Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 13, 27 March 1869 — Page 4

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Daniel K. Seto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

Above, below, wheree'r I gave.

 

8-8-6

1.  Ma@ a malalo pu,

Ua ikeia ka mana ou,

Hulili ia ma na hoku,

H@ mai la ma ka hau,

Na Mea nani a maikai

Ke hai i kou nani e.

 

2.  I loko oe o na ao,

A ma na kai ooloku,

Ma na makani ahe no,

A ma na ua pa huhu;

Ka ino me ka pohu no

Ke hai mai i ka mana ou.

 

3.  A ma ke kula o ka po,

I kou nana aku iluna'e.

Ua kahe mai ke aloha ou

Mai luna a ilalo nei:

E ala a hoomaikai mau

I kou Akua kamahao.  Hawaii.

 

Great God, they penetrating eye.

 

8-6

1.  Ke akua nui! he maka kou

E nana mau nei ia'u;

E kulou au imua ou.

Hoomana a makau.

 

2.  He Akua hemolele nei.

He Akua pono mau:

He mana you e make ai,

Nou hoi ke Ola o'u.

 

3.  M@ e weliweli ai!

E paa iloko o'u,

A nau mau e kokua mai,

I paa mau loa no.

 

4.  Ina o oe pu me a'u.

Aole o'u maka'u

I ko ke ao, i ko ka po,

Aa wau e paio pu.

 

            How are thy servants, blest Lord.

 

8-6

1.  Pomaikai e!  kau mau kauwa,

A malu pono no;

Ka ike mau ke Alakai.

Kou mana no ke koo.

 

2.  Maanei a ma na aina e,

Nau lakou e hanai;

Ma kahi ino, wela, mai,

Nau no e pale ae.

 

3.  A hoolauwiliia no

Ma na ale o ke kai,

E lohe oe ke noi lakou,

A hoomalie mai.

 

4.  Pau ae ka ino i pa mai,

Me na makani pu;

Kauoha oe , pii hou ke kai,

Papa a malie hou.

 

5.  Mawaena o na ino nei

Hoomaikai no makou,

No kou kokua mamu'e,

A pule i mau no.

 

6.  Ko makou ola e ola nei

He mohai ola nou,

A make, ma ia hope ae

Me oe e hui hou.  HAWAII.

 

Ua halawai ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau ma Maunahoano, Hamakua Hikina, Maraki 4.

A.D. 1869

 

            Ua kohoia o Rev. S. Kamelamela i Lunahoomalu a o Samuela Aiwohi i Kakuolelo. 

            Eia na Kahu a me na Elele i hiki mai.  No Hamakua Hikina, Rev. S. Kamelamela ke Kahu.  Waiohinu ka Elele.  No Hamakua Waena, Rev. J. Bikanele ke Kahu, Asa ka Elele.  No Hamakua Komohana, Rev. J. Hikanele ke Kahu.  Pupulenui ke Elele.  No Waimea.  aole Kahu, Kane ka Elele.  No Kohala Hema, Rev. S. Kukahekahe ke Kahu.  Kualehelehe ka Elele.  No Kohala Komohana, Rev. S.C. Luhiau ke Kahu, Kekuewa ke Elele.  No Kohala Akau, Rev. E. Bond ke Kahu.  S. Aiwohi ka Elele. 

            Kohoia O Rev. E. Bond, Kekuewa, Asa i Komite @ kumu hana. 

            A o Rev. J. Bikanele, Kualehelehe, Waiohinu i Komite imi haawina. 

            Hoike mai ke Komite imi hana penei: 

            1.  E hoomahaia a e hoopau ia ka halawai me ka pule.

            2.  Na hoike kihapai.

            3.  E heluhelu ia na haawina.

            4.  E kohoia elua Elele e hele i ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina o Hawaii ma Honolulu i ka malama o lune.

            Kohoia o C.B. Haae a me Waiohinu na Elele.

            Ma ke noi a Rev. J. Bikanele.  Kohoia o Rev. S.C. Luhinu i mea nana e hoike aku i ka moolelo makahiki o keia Aha imua o ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii.  Hoopaneeia ka halawai.

            Halawai ka Aha i ka hora 2 o ke ahiahi.  Ia Kekuewa ka pule.

            5.  Hapaiia ka noonoo ana no ke kumumanao elima.  "Ka hookahuna ana ia Rev. J. Bikanele no ka Ekalesia o Hamakua Waena a me Hamakua Komohana."

            Kohoia i Komite nana e noonoo a e hoike mai imua o ka Aha i ka la apopo.  Hooholoia.

            Kohoia o Rev. E. Bond, Waiohinu, Kau i Komite.

