Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 11, 13 March 1869 — Kekahi pale nana e paa mai ka Lahui i ka make. [ARTICLE]

Kekahi pale nana e paa mai ka Lahui i ka make.

No kuu ike ana ke puliki paa nei no o Milu i ka Lahui Hawaii o kakou ilalo, nolaih\, ke hooikaika mai nei na elekuie makua o knkou ina ka Haku e kukulu i mau puuaim 0 hoomaiu ia ai na opio o keia Lahui. A ua ike kakou, ke hoopunonohu mai uei lnkou ilaila. Ua hookaawale ia na kaikama* hine a me na keiki kane me kn manao ia nnn, he mea la e ulu ai ka lahui, pela paha. Akn, nana aku nei au a aohe ka pule hao e pna nei na huole. oia hoi. Ke ao ia mo ka oihana lapnau, a oia iho la no ka pale a me ke pani hao e paa ai ka lahui i ka make i manao ia ma keia poo manao. Nolaiia, e hoike akea ae au i kekahi mau hoike oiaio e akaka ai keia. 1. 0 ka ike i na Kanawai o ke ola kino. Ua hana ia mai ke kino o ke kanakn mai ka lepo inai e ke Akua. noioko mai o ka lepo oia i kapili ai a paa he mau lala, he iim», he wawae, he ihu, he maka, a pela aku. Ua hana noia he mau kanawai ko ke kino, aole i nele e like me ke knnaka kapiii i kn enegine mahu. Ua hana oia me na kanawai, aole inea i hnna ia i nele i ke kanawai. A ina kue la na kanawai o ke ola kino ana. alaila, e poleke auanei na ami o Zimeri, oia hoi, poleke ae na mea paahana o ioko o ke kino, he inai ka hope, a kau iho hoi ka mai maluna ou, o ku ike ole o kau keiki i ka la[viau a o kou makuakane paha, a »ne kekahi mea e ae paha e pili ana ia ot\ o ka nui loa mai la no la o kou mai, a make aku o ke oki no ia, hiki ke olelo oe, Pio ka oe ahi. Uki ka oe hana. iNo ka mea, ua haaleie mai la oe i ka ia i ka mea inahana. U ke kumu o k& mai o kekahi poe e make mai nei. o ka ai nui loa, hooluhi i na io paahana ko ano. Nolaila kekahi mai, he kue no ia i na knnawai o ke olu kino. Peia hoi ka paka. Aia a huii aku a nana uialoko o kekahi buke hoonaauao, alaila e ike oe, o ke pubi pak«, he inea kt ia e wiwi ai o ke kino, pau ka waie i ke kuhi ia iwaho, he kue no hoi |\iha ia i ke ola kioo. U ke koino inau 1 na lole lepo, t/ia kekahi kue i ke kanawai o ke ola kino. Aia ike iho kakou i na keiki liilii liawaii o puhi an*t i k:\ jiab». a e komo nau ana i na lo!e lopolep, a e hele wale aua hoi aohe wahi papale, he olohe wuie uo no

