Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 28, 9 July 1870 — Ka wahakee nui o ka hoike a ka Papa OLA, E PILI ANA NO NA LEPERA O MOLOKAI NEI I KA M. H. 1868 MAKE I KA POE MAI. I MUA O KA HALE Ahaolelo M. H. 1870. [ARTICLE]

Ka wahakee nui o ka hoike a ka Papa OLA, E PILI ANA NO NA LEPERA O MOLOKAI NEI I KA M. H. 1868 MAKE I KA POE MAI. I MUA O KA HALE Ahaolelo M. H. 1870.

Eki Ncpep4 Kuokoae; Alohaoe: E oioolo paha oe e lawe aku t kei* w»bī pooio maoao, a tno ia e hoike leo noi aka imoa o oa 'iii amena Lanamakaaimna o ka Ahaoielo Kau Kanawai IS7O, o kiihi ro«i aoanei lakoa 'la aa poiolei ka mea i hoike ia itnaa o ka Ahaoieio. a hoahewa enai la m«koa hewa oie. N'olaiia. ke bai aku nei makoa oo ka wahahee noi o ka Papa Ula i ka hoike aoa no keia kama ; eiike me ke poo o keia kukolo manao ana i hoike ia maiuna. Aia ma ka aoao 4, Hela 9, Huke 6 o Kt Au ma kahi i oleio ia e oa Papa oia oie waie nei penei. "1 oa mahina hope oka makahiki IS6B, aa hai ia mai i ka Papa ka iooo, aa hoopuni ae ka poe roai lepeiu la Mr. Waish, ooke koi ana aku ia ia e haawi raai i ka iole a rae na haawioa ai mai loko mai o ka liale ka mahuahuaa i na a iakoa e manao ai, me ka ha» aku o lakou ia iaona inea i hoolakoia no iakou, a he mea pono e loaa no ta iakou. Ma ka hooponopono nui ana o ua o Mr. Waish, ua kaawale aku ia mai ua puuiu hoohaunaeie nei a kaa maiaio o kona haie ponoi; ua manao paa oia mai houka ia oia a pepehi ia paha a make," a peia aku. E ka iani a me ka hnnua, e ike oe i ka wahahee o ka Papa Oia oie wale me kona Puresidena, i ka hoike ana me kona hooiiio ana ina mea i hann oieia a i ike oie ia e makou me he inea oiaio la. A, akahi o ike i » ka hu ana o ka omoie iaau make a ua Papa nei, imua o ka Ahaoleio o keia makahiki IS7O. Nani ko ke Akua iokomaikai, ma kona waiho ana mai i naau ano hou i na laia o ka Papa a me kona Peresidena, ma ka hoike ana i keia wahahee uuua o keia ao holookoa ; Nani no hoi ko ke Akua maiama ana mai ia makou a ike ana makou i keia wahahee nui o ka Papa Oia ? A ua laha aku keia mai Hawaii a Niihau eiike me ia i hoike ia ma Re Au Okoa*, no ka hoike a ua Papa oia ole wale nei, no ka hana ino ona iepera ī ka luna n peia aku, nolaiia, ke hai aku nei makou i ka oiaio penei. I ka malama o Alei o ka M. H. IS6S hoio aku o D. VV r aish, i Honoiuiu, a iioko no oia malama hoi mai oia a hai mai ia makou, ua hui oia me ka Papa oia a ua kauoha mai ka Papa ola ia ia e hoi koke mai a e hui me ka poe mai, ine ke kuka pu no kekahi mau bumu e hoopii i ka Ahaoielo oia makahiki IS--6S, e piii ana i kekahi mau pilikia o ka poe mai lepera.

A maia kuka ana, ua kakau ia na mea a pau rae ka ike mua o ua D. Walsh nei, a ua hoouna ia ī Honolulu ina ka inoa o Wnila itnua oka Ahaolelo. A hv muu ia maia hope iho hiki mai nna ke kauoha a ke Kuhina Kalaiaina, e uana ia ka lole i haawiia i ka poe mai oka maiama o Mniuki no ka popopo, a ina e ike ia ka popopo, nlailn, e hai aku i ua Kuhina nei. nolaiia, ua kauoha ia na mai a pau e lawe mai i ka iole iinua o D. W. e hoike ai, oia hoi ka la 10 o lune oia makahiki. A i ka iawe ana ona mai i ka lole ma kahi i kauohaia, oia hoi kahi o T. Boehle Peio i ke kakahiaka nui o ua ia nei, pnu ioa na mai j ka hele i kahi ī oleloia, oiai hoi he haawi hipa kekahi ia kakahiaka.

