Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 12, 20 Malaki 1869 — Ka hoike ana o na Kula Sabati o ka Apana o Koolau, Maui. [ARTICLE]

Ka hoike ana o na Kula Sabati o ka Apana o Koolau, Maui.

Ma ka la i26 o Feberuari, ua hoikeia na kula ekolu o ka Apana i oleloia maiuna ma Keanae, ke Kuln Sabati o Nahiku innlulo o ko lakou kahu Mr. T. Kuapuu, ko Kuia Sabnti o Keanae inalalo o ko lakou kahu Mr. T. Hoomaha. n me ko Knloa Mr. Hukilani ke kahu. i ka pau nna nuii o na haumana o nnkula mn ka luakini. ua pama īho Inkou, e hoonunuu nna i na mea ono a lakou i hoomaknu* kau ai. A pau ka paina nna, ua hoomaknukau ku huakni e kni aku malnlo o ka hooponopono ana a Mr. B. Kalilinioku. i ka hoonoho ann o ka huakai, nia ka welau mua i na kaikamahiue opio eha o ke kuia aupuni o Keannt\ e hapai ana i ka Palapala Hemolele (Baibal&) a mahope iho o lakou, aia 0 Mr. Kev. S. Kamakahiki ka makua o ka Ekalesia, a ine ke knhu Kuia !Snbatt o Keanae, a mahope iho ka hae Hawaii e puehu ana i na eheu o ka inakani, a aia hoi na wahme, na kane, na keiki me na Me waihooiuu lehulehu na nno. o ka uialii nae ka ha* panui o ua wahme. i ke kai aua o ka huakai, ua hele lakou mai ka luakini aku, e poai ana i ka hapaiua paha o kahi palahalaha o Keanae a hiki hou no i ka luakini, e hoopuoi ana iaia» la wa t ua komo aku ka lehuiehu a pnu iloko o ka luakin'u Aia paha ka nui o ka huakai m& ka 300 a oi, a emi īki mai paha. Oiai na mea a pau iloko, ua haawi ia e ko Nahiku kn huneni pule. o Uamela ka leo. A mahope ibo» aa hapai ia na hana i hoomakaukau ia no ka ia, a penei ka hapanui o im hana : Ua haawiia no kela ku!a keia ku)a na hana 1 mannoia be poao ia. Oia hoi. be mau himeni paanaau, he mau ninau hoike ano no» loko o ka BaiUia, a nui aku, no kela a iue keia kula. Nolaila, i ka hoiLe aoa. ua nui toa ko'u mahalo no ka makaukau launa o!e o na haumana, a he nui hoi ka olioli o ke anaina i akoakoa mar inAknikai, a no īa olioli. u>i hehihehi ilui na kMpuai 'ulioh. A uo ku wui ioa o ka oholi, houkahi uo pama

