Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 15, 10 April 1869 — Ka oihana kumukula. [ARTICLE]

Ka oihana kumukula.

[Soeai isai Wa Fui* oui ( {

[ ina ua ike a (o'he paha an he loio oia no Honoluiu, aiaila, aole au i hewa ke olelo, he loio ia no Honolulu. I ike au,. he kiaaina no Oahu. Ao!e su i hewa ke lawe au i ka hua hooia, a hooikaika hoi, hē, oiai, pela e kohu pono ai ka olelo ana, i oie ai e pahemahema, a kuhihewa ka poe lehe, aka. ina i "inau ia inai au e kahi penei: Owai kela knnaka ? Oa koi akaka ia mai au maanei e hai oku i ka inoa oia taata, a i oie ia, i kona piii ana paha, i kona kulana paha. £ pine aku au, o J. N. Kapahu keia kanaka. | A i ole ia, e pane au, o ka lunakanawai ke- | la o Lnhaina, o ke kapena kela o ka Uaho, \o ke kanaka kela i pepehi mai nei / ka waI hine ilikmi ana i Kalifonia, a peia aku. Ma I keia mau pane ana elua, ua ane like wale no ia a elua. Aka, aoie au i hewa i kuu [o.'elo ana.ia o, ka hua hooikaika a hooia ma Ina pane ana eiua. I oie keia hooia, alaiia, ; nui na hemnhema, a iiio ka oieio maopopo i ! olelo pahemahema. Aoie nnei ? Na na ku- | mukula no e nana iho. hooia mai, a hoole hoi, oiai, ua paulehia iakou i ke ao kuia jana. (6,) Ke ao ana i ka heiuhelu buke, |oiai, ua makaukau kahi o na haumana i ka heiuheiu nna, he mea nui ka hoopii ana ae i na haumana mai ke anuu haahaa a iiuna ae. Ma kekahi mau kuia i «io ia ai, aoie i hohoio ioa na keiki i ka heiuhookui, eia nae, aia i ka heiu buke maoii no i na heiu inai u—u mnoii, a kuku hoi, ine he mea la he wahi baka ko loko o ka waho e nau ana la, a haia paha kahi mau hapaha, ua mama i*ka heiuhelu ana ; peia no hoi ka nui |0 na haumana, aka, i ka heluhelu ana, ua | hoio io no, pnhee, ua helu Inula waie ia ma ke ano iiiwai. Pela !oa ka nui o na haumana iloko o kahi mau kula a'u i ike maka ai, | oole i mainma pono ia na kiko, a me ka leo iioko o keia a me keia olelo, keia a me keia kiko, aka, aia ka manirt) ma ka hoio, a ua mahaloia ia no ka holo ioa, oiai no hoi, o na kiko i kuuia ma keia a me keia hopunaoleio, he inau inen ia e maopopo iki ai ke ano o ka ieo e heluheiu iho ni, ka mama ke koij koi. Eia no hoi, o ka heluhelu ana, ua like no ia me ke kamniiio maoii ana, pela anei ka oukou mau haumana e heluhelu ai, ka like o ka lakou heiuheiu ana me ka oleio inaoii ana ? Maiia paha peia-no ka hnpa uuku o nn kula n me nn haumana, dka, o ka heiuhelu o na kula, eia keio, he pono heluhelu no, o ka holo ka mea nui, a pela paha e i ia mai ai, " ka ! akamai maoli ke kula o mea, hoio na haumana i ka heiuheiu," a peii aku. Nolaila, i kou ao ana i kau mau haumana e heluhelu maikai, me he mea la e kamailio maoii ana, he oiaio, he mea nui ia, rne na he nui e hiki ai ia oe ke hoopolei iho, a apo kou noonoo, he oihana nui keia. (S.) Ke ao ana i kn Palnpala ike. Mamua, i ke ou e oia ana o Mr. Limnikaikn, ua ao nku na kumu i keia ike, me ke ao ia o na hauniana a ike pono i ke nno, n he uuku ka poe i ao ia nm ke ano haku wale a hoopnnnaau, nka, o ka nui no un ike mnoii. Aka, pela anei i keia wa? Ae, pela no kalii mau kuia, akn, o ka lehulehu en, he hoopaananu wale no ma ke nno puniu, a ina e ninau paknhi nku, aia mahen o iMaui mni Lnnai ne, hoka iho la. Eia hoi, ua ao ia mni na keiki lniii o ka papa hanhaa loa, a i ku mea nui, a liiiii o ka pnpa kiekie, peia keia ? 1 mai paha oukou, "ua pono no," ae, ua pono, aka, mau anei ia ike a liuliu ? oiai, ua ao ia kahi poe o in ano i ka wa aole i ike maopopo i na hua palapnla, a o kahi, aole i hiki ke heiuheiu i na inoa o na aina iloko o ka palapala aina, a pela nku. lna manao oe e ao aku ia iakou ma ka manao a ike maoii, alaiia, he hana nui a luhi hoi. (7.) Ke ao ana e kakaulima. Oia mea nui e aku ia, o keia kekahi o* na ike maikai loa, aka nae, noie keia he mea i ao miala ia iioko o ka ke kumu mau hann, aka no nae, ua haoa nui īa keia ma na kuia Katolika mai o a o, aole a'u oieio no iakou. aka, lioko o ka hale kula hooiepope a me na kumu oia nno, ua ao maiani ia, manao enai kahi poe kumu, aole ia he ike e knulana ai ke kula, aia no he mau buke mea heiu, e laa ine ka Helunaau, Hninahelu, Hoaiionaheiu, a peia t»ku, aiaila, e hooikaika auanei ua poe kumu nei. Peia io no i ka nana ana aku, n ina aowe heie aku ana iioko o na kuia o keia ano a nana iho, aole io no o ke oki loa, no Hiio hoi kn waa hnpaia ku, <iHaukae ke kea, na ka uliuli ka ai." O ke kumu nui no o keia ano, oia no k& makaukau ole o na kumu i ke kaknulima maikai ana, a huiia ia ano me ka paUleha, molowa, a pela aku, lilo ia i mea e kokua ai i ka ike oie o na haumana ia ike. Eia nae, o kahi 0 keīa poe kuuiu he poe makaukau maoii no, aka, eia kn hewa, o ka hooikaika oie me ke ahonui, e haawi m ike maikai no na haumana. No keia ium, he mea nui nou e ke kuiru ke ao ana aku i au mau haumana i keia ike, oiai, me ka iuhi nui oe e ao aku aī i ke ano o ka p«a ana o ka peni, ka pna ana o ka papei, a peia aku, aoio ea! (9.) Ke ao ara 1 ke alualua, a pela aku. O keia ano oia ke übpii no'kn ike mea heJu, e like me 'A, W» ke kahua o ka ike heluhelu. He inea uui liui ka hoopii ana i na uooooo> opio ma

