Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 33, 14 ʻAukake 1869 — Kai nui! Kai nui!! [ARTICLE]

Kai nui! Kai nui!!

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:Me ka pupuahulu o ka manao, ke hoouna wikiwiki aku nei au i keia wahi mea hou i mua ou, a na kou ahonui ia e hai ae ma ke akea, i ike mai na hoa puni mea hou o kaua, no kela mau hua maluna. "Kai nui!" Ma ka la 24 o Iulai nei, ua hiki mai kekahi kai nui ma Kalapana nei me ka weliweli, me ke akaka ole o ke kumu i nei ai o ke kai. Penei nae kahi moolelo iki. Ma ka la i haiia ae la maluna, e lawaia ana kekahi poe ma na waa, me ke kai-make nui, a kupono ka la, hoi mai lakou, a iloko oia wa a lakou i hoi mai ai, ua hoomaka mai ka pii ana o ke kai, me ka uuku a pau pono ka auwaa i uka, o ke ala ku-e mai la no ia o na nalu o kai, aole i kana-mai o ka ikaika, me ka manao iho o kekahi poe, ina e mau keia kai nui ikaika, a hala ka pule hookahi a elua paha, o ka lilo no ia o Kalapana nei i wahi noho na ke kai, no ka mea, iloko no o na la elua i hala'e o ke kolu keia, ua hala loa aku ka lana ana a ke kai iwaena konu o ka aina maloo he kahe a wai maoli no ke kai maanei. Ma ka ike maoli iho no, aohe kai nui o na olai i hala ae mai ka Aperila o kela M. H. e like me keia kai ka ikaika iloko o keia mau la. A ma keia la a'u e kakau nei, ua pau ka ikaika, ua akakuu iho na nalu. Ma keia hai nui ana nae, aohe no he poino e ae, o ka aina wale no, kana mea no i hana ai e like no me na kai mua. Nolaila makou i hoopuka ae ai i keia huaolelo. "Ua noho ae nei hoi a o-o na hanau mua, a o makou hoi na pokii, ke pii aku nei i ke kulana o ke o-o ana akahi no a ikeia keia ano e nui ana o ka aina hanau." A ma Kahaualea, ua poi pu ia kekahi hale moe a me ka hale kula aupuni e ua kai nui nei no, a e pilikia ana paha ia wahi i ka hale kula ole, na ke Aupunino nae ia e nana. A ke aneane ae la e hiki i ka luakini Katorika malaila, me ka minamina loa o na kahuna oia luakini, ina e hiki loa ke kai ilaila e hoohiolo ai. "Aia no ia i kou manao." A ua halana pu ia ko laila aina maloo e ua kai nui nei. A ma Kaimu, o ka aina no ko laila mea i ano e hou ae. Ma kahi one nae o Kalapana a me Kaimu kahi nui o ka aina i ano e loa i ke kai. A eia ka'u ninau i na makamaka mai o a o, a me ka poe pai. Ua hiki pu anei keia kai ma ko oukou mau ae-kai o keia M. P. o Hawaii nei, a me na M. P. aku i koe o keia pae aina iloko o keia mau la 24 a 25 o Iulai nei? E hai mai ka mea i ike a me ka ole. Oia na mea hai aku, he ma'u mau wahi hunahuna mea hou o kuaaina nei, o ka hikilele ae paha o na hoa puni mea hou i ka halulu o ke kai la manao ae e holo o poi pu ia mai e ka nalu. Me ka mahalo. S. T. P. Kaniukaulana. Kalapana, Puna, H., Iulai 26, 1869. [Aohe kai nui ma Honolulu nei, aia paha ma na mokupuni e ae o Maui ma. E hoolohe mai no nae o ka hoea aku.] Iloko o Augate nei, e haalele iho ai ka Adimarala Farragut a me kana wahine ia Nu Ioka, a e hele ana i Kaliponia me kahi o kona mau alii. Eia ka Generala Dulce, ke kiaaina mua iho nei o Cuba olelo i mua o na koa pualu, mamua o kona haalele ana iho: "I ka wa a'u i hiki mai ai ma keia mokupuni, ua loaa ia ia'u iloko o ka nokonoko o ke ahi. Ia'u hoi e haalele iho nei i keia la, ke manao nei au, ua poho ka aina makuahine, ma o keia kumu hookahi la, i lilo pu aku ai kekahi mau aina o kakou ma Amerika. Ua kukala aku oukou i ke kuokoa ana o keia mokupuni i ka wa a oukou i hoole aku ai i ka ae ana aku i na Elele kupono o ke aupuni. E hoomaha oukou."