hjr'.]jo-. r tr:C. ,\clo ke kueiu ora mau ha;:,j -v.n. o kt iko o!e ooa inakoa i na rula o ke e-la kino a e like tne ko hkoa ik? o!?. pek no hoi e ike ole ai ka Likou nin ma.no. Soh;iz no ea, nnimai !oa na keiki Hawaii ar:e like ole ae me na iii keokeo o Maieka. Aoie no hoi pela na hao'e, ua ike no ,ikou i ru!a o ke oia kiuo ana. nohi(3. hoop-h por»o lakou i ka han3 a k?i lakou mnu keiki me na kanawaī o ke ota kino. Noiaila ea. ano oo'ea }«v no na ih keokeo o Ma-eka, a no ka ike o!e noo ka Hawaii īa mau mea. Noiaiia, noho iakoa maloko o na pupupa halepili. o ka uahi o kapuahi ko lakou mau hoa aioha oiaio,aohe i ae e. he hohono heaha la ua iike pu j wale no. Nolaila, maimai no, pela hoi kahi jeiekule a me kahi hapaaea luahine Hawaii, |a hiki mai ke ano ahiahi, alaila, ho-a ae la i (kahi ahi, a hiki i ka wa moe, kii aku !a i j na wahi pa'upa'u o laaa a moe iho la, ku ae | k*a honohono lepo ke honi aku kakou nei ka I poe i inaa ole. Nolaiia, oia mea kekahi ] mea nana e hoopokoie ko laua ola ana, o ke ! kumu oia mea no ka ike oie i ke kanawai o ke oia kmo. Aole pela na eiekuie haole, he maiama no i ke ola kino. Nolaila hoi ea, o ke ao ia i na kanawai o ke ola kino kekahi kumu e akaka ai, o ke ao ana i ka oihana lapaau kekahi pale nana e pani ai paa ae kekahi puka nui e iho ai keia lahui. 2. 0 ka hiki ke hoola aku i ka mai. O ka hooia aku ī ke kanaka i loaa i ka mai, he inea nui ioa ia a'u i ike, he hana hiki ole ia ika mea hawnwa. Ua like no ia me ke kauaka e hooia i ka uhane o ke kanaka, a i kapaia mai, he Kahunapule, aole e iilo i Kahunapule ke ole oia e ao mua i na meii e pili ana ia oihana, no ka mea, aole oia i ike i ka laau kupono e haawi aku ai i na uhane a ola ia, nolaila. he hana hiki ole ia ke ole e ao. l'ela no hoi keia, o ke ao ole aea i na mea e pili ana i ka oihana lapaau, oia ke kumu e Inki ole ai ke hooia, aka, ina e ao ia a akamai na keiki Hawaii i keia oihana, alaila pomaikai, aoie e emi. No ka mea, i keia manawa o na Kauka haoie wale no ; eia ka mea apiki, he lahui ilihune keia i ke (lala i mea e uku aku ai i ke Kauka. He mea niau no hoi, ina e >»e ana ka mea mai aohe nui o ke dala e hiki ai ke uku, o ka makau iho la no ia, aole e kii aku ike Kauka haole. O ke kii aku la no ia i na Aumakua hooluhiluhi o na kupuna Hawaii e hele mai e iapaau. Hele mai la no hoi keia me na palau pu mai no ma na lima, o ke kukahekahe mai la no ia, a hala ka Puuiena i Hiio, o ka pio īho la no ia o ka oe ahi, oki ka oe hana. Nolaila, make aku la kela kanaka mainuli o ka nele i ka uku ole e haawi aku ai i ke kauka haoie, a kii ak« hoi 1 na aumakua hooluhiluhi o liawaii nei. Pono hoi ke himeniue i keia mau lalani meie. "Aumakua hooiuhiluhi oe, Hoapaapa ī ka nui kino, 1 puaa hiwa i moa lawa, 1 apuawa no ke Kahuna." Oia iho la la i lohe mai oukou, aka, ina ua ao ia na keiki opio i keia hana, alaila, e loaa auanei na Kauka oluolu nana e lapaau mai na kanaka Hawaii, pnu ka pilikia. Oki pau ka hana i ke one kani o Nonohili, oiai, he poe aloha ke kanaka Hawaii i ko lakou mau makamaka iho, aohe e nui ka uku ana aku. Ua oiu no keia ina wahi kauna ia, a wahi puaa hoi, a me na wahi holoholona kupono eae e haawi aku ai. Noluila ea, kupono ioa maoii e ao īa na keiki Hawaii i keia oihana maikai e knpono ai ke hoola aku i keia lahui. Nolaila au i manao īho ai, ina e kukuiu la ana keia kula, aiaila, e nui auanei ka poe makemake, a o ka makua e hoouna ana i kana keiki iloko oia kula, alaila,e lana ka manao e hoi ana ke poho, oiai, o ka oihana a kau keiki e imi ia, he oihana hiki ke hooia aku i kou kino hapauea, e loaa īho ana ia oe i ka omaimai, ua ioaa hoi 1 kau keiki ka laau e oluolu ai, aiaila, aoie hoi e iilo ko haneri dala \ ke kauka haoie, oiai, e kaki mai ana kela i kahi omole iaau uuku i ka uku kiekie, a e uku mai ana hoi kela ; ka uku miie o ko ia la hele ana mai. Eia hoi kekahi mea nui. Oke ao ana i keia oihana, he mea ia e maemae ai ka noho nna o kekane me ka wahine, no ka mea, o ke kane iao i keia mea, aiaiia, ua ike oia i na ruia o ke ola kino a me ke ano o kela a me keia mea, a e like ine kona ike, peia oia e ao aku ai i kana mau keiki a loaa na rula maikai. Nolaila, e hoomaopopo iho hoi kakou, un iike no keia oihana me ka oihana a jka Haku, oia hoi ke Kahunapule, no ka ! mea, hookahi ano o ka laua hana, he hoola ,aua. Ke hooia nei ke Kahunapuie i na ; uhane o kanaka, a he hoola hoi i ke kino ka ke Kauka. Nolaila, he kula kupono loa keīla na ke aupum e kokua ai a e hoaia ae ai : iloko o keia aupuni, a i ole no hoi paha ia ;na na Mnkua Misionari no hoi o kakou e ' hoala ae, a i like ia kula me Lahainaiuna e ! hoolai mai la i ka ua Paupili, a me Hilo hoi ! e pue mai U i ka ua Kaniiehua, a me na kula kaikamahine hoi o Maunaolu e pukui mai }a i ka ua Ukiukiu a me Waiaiua hoi e waiho kahela mai la i ke Ehukai o Puaena. , Me ka mahalo. J. K. lolani. : Maui o Kama, Feb. 12, 1569.