Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 11, 13 Malaki 1869 — Page 3
This text was transcribed by: | Keola Mason Lidstone Cayabyab |
This work is dedicated to: | I dedicate this to my Parents and familly and |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
@
____________
@
@uaiuna aku o Hawaii, ua
@ maku @ me kaka-
@ a ua jau in a mai o Rev.m J. F.
@ Rev. J. W. kaiwi. E ola mai-
@ a pau. a e luaa ana paha he
aha makui. E haiolelo an o Rev. J.
@ ia ahiahi maluna o ka moku.
_____________
@ ma Hawaii a me @--- mainu-
@ S. P. ahiena pake, ua
@ ha nui o na pake ma na
@ a ma na wahi kula i
@ hele uiahaikai ana aku
@ nolaula, ke hoike
@ ka pomaikai o ko mako
@ me @ malalo iho nei:
Kane Wahine Kamalu
@ 15 - -
@ 55 4 2
@ @ 6 4
@ 44 @ 6
@ 39 2 2
@ 0 - -
@ 3 - -
@ 2 - -
@ 4 - -
@ Hawaii 23 - -
@ 6 - -
@ 1 - -
@ 35 10 3
@ 4 - -
@ 9 1 -
@ 2 - -
@ 9 1 -
@ @ 31 17
@ pau i hikeia maluna
@ auk wale, @ he mea la no
@ hoe @ no kekahi põe, aka, ke
@ i ka heluna kokoke iki
@ hana pau.
__________
Ma ka halawai mau o na luna o ka
@ Kauai alu u Honolulu, unaloko o ka
@ kaa wai o ka puali kinai ahi Helu
@ ke ahí ihi o ka la 4 o Maraki, ua ko-
@ ae i mau olelo hoa-
@ e hai ana i na manao aloha o
ka ohana no ka aake ana o S. P. Nohea,
Kokua laua hoohana o ka puali kinai Ahi
Helu @.
Hooholua-Ua lohe mai ka Papa me ka
@ hohohona i ka lono hoomokumo-
kaihua @, i ka makeana o ko kakou hoa
@ S. P. Nohea, Kokua Luna Hoo-
hana @ o ka puali kinai Abi Helu 4.
Hoohlora.-) kona make koke ana, ua
@ aku mai keia Anaina, he lala hoo-
pono a maikai, ua kaule hoi mai ka papaaku
o Honolulu, he hoa hoolohe a hoa lawehana
kupono no ka pono o ka lehulehu, a ua lilo
@ ka Puali @ Ahi Helu 4 aku, he
@ ikaika a makaala.
Hooholua.-Ke haaawi aku nei keia Papa
@ ohana o ka mea i make, i ko lakou alo-
@ @ o ko kakou manawa o ke kaumaha,
@ pu aku hoi i ka Puali Kinai Ahi
@ ana i noho ai he hoa a he
@
Hooholoa.-E hoonaia he mau kope o
@ mau olelo hooholo i ka ohana o ka mea
@ a i ka Puali Kinai Ahi Helu 4; a e
@ pu ai hoi maloko o na nupepa kulo-
hoo @ kulauakauhale.
________
Maui.
Feberuari 26, maloko o ka hale no-
@ on a e ka mahiko o Waikapu, ua
@ e Rev. W. P. Alekanedero, o J. W.
@ o ko kakoa haole kalepa )
@ Mere E. Konawela, Kaikamahine alua, a
H. heiawela.
_________
I ka hu i hei ana mai a ka mokuahi
@
@
@ ka hapaiua @, no ke okaikai nalu.
He @ he @ no. aka no ke kamaaina
no paha o na wahi kuna "Mere Eleus" a
me "Kamaile," ua pakele mai no.
_________
@ Ke waihe wale nei ka apana o Hana,
@ i hookahuia he Lunkanawai hou. Ua
noho waleu na inoa o kakahi mau mea, aka
aole @ i akaka ke lakou ae ana mai. Aka
ke lana mea ke makou manao, e kohoia ana,
he mea ano kino papalua ole ma ia wahi. la
mahea i kakau ai i kela maluna, loheia mai
ana, ua like o J. Nakula i Lunakanawai.
_________
Na mea @ Na makawao.- Ua hoou-
@ mai o J. W. Kalua o ka uka iu ano o
Makawao i kekahi palapala nona ke poo ma-
luna ae, e hai ana i ka waiho ana o ka aina
o na Wai eha, ka ua ana a ka ua Ukiukiu,
na Hale Kula elua a pela wale aku. Nolo-
ko mai oia leta, ke lawe mai nei makou i
kekahi @ hunahuna uuku, oia ke kokoke
ana e paa na hale ekolu o ke Kula hani o
na keiki kane, malalo e ka noho kumu ana
o K. W. @. Ua lohe mahui mai makou
@ o ia leta, o Haleakala ke inoa o ia
Hale Hoonaauao.
__________
@.- Ma ka born ewa-
ia o ka po o ka la 27 o Feberuari, ua hoohui-
ia kekahi mau keiki kupa o ka ua kipuupuu
o Waimea, ma ka Berita Hemolele o ka ma-
re, i mua o Rev. L. laiana, oua o S. H. Ma-
haha. Luna Kula o Kohala Hema, me kini
Kelunohola. He wahi paina mare, mahope
o ka hoaoia ana e ke Kahina. Eia ka ma-
kou kau leo, e lilo olua i mau mea wehe ole
i ka berita mare a hiki i ka hopena o ko olua
mau la. O ka make wale no ka mea nana
e wehe i kaawale ai.
