Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 43, 22 ʻOkakopa 1870 — HUNAHUNA MEA HOU O HOWLANDS. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HOWLANDS.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha kaua :— E oluolu oe e waiho iho i na mea hou o keia wahi pukoa, ma kahi kaawale o kou mau kolamu, i ike mai ai na kini makamaka, mai ka la puka i Kumukahi, a hiki i ka aina welo i ke kai o Lehua. Mu ka huli hoi ana aku o ke kialua Kamehaincha.s ua ohi pau aku oia i na lima hana o keia Ailana, aua koe iho makou he 17. 1 ka malama o Mei 23, ua hoala hou makou i ke kia o mua o kauapo, a eia oia ke ku nei iioko o ke kai, o ka nui o na kia he 14, ua hke me 28 laau, No ka hana o keia Ailana. Ua oi aku ka ikaika oka hana o ua Ailana nei o makou iloko o keia wa e noho la aku nei. Ika wa nui ona kanaka lima hana, he oluolu, aole he ikaika loa ka hana. I keia wa uuku o na lima hana, he oi aku ke oolea. Mai pono no la hoi ia hookikina ana, a nui ka hana, i nn he oln maikai na kino o na hma hana, aole, ua loaa na lima hana i mai (Kewe.) Pehu mai na wawae kahi nana ka hele,eha mai ka waha, n iloko o keia pilikia o na lima hana i ka mni, hookikina no i ka hana, me ka olelo o ua haku nei o makou, e hana ikaika, alaila pau ka eha. Kainoa oka hoonoho ika hale, me ka haawi mai i ka iaau oia ano mai, n oia ka mea e ola ai, ma kau nnna aku, he pilikia loa ke ola kino o na lima hana, a he ku mnoli no i ka hanaino me ka malama pono ole ike ola ona lima hana. Eia ka mea e poino ai ke ola o na lima hana, ma ka Poaono la 2 o lulai, pepehi iho la ua haku nei o makou, i ka poe lu-lepo manu, me ka laau ka hili ena ; oiai au e noho ana ma ka hale kuke. Ike mai In au iua haole nei, e kalali mai ana mai luna mai o ka puu lepo manu, a hopu no i ka laau, pii ma ka hale o kanaka, aia na lima hana i ka hale kahi i inu wai ai. Pii keia haole a hili ia Pueaina, pa ma ke poo, holo keia kanaka i kahi hana, komo iloko o ka hale, aohe he lima hana i koe, ua pau i ka holo i kahi hana, alualu no keia haole a hili hou no ia Pueaina, ekolu laau, pau ia, hiii ia Nnihe hookahi laau nia ke kumu pepeiao, a o ka hina a make aku la no ia i lalo me ka oni ole, aole e hiki ia'u ke holo aku, ua piiikia au i ko'u mai ma ka opu he naenae.

O keia hoopai anS a ua haku nei i na Jima hana, mahope no la o ke kau ana o ka hae o ka aina kakahiaka, a iloko o keia wa i ae ia ai na iima hana ma ke kanawai, a o ka wa no ka ia e eha ai i na haku hana, ua kipaku ia aku o (J. Caster Long,) ko makou luna nui, oia ke keiki a (Captain Long,) ka Luna Wai nui o Honolulu. Mai kahi hana aku, ua noho ua Kapena nei e nana i ka hana a na lima hana. Ma ka nana ana a me ka noonoo nna, ua kue keia hoopai ana i na lima hana i ke kanawai o ua mau Ailana nei, no ka mea, o ke kanaw&i, he papa loa i na haku aole e hoeha i na iima hana me ke kumu ole, a i na he kumu, e hoopaa i ka hao i ka wa kupono, a na ke Kinaina o ka

Mokupani o Oahu e bana i ka hihia i hana ia mawaena oka haku ame ke kauwa, a i na e nini ana ka poe i hoeha ia e ka haole, aole no e ole ke pani ia mai oko lakou eha mahope, no ka mea, ua kue i ke kana.wai o ka aina, aka, hookahi a'u wahi i kanaloa ai, o ka poe Hooko Kanawai, ua nui na hihia o keia mau. Ailana i hana ia ma ko kakou m aukanawai, aole nae he hooko ia o ka he* wn i hana ia, he hookuu ia nku e ka poe Hooponopono Aupuni, aka, aole no e nele ana ke pani ia mai o ko (akou eha.

O ko lakou nui, ekolu, hookahi i pakele mahunehune ke ola, oia o Naihe, a o keia no ke kumu e makau ai o na lima hana, o ka hana ole o na haku oolea e like me ka Ruia a ka Agena i kau ai, a i hoapono ia e ke Kiaaina oka Mokupuni o Oahu. Nolaila, e na makntnnUa a pau, e manao ana e hele mai ma na Ailana eli (guano) nei, e ninau e mamya i na alii e noho ana ma kou mokupuni, a ike ia i ka pono, alaila, hele mai. Eia na alii kupono a'u i ike ai, no Bakers Island, oW. JK. P. Johnson. No Howlands Island, Captain Welopi, oia na haku maikai o ka noho ana ma keia iuau Ailana.

Ma ka la 4 o iulni, ua lokomnikai mai ko makou haku hana, oia o John Ross, ua hookuu loa ia ia la, i la kulaia no makou na poe lima hana o keia Ailana, no ka olioli ana i ke kuokoa o ke Auponi o Arnerika Huipuia, mai kona aina makuahine mai. Ua hoike mai ka hae hoku i kona nani, e welo haaheo ana i ke aheahe a ka makani o ua Ailana nei. i haiamu ia e na manu, ua hauoli makou me ka hoomanao ana i ka mea Mana loa, no kona haawi ana i ka inanao koa wiwo ole iluko o Wasinetona, ka mea nana i aio aku iloko o ka pilikia a lee anu oka hau. Nolaila, e hoonnni ia kona inoa mana mau loa, ke Akua lehova Sabaota.

1 ka la 10 o lulai, ku mai la ka moku kalepa Mathilde ma keia Ailana, me na lima han& he 26, hui pu makou 46, oia ka nui o na kanaka ke huiia mai ka poe kahiko a ka poe hou o keia Ailana.

Haki ka Uwapo ma ka la i lawe ia ai o ku lepo manu i luna o ka Uwapo, ua hai ke kua holo kna a pakele ke ola o na lima hana, ua hana hou ia a paa, a haki hou no ma ke poo o ka Uwapo, a hookahi o inakou lima hana i haule i luna o ke kao, a pakele kona ola. "lna he moe ino ko ka po, ina la ua eha," wahia ka palau ia, a eia keia moku ke hooili nei i ka lepo manu, o ka nui o na tona he 1,4000.

I ka h 26 o lulai, ku hou mai kekahi moku kalepa, mai (Bakers Island) mai, a ua kalewa no oia mawaho o keia Ailana iloko o na la he 10, a holo aku. Aikala 5 o Aug., hoea mai la ke kialua Kamehameka ma keia Ailana, me na lako ai o keia Mokupuni. He mau mnkamaka aloha e hoi ana, a hookahi wahi lima hana. Ua pau me inahalo. J. W. Molia. Haulani, Ulukou, Au£ate 5, M. H. 1870,