            6.  Hooponopono i ka Ekalesia o Kohala Hema.  Nui ke kukakuka ana no keia Ekalesia.

            7.  Na palapala hoopii.  Ma ke noiia ana, hoopaneeia ka noonoo ana no na palapala hoopii apopo.

            8.  "No ka Buke Lawe Lima."  Nui ka weheweheia ana no keia Buke a ua kupono loa i na kahu, luna ekalesia a me na hoahanau.

            Hooholoia.  Ma ka noonoo o keia Aha e pono no ke kuai a huli pono na hoahanau ma na Ekalesia e noho nei malalo iho o keia malu i ka "Buke Lawe Lima." i pai ia mai nei a ka Papa Hawaii.

            9.  "Kahi e halawai ai ka Aha."

            Hooholoia.  Ma keia hope auk e halawai kaapuni ai keia Aha penei:

            1.  Ma Hamakua Hikina.

            2.  Ma Kohala Akau.

            3.  Ma Hamakua Waena.

            4.  Ma Hamakua Komohana.

            Ke ae mai ka Haku a hiki i ka manawa e hoololi hou ae ai ka Aha.

            Hooholoia.  Ma ka Poaha mua o Maraki a me ka Poaha mua o Sepatemaba, hora 10 o ke kakahiaka o kela a me keia makahiki e kukulu ia ai ka Aha.

            Hoopanee ia ka halawai a ka hora 9 o ke kakahiaka.  Pule o Rev. S.C. Luhiau.

Maraki 5, 1869.

            Halawai hou ka Aha ma ka hora 9 o ke kakahiaka.  Ia S. Aiwohi ka pule.

            Heluhelu mai o Rev. S. Kamelamela i kana haawina.

            Heluhelu mai ke Kakauolelo he palapala aloha mai ka Ahahui Euanelio o Kauai i ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau.

            7.  Hapaiia na palapala hoopii.

            1.  Heluheluia kekahi palapala hoopii na ka Ekalesia o Kohala Komohana, e noi ana ia Rev. S. C. Luhiau e hoomau i kona noho kahu ana no lakou.  Ua ae ka mea i noi ia, a ua aponoia oia.

            2.  Heluhelu ia he palapala na ka Ekalesia o Hamakua Hikina, e noi ana ia Rev. S. Kamelamela e hoomau i kona noho kahu ana no lakou.  Ua ae ka mea i noi ia, a aponoia e ka Aha.

            3.  Heluhelu hou mai ke Kakauolelo he mau palapala hoopii na ka Ekalesia o Hamakua Waena a me Hamakua Komohana, e noi ana ia Rev. J. Bikanele i kahu no lakou.  Ua ninauia ka mea i noi ia, hai mai la oia penei:  "Mamua ae o ka heluhelu ia ana o keia mau palapala, ua ae mua loa au."  Nolaila, hoike hou mai ke Komite i kohoia no ka hookahu ana ia Rev. J. Bikanele no ka Ekalesia o Hamakua Waena a me Hamakua Komohana penei:  Ma keia Sabati ae e hookahuia o Rev. J. Bikanele i kahu no na Ekalesia elua, oia hoi, no ko Hamakua Waena a me Hamakua Komohana.  Ma Waipio e halawai ai keia Aha no ia mea; a penei hoi e hanaia ai oia:

            Ka pule mua me ka himeni mua a me ka Lima Aloha, ia Rev. S. C. Luhiau.

            O ke kauoha i na Ekalesia a me ka pule hope, ia Rev. S. Kukahekahe.

            O ka haio a me ka pule aloa, ia Rev. E. Bond.

            Mamuli o ke noiia ana, wae ka Aha i mau "keiki na keia Ahahui Euanelio," penei ia:  C.B. Haae, S. Kaaua a me S. Aiwohi, e like me ka ka Buke Lawe Lima e hoomaopopo mai nei.

            Hoike mai ke Komite imi haawina no Sepatemaba, A.D. 1869 e hiki mai ana, penei:

NA HAAWINA.

            1.  Ke ano o ka pule a me kona waiwai.

                                                            Rev. E. Bond.

            2.  Pehea la e lilo ai ka oihana a ka Haku i mea e makemake ia mai e na kanaka?

                                                            Rev. S. C. Luhiau.

            3.  Pono anei ke hookomo ia iloko o ka Ekalesia ka poe a pau e noi mai e komo?

                                                            Rev. S. Kukahekahe.

            4.  Pehea la e akaka ai i ke kanaka haipule ua heaia oia e ke Akua?

                                                            Rev. J. Bikanele.

            5.  Heaha ka Ekalesia Kristiano i hoikeia ma ke Kauoha Hou?  Rev. L. Laiana.

            6.  Pehea la e ala mai ai ka poe opiopio ma na Hana a ka Haku?

                                                            Rev. S. Kamelamela.

