Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 16, 16 ʻApelila 1870 — NA HUNAHUNA NO KA MOOLELO HAWAII. [ARTICLE]

NA HUNAHUNA NO KA MOOLELO HAWAII.

Ua kamailio nui kakou no ke Kamaikahulipu a me ka hoolana ana i ka waa make i oleloia ae nei, a no ka mea, ua imi nui ia keia mea i mea e pakele ai i ka make koke, no ka mea, ua nui loa ka poe i make me ka naaupo no ka ike ole i ka mea e lana hou ai a make paha ma na wahi i oleloia.

Aole nae ma keia wale no, aka, ma ka makaukau i ka hoe a me ka uli ana o ka mea iaia o hope o ka waa, a pela no paha ka moku. A aia hoi ma ka nana ana i na pea i ke ano o ka waa hoopii a hooiho paha, a ma ka uli paa loa ia ana o ka hoe-uli i ka wa e loohia ai i ke kikiao makani, a o ke kahuli no ia, a ina e hooluoluia ua hoe-uli la, alaila o ke akamai iho la no ia, aole e kahuli.

Aia hoi ma ke ano o na la malie elua a hookahi paha o ka malama o hebedoma paha, a o ke au kanai i kahi e holo ana ma na wa kupono ia mea o ka malama a hebedoma paha. Pela no na ouli o ke ao i ka po a i ke ao paha; ina i ke kakahiaka, a i ke awakea, ahiahi a aumoe paha, ua akaka wale no ia ano i ka wa la maikai, e malie ana elua a hookahi paha la, nolaila, ua makaukau mua i ka wa e mau ana ka ino, a i ke kuu ana iho o ka malie, ua pae e aku la i kela aina ka mea ike, a o ka mea ike ole, ua hoomakaukau oia i ka la malie hookahi, a i ka lua ae o ka la holo, a halawai aku la i ka moana me ka makani, a o ka make iho la no ia. A ma ka haohaoia ana e ikeia'i ua make; a pela aku ka nui o ka make o ka wa kahiko, e olelo nei kekahi poe la, "aohe ka he make nui o ia kau, e like ka me keia kau." Pela io anei? Aka, aole nae pela ka manao o ka mea nona keia pulima, oiai ua kaulike no paha ia mea o ka make mai o loa mai, a i ole, ua oi aku no ka nui o ka make o kela wa, no ka nui o na ano make o ia wa. Aka nae, o ka hanau nui ole paha ka mea nui o keia wa. A oia no ka oiaio. O na hoku paa i ka aina kekahi mea e makaukau ai ka holo moana ana; ua ike nui ia ia ano, no ka mea, ua aoia ia ano e like me na Kamaikahulipu, pela ka hoana waa a ama hoi, no ka mea, ua aoia no ia ano, a pela wale aku. A pela no paha na ope ahu a me na ihoiho kukui, i mea hoopohu i ka ale, i ka wa e hoomaha ai ka holo ana o ka poe holo moana a malama i ka moana, a o na hoku paa ke alakai ia lakou i ka aina. Pela no o Luo ma, Kaiahua ma, ka poe holo moana i oleloia, a ua hiki no lakou i Hawaii ma ka moana mai Kauai mai.

Oia iho la ke ano o ka holo moana ma na waa i kela a me keia aina puni o ua pae aina nei i ka wa kahiko, a he moku nae hoi ko nei wa naauao mai nei; koe nae ke ao ana i ke ano holomoana ana ma na ano ike o keia wa i oi ae i ko ua wa naaupo la. No keaha la? Aka nae, ua hai mai ia'u kekahi i kona noho Kapena ana no kekahi holoholo pili aina, a he hiki no iaia ke hoi hou mai i ka aina,

ke nalo ia mai ka aina aku i 40 miie a oi aku ka mamao. He kupa Hawaii oia. A ma kana hahai ana mai ia'u i na kumu o kona ike ana, pela no au i apono ai iaia a me ka mahalo ana o ko'u manao, no ka mea, ua ake nui au e ike ko kakou poe naauao ma ia hana, e like me lakou la i oleloia ae nei e kakou, oia hoi o Luia a me Kaiahua ma i kau Ahaolelo mamua ae nei. Aka, ua makehewa ia Bila Kanawai, no ka liki akamai kuhihewa loa o Mr. Kuakua ma kana ao ana i kekahi poe o kakou. (Aole i pau.)