■ ana. anika U ka piuaho e. oi ua napoo aku ia. A no ka mea hoi. ua hoikeia na haawina o keia a me ke»a papa, a i ka nina ako r he hoike keia o na ieo o na Oo kuamauna o A&iona. a ma na pauku paauaau a me na haawina piii i ka Baibaia; he hoike no ke Kula Kahunapule o Wailuku ; a ma na haawina e ae, oia hoi, ka oleio ao i na wahine, mooleio o B. Puaaiki, H. Opukahaia, a pe!a aku. Ma ia mea, ua ao ia na wahme e hooiohe i na kane ponoi a iakoo, a e hana i Da mea e pono ai ka noho ana. Ama keia ; i mea e hoomanao ai i ka moolelo o na Ha- ; haipuie kauiana i make mua, a peia faku. Ona hana e piii ana i ka hoike, ua ; kakauia ia noa ka pepa hoike, a na ke kahui kula o Keanae a me ka mnkua oka Ekale- ; sia e kahea mai i ka hana o keia a me keia papa. ■ Ika nana ana ina hana okaia i hanaia, ua loaa keia mau mea e mahaio ioaai. 1. O na himeni, he mea e ka maikai o na meie i | mele ia, no ka mea hoi, o na himeni a pau ■ hemaumeae piiiana i ke Akua, a i ke Kuia Sabati hoi, a i ka iohe ana, ua iike no ia me na pupukanioe leo iea o ka ukawaokele, aole hoi he puuwai i koe i ka ua mea heoiioii, aoie no hoi a'u mea e ae e kaena nm ai, o ka mahalo wale no, me ka olelo aku hoi, o ka poe nana i ao i na himeni, he poe no i ;aiai ua ioio. 2. 0 ka paanaau, ua hoike mua ia ka paanaau ma ko oia ke ; kaikamahine muii a Mr. Mawae, o Miss Kaiaka Mawae. I ka hoopaanaau ana, :he keu ka pahee. A ua lehe mai au { i ke kahu o laiia, ua heie mai ia e iioike i na pauku i paa iaia he tau?ani a keu. : Auhea na iwa opio e ae, e like me keia, a ' ua ioiie mui au, aia no iioko o na haumana i o laila kekahi mea i oi aku o Mrs. Kala, ua ! ih.ii mai ka poe ike maka, ua aneane hiki no j iaia ke hoopaa i ke kauoha hou a huii, a ke f manao iho nei au, ehiki ana no iaia ke hoopaa i ke kauohakahiko a huii me ka hoio . ioa, aia hoi ma Keanae o ]\lrs. Keau, ua hoi!o n iike me ke o)i maoli ka h;ma ana. A ' ke m;inao nei au, aole paha au i ike a i iohe j i ka poe e hke me keia; a he mea hoi e ia- ; na ai ka manao o na hoa kula, na la ia no i ; haawi mai ia taiena. Ahe nui uo na paaI naau e ae, aole i hoikeia no ka uuku o ka inanawa. Eia hoi, ua ku mai kekahi kana- ; ka a hai mai i kana pauku paanaau,he mau ' hua eiua, oia hoi, a, e, ae, lk e ae kakou ī na j kauoha a ke Akua," wahi ana. 3. Ona j hauwina o na pnpa. oko Nahiku ma na : haiano o ko Kristo mau inoa a me na inoa e ;ae, iloko o ke kauoha kahiko, na maheie nui ! hoi iioko oka Baibaia, a pela aku. 1 ko'u ihoomaopopo, o kekahi no la o na haumanao :ke kuin o ka ainu maiu hekuawa o Wailu- : ku. 0 ko Keanae hoi, no na hana mana, ; oieio wanana, moolelo o ka Baibaia, mooieio ;o Hokuao, a peia aku, eia nae ia maioko o ; keia iae. 4. Ka papa a Kao, o keia ka pa:pa i iiui ai na eieinakuie mai na papa kula . a pau, e hana ana i na hua mai A—W; a Ipuuna i na hua ma ka hoomaka ana o ka ; naauao palapaia i Hawaii nei, oia hoi, he !Aha-aha, he Ihi-ihi, he Oho-oho, a pela ,aku. Oiai na elemnkale e hana ana, ua ku ; iiuua ke anama a olioii, hehihehi, akaaka, a I maiu iho ia, me he inea la aoie paha he ni-! .'ho i koe aku i keke oie ia wa. i Mahope iho o keia, ua hanaiahemau mea 1 hooiealea, no Lazalo a me ke kanaka wai|wrai, ka iaweia ana o Laza(o ma ka poli o j Aberahana, ka poino 0 kekanaka waiwaima i iuaahi. ; j : He pnio uhane no Hjlahiku, eia ke kumu-l ; paio, "O ka iapu heaha ia, o ka uhane anei i ;o ka nu?a make a i ia, oka haupupaha."| O ka hana hope, oik ka haiolelo ma ka j ioieio Lalina a me K4 himeni ma la eieio, a i mahope haioleio ia md ka oleio Hawaii. O j ke ano nui o kana haiolelo, e hooia ana, o| ka ekalesia Katoiika Koma ka oiaio, a o Pe»! tero no ke poo, e oieio ana, he iapuwaie ke 1 ! Kuia Sabati, e paipai ana ia, mai puni i ka I | ekaieaia hooiepope, a pela nku. O keia ka ! hana hope i hana ia, aole nae i pau na hana I ua waihoia, no ka pokoie oka manawa. i Eia nae ka inanawa iae ia o J. K. Ka- j huila no VV r aiiuku mai e hoike ana i kona! manao. Eiua no ano nui o kona mnu ma-! nao. he olelo mahaio, a he ole!o paipai. Ma I j kona manao mahalo, ua oieio oia, eia oiaiio- ; ko o na makahiki iwakalua a keu, aoie oia i ike i kekahi hoike kuia Sabati ana i mahaio i | nui ai e iike me keia, ua ike no ia i ka hoi-1 i ke ana o Lahainaiuna, ka uknli o Waiaiua, I .aoie i iike me keia, a ina oia e oia ana i ka- i naono makahiki hou aku, alaila, he pomai-! kai loa ia ke ike i hoike i iike a oi aku i ke-1 > ia. Ake paipai mai nei oia e hoomau aku i a oi aku mamua o keia, a o ka pono nui loa e maiama i na mea i ao ia, a hoomau aku, imua a imua ioa, iiunaa īluna ae, oiai, o ko oukou ike i hoikeia iho nei.he ike ia e mihmili ai i ko ke Akua oiaio, a peia ' waie iho ia no ka piha ana o ka'u olelo mahaio a me ka'u oieio paipai. j Ma ka puie &J. K. Kahuiin, ua hookuuiai |ka haiawai hoike» J. K. Kimnu, j } Koolau, Keanae, Mar. 1, 1569. |