Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 18, 1 Mei 1869 — Ka Oihana Kumukula. [ARTICLE]

Ka Oihana Kumukula.

; Anle knkou e knuaiua i ka pono o ia , j hooia :i!ia nini, iru\* un ku ia i ka oi:ūo ! ir.a<»!i, oin hoi, inn ua kupano ka hoina r ! ke ano o ka niuuu, nka, i ole wale, alaila, e hoole no kakou n pa(f me ke kanat lua o!e. Akn, o kekahi poe kumu paha, : ua manao lokahi no lakou, mc ko ua S.; I l\ Nailie nei ; a ua hooie wale paha kn- \ j hi o oukou me kn ike ole, a hooia mui! I paha keknhi ine ka maopopo pono ole! iai'a o ia :nea. ! « Anle no oia wale ko lakou neikuhihewa ann, aka, he nui aku no, oiai lakou, ; e ao ana ia buke (He!ukamaliiJ ; aka, ao-! j le iiae e pau ia'u ma keia kaiai olelo ona, ; i nolaila eu, i kou ao anā e ke kumu, a j hoopii ana hoi i kau inau ma na j anuu o ka ike e like mc keia ; he meal | nui ia oe, e hoopau i na pohihihi o na f | haumana, a e hookaokoa ae ia lukoumni' ; na kuhihewa mni, oiai he opiopio wale! !*> kanoonooonn. « j f | (11) Ke ao ana i ka llelunnau. Met I he mea la, i ka nana ana a me.kn makai-; 1 kai i nna o kahi mau kula au-, puni, o keia ka mua o na buke i nno kaulana iloko o na buke mea helu, l»e r buke no hoi i ao nui ia e na kumu kulai ; inai o a o. Aka, un nui im kc kuhihe-. wa o kekahi poe kumu kuli ma ka hann nna i kekahi mnu ninau, me ka iua», n.io paiia, hc pono ia ana u iiki nei, eia l ka o ka Kukahao liki. O ke kumu nui: i [>aha o ia ano, o ke ao pono ole ia o ka i iiaumana a makaukau i r.a ui o ka Hr!u>! kamaiii, a i ole i#, i nn ui kuwr\ho pnhn, i iike kaj)iha me ka Helukamalii, a jHrla' « nku, oiai paha ua manao kekahi, ua ku-' kuluia ka llelunnau ma kekalu knhua' okoa ; lie kuhihewa nne ia noonooana.' ( He mea pono i ke kunm kuhihewa ke : manao, ua kukuiuia ka Heiunaau maluni o ka Ileiukamnlii ; a pela hoi, ua ku- ; kuiuia ka buke nui ae maluna o ka Lwike ; i uuku iho, a pela wale eku no. Aka nae,; i ke no ana o kekahi poe i ka ike Helu- * naau, he moumaua pinepine ke ao hoi-! ' kau ana o keknhi p»>e, me he mea h ua kula w»!e ia no me ka maopopo ole, a f *- me ia ano. ua piha wale no ka manawa o ke nupum r hefu no ka lepelua o isa h;; ke oeoe, uu ka hae ilalo, pau kei kula a pela aku. He hana pono anei ke»i ia" a ka mea kapulu e eli wale nei ? Ma ko'u noonoo iho, he r»le wale no keia. Aka nae, o kekahi poe kumu maikni, «o- 1 le lukou i hana e like me keia maluna; ua hana pono lakou—aole nae hoi au e \ oielo ana no lakou maanei, aka, ua pili: ( no ia lakou ka'u olelo, he oihana nui ia.j ; (12) Keao ana i ka Huinahelu» O ; ka iua no paha keia o na buke kaulana o j na helu, aka, ke ike iea nei au, ua , ltke pu uo ke kuhīhewa o na kumu kula f i kekahi o lia nioau iloko o laila, aie kc\ i kuhihewn i kahi o na ninau iloko o k<?la i * mau buke i oleloia maiuna. Aka, eia ka*u e ik# nui rrei i keia manawa roa na ? kuh, oia hoi keia ; Ua ao e ia i ka Hui-i - «aeelu, mamua o ka huU ana o ka Helu-' j naau. v\ole iio keia he mea e uiuau iho|

