaa kona mau palena, alaila, heaha kau aui mageneti e hoopr>nopono ai i kau on;i hou ana aku, i loaa ai kona inau palena oiaio, ke nna hou oku oe i keia la ? Aka, o-le hou mai ko waha, "Aole nn ka u'a maukauka hoe hewa, e like ine ka'u mea e nianao nei." A ke i iho nei au, owau in ; nolnila nu i lawe mai ai i na ka-ina wawae a Kekuhnupio, keknhi alihikaua koulana i ka wa o Kamehnmeha i ka alo poh*aku, i mea palepale no kau pohaku puna ; o ko o-le hou ana mai hoi, " Aia na na keiki i ao ia i na kumu nui o ke Anaaina iloko o ka Ahahui." E ke hoa e, ua manno nnei oe, o ka halau nui hookahi wale no ia e aoia ai nei mea he ike ? Aole, he imiimi ka awa, he lakee ka ona ; pela no keia mea he ike. A no kau ninau, he hiki loa ia'u ke hoike i kona haina ; a eia kuu mea haohao, o ko i ana mni, "he aui," aole ia he mea kupono loa. ke ninauia, a heaha la ia > Eia ka'u malaila, o ka hele nna oka rnageneti, ina o kau ia i niuau mai ai, aiaila, ua maikai loa ka ninau. A eia no kona haina, he 35 elekele, a ma ia mea wau e hiki ai ke ana i ua aina ia. Me ka inahnlo. G. M. Ki>HA. Keawaula, Waianae, Dek. 26, 1870.