Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 49, 4 December 1869 — Page 3
This text was transcribed by: | Carrigan Ruth Leilani Kekuawela Wales |
This work is dedicated to: | I dedicate this to Lydia Kuʻula Kekuawela. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka La Kuokoa ma Honolulu nei.
KE KUOKOA HONOLULU DEKEMABA 4, 1869.
Ma ka poakahi iho nei, la 29 o Nove-
maha, ua puka mai keia la me ka wela-
wela , aka, aole nae ano, he la nui ma ka
hiohiona. Me he mea la, o kekahi o na
poaono no, a pila iho la. Aka, i mea e
kulike ai me ka hoolaha a ke Keena Ka-
laiaina, ua hoopaneeia ka hauoli ana o na
makaainna a i ua Poakahi nei, no ka
me, ua kaa ka la 28 ma ke Sabati, oia
ka la o ka ae ana mai o na aupuni o Be-
ritania nui a me Farani, i ko kakou kuo-
koa ma ke ano, he aupuni kuokoa.
Ma ke kakahiaka o ua Poakahi nei ao-
le i hoike mai kona ea kakahiaka i ke ano
o na hana o n la nui e ikeia nei. aole no
hoi, he b o na mea hoopahu-
pahu e like me na makahiki i au wale ka
la, he nele loa no, a he make paha aua-
nei ka hope e like me ke umiia ana o ka
la hoihoi ea, kekahi o na la nei o keia
Aupuni mai ke au mai o Kamehameha
III, ka maikai.
Ma ka hora 8 o ke kakahiaka, ua hu-
@ ae na hae, o na pahu have o ka aina
nei. a na huki pu mai hoi na kia moku i
ko lakou mau wai @ ano e, e hoike
ana kela a me keia moku i ka have iho o
kona aupuni, kahi ona i poka mai ai. Ua
kau mai hoi na pahu have o na poo aupuni
o kakou.
Ma keia manawa hookahi no hoi, oa
puka ae ka @ koa Raifela malalo o
Kapena C. T. Kulika, a hele loa aku i
Kula o Kahua e kipoka ai, i kekahi @
@ i @, a he elua haneri iwilei ke
haawale mawaena. Malaila lakou kahi i
ki pu nui ai.He nui no ka poe i ku ai ka
papa, aka, @ @ Hanchet ka mea i
@ ai ka makana he $10 00.
Ma ka @ umi hoi mahope iho, ua
puka ae ka Puali Kaua Lio Helo @
Honolulu nei, me ko lakou mau kahiko, malalo
o ko lakou mau alu, Mekia Kale II.
Kauka a me na Kapena Alabati F. Kauka,
a holo loa aku i Kula o Kahua, e paikau
ai. Malaila lakou i paikau ai, a pau
paha ka hora I, hoi lakou ma ka lanai
ahaaina ma Leleo, e paina ai.
Ma ka hora 12 o ke awakea, ua ki mai
na pu o Puowina. Ma keia manawa hoi,
ka manawa e pani ai na Hale Kuai lole
o Honolulu nei i na makahiki i kala, aka,
i keia makahiki, ua hoohamama mai na
pake a me na Pukiki i ko lakou mau Hale
Kuai iho, pela hoi na Hale Kuai ma
Aienui. He hoike ana keia, i ko lakou
koto pu ole ana mai i ka olioli lahui i
keia la maluna ae.
Ma keia hope iho o ua la nei, ua ikeia
aku kekahi põe e holo lio mai ana, a ua
ikeia aku hoi kekahi poe, e hikaka mai
ana ma na alanui. Ua loheia mai hoi
kekahi mau wawa hakaka ma kekahi mau
wahi e aku, aka, aole nae makou i lohe
mai i ka hopena o ia mau mea.
Mai ke awakea aku, ua hopu aku na
Makai i ka poe on a rama, holonui a me
ka põe hoohakaka. O ka poe lealea malie
no, ua lealea maikai no lakou a pau
ka makemake, aka, o ka poe pukalaki,
ua oki hapapu ia ko lakou lealea, mahalo
makou i ka mikiala i na Makai ma ia
mau hana.
Aohe mau ahaaina nui i haawiia ma
keia la, e na makaainana; hookahi wale
no a makou i ike ai, oia ka ahaaina i
hoohalahalaia ma Leleo, no ka nui ole o na
mea ai a me ka lako kupono ole e like me
ka nui o ka uku i auhauia no ka paina
ana. Aka no ko makou hiki ole aku ilaila,
aole makou e hiki e kamailio nui.