ai. aka. !jn no m kuia r» kem au ke ku nm ihm, he »rmi hotke iko niaka omto. NoLnb au e umau aku ne» ia oe e kuu hoa heluhelu nupepo, a la lakou ae nei o noho mai nei, penei: Pouo anei e ao e ia na haumana i na buke maluiwi ae. me k:» huli maopopo |>i>no ole o ka buke malalo īho ? "Ae" naiu a kekahi f>oe ? "Aote M wahi no hoi » kekahi p<« e ae. Ak«, i k?t nana maoli «nn aku ik>ko

o na punana hoonaauuo o kakou nei» me he mea tv ua lokahi ka manao o na kumu kula lie iehulehu wale, i ka ae mai, lie pono no. Oini hoi, eia bk»u ke an nei pe'a ina haumewia a lakou. Ak», aole i kuhke ko u nunmo n»e ko -ka pt>c e ae e olelo nna, ua pono 110 ; no ka moa hoi. ina e hooia ana kakeu mo ka nnnnoo maikai, a olelo iho, o ku hua A, K. I a pela nku, o ke kahua no m o ka ike heiuhelu. nlail.i, ua hoo;aio hke kakakou. o ka Alua-luiī ke kahua o ka ike mea helu. Ikoku-i pu kakou ia, alaila, akaka loi no !;i, o li Ileluk.nmlii ke kahun b ka ileiunnau, a o ka lieluniau ke kaIma o ka l?uinfihrlu ; a o kn liuinaiielu ke kaiuno ka ({oaiinnaheiu ; n o ka Huionlaiu iioi ke kahna o ka M<»le Ana lionua. a peia waie uku. e ku aua kekahi buke uu»luna o kekahi buke.

