Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 31, 30 July 1870 — HE KANAWAI [ARTICLE]

HE KANAWAI

| E H0AKK4 ANA 1 KA MANA HOOKOLOKOLO O na Aha HouMaLL* ma KEKAHI MAU HIHIA PEPEHI ANO INO LOA. ! E h'»oholoi a e ka Moi a tne ka Hale Aha- ' olelo o ko Hawuii Pae Aina, i aA*oaI koa iloko o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni : | Pauku I. E loaa no i na Aha lioomu!u o [luunlulo, Hilo a me Luhaina, na maeia hookoloKolo i like me ko ka Aha Kiekie u n.e na Aha Kau Kaa[>uni ma na hihia |»epehi a pnu loa me na pahi, pahi kaua kooko<», a me kekahi mau mea eha e ae i maopopo a i ike ia he hoopnmo i ke ola, koe nae na hiiua i hoakaka ia uiahope ue nei. i Pauku '2. Ina aole he ano kaumaha ! ■ loa o ku oieni i liana ia, e hiki no i ua | mau Aha lloomulu ia ioleloia, kehoopui | i ka men hana i ka ofc[ii ma ka uku huoj pai aole e oi aku muuma o ka elua hann | dala, u ma ka hoopaaUaoia aole e oi aku ! i na makahiki elua ; uka, ma na hihiu i | emi ai keia hoopui malalo o ka inea kut pono, e waihoia aku no no ka hookolokoloia ana ka mea i haua i ka oi'eni, e like me ka mea i kauohaia ma uu kauuwai e kau uei. Apouoia i keia la 3o lulai, M. H. 1870. KAMEH AMEHA It. IIE KANAWAI E HOOPAA ANA I KA UKUIA ANA 0 NA PAAHANA MALALOO KA PoK BANEK«»RL r PA. E hoohoia e ka Moi. a me ka llale Ahaoleloo ko llawaii L'ae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni: Pauku 1. Ina e hana banekorupa kekahi, nlaila e hooponopuno mua ia ka hookaaia ana aku o na aie o ka poe i hana kino maoli no ka uku, a e uku pnu loa ia na aie o la nuo muiloko ae o na waiwai e koe uuu ma ka liuia o ka poe hooponopono waiwai, mahope o ka ukuia nna o na aie inana mua ia malalo o na kauawai e ku nei. Aole nae e nnna inua ia pela kekahi aie, ina ua ulu ae mamua uku o na lu he kauaha mamua o ka hanu bauekorupa nna. a iua hoi e oi ana kaaie o kekahi mea mamua o na dala he kanalima, alaihi, ;iolc no e hookna pau loa ia ka mea i oi, uka, e hookua hapu iu no e like me ka hapa i hookaaiu i ku poe uonu nuaieeae. Pauku O ua kanawai a me na ha- ! pa kanawai a pau i kue i keia, ua hoo- | pauia no. ! Aponoia i keia la 8 o lulai, M. H. 1670. | KAMEIIAMEHA R. I IIE KANAWAI i E I'ILl ANA I K.K KULKANA AlE HOOMOE MAj LUNA O NA MOKU O KEIA AUPUNl, ; O KELA A ME KEIA ANO. • E hooloia e ka Moi a me ka Hala Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina. i akoaj koa iloko o ka Ahaohlo Kaukanawai o ke Aupuni: I Pauku 1. E paa ke kuieana aiehoo- | moe maiuna o na nioku a pau o keia Pae j Aina no nn mea hooiako i huawiia no ka j pono o ka moku a me na hana houia ana ; paha ; e paa ia kuleana o ka aie no na lu | he iwakalui wale no, koe nae na mea i : olelo ia ma ka pauku malalo iho. Aka | nae, aole e paa iu kulenna no ka aie hoo- ; moe ke ole he palapala e kauoha ana ia [ mea, i kakau inoaia e ke kapena o ka mo1 ku, a palapala e ae paha o »a ano, i hana | ia i ka manawa a mamua ao paha, o ia I hoolako ana n>a ia palapala, okeia hoola- ' ko ana a hana houia ana |wha, he mea ia | 1 ike maoli la he [mao no ka nioku, a ua * iioiia ma ke ano lie ai« no ka moku. , Paim lua o kekahi moku, s pili \ ai ke kuleana aie hooiuoe ma na uleio o ? ka pauku maluna iho, ua holo aku ma- | mua o ki» pau ana o na la he iwakalua, 1 a e liot mai ia moku ma ke aws \ o Honolulu, alaila e pili iaia ka aie hoo- | nioe i olelo ia, iloko o na la he uuii ma-