Ma ka hora 8 o ka po, ua hoopaaia kekahi
kanaka Hawaii maloko o ka Halewai,
o Heha kona inoa, no ka ona rama,
aka, ma ke ao ana ae o ka la 30 ua loaa
aku oia, e mow make ana. Ua lele e kona
hanu i ka wa i maopopo ole ai. O ka
nui i hoopaa pu ia maloko o kela keena
hookahi, he aono. Ma ka noho ana o na
kiure i ka auina la, ua make o Heha, no
kona hina ana mahope a ku kona poo ma
ka pohaku o lalo o ka rumi hoopaa o ka
Halewai.
No ka Lawe Leta ana ma Kona.
Nui kuu mahalo i ka hana a ka Lawe Leta,
mai Kealakekua a Waiohinu; nui no hoi
kuu mahalo i ka makaala o kanaka o Kona
Hema, no ko lakou mau Leta a me na
Nupepa. Ma kela kauhale keia kauhale a hiki
loa aku i Manuka, ua hoomakaukauia he
wahi Pahu Leta ma kapa alanui, a malaila
e waiho ia ai na Leta a na kamaaina i
makemake e hoouna aku, a malaila hoi i waiho
ai ka Lawe Leta i na Leta a me na Nupepa
no ia wahi. He iwakalua paha ka nui o
na Pahu Leta ma ia alanui. Ua like keia
me ke kauoha a ka Luna Leta Nui, e lawe
hamamaia kekahi hapa o ka Eke Leta, me
ka lulu aku a me ka ohi mai, ma na kauhale
a pau. @ no o keia makahiki keia
hana ma Kona Hema. Aka, ma Kona Akau,
aole i hana ia pela, a me kauwahi e ae paha
kekahi.
Ke manao nei au, no na makaainana
kekahi hapa o keia hemahema. Aole lakou i
hoomakaukau i pahu ma kapa alanui, e like
me ko Kona Hema. Ua kamailio au me na
Luna Leta ma @ a me @ a na
oluolu laua e haawi ma ka lima o ka Lawe
Leta i ne palapala a @ no na kanaka mamao
aku mai ka Hale Leta aku. Nolaila,
e na makamaka a me na kanaka naauao,
mai Keauhou a Kailua, a ma Kekaha hoi, e
hanai mau Pahu Leta. a e kau ma kapa
alanui ma kela kauhale keia kauhale, a e
loaa ana ka oukou mau palapala me ka luhi
ole.
Ua kamailio no hoi au me ka Luna Leta
o Kawaihae, no ka lawe ia ana o ka Eke
Leta mai Kiholo a Kekaha i ka la Sabati, a
ua hoole mai kela, aohe kumu o ia hana
ana. Eia wale no ka mea i oleloia; e hiki
aku ka Eke Leta i Kealakekua i ka auina
la i ka Poakahi. Mai Kawaihae aku a
kiholo i ka Poaono; Sabati malaila, a Poakahi,
mai laila aku a Kealakeakua.
Ua akaka lea, he hana koe keia i ka
maluhia o ka la Sabati. Aohe hiki i na Lawe
Leta e hehi wale i keia la. Aole he mana
o na kanaka o ke Aupuni e hehi, oiai hoi,
na ke Aupuni i hoomalu. Ke lana nei kou
manao, e pau ana keia hana pono ole.
L.H. KULIKA
Kohala, Nov. 24, 1869
Na Palapala mai i ke Kuokoa.
Ua hoouna palapala mai o J. A. Kealohanui,
o Hilo ia makou, e hai ana, ma ka la
16 o Novemaba, ua pau iho la ka hale lauhala
o ke Alii Wahine Kiaaina o Hawaii, e
ku la ma Mokuola. O ke kumu o ka pau
ana, aia no maluna o ua wahi mokupuni la,
e noho ana @ mau kahu nana e malama,
la wa nae, ua lilo na mea malama i ka hana
pa, aka, o ka laua wahi moopuna @, ua
hoi aku la kela mai o laua aku, a komo iloko
o ka hale. Iaia e apa ana ma o a maanei
o ka hale, loaa iho la @ ke ahi-koe
e waiho hemahema ana, aka, iaia e paani
ana me keia mea, lapalapa ae la ke ahi, a
apu ae la i ka hale holookoa. O ka hopena
o ia, o ka pau loa o ka hale. Ua nui puhi
ano a ka makani i na makua mea keiki,
e malama loa i na ahi-koe, aka, ua nui no
nae ka pa e ana mai o na poino i loaa iho
maluna o na hale. He wahi hale hooluolu
kela no ke Alii Wahine i kekahi manawa.