            7.  Ka hoailona e akaka ai ke kanaka ua alakai ia oia e ka Uhane o ke Akua.

                                                            S. Kaaua.

            8.  Ka oiaio i oleloia ma Ioane 8:32.

                                                            Kamaka.

            9.  Pono anei ke hooponoponoia na hoahanau i hookaa ole i ko lakou aie?

                                                            G. W. D. Halemanu.

            10.  Pono anei ke hooponoponoia na hoahanau i kokua ole i ko ke Akua Aupuni?

                                                            J. B. Kaohi.

            11.  Iwi Haiao, Epeto 2:8.

                                                            P. Kaaekuahiwi.

            12.  Owai ka mea kupono e paipai i ke ola o ke Kahu, o ke Kahu anei, o ka Luna paha?  Maihoolewa.

            13.  Wehewehe ia Marati 3:10

                                                            C. B. Haae.

            14.  Iwi Haiao, 1Tesalonike 5:21.

                                                            Samuela Aiwohi.

            10.  No na Halepule.

            Wehewehe nui mai o Rev. E. Bond no na halepule a me ka malama ana e pono ai.

            Hooholoia.  Ke paipai aku nei keia Aha i na Kahu a me na Luna Ekalesia, e imi ikaika i ka mea e pau ai ka pilikia o na luakini a pau o keia mau Apana, i ka maemae ole a me ka helelei wale.

            11.  Na Kula Sabati.

            nui wale na olelo maikai i hoopuka ia mai e kela a me keia, a he mau mea e holo pono ai a hulu maikai hoi na Kula Sabati ke hanaia.

            Hooholoia.  O ke Kula Sabati ikaika.  o ka mea @ e pono nui ai ke Aupuni o ke Akua.  P@ @ hoi keia a me keia Apana Kula Sabati ole a Kula Sabati nawaliwali no paha.  nolaila. ke paipai ia aku nei na Ekalesia a pau i huiia iloko o keia Aha e hapau niu a hapai ikaika no hoi i na Kula Sabati ma ko lakou Apana.

            12.  Ka @ ka Ekalesia i ke Kahu.

            Ma kekahi mau Ekalesia he nui wale ka hemahema no keia mea i ka hookaa pono ole o na hoahanau.

            Nolaila nui no ke kuka ana o ka Aha no keia mea.

            Ma ke noi a Rev. S. C. Luhiau e hoopanee keia Aha a ka Poaha mua o Sepetemaba, a halawai ma Kohala Akau.

            Ma mua o ka hookuu ana ua malama ia ka 1/2 hora haipule. a pau hookuuia ka Aha.

                                                            Samuela Aiwohi,

                                                                        Kakauolelo.

 

Na hana kupono a ka poe i hoonaauao ia.

 

            O ka naauao kekahi mea nui i hoolaha ia e na Misionari i mea e loaa ai ka pomaikai i keia lahui, a ke ewe nei ia haawina oi pookela i waena o keia lahui Hawaii aka, o ka kakou e puana ae ai i keia manawa, o na hana kapono a ka poe i hoonaauao ia, a nolaila, he mea pono ia'u e wehewehe aku i kekahi mau hana kupono i ka poe i hoonaauao ia.

            1.  O ke Kahunapule.  O keia hana nui a koikoi hoi, hiki ole i ka poe hupo; oia kekahi hana kupono i ka poe i hoonaauao ia.

            O keia hana oia kekahi hana a ke Akua i waiho mai ai i ko ke ao nei; a una e lawe ko ke ao nei i keia hana, alaila, e loaa auanei ka pomaikai.

            O keia hana no hoi he hana keia e kokua ana i ka uhana o kanaka i ole e pau i ka make ma Gehena, no ka mea, ma keia hana e kuhikuhiia ai na kanaka i ke ala kahi e hiki aku ai i ka noho ana oluolu loa ma kela ao; a oia no hoi ka Iesu i kauleo aku ai i kana poe haumana penei: "E hele aka oukou e bapetizo i na lahuikanaka a pau a e hoike aku hoi i ka olelo iwaena o na kanaka apau, a pela aku."  Ua ike o Iesu he hana kupono keia i kana poe haumana, ka poe hoi ana i ao ai a naaauao; nolaila, kauoha aku oia e lawe lakou i keia hana; a me he mea la ua ike no ia aole i kupono i ka poe i hoonaauao oleia ia hana, nolaila, aole ia i kauoha i ka poe hupo, aka, i ka poe wale no i hoonaauao ia a loaa ka naauao kupono.