Ka hiki ana o D. \Valsh. mai kona wahi mai. Hiiti mai ia ua D. VValsh. nei ma kahi o T. Boehie, kahi boi e akoakoa nei ka poe inai, o ke kamailio mai la noia o ua D. W. nei me Pelo Boehle a o kau haele noia me ka olelo ole mai i ka poe mai, kakali ka poe! mai a hiki i ka hora 10, hai īa mai ua hele i kauhale e huli ai i ka lole o kekahi m&i e noho ana iloko o ka Halemai. A maia hele ana o ua mau haole nei, ua komo i kekahi hale a wawnhi i ka pahu » kekahi mea kokua, oiai aohe kanaka maia hale, ua pau j ka hele ma kahi i olelo ia. Nolaiia, i ka lohe aoa o ka poe mai ua hele na huole i kauhale e huii ai i ka iole, o ka hoi noia o ka poe mai i kona wnhi ae kona wahi ae me ke kali hou ole aku no ka hapa 0 ka la, a oia hoi aole i ai ka aina kakahiaka o ka poe mai, a ua kokoke i ka hom 11. Eia kekahi, aolehe oieio kauoha aua D. W. nei i ka poe mai, e kaii a hoi mai oia mai kona lalau heie ana, aiaiia ia hoi nana ia ka ioie he oie lon no. Ke koho Q7ta i mau makai.—Ua kohoia kekahi poe kokua o na mai i poe makai, a me kekahi mea maī i ike ia ka hoopono. i ka malama o Maraki, a i ka la mua o Aper. ua ioaa mai na hookohu makai, a o ka uku no ka lakou oihana, ma kahi ai a me kahi haawina iole. Ka hoike wahahee anao ua D. Waish, nei 1 ke Kuhina Kalaiaina a peia aku. I kn Ia 17 o lune oia ka ia i hiki mai ai ka ai o Pelekunu na ka poe mai, a i ka hnawi ana o ka ai i ka poe mai aole i haawiia ua poe inakai nri, nolaila, ninau lakou i ke kumu oia haawi oie ia aua, hai mai ua D. W. aia no i ka hale. Nolaiia, nonoi aku lakou e pono e kuka pu no keia kumu, (ka hoonele ana i na makai,) a i ka hora 2 hiki aku na makai u»a ka hale o ua D. W. nei, e kuka pu no kela kumu, a eia na inea a ua D. W. nei i hoike mai ai. Ua hoopau la kekahi mau ekolu, oia oa inea kokua no ka malama ole la la, a ua hoopau ia kekahi tio ka loaa pinepine ole raa ka hale, a pela ihola na kumu. A eia ka mea i pane ia akn i ua IX W. iwi. 6 kakau iho oe i olelo hoike «ta ka «oao e ka Ity*a ula |>iuci; U« kehu kauialn akt>

att i oft miAi, a oa hoepau ako, 30*! ie boi be aau roea, e ae i Ui»ia.

A®a keīa hao* aoa. oa Uw« L). W.; oe» i kumu wahahee e bai »k« ti 1 ke Kuhioa K*bi*iDa, ioe b Pap* oia. ua pokele ati mai mke 1 ka poe mai» e ole a e ia hoi; e bob mal&kk oka hak wahi * hoike ala 'i ptkeie ai. He keo ! be keo I! he keu hoi keia J o ka wahahee oai ma keia roao mokuponU toai a D. W. hoi a 1 ia Pipa oh. ole waie. A ia iakoo U ako hoi, ka aoa i kahaa ua 1 Hoike w«bahee oeu

He ab* la ka me* i maiamaai ka Papa ob. i keta «mhaiiee, a hookomo pa me ko bkoo! hoike imoa o ka Ahaolelo, i oiaoao ia bmii ai poba hj? o»aio, ke maoao oei makoo, o ko ke Akua 'iokomaikai noia, ma ka hoopaka ana o ka Papa, i kuma e ike ai ka iehuleha ■ i ka hoolako aoa mai, a ua Kohina Kalaiai-