hope ©ia hoi ana wm <> ua nn Uonolul'u. Packi b hikt uo kt> h*mk"M u<i ; fcule«na aie hoonioe la f ka hoopīi an 3 ma ka Aha Ho«kolokok> moku, e waihoia la ho*opii uia keena o ke kakauoklo o ka Aha Kiekie. a e harui U Aha tua ta • mea e like nte ke ano mau ma ua hihii nnoku. Aka nae, anle oo e hapai ia kekahi hihi oii ano ? ke oie i waihom mai i ka olelo hoopii iloko o ka manawa i kau* ! : ohaia e paa ke kuleaoa oia aie hoontau. j s Pauku 4. Ona kanawai ame na na-: > p kana»at a pau i kue i keia, ua hoopau \ iia. Aole no hoi e hiki ke hookoia i ke-| I kahi koi ana no na mea hoolako, a haoa | houia ana paha o kekahi moku Hawaii t | ke ole e like me ka mea i oleloia ma keia \ \ kanawai. | Aponoia ikeia laSolulai. M. H. lS7ti.; j KAMEHAMEHA R. ! i ————— j HEKANAWAI | t E PILI ASK INA MEA INO W.ALE. j E hooholoia e ka Moi a me Hale Ahu- j oUlo o ko Hawaii Pae Aina, i akoa-; akoa iioko o ka Ahaoklo Kaukanawai: o'ke Aupuni: j Pauku 1. E loaa ika Aha Kīekien, i • ;me na Aha Kaapuni ka maoa e hoolohe i a e hookolokolo e like me na Aha Apana; ja me na Aha Hoomalu i na hihia no na! j mea ino wale a pau. Pauku 2. Ina e hoopai ia kekahi mea j I imua o ka Aha Kiekie, a i ole ia imua o; kekahi Aha Kaapuni, no ka malama ana j ;i kekahi inea ino wale. e kauoha ae ua I j Aha la e hoopau ia ua mea ino wale la. ' Oia kauoha ana aole ia e lilo i kuniu e | hoohakaha ai a e hoolilo ai i mea ole ka I hoopai i hooholo ia, aka, he hoopai pakui ; hou iho ia. Ina hoi aole i hoopukaia ia Ikauoha, i ka \va i hooholoia ai ka olelo jhoopai, e hiki no ke hoopuka ia ma keI kahi kau hookolokolo maoli o ua Aha la, | iloko o na makahiki elua mahope mai, j |ma ke noi a ka Loio Kuhina, a mahope' |o ka lohe mua ana iloko o ka wa kuponol |o ka mea i hoopii ia. Ika wa e hoolo- J heia ai ia noi o ku olelo hooholo i hooho- j i loia mamua ke kumu hoike maopopo loa |o ka malamaia ana o ua mea ino wale la. j Pauku3. Ona kauoha a pau no ka j ; hooj)nu ana i ka mea ino wale e kauoha \ |ae, me ka hoopai ke hoolohe ole la, e! hoopau ia ua mea ino wale la, iloko o ka I manawa i hoomaopopo ia maloko o ua kauoha la. u ina e hoopau ole ia ua mea ino wale la iloko o »a nianawa, e hiki i ka luna hooko kupono o ke kanawai ke hooi pau i ua mea la ia \va koke, me ka ili o | na liloa pau miiluna o ka niea i hoopii ia, |a e ili pu no hoi maluna o na ka hoopai | a pan i hoakaka ia ma ua kauoha la ; a no |ia mea, o na koina a me na lilo a pnu e hoea ae ana ma ia ano, e hoopuka ia no ka pnlapala hoomalu waiwni. Aponoia i keia laBo lulai, M. H. 1870. KAMEHAMEHA 11.