            O keia hana, he hana maikai keia, pela i olelo ia ma kauwahi o ka Baibala penei:  "A i makemake kekahi i ka ke kahunapule oihana, he oihana maikai kana i makemake ai, a e kane ana ia na ka wahine hookahi."  A in a o'u mau hoa opio o keia hanauna hou i hoonaauao ia a kuliu ke poo i ka noonoo e lawe ana i keia hana nui, ka hana lawaia uhane hoi, alaila, ua oi loa aku ke kupono, a ua hikiwawe hoi ka ulu ana o ka lahui Hawaii e hooiloilo ia nei e na haole, no ka mea, aole pono i ka makapo ke alakai i ka makapo, o haule pu auanei laua i ka lua hookahi.  Pela no hoi keia, aole e pono i ka naaupo ke alakai i ka naaupo, o haule pu auanei laua i Alanaio, aka, o ka naauao ke alakai i ka naaupo i haule ole laua i kahi e make ai, nolaila, au kupono loa keia hana i ka poe i hoonaauao ia a piha pono ke pono i ka naauao;  a i hiki hoi ia Hawaii ponoi ke hookele iaia iho.

            Aka, i keia manawa, ke ike nei kakou i kekahi o ka poe i hoonaauao ia, ke kuulala nei i ko kakou mau kino maikai i kahi e make ai;  aole nae ia i kupono ia lakou, ua ano like no ia me ka puaa i hoopaa ia kona ihu i ke gula, aole oia i manao i kela mea nani ma kona ihu, hele aku no ia e eku i kona ihu i ka lepo a haukae ka mea maikai ma kona ihu i ka lepo.  Pela no hoi keia, o ke kanaka i hoonaauao maikai ia ma na wahi hoonaauao, aole i malama i ka lakou gula maikai o ka naauao, aka, ua kuulala wale aku ma na hana hoomahie ai i ka manao, o ka hele no ia a kau ana i kapua i ka auwaapanana.

            I keia manawa, ua ewe ka naauao i ka lahui a ua akaka lea na hana kupono a ka poe naauao e hana ai;  a no ia mea, ke makemake nui ia nei keia hana, no ka mea, he hana hoola lahui keia, a me ia mea aku ia mea aku i ku i ka pono. 

            Eia hoi, i ka wa o na misionari i hiki mai ai i Hawaii nei a hehihehi pono iho ko lakou mau kapuai ma ke one o Kakuihewa a me na wahi e ae;  e noho ana no keia lahui i ka hoomanakii a me ia hana haumia aku ia hana haumia aku.  Aka, o kea poe misionari he poe lakou i hoonaauao ia ma Amerika, a no ka ike ia he poe kupono lakou ia hana, nolaila, hoouna ia mai i Hawaii nei.  Aole hoi o ka poe naaupo ka poe i hoouna ia mai, aka, o ka poe i hoonaauaoia.

            Nolaila, ua akaka ia kakou e o'u mau makamaka aloha o ka lahui hookahi, he hana kupono keia na ka poe i hoonaauao ia, aole hoi na ka poe hupo e auwana wale ana ma kulakula.

            2.  O ke kumukula.  O keia kekahi hana maikai a kaulana hoi iwaena o na lahui nui o ke ao nei, he hana hoi i kokua nui ia e kela a me keia mea.  I ka manawa aku o ka hiki ana mai o ka olelo a ke Akua i Hawaii nei, he poele wale no keia lahui, a e mau ana no hoi ka paa o na maka i ka hualu o ka naaupo a me na hana lapuwale, aka, i ka hiki ana mai o na misionari a hoolaha mai keia anoano iwaena o ko kakou lahui, au ewe mai, a au kawowo a ulu maikai mai me ka ohaha o kona mau hua.  A mai ia manawa mai a hiki i keia manawa, au ewe ia hana iwaena o ko kakou lahui nei. 

            O keia hana o ke kumukula, oia ke kahua o @ ana @

            He hana kupono @ i hoonaauao  @ ka noonoo @

            Aka hoi @ e lawe ana i keia @ nui a kaumaha hoi a laila ua like no a me na ipukukui i luna @ o na po-i a @ a pau.  Aole nae i kupono ia hana ana a lakou.  he hana @ ia, aka, in a e @ ana ka poe i hoonaauao ia ma ke Kulanui o Lahainaluna, a me na kula e ae hoi iwaena o ka lahui Hawaii nei e lawe ana i keia hana nui a kaumaha, alaila, ua kupono maoli.

            Aka, i keia manawa ke lohe nei kakou i ka leo e uwalo ana, me ka oiaio.  "Aole he hana maikai keia."  Pau ole no hoi ke kahihewa e na makamaka aloha aina; mai olelo nou kakou pela.

            @oko no hoi o keia hana e kuhikuhi ia ai na pulapula e ulu ai ka lahui Hawaii i ke ala kahi e hiki aku ai i ka hoopono a me ka oiaio o ka Haku Iesu.  mala@ no hoi e alakai ia ai ua mau p@@apula nei ma ke ano o ke kanaka makua a he hoomakaaua keia e pii ae ma na kulana o ka hanohano.