Ua loaa mai ia makou kekahi palapala
mai a Moku mai o Honolulu nei, e hoike
mai ana i kona kaapuni ana i keia mokupuni
a me kona komo mau ana maloko o na
hale halawai haipule. A mai loko mai o ia
palapala, i hoike mai ai oia i kona mahalo i
kekahi kanaka i hoike i ka olelo a ke Akua,
maloko o ka Halepula ma Hauula.
Ua hoouna mai o J. D. W. Makaikai, o
Waimanalo i keia Keena, he palapala @
ke poo, "Hoike Kula Sabati o Waimanalo."
Maloko o laila i hoike mai ai oia i na mea i
hanaia ma ka la Hoike Kula Sabati. E ike
ia ke koena aku, malalo o ke poo o na mea
hou Kuloko ma Oahu nei.
Ua loaa mai ia makou kekahi palapala
mai Kau mai, mai ka peni kakau mai a
Kumauna, o Moaula, nona ke poo, "Na hiohiona
o ka aina kuamakani o Kau a me na
pahi pana." E hoopuka ana no makou i
kau palapala.
O K. Maluae, o Lahaina, ua hai mai oia
i ka lono ia makou- ma ka wanaao o ka la
Poalua, la 10 o Novemaba, ua make aku la
o Eseka Poopuu, he wahine haipule oia,
wahi a ka mea kakau mai, aka, no ko
makou maopopo ole i kona ano, no laila, ke
mania nei makou, ua lawa iho la kona ikeia
mane. Ua make aku la oia i ke kanahiku
kumamawalu o kona mau makahiki ma
eia ao. Ua komo mua oia i ka ekalesia
ma kona aina hanau, i ka M. H. 1839.
Ma keia nupepa ae, e hoopuka no makou
i ka palapala a Makaainana, nona ke poo,
"Na pukaliu o ka lahui," mai ka peni kakau
mai a ko makou makamaka opiopio, e
noho mai la i kahi hoomahuahua ike no kela
Aupuni Lani.
Eia ma ko makou nei Keena, kekahi
palapala pane ia Kanawai, mai ka peni mai a
R. P. K. Waialua. I keia pule ae, e
hoopuka no makou ke ike ia he waiwai io.
Aole no o makou makemake e hoopiha wale i
ka nupepa a ka lehulehu, me ka loaa ole o
na hua o ka olua hoopaapaa ana, aka, no ka
hooakamai kamailio ko olua makemake,
alaila, ua oki inakou. O ko makou makemake,
e ike pono i ko olua mau akamai Kanawai,
aole nae me na olelo hooio.
Ua loaa mai ia makou kekahi palapala,
mai ka peni mai a D. Manuia, e hoike mai
ana, no ka manao ana o na hoahanau o ka
Ekalesia o Kohala Hem, e koho aku ia S.
Aiwohi, i haiolelo no lakou, oiai lakou e
noho Kahu ole ana.
Ua loaa hou mai no ia makou mai a D.
Manuia mai, o Kawaihae, palapala, a
maloko o laila, i ike iho ai makou i ka malama
mau ana o kekahi poe o ia wahi, i ka hele
mau ana i ke Kula Sabati, mai ka malama
mai o Ianuari. O ke kumu kula aupuni ma
ela wahi, aohe lawe mai i na keiki kula la
ke Kula Sabati. Na oukou no paha e
paipaipai aki i na keiki e hele mai, no ka mea,
ua pau na la kula o ke aupuni. Ina no
oukou e ikaika i ke kauo ana mai i na keiki
opiopio ma ka oukou kula, alaila, aohe hewa,
no ka mea, aole kela he wahi na ka hewa,
aka, he wahi e hoomanaoia ai no kela
aupuni uhane.
O kela hihia nui o Hon T. C. Hoika,
i hoopiiia imua o ka Aha Hoomalu no
ka malama ana i ka waiwai e hoopoeia mai
me ke dute ole, ua hookuuia e ka Lunakanawai
Hoomalu, ma ke kumu a makou a me
ka lehulehu e manao ole ai e hookuuia ana.
Nawai la e hai mai i ke kumu o ka hookuu
wale ia ana.
NU HOU KULOKO
Oahu.