3 oa oei ī oa po i mea e pepehi wale ai i ka | poe mai, ine ka hewa ole oo ka mea, mai ■ < lawe mjoi o ka poe mai i Molokai oei oia \ ka maiama o lanuaii M. H. 1866 a hiki t' keia wa, *ole i hana iki ia kekahi haanaele.!

be ole, he oie loa 00. He ia o ka bai ka lakou ala i kekabi/ * ,\olelo, oia hoi o Hoike a waiho ia^ w ' om A ke hookui aku nei makou i olelo elua i hookahi, oia boi. Hoike wahahee. Ua make ua hoike wahahee nei oia hoi o D. Walsb, ka raea uaoa i hai aku i ka Papa ola i na mea i hana oieia e na inai. Ka hiki ann o ke Kuhina Kalaiaina i Molokai nei. Ua hiki mni ke Kuhina Kalaiaina i Moiokai nei me Kauka Lee, e hooponopono me na niai, no keia hoike wahahee a ua D. W. nei, a ua npuhi e aku ia kela i oa Kuhina nei i ku i aia mau pono, oia hoi ka ia 31 luly, a koi no ia la. [ ka akoakoa ana o ka poe mai ma kahi o D. W. ua ka hea ia mai kekahi poe mai eha eiua, i oieioia, eiua a oi oielo, a eia na mea i hai ia mai nie kaninuu, ua kipi anei oukou i ka iuna D. \V. me ka hoohaunaeie ? haohoa koke makou i keia ninau, no ke kipi a hoohaunaeie, niniu aku ia no inea i oieio pu me ke Kuijina. i iohe oe ia wai ua kipi makou ia D. W.? h;n mai ia ua Kihina nei, ia D. W. no. O ko makou hooie aku ia noia me ka hoike aku i na mea a pau i hanaia, eiike me na mea i oieloia inaiuna, me komakou kapa aku he oi keia o kahi haole hoopunipuni; D. W. wahahee maoli oe e D. W. 0 ko i aia loha i hoia uoia, oia no ka hee i ku i ke kui, ka ioha oka awe. A oka hoo> pau koke mai ia noia o ua Kuhina nei, me ko makou oleio aku ia ia, mai puni hou mai oe i kekahi oieio wahahee a D. W. ma keia hope aku, a mai manno no hoi oe he oiaio na mea uu i iohe iho nei h D. Walsh, no ke kipi o na mai ia ia me ka hoohaunaeie. A pela i hola ka oiaio ole o ua koike nei, wuhahee alua. 1 ka malama iho nei o Aperila, ua hoike wakahee aku ka wahine a ua D. W. nei, oia ka lun.i e noho nei i keia wa no ka poe mai, a penei kana hoike wahahee. Ua kipi iho nei ka poe mai ia'u me ka hoohaunaeie. a ua pakele kuu ola, a eia ka poe k'ipi, a pela nku ma keia hoike wahahee a ua pepee wahine nei, iinua o ke Kuhina Kaiaiaina, ua lawe i i i Hokolulu kekahi poe e hookoiokolo at. kai no hoi e ninaninau ia ia hoi a akaka ka hewn, aiaila, hoopaa i kahi paa, aole ka auanei, aia no ka lakou la e hoopaa waie no me ka hewa ole, kupanaha ke» ia iiana aua Papa nei pela. E oia makou i ke Akua no keia mau mea. Ka maluhia o keia Lahui.—Ke hai aku nei makou i ka iehulehu, o ke kumu no oka malu o keia lahui o ka pono Karistiano, ke malama mnu nei makou i na halawai, a me na Sabati. Aua lulu makou me ka manno e kukuiu i iuakini no ka Haku ; a oiai hoi he poe Karistiano wale no ka hopa nui o na mai, mai ka poe i pau i ka make a ka poe e oia nei i keia wa. A pehea la makou e hana hewa ni a kue aku ike Akua, a me ke Kanawai o ke alii. E oia makou i ke Akua. E make ka mea hoike wahahee. Ua lawa paha makou i keia, a e nana aku Ika hae mai aua Liona nei. Me ke aloha i ka Lunahooponopono, a me na keiki hoo nohohua kepau ko'u aioha. H. K. Kawalwna. Kalawao, Moiokai, lune 2S. IS7O.