            Eia hoi, ma ua aina naauao, aole e hoonoho ia ka poe naaupo i mau kumu o kuhikuhi hewa ia auanei na opio hou, aka, o ka poe wale no i hele a laeuia i nei ia mea he naauao o lakou wale no ke noho ma keia hana nui.  No keaha keia?  No ke kahu ole oia hana i ka poe naaupo, aia no a he poe naauao wale no.  Pela no hoi ua opio o ka lahui Hawaii e pono ai.

            He mea nui keia wahi a ka poe naauao e olelo nei, aka, i keia manawa ke hoohalahala mai nei kekahi poe no ka uuku ka e ka uku;  kei no hoi ua pau aku nei ke kuhihewa, eia hou no ka hoi keia.

            I kue manao, ua nui no ka uku, a ua kaulike hoi me ka hana, no ka mea, eha no paha hora kula i ka la hookahi a oi aku paha;  me ka oluolu wale no kau e ke kumukukla e hana ai.  o ka lele wale mai no ia o ka hapalua dala ia oe, @ ole hoi i na @ wahine kumakahiki paha e hana la ma ka Malu Ulu o Leie me ka ekaeka o na wahi ihu i ka lepo;  aole nae hoi pela ke kumukula, hao mai ke kumukula apaihi, hele wale kela aai ka manu iluna wahi a ka oleo.  naue aku ma ka hale kula, a o ka loaa no ia o ka uku me ka oiuelu loa;  he kuhihewa keia pela ko'u manao.

            I keia manawa, ke ike nei kakou i ka pee i hoonauao ia a kuhu ke poo i ka noonoo e auwana wale ana.  aole hoi i manao iho he hana kohu pono ke kumukula ia lakou.  No ka ike no nae hoi paha ua piha i ka naauao, nolaila, e aho no ka hele mamuli o ka pono a ke kino.  no ka ike hoi o na makua o ka pono i ka maikai oia hana, nolaila, hoolaha mai lakou la ia anoano a ulu i Hawaii nei, i hiki hoi ia Hawaii ke ku ae a molaelae a hooholo iaia iho imua.

            Eia hoi, o ka poe naaupo aole lakou i ike i ka pono o ka lakou mea e hana ai, aka, o ka poe i hoonaauao ia ua moakaka lea ia lakou ka pono o ka lakou mau hana.  Nolaila, ua akaka loa ke kupono o keia hana i ka poe i hoonaauaoia.

            3.  O ka malama i ka pono o ka Haku.  o ka pono o ka Haku a kakou e lohe mau nei i kela a me keia Sabati, a me kekahi mau la e ae;  he mea nui ia i kohu pono i kapoe i hoonaauao ia.  Aka, aole wau e hoole aku ana i ke kupono ole oia hana i ka poe naaupo, ua kupono no paha, aka, o ka kakou e noonoo ai, o ke kupono oia hana i ka poe i hoonaauao ia.

            O keia hana, he hana kupono loa keia i ka poe i hoonaauao ia i na e loaa keia ano i ke kanaka;  nani wale ka pomaikai i ka loaa ana oia haawina, no ka mea, o ka poe i hoonaauao ia, ua ike lakou i ke ino o keia mea la he hewa.  a ua kuhikuhi ia hoi lakou i ke ola mau loa ma kela ao pau ole.  Aka, ke ike nei a ke lohe nei kakou i ka poe i hoonaauao ia, ua kau kahi poe o lakou i ka amana a make, a o kahi poe hoi e lei mau ana i na pokahao o ka nale hooluhi a o kahi hoi e auwana waie ana i ke auakuhewahewa a kau aku i Waikiki i kahi nui o ke ahuawa.  E ka poe i hoonaauao ia e, e lawe i ka pono o ka Halu i lei nani mau nou i kela manawa a me keia manawa, a haule aku ke kino i ka halelua.

            Ua ike maka kakou o na mea ino a pau he mea makemake ole ia a o na mea maikai a pau he mau mea makemake nui ia.  Aka hoi, o keia mea maikai loa, he mea hoopailua loa ia e kekahi poe, a ua like no hoi ia me kekahi olelo kaulana penei: "o ka mea a kekahi poe i manao ai he nani, he mea ino loa ia i kekahi poe."

            I ka wa kahiko, oia hoi ka wa o ka poe i hoomainoino ia e ka pope, ua malama lakou i keia mea he pana, aka hoi, o ka poe i hoomainoino aku ia lakou he poe naauao no, ua kohu pono anei keia?  Aole.

            "Ua hoakaka ia hoi ma ka Baibala, o ka mea kupaa i ka hoowalewale ia a hiki i ka hopena, e loaa auanei iaia ka lei o ke ola."