@ @ ke @ ana o na
@ @ ko kakou makeke @ oia ole
loa ka mea @, i ka lawe ana mai i
Honolulu nei, no ka @ @ o ke kumuku @ o ka
haneri i ka @ hapaha @.
Ua ku aku ma Kapalakiko, kekahi
kialua i holo aku mai Honolulu aku nei
iloko o na la he 44 mai anei aku Loihi maoli
kela kialua ma ka moana, aka, aohe no paha
e kanalua iho kekahi poe, oiai he okoa ke
ao o ka moana i kekahi wa.
Ma ka Poaono aku nei i hala, ma ka
holo ana aku nei a ka Idaho, ua lawe aku la
oia i na ukana Hawaii he nui a me na
kamaaina kekahi mau haole i noho maanei no
kekahi mau makahiki a no ka manawa. Mawaena
o ia poe o ia Limaikaika wahine.
Ma ke ku ana mai a ke kuna Neti
Mela i ke kakahiaka Poaono aku nei i hala,
ua pau mai maluna on a kekahi hapa o na
haumana o kekulanui o Lahainaluna, i
hookuuia mai e hoomaha, no na pule eha a hui
hou ma ka la 22 o keia malama.
Ma ka Poaha aku nei i @, ua
holo aku ke kialua Alaska mai keia awa aku,
no Poialana, Victoria. Ua lawe aku la oia
i na mea ulu Hawaii, oia na kope, polu,
ko paa, paakai a pela aku. Mamua aku o ka
awalu tausani na kumukuai o na mea ulu
o Hawaii.
Ua ku mai ma ka Poaono aku nei i
hala, ke kiakolu lawe papa, @ Alaska mai
nona ka ion Forest King. O kana ukana
wale no na lako kapili hale @ Pomaikai
kakou i ka hoolakoia nai i keia a me keia
wa.
Mahalo makou i ka nui o ka leo o
Kaoo i ke kahea nui ma na alanui o keia
kulanakauhale, ma na la i hala iho nei a me
na la e nee nei, e hookaa kela a me keia
kanaka i ku i ka auhau, e hele ae ma ke Keena
auhau e hookaa ai i ko lakou mau auhau.
Mawaena o na ohua kaulana ma ka
kolo ana aku nei o ka mokuahi Idaho, ua ike
iho makou, o E. Perkins, C. A. Williams,
kakauolelo a ke Kauikela Farani. O ka nui
o na ohua, he kanaha kumamawalu. He
mau kamaaina a he mau @ lakou i holo
aku la.
Ma ka puka ana ae i ka nupepa haole
o ke Aupuni i ke kakahiaka Poakolu iho
nei, ua ike iho makou, ua hoopauia ka Hope
Kakauolelo o ka Aha Kiekie oia o W.
Humphreys, a ua hoopihaia kona hakahaka
e W. R. Seal (Kila) kekahi o na kamaaina
kahiko o keia kulanakauhale.
HOIKE KULA SABATI EWA.- Ua lohe
mai makou i kekahi poe, ma ka Poalua iho
nei, ua hoikeia kela kula Sabati maluna, e
like me ka hookah ana. Ma ia la, ua maikai
no ka malamaia ana o ke anaina, aka,
i ka hiki ana mai o ka hoike, i ka papa kula a
Anapu, ua hookelakela loa ia kona hooio a
nui, a hiki ole i ke anaina ke mahalo aku
iaia.
Ma ke ahiahi Poalua o ka hebedoma i
naue e aku la, ua haawai ae la, o Kauka
Makalu a me kana wahine, i Ahaaina i ka
Adimarala Turner o na aumoku o Amerika
Huipuia ma ka Pakipika a me kona mau ahi
moku, oiai lakou e noho ana maanei. Ua
mahaloia ka lakou nanea ana ma ia ahiahi,
a hala wale aku i ke aumoe.
Ma ka po Poalua iho nei, ua haawiia
ae ma ka mokuahi Kaua Mohican, he
Ahaaina hulahula, maluna aku olaila na wahine
a me na keonimana o ko kakou nei kulanakauhale.
Ua hoohanohano pu loa ia hoi, ua
ahaaina la, mamuli o ka hiki kino ana aku
o ka Moi Kamehameha V.
Ma ka po Poaha iho nei, ua haawi
ae ke Kanikela Beritania ma Honolulu nei,
maloko o kona Hale noho ma Nuuanu, i
ahaaina, i ke Kapena o ka moku kaua Beritania
Komeliona e ku nei ma keia awa a me kona
mau alii moku. Ua kauoha pu ia hoi na
maka hanohano o keia kulanakauhale, e
koto pu aku, e olioli me na keiki o ke kai, i
hoohanehanoia.