IYia iioi, ua »i)aa nn kanaka nnnnoo e knkuiu i hu!e muhuia o kt; kr\tvua i iioomukaukauia. Aole r.o lioi i kukuluia kn hapalua o ka hale nin ka hapnlua o kc kahu:t ; a ina ua hanaia }>clu, ua ono e n<>, a ua kohu nle a kakmkalu hui, Aka nue, uu huna inn ia i kc»a wa, ke kui hou ana iho i hale inaluna o ka hale mua, n i lanai hoi ; n oia mau mea nae i knpili hou ia iho, no o ke kehua mun, a kahua hou paha i hana ia, a pelu wole aku no, a nolaila, pela anei na kumu kula e ao nei ? Aole, oka, ke ao nei lakou ma kela a me keia buke, me ka huli ole nae o kahi huke, e like no me ko nui o na huke i kakauia nie ka pepa kiko la, i waihoiu akn ma ka lima o na kumu kula. Ua like hoi un poe kumu kula nei me kn kanaka.i kahua hale, a kukulu i ka hapalua a liapakolu paha o ka hale, maluna iho o kekahi hapa o ke kahua ; aka, aole au i ike i ka poe o ia ano. No ia mea, he lehulehu wale o na kumu e olelo ana, x, he poe haumana paakiki he molowa? he mea a he mea/' a pela «ku. Nohea ole paaKiki no hoi, he lauwili ke oo ia ann. . Kc mana«» pu n<.-i hoi ou me ka oiaio, ua oke nui pnha na kumu kuln e ao hilii ma kela a me keia buke, no ka manan onha oia ka mea e mahaloin ni e kn Lunakula, a i ole ia e ke Kahukula Nui paha, ke hiki i kona wa e makaikai mai ai i na knla aupuni. Pela no, i ko'ke kumu ao ann i keia ike i na haumana, ua uu pololei kalii poe kumu, a o kekahi oohe no i ao pololui; ua hooiei wale aku no, e hke me ko ke kahu puaa hoolei wale aim aku i ka ai na ka ohana puaa lulli e alula ana i ka poloh. He mea nui no hoi ia oe e ke kumu, e hoaknka pono i na inen i ao la, i akaka i nn hnumnna ke nno o kela a me keia ninau- Nolaila, iloko o kau alakui ana i kau poe keiki iloko o keia ano, he mea nui no ia. a nela au e olelo nei. (13) Ka Hoailonahelu. O keia kc> kahi o nn bube kaulana iloko o nn kula. A ke manao nei no hoi nu, he Ikakaikahi paha na kumu i ao aku i keia ike, no ka maimo paln he buke paakiki, a me ka oleloia, ua kuj>ono ia buke no ke Kulanui o Lahainaluna, Aka, eia no ke ao nei kekalii poe knmu. ka makaukau ole o na haumana i nn buke maltiio iho. Eia hoi kekahi; ia r u i hele ai ma kahi apana o Muni, a oa noho hoi au ma kiK apana e hoike huianana kula a pau. I ka liiki ana oiai o (fa U hoike o n& kula, ua naue aku au me kuu hoaloim oiaio o* ka ha(e hoonui ike. la maua i hiki aku" ai i ka luakiai, ua kii mai ke kumu kula o kek'ahi kula ia'u, oiai ua haawi ia iak ka mana hoike i na kufa. Nolaila, ua haawiia mai ia*u ka i»o»ke aku. I ka hoomaka ana e hoike ma kela a ine keia kula, ua makaukau no, a he pono ke inahaio aku ia lakou. Aka, eta ka'u i ike pono ai, ua ao ia ka hapa nui 0 na pupa o na kuU m.iknuknn < ka l!o---ailonahelu, nmi ka papa akahi a hiki i ka pypa ekoiu. Eia nae, i ka hoike ana i ka lielonaau, aoie no i huli, aole no hoi 1 makaukau loa ; peia no i ka H ainahelu, aoie no i hui», aka, im ao e ta no nae i ka Hoeiiionnheiu, mai ka papi* akahi a Uiki i ku koiu. 1 ka ninau aiia aku,4he-

nha kc kumuhana no ka houluuiu. p»uinaue. n pehi ;»ku *:' Eia nae, oklo inai l'*a h-juaiau;t. ' 4 At?he ? ia'u. 51 «ku }j ii iKc kuīnu, 4 ba aneī ia likou na kumuhana r' Liuole m*i »3 r»o keiiumu. Nnlaila, i kuu ti**onm> ana, ua un aku keia ktjmu i keia ike rne ka manan i mua e maiialoia &i. o kona kuhihewa no t*. Pe!a no kekahi kuia e '<e. U3 iike 110 uie 1», a 111 heie hua rn& ke aia kekee o ke kuhihewa, a me keia kuhtiiewa i ao aku a», e iioopiiia waie ai i ka mnnawa kulj oke aupuni, a piha ka mihma, olti ke kaki, loaa ia ta ia ke kani a ka peleHu, i4 pokeokoo," .loaa hoi i kela nc>aokeia hoaiiona o ka buke kaiepa a Punana, ua Dr ia ka heiu o ka Puka a ine Poho, no na poho, a uh Cr ia na pokeokeo tua ke kaiepa ana, Peia hoi, 1 kahi na, ua !ru!i na 'kumu i mau ninau lioaiionnnelu, n ao aku i nahaumana, a i ka ia hoike, iiaiia ua maū ninau ! i ka ike ana o ke Kahukuia, inahaio oia ia kuia, u iiio niua iaia ka uku makana. a peia wale ak»i. I'ehea ia, pono anei keia hana ? N1 ua Lunakuia Apana no e h li mai 1 akak u (Aole i pau.)