            O ka poe hoi nana i lawe mai i ka olelo a ke Akua i Hawaii nei, he poe i hoonaauao ia lakou, aka, ua ike lakou i ke kohu pono o keia hana ia lakou, nolaila, lawe lakou i keia hana;  a mamuli o ka malama ana i ka pono, ua puka mai keia mau hua maikai.

            (1.)  O ka maemae o ka inoa a me ke ala iwaena o ka lahui.

            (2.)  O ka hookiekie ia a kau i ke kulana o ka hanohano.

            (3.)  o ka hookipa oluolu ia e ka makua nui ma ka lani.

            A @ malama i ka @ no ka mea @ ka mea e @ ia ai hoi na ka@.

            Ua ike @ mai o @ ka poe i malama ole i keia mea a @ ka poe naaupo.  @ makamaka, o ka ike @ aku i na wahi @@ aku.  E o'u mau @  o ka @ Hawaii, a i @ ia @ hookahi pono ia kakou e uka @ i na @ pono.

            Eia hoi kekahi olela kaulana, "Ina i manao kekahi e @ i aupui kaulana.  pono e malama nui ia ka pono o ka noho ana."  A ke kokua hou mai nei hoi o Nomana. "Ina e manao kekahi aupuni e loaa ka pomaikai a me ka ikaika.  hookahi no mea e hiki ai o ka malama i ka pono."

            Nolaila, e lawe ka poe i hoonaauao ia i keia mea, a e lilo ia i hoa hele a i hoa moe hoi i ka po a me ke ao.

            4.  O ke Kauka.  O keia kekahi hana i lawe nui ole ia e ka poe paukani o ka lahui Hawaii nei;  he hana maikai loa, he hana hoi e hoopau ia ai kekahi ma'i pilikia, no ka mea, @ e loaa ka pilikia mai i kou makamaka a me kekahi mau mea e ae paha, aka, ua akamai nae oe i ke kauka, o kou hana iho la no ia a pau ka pilikia, a pomaikai hoi ka lahui i ka mea akamai i keia hana.

            @ o kela kanaka a me keia kanaka i hoonaauao ia a k@ ke poo i ka noonoo e lawe ana i keia hana, pomaikai ka hanauna hou.

            I keia manawa o na wahi kahunalapaau hoopaaipuni wale no a he kaka@kahi paha na wahi haoio o lakou, aole loa no paha; i na e pule mai paki ka haae i kaua mea o ka hoopunipuni.

            no ka ike hoi o ka poe i hoonaauao ia he hana kohu keia ia lakou, nolaila, ua lawe nui lakou i keia hana, pela ma na aina nauao;  a o ka poe naaupo hoi, hookahi hana o ka milimili i ka mea.  E like me ka hiki ole i ka naaupo ke hookele i ka moku ma kahi loihi, pela no ka hiki ole i ka nanupo e lawe i keia hana, aka, ma he mea i hoonaauao ia @ hiki no.  Nolaila, e lawe e kuu  mau makamaka o ka lahui hookahi i keia hana.

            5.  O ka L@.  He hana keia i hoowahawahaia e kekahi poe, aka he hana kupono no keia i ka poe i hoonaauao ia pela kuu manao.  o ke kumu i hoowahawaha ia ai keia hana.  o ka make ka i ka anaana ia, pela kuu lohe;  ke hai nei wau ia oukou e kuu mau makamaka aloha aina.  Aole keia he hana e make ai o ka loio, hookahi no kumu e make ai o ka hana paewaewa a kue i ka oiaio maoli, aka, i na e hana ana ka poe i hoonaauao ia me ka mea i ao pololei ia e malama i ka pono aole ma ka paewaewa, alaila, aole no e make ana.

            I keia manawa, ua lehulehu wale o na loio haole a me na kanaka i malama i keia mea la o ka pono, aole nae i make.

            Eia hoi, aole kakou i ike mai Hawaii o Keawe a hiki aku i Kauai o Manokalanipo, ua lilo kekahi poe i hoonaauao ole ia i mau loio, no keaha keia?  No ka naaupo.  nolaila, o keia hana he hana maikai i na e hana ma ka pololei, aole ma ke paewaewa.

            E na opio o ka lahui Hawaii i hoonaauao ia a ewe ka naauao iloko o oukou, e lawe kakou i keia hana, he hana hoi e hoopau ia ai ka pilikia o kekahi poe, a me na hana e ae hoi a'u i wehewehe aku nei imua o oukou e na hoa aloha aina.  E uleu mai hoi kakou ma na hana e pono ai a e pomaikai ai.  E aloha auanei.

                                                                                    J. L. Kaulueou.

                                                                                    Keauhou, North Kona, Hawaii

 

Ke manao nei anei oe?