Ma ka Poalua iho nei, paapu loa o
waho iho o ka hale wai i na kane, na wahine
a me na kamalii, e ku ana e hoolohe i ke
kumu o ka make ana o kekahiio Hawaii nona
ka ion Heha, i make maioko o kahi hoopaa
i ka po o ka Poakahi iho nei. Mai ke
kakahiaka mai ka @ ana i na kanaka a
ahiahi wale no.
Ua ike hoihoi hou ia neuei ka noho ana
Kauka no ka Hale Mai haole Amerika ia Kauka
Makalu. Mamua iho nei ia Kauka G.
P. Kauka, aka, i ka hoi ana mai nei o Kauka
Makalu mai kana huakai i hele aku nei
i kona one hanau, ua hoihoi hou ia aku iaia
ka noho ana Kauka no ua Halemai la,
mamuli o kona hookohuia ana mai.
Ua ike iho makou i keia manawa, ua
ohi hou ae ke alakai alii o ka Papa Himeni
o Kawaihao, i mai lala hou no kela papa
himeni nui. Ua loaa iaiai, he umikumamaiwa
mau keikikane, a ina e huiia me na kane
mua, alaila, ua aneane lakou e hiki i ke
kanakolu. O na wahine, aole no e @ hou
ia ana, no ka mea, ua lawa iho la no i oa
wahi wahine e noho kakaakahi mai ana.
Mahalo makou i ko ke alakai alii malama
loa ana i keia papa himeni, a ke @ nei ko
make manao, e like me ke alakai maikai
ana o ke alii wahine @, pela hoi
ea haumana e hehoi aku ai i ko lakou
mahalo, ma ka hoolohe pono ana i na kauoha a
me na alakai ana.
NA KULA AUPUNI O HONOLULU NEI.- Ua
lohe mai makou ma ka pule mamua iho o
ka la 25 Dekemaba nei, e hoomaha ana
na kula aupuni a pau o ka apana kula o
Kona nei, na kula haole a me na kula kanaka.
He elua wale no pule ka loihi o ka
manawa e hoomaha ai.
Ua hoouna mai kekahi kanaka
Hawaii malama i ke kuokoa o Hawaii nei i
kekahi wahi hunahuna, a eia iho malalo: "Ma
ka la 29 o Novemaba 1869, he ahaaina luau
ma Leleo na loane Kalawaiakamalii. He
wai kai ka wai e inu ai. O na mea ai, aole
i ku i ka hanohano a me ka maikai. Ua ku
loa i ka lapuwale loa. O na hapalua dala
nae a ka poe kaua lio, ua heo aku ia i ala ;
ua pokeokeo kela." Komite, o Puehu a me
Holowale.
Ma ka la 26 o Novemaba, haalele
iho la ka moku Kilona ia Honolulu nei, a
holo aku la no Nu Bepeki. Ua @ iho
nei, he 13.574 galani aila pama maluna ona,
me na galani aila kohola 124.651, me na
paona iwi a me kekahi mau waiwai eae o
Hawaii nei. O na aila aku la maluna ona, oia
paha na aila mua o keia kikina e hiki e aku
ana ma kela awa maluna ae. O ka nui o
ka waiwai io, no na ukana a pau i laweia
maluna ona, ua hiki aku no ia i ka $125.
$65.64.
HOOMAKA KA HANA.- Ma ka Poaina o
keia pule, ua hoomaka ae na lima hana kanaka,
e eli i ke kahua o ka Hale Leta hou i
hoolaawaleia ai he puu dala no kona kukulu
ia ana, oia hoi mamua mai o ko makou
lao. Ua wawahi pu ia ae hoi ka hale pai
palapala i ku mua iho nei, a o ka makaukau
koe, e hana me na lima ikaika o ka poe
hoonoho phaku. He mau malama paha ka loihi
o ka manawa e hana ai a lako a paa pono
ka hale, aka, na ka manawa nae o ka lima
paahana ka hoike ana ia mea.
KE KUNA "HALEAKALA."- Ma ka la 13 o
Novemaba, ua haalele keia kuna ia Honolulu
nei, a homo aku i ke awa eli ma Kohala e
ku ai, aka, ma ka la 18 o ia malama no, ua
ku aku oia ma Honoipu, a malaila oia i
hoolele aku i na ukana a me ka eke leta. No
ka nui loa o ka makani, ua @ aku la oia,
a holo aku la ma ka ili palahalaha o ka
moana. Mai ka la 18 mai ahiki inehinei
umikumamaono na la o ka nalowale ana a ku
hou mai la.