k*. u o ka o;a?. ae-l'? i n; , . v r:2n ki pfi nn.i. a no ii rr.es, he mea ;;<hi ka h'-okikina im hk«o eph a e komo mi ii puki. I kihi f:u , i!»awa. ui ao puisu ia ni hium ina a j*iu o ke ku!a i ir.>-a e «i i k\i poe t !cn I kahi wa, ua heof>oho sku ke kumu i k :'i a ee keia keiki e »o i ka mea pnanaau e'e. pela i liana ia ai a ioaa ke:a ike nui i keh a me ken haumam. Ini !aw? man'i ke ku« :mu nina ponei ke'a hina. a ao aku. ao!e anei he hma iuhi n ? Oia no. he ; !h\, I o ka poe ;ke mioii i ka he-uhelo. ua nnna | hkoo ma ka buke i p-Aiia, n mn l aila, ua loaa |ka ike, a pela aku. Ho hina kaumnha a lu- ! hi wale ke alakai nm i na keiki iloko o fcsia | ike, a pomaikai no k\ !oaa. (10.) Ke ao ana ; i ka houiuuiu, unuhi, h'oonui. puunaue. a pe!ln aku. Ua ao kahi poe kumu o oukoo i sna hatfmana a lakou i ka houiuulu, a pe!a !aku, me ka hoomaopopo o!e i na mea e piii ; ana i!ai!a. oia hoj, ina hniluuiu 454 me 64*2 • ua iona ken 1.09G, aka, ina ninau oe, p-*hea !!a ke kumuhana ? iioiu iho la, a wauwau I i ke poo, oi\i. he nui na uku e eu r.:ia. Hea. ha kela 1.096? Peia no ka lehu'ehu o na ! kumu m i5 o a o, aoie i ao pono i ke eno oii ; mea he houluulu, hoakaki lea imua o na ; hauinana ike nno oh niea. Pe!a no ke ao ! ana ika hoonu:. n pe! i nku. L*a pono no i ! nn ku#Q ke ao a hoopau i na pohihi!;: a pnu | o na haumana e pi'i aua i o ia nei i ho!o iea, ' i ike pono oia i ke kumu unuhi, i ka men puunaue, n i waie.i o:a ke ho'o ma ke nianui e komo ai iloko o ka ike nui. Nolaila, ea ! nole anei keia he hana nui i kou hoomnkaukiui am i na nennoo e , pii ne ilunn. a iiunn !oa ? Xn ka maniwa no ' '.a e haj n/ai. (11.) Ka hoomaka ana e no | i na huke mea heiu. Da maa na kumu a ' pau e no mua i ka Heiukamalii, e like me • ke ano inau e ike ia nei, aka, : ko iakou aia- ; kai ana i na haumnna iioko oia ike, ua pono i kahi, ua ole waie i kahi. penei au i ike ni. Oiai au ma ke kulanakauhale niii o Hono!uiu, hooiahaia ae nna iioko o ka nupepn ka hoike nna o na kula o na Waieha mnlalo iho o ka hooponopono nnn n S. P. Nnihe, • ka hope lunnkuia oia npana. Iloko oia hoike ana, un ninauia nn haumana o na kula o kela a me kein, i keknhi o na uinnu no ka heiukamalii paiena 11, ninau 1, penei: i "Ehia ou mau iiina nui a me na lima iki ?" Wahi n kahi poe haumann, "Eiua iimn nui,a he umi lima iki," o kahi poe hoi olelo mni,' "Eiua iima nui, aole he limn iki," o kahi | poe eae hoi, 4, he umi lima nui, elua lima i iki." Aka, lohe mni nu i knhf poe, un«ne ka ka hiope lunnkuia'i kahi iiaina maluna ; ne, oia hoi keia, "E!ua liina nui, nole he 1 mau lim.i iki." Aka, i kuu hniawai io nna ! me ua S. P: Nnihe nei mn Hpnolulu, iioko ' o lune i hala, o kn M. H.. ISGS, ua hooia | mai *no ia i keia haina nmlnnn ae, pau loa ae la hoi nu, a!;a. ma e iiio ana ia hooin nna : | i mea <f ae ai na kuinu, a ao aku iakou i na ! ! haumana a lakou, nlaila, pono nnei ? J. K. Kahuena. i ! i