 

            E kuu makamaka, ke aloha aku nei anei oe ia Iesu?

            E ae mai ana paha oe, ae, he aloha no ko'u ia Iesu.  Ina pela mahea ka hua e maopopo ai?  Ke manaoio nei anei oe me kou naau a pau?  I kou pule ana, au loaa mai anei ia oe kekahi mea au i noi aku ai i ke Akua?

            Ke noi aku nei au ia oe e hoomaopopo lea ae i ke kumu o kou manaoio.  Ina ua kukulu oe i kou manaoio maluna o ka pohalu ou i paa, naueue ole, oia hoi o Iesu, pehea la e maopopo ai ina aole oie i hua mai i na hua o ka manaoio.  E kuu hoa hele ma ke ao nei e nana pono oe i ke ano o kou naau.  Ua pau i ka lilo ia Iesu, aole paha.  Ua maemae paha, aole paha.

            Ia oe e noho nei oe iloko o ka hewa a mamuli o ka mihi wale no oe e manalana nei, ua kuhihewa oe, aole he kahua pono kou.  no ka mea, ke olelo mai nei lest. "O ka mea manaoio ia ia aole ia e hoahewaia;  aka o ka mea manaoio ole, ua hoahewaia ano, i kona manaoio ole i ka inoa o ke Keiki Hiwahiwa a ke Akua."

            Ke manaoio nei anei oe ia iesu me kou naau a pau?  Ina pela, e hooua mai ana no oe i na hua o ka manaio, ua hoi na hua o ka uhane.  O ka hua o ka uhane, oia ke aloha.  ka olioli.  ke kuikahi, ke ahonui, ka lokomaikai, ka maikai, ka manaoio, ke akamai, ka pakiko.  Gal. 5:22-3.  A o ka poe no Kristo ua kau aku laka i ko ke kino, me na manao hewa, a me n kukohewa ma ke Kea, Gal. 5:24.

            "O na mea a pau i alakaiia e ka Uhana o ke Akua.  o lakou ooo ka pe kamalii na ke Akua."  Rom. 8:14.  Ke lakai nei anei ka Uhane Hemolele ia oe?  h, e nana iloko loa o kou naau, e kuu hoahanau, a e hoomaopopo i ke ano maoli i ka naau.  Mai hookamani oe ia oe iho.  Ao hiki ia oe ke hookamani imua o ke Akua.  Ke nana nei oia a iloko loa o kou naau.

            A i@ kou @ ike ua hele oe i na @@@@@@@@@@@@@ ia oe iho imua o ke Akua @@.

"E nana nae i ke @ na e lawe aka @@.

            E nana ia ia me ka ma@@@ kokua ia oe.  E @@ lawe ia oe iloko o kona @@ me ka @@ ana o ke kaikuaana i kona @ a uawaliwali.  Eia mai @.  Mai@ i kou kahu ekalesia;  he kanaka no ia, aka e haawi lilo loa aku oe i kou naau i ka M@ Mana.  nana e hiki ke hoola ia oe, a haawi ia oe ka malu maoli.  ka olioli mau.  ka pomaikai lua ole iloko o Kristo Iesu. E.

 

He Kanikau Aloha keia nou e Elena

HANA KAWAI MANOA.

            He kanikau aloha keia nou e Elena Hana Kawai Manoa.

            Kuu wahine mai ka ua lili lehua i ka nahele o Puaakanu.

            Ke lihau mai la iluna o ka hala.

            Hala iho nei oe ka wahine kuapili o ke kane.

            Noho iho nei au me ka u me ka minamina ia oe.

            Aloha wale oe la e! Aloha wale.

            Aloha kuu wahine o ka wa kamalii e

            Mai ka nohona keiki ole a loaa mia na keiki

            Oia mau keiki au i lei iho ai

            Noho makua ole laua i ke @ ae pau wale

            Auwe kuu wahine! kuu wahine hoi e!

            Kuu wahine o mai ka uka anuanu e Kaueleau.

            Oia uka a kaua i pili ai.

            I pili ai ke kane me ka wahine.

            Kuu wahine i ka piina ikiiki e Ahuaawili

            Hiki mai ko aloha lauwili i ke kino

            Owau ka ke aloha e lualele nei

            E kuewa nei i ke ala me ka waimka

            Aloha wale oe la e! Aloha wale!

            Aloha kuu wahine i ke kaikoo nui o Mahunoa

            Mai ka ia a ke Kuaalau i lawe mai.

            Mai ka wai aumeume pu no me ke kai

            Okaikai ae nei loko o'u i ke aloha

            E aloha ae ana au ia kaua.

            O kaua kai luhi i ke aloha.

            Aloha ka la puka i Hanakaulua.