Kuaua ma Kona-Mai na ohua mai o ke
Kuna "Okipuu" i lohe mai ai makou. ma
mua iho o kona haalele ana i ka aina @
Kona. ua hoohauieia iho hookahi kuaua koi
@ a me he mea lai in a e mauinaua iho
@ e emaka mai auanei na wahi lay ka-
@ a uala a ka mahiai. a e hoomanaia hou ko
likou hopohopo no ka wi nui a lakou e hau-
pu e wale nei. Na ka mea Mana maluna
iho e hoomau a e hoopapaa la. e like me ka
mea hiki i Kona Mana ike oleia.
__________
Na kokua Mahina Hoe o Kohala Akau,
Mai Feberuari ai Makaki M. H. 1869.-
No Pololu $12.75 $5.47
" Niulii 61.21 32.00
" Makapala 36.37 43.57
" Halawa 14.00 17.00
" Halaula 40.12 76.50
" Ainakea 44.25 102.00
" Honomakau 13.57 15.00
" Kahei 10.25 7.32
Ohiia ma ka luakini 1.75
_______ _______
Huina $235.00 $312.16
_________
Puaa hanau Kupanaha.-Mai ka L. Ka-
ai palapala mai o Kohala Akau i kekahi o
makou. ua loaa mai he wahimo olelo malalo
iho. no ka hanau ana o kekahi puaa:
" Ma ka la 2 o Maraki nei. hanau mai la
kekahi puaa i na keiki he umi. Hookahi hoi
puaa ano e loa, oia no ka puaa nona keia
moolelo. O kona kino he ano puaa no. me
kona mau wawae me ka huelo. Ma kona poo
hi, he lepe loihi elike me ko ka palahu,
elua me akahi hapalua iniha ka loa, hookahi
iniha ke anapuni. o kona puka ihu no nae
ia, malalo iho o ua lepe nei, ka maka hooka-
hi, elua nae onohi o loko O keia maka aia
mamua pono mai o ka lae, malalo iho o ka
aka. He lee e like me ko ka moa. O ke-a
luna a me ke-a lalo ua like me ko ka mano,
he ano niho mano no. Hookahi hoy pepeiao
puaa, o kona ili ua like me ko ke kanaka
ahohe hulu, o ka loihi o keia puaa he 16 ini-
ha ka lua. O keia puaa ua ola pokole no i
look na minute he 10. Eia no nae kona
Kino ke waiho nei. Eia ka mea kupanaha o
ka olelo a kekahi poe he nuaa akua. Pau
ole no hoy ka hupo o kanaka."
__________
E komo ana ka Luakini Mokuaikaia ma
Kailia, Hawaii.-E komo hou ana keia
luukini kahiko ma ka la @ o Aperiala e hiki
mai ana, mahope iho o kona ano maemae
hou i loaa iho nei ma ka hooikaika ana a ko
hoena uuku o na hoahanau oia Ekalesia, a
me ke kukua pu ana mai a kekahi poe naau
aloha ia makou o ka mokupuni o Hawaii, a
me ko Honolulu nei; a me ko makou Alii-
wahine Kiaaina o Hawaii.
He mau dala nae koe e pau loa ai ia pili-
kia, a ma ka la i oleloia malun, he Kokua
Dala ana kekahi, a he wahi ahaaina pu no
hoi.
Ke poloai aku nei makoi i ko makou mau
hoa e noho liilii nei maluna o na mokupuni,
e hoi nui mai kakou e komo ae i ka luhi o
kakou i hoomakulii ai na wahi hipuu iki;
a eia la ke kaher aku nei, e hoi mai kakou.
E hoi mai ko niihau poe , a eia mai pha i
Kauai, Oahu, Maui, a pala hoi ko Hawaii a
puni. E ohu mau no me kahi hipuu iki, a e
hooili ae no hou ka ka mea e noho iho ana.
E ko makou poe i Honolulu nei e, mai
hoopupu iho i na hiehie o ke kaona nei, o
hou ae no hoi a mahope no hoi ia hoi mai i
kahi o ka poi nui, a na makou no hoi
ia e noho aku ko makou aina. Aloha no
kakou. Kahu Ekalesia.
___________________
NU HOU KUWAHO.
____
Maluna mai o ke Cometa, ua loaa mai ia
mahou keia mau mea hou.
No Amerika.
Ua hoi mai ka Elele o Amerika Huipuia,
Caleb Cushing, i hoo@naia aku e hele e ku-
kakuku me ke aupuni o Columebia, no ka
wehe ana i awa eli ma ka Puali o Panama.
Ua holo pono ka hana a ka Elele, a ua hoi
aku oia me ka pomaikai, oia ka ae ana mai
a ke aupuni Columebia in Amerika Huipuna
e eli i auwaha holo no na moku ma ua Puali
la. Ua hooholoa ke kuikahi, i hookahi ha-
neri makahiki e haawina ai ia Amerika Hui-
puia o na pomaikai o ka auwahe. E weheia
no keia auwaha no na moku a pau, i ka wa
kaua ole, aka e paniia ana i ka wa o ke ka-
ua. O ka loihi o ka manawa e elliia ai, he
umikumamalima makahiki.
Aole wahi Luna Ahaolelo hookahi