Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 31, 30 July 1870 — Ka Laina Mokuahi o Nu Holani. [ARTICLE]

Ka Laina Mokuahi o Nu Holani.

j No ko makou manao, ke mau nei no ikc ake nui ana o ko makou poe | heluhelu, e lohe pono i na mea !o pili ana i keia Laina Mokuahi e olelo;ia nei, 110 n:i hana a ka Ahaolelo ma \ Amerika Huipuia a me na nupuni ma ka i Ilema aku nei, nolailn, ke hoolaha iho I nei makou i ka makou mea i ike. Ua manao ka lehulehu i keia iva, o ka I Bila Kanawai e waiho nui iinua o ka • Ahaolelo Hui o Amerika lluipuia,e koi ;ana e kokua i ka Luina Mokuahi, mawaiena o Kapalukiko a me Auseteralia, ma- ! mua iho o ka la 15 o lulai nei, ua lilo i ka- ; nawai, oia ka wa e hoomaha ai ka Ahaole!lo, noka mea, mamua iki ilionka holoana |inai o ka mokuahi Ekake i Honolulu nei, ī oia ka la 10, ua loaa mai kekahi lono maio I ko o ka waea olelo, a penei no ia: j " iVu loka, lulai 8, 1810. j I NA LuNA HOOPONOPONO OKA Nl-PEPA I | iVa Aw Hou oke Ao.—E holo ana ; ka Bila Kanawai Kokua Laina Mokuahi ! Auseteralia, i ka Ahaolelo o keia kau. O ;ka nui waie no o na hana ka inea i hakalia ai. Kohenelio Colk. I Luna Ahadtlo >Sui o Kaleponi I Malalo iho nei. e ike no ka poe helui heiu i ka Bila Kanawai maoli imua o ka i Ahaolelo. "1. O na Manaohoike no ka hooholo ana i Lainn Mokuahi mawaena o Kapalakiko a me Aoseteralia, e hoolaha e ia e ka Luna Leta Nui o Amehka Huipuia, maloko o na uupepa lehulehu ma Wasinetona> Kapaiakiko a me na kulanakauhaie e ae, no na la iie kaiidko!u. 2. O na wahi a na mokuahi eku aku ai, o Honolulu s me na awa ku moku e ae ina ka Moana Pakīpika, i kupono no ka hoahu lanahu ana. 3. O ka nui o na huakai e hoio puni at mawaena o na awa o Kapalakiko a me AuscU>ratia. he uuii kumainalua.