            Elua no kaua i ka la o ka makemake.

            A lilo oe i wahine i kane au.

            Auwe kuu wahine e! kuu wahine hoi e

            Kuu wahine mai kaai lauoho loloa o ka nahele

            Aloha ia'u na nahele a kaua i pili ai.

            I pili ai kaua i ke anu me ke koekoe.

            Koekoe iho ka po o ke kane aole oe.

            Imoe hoi au a huli ae.

            Apo hewa aku au i ko kino wailua.

            I kuhi hoi au he oiaio ka kamoe.

            He lalau ka i ka pali e Kalalau.

            Ke lalau wale nei no ko'u noho ana.

            Auwe kuu wahine e! kuu wahine hoi!

            Kuu wahine ma ka hana nui o ke kino.

            A kaua i hana iho ai i ka po a me ke ao.

            Kai noa he pono keia a kaua e hoomakaulii nei i ka hana.

            Eia ka e kau ana i ka papa o ka ole.

            Minamina wale ko kaua kuka ana o na manao.

            Kuu wahine mai ka la haahelo o ke kua.

            Mai ke a ulili o Puaakanu.

            Mai ka lai huli lua o Opihikao.

            Kuu wahine i ka pahoehoe o Malama.

            Mai ka malu niu o Keahialuka.

            Kuu wahine mai ka la wela e Kuaokala.

            Mai ka makani kolonahe e Kalehuawehe.

            I wehe mai oe i ko kaua pili ana.

            Aloha kuu wahine i ka lae hala e Kookoolau.

            Mai ka put one la e! e Kapele,

            oia wahi a kaua e hoolai ai i ka lio.

            Kuu wahine i ka welelau o ka niu o Halona,

            Mai ka wai huihui Opunaha

            Naha iho nei ke kiaha a ke aloha,

            Aloha wale oe ka wahine hoa pili e ke kane

            A kaua i pili aku ai i ka ihu o ka moku

            Alo aku kaua i ka ehu a ke kai.

            A hiki aku i ka la wela o Honolulu.

            Oia kana i like ole aku me Pelekane.

            Noho iho nei ke kane o kona mai ke aloha

            Aloha kuu wahine i ka huikau kanaka o Polelewa.

            Lewa iho nei au he moku hoe ole.

            Ua hala aku oe ka hae aloha o kou kino

            Auwe kuu wahine e! kuu hoa pili hoi e

                                    B. M. Kealohapauole

            Opihikao, Puna, Mar. 11, 1869

 

NA BUKE

I HOOLAHA E KA PAPA HAWAII.

 

Baibala Hemolele Nui @ na kuhikuhi ma na aoao     $12.00

" " Nui ili eleele @      7.00

" " uuku iki iho " " " " "            @.00

" " Pananaiki iho ili eleele " "   5.00

" " " " " " " " " " "          2.00

Kauoha Hou ili gula nani @ na kuhikuhi        @.00

" " " eleele kaekae wai gula, "  1.50

" " " " " " " " " " "          1.00

Kauoha Hou Hapa Haole " " " " "       .75

Baibala Ohana nui me na kii moohana,

" " ili eleele, M. M. 1843         5.00

" " ili ka@ M. H 1843             2.50

Lira Hawaii 1848 me ke kanawai       .25

Lira Hawaii 18@@ me ke kanawai    .25

Kumu Leo Mele ili manoanoa me ke kanawai                        .25

Kumu Leo Mele ili manoanoa me ke kanawai lahilahi                       1.25

Moolelo Ekalesia         .50

Haiao               .25

Hele Malihini ana        .25

no ko ke Akua ano      .25

Lira Kamalii    .25

Hoike Palapala Hemolele        .25

Moolelo o Heneri Opukahaia  .25

Hoike Akua     .25

Wehewehehala                        .25

Ninau Hoike ili manoanoa      .25

Ninau hoike ili lahilahi                        12

Ui Kamalii Kula Sabati           12

Kumumua Kula Sabati            12

Haawina Kamalii Buke 2.       12

Buke Lawe Lima                    12

Eia na buke haawi wale.

Ui

No ka Aoao Pope.

Hoike Pope

Ka Ekalesia Oiaio.

Palapala Liilii-

            Helu 4-Makemake anei oe i ke ola?

            Helu 6-E hele i o Kristo la

            Helu 7-Ka oi ana mai o ke keiki @hauha

            Helu 11-No ka hoohiki wahahee i ke Akua

            Helu 16-Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Pa@ ana

            Helu 17-Mai hana ino i na Holoholona

            Helu 18-No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu ana i ka Awa.

Ka Davida Malo Kumumanao

Ka Moolelo o Bati@

                                                                        L.H. Kulika.

 

Kakauolelo o ka Papa Hoo@ o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.