Ma ka po o ka Poaha i hala, ua
haawaiia he hoikeike ana o na mea i maiauia e
na lima o na kaikamahine Katolika, maloko
o ka Hale Kula Katolika kaikamahine ma
Honolulu nei. Ua lohe mai makou, ua
mahuahua na dala i heo mai ia lakou mamuli
o na mea i kuaiia aku a me na mapuna
mali leo no hoi kekahi. O na pomaikai
i loaa mai ia mau po, e hooliloia ana paha no
ka hana ana i mau noho no ka Halepule Roma,
e ku nei maloko o keia kulanakauhale.
Ua nui ka poe i hele ae ma ua hoikeike la,
a ua hoopomaikaiia no hoi ka poe nana i
hapai ia hana, mamuli o ka loaa ana mai o na
dala a nui ia lakou.
LA HANAU O KA MOI.- Ma keia Poaono ae
la 11 o keia malama no, e malamaia ana ka
la hanau o ko kakou Moi e noho nei ma ke
kalaunu o Hawaii nei. Ua hanauia oia ma
ka la 11 o Dekemaba o ka makahiki 1830,
e ka makuahine alii Kinau, kekahi o na
kaikamahine alii nui o kakou mau papa alii
mailoko mai o na hanauna alii. Ma na la
hanaumamua ae, ua malama malu ia no ka
hoomanaoia ana o kona la hanau e kona maa
makua, na ai alo a me na kahu ponoi iho,
aka, mahope iho o kona kau ana ma ko kakou
kalaunu i ka makahiki 1863, ua hoomanaoia
kona la hanau, ma ke ano la olioli
lahui, oiai oia e noho ana he Poo no ka lahui,
mai Hawaii a Kauai. Nolaila, ke hiki
ae kona ola ana i keia Poaono ae, alaila, o
kona komo ana aku no ia i ke kanakolu
kumamaiwa o kona mau makahiki ma keia ili
honua. Ia kakou e hoomanao ai no kona la
kuakoko, e noi pu kakou i ka Haku nui maluna
o na mea a pau, e hoolio i ko kakou
Moi, i Moi haipule a ola kona lahui ma on a
la.
KA HALE HOOLE WAI ONA.- Ua ae ia
makou i kekahi o na ahiahi aku nei i hala,
e komo aku maloko o ke Keena eehia o ka
Hale Hoole Waiona hanohano e ku nei ma
ke alanui Hotele kulanakauhale o Honolulu.
Ia makou i komo aku ai, a haliu ae a nana
i kona mau paia a me kona papahele, ua
hoike mai no ia keena i ka eehia o ka poe a
pau i uluhia e ka on a o na wai ikaika, i komo
aku maloko olaila, a halele loa i ko lakou
hoopa hou ana aku mahope i na wai ona a
lakou i hoopa ai. Ke kono nei hoi makou i
ka poe a pau, i ike i ka hopena ino a awaawa
o ka inu wai ona, e komo ae maloko o
ia ahahui maikai, e kuilima pu me ko lakou
mau kaikuaana i komo a lawelawe i ua
oihana ia, me he la he oihana laa. Aole keia
he oihana e hoohaahaa iho ai i kou kulana
e ke kanaka e komo ana iloko oia hana, aka,
he mea noia nana oe e pai ae i ke kulana
maikai o na anaina hanohano maikai. Aole
i koiia ka poe hoawaepuu, aka, o ka poe
naau hololua ole, ina e hoole, aole e kii hou
a pau kona ola ana. E hoohiki me ke ano
kanaka makua, aole me ke ano kamalii.
OLELO HOOLAHA.
Ke @@@@@@@ pau o ka @ o ke Kula o ka
@@@@@@@@@ hoi@
ka Halepule ma @, ma ka @@@ ahiahi @
@. @@@@@@@@@@
@@@@@@@@@@@
D. KALANIKAUEA.
OLELO HOOLAHA.
@@@@@@@@ ka mea
@ ka inca @@@@@ nei au i
ka mea @ keia @ wahine @@@. @
@@@@@ a me na
@@@@@@ dala he Umi, @@
hoolaha @@@@@@ ma ka la 13 o Novemaba
iho nei. @@@@@@@@@@
@@@@@@@@@@@@@
@.
W. LUPINO