4.* £ kauohaia ka Peresidena o Amenka Hoipuia. e kouo aku i na aupuni o Hawaii, Ffji, Bombora, Nu Ca]edona, Mlu Ktlani a me ua panalaau o Auseteralia ; e hui pu inai <ne ka Oihana Leta o Amerika Huipuia. no ke kukulu ana i mau ahai Inno ? ma ka hiwe leta, niawaena o Amehka Huipuia a me ko lakou n>au aupuni, ma Ke anoo kela laina inokuahi holo malama. \ 5. Aole ioa he mau Manaohoikee noonooia ina e oi aku mamua o ka §300,000 ; no na huakai he uini kumamalua no ka j makahik»; aole hoi e em> iho inalalao ola- | ila, ina he kupa Amerika ia, o ke ano i kanalua ole ia ; aole no hoi e euii iho, aia wale no a ae ia kela Manaohoike e ka Luaa Leta Nui, a ae pu ia mai hoi e kela mau aupuni i oleloia ae nei, a hanaia he mau palapala hoopaa moekakoi kaawale, i kulike me ko keia, i hanaia eia mau aupuni, me ka ae ana o ka mea uana e ko ho oiai. no na kokua pakui i kela mau mokuahi. 6. O ua muu mokuahi la. e kapilia ma ke ano paa a nui kupono, mat loko mai 0 ka laau mn ka maluna ona kii moku kupono, me'na ano kapili moku hou o keia wa, i kupono ia mau mokuahi no ka holo nna maluna o ke kai.a 1 heluia ina ka Papa Akahi. 7. He mana ko ka Luna Lela Nui e hoopau i ka palapala hoopaa i kela a ine keia uianawa, i ka wa e haawi waleia ai, a i ole ia, e hoolilo wale ia aku ai paha, ma ka hai e ia anu mai, i elua iua j makalnki inamua ae/' lle elua inau Hui nui e ake nei e lilo i kekahi <> laua ka uku kokua, uka, aohe nae tie akaka lea. A owai la auanei o aua ka inea e ponnnkai ana 9 Eia na Hui e ake nei e !i!o : Ka llui o ka liaole kapili moku nui o Nu loka, oia o VVel>b, ao ka Hui nona ka mokuahi Ekake e holoholo nei, oia o lloleele a me Brenhnui. Aia nia keia Moana Pakipikn, he elua mau mokunhi nui o Webb, i iuki ke holo i ekolu haneri nule i ka la hookahi, a i kupono loa hoi ka nui, no keia loa o ka Pakipika. Ke olelo nei o Webb, ina i hooholo ka Ahaolelo i k;i 13ila Kanawai maluna ae, a i ole ia, inn paha e hiki aku ana ka louo hauoli ia Webb mai kona Agena aku tna Nu Llolani, ua loaa kekahi mau kokua nona, alaila, e hoouna koke mai ana oia i ka mokuahi Aebi'asaka e lana nei ina Kapaiakiko, ka moku hiki ke holo me ka mahu wale no, i 320 inile ika la hookahi. Ina o ka holo io ia o keia mokuahi, mai ka 300 a i ka 3*20 mile i ka la hookahi, alaila, ua hiki ke ahai ia ka lono mawaena o Kapalakiko a me Hawaii nei, ileko o na la 7 a 8 waie no. Like loa me na inoku pea e holo nei inawaena o ko kakou mau kai ewalu, no ka mea, o ka loa mai Kapalakiko a hiki i Hawaii nei, he 2080 wale no mile. He nui ka lili niawaena o nn kanaka ma na awa o Aukalana a ine Walmctona ma Nu Kilani, Kikane a me Melebouna ma Nu Holani, no keawa kahi e kipa aku ai ka mokuahi; aohe o Honolulu, ua maalahi, a ua akaka loa ke kipa mai maloko o ka Rila Kanawai o ka Ahaoklo o Amenka Lluipuia, i hooholoia mai la paha ? Ua waihoia ka hooholo ana i na awa o na panalaau, kahi a na mokuahi e kipa aku ai, maluna o lakou iht>, aka, he mau kuhikuhi e ae no kekahi, no kekahi mau inokupuni e ae, ina e hooholoia e holo ina ia niau wahi, aole nae e nele ana ke kipa ia o Honolulu nei, e like me ka makau wale o kekahi poe, no ka mea, o kakou ka akahi hapakolu o ka lcvia, mai Kapalakiko a i Kikane, a he kulana maikai ko kakou no ka hoahu lanahu, a he awa kupono no ke komo ana mai. Mai loko inai o kekahi nupepa o Kaleponi, ke lawe mai nei makou i ke ku- | hikuhi ana a ia poe noonoo, no ke alu mai- | kai e holo ia ;n a pau kekahi mau rnokuj puni inaikai e ae, i kupono ke hooliloia ! i mau awa kalepa a me ka nui o na mile : mai kekahi awa a i kekahi. ' Mai Kapalakiko a i Honoiulu, he 2080 41 Honolulu ai na inokupuni Fiji 2530 Fiji a i na mokupuni o Pine 720 14 Pine a i ka mokupuni o Moretona 409 " Moretona a i Kikane 390 41 Kikane a i Melehouna 530 ** Fiji aku, laweia ko Aukalana mau ohua, ukana a me na leia e kekahi moku okoa holo mau 1140 ! Ka loa mai Kapalakiko a Melehouua 6959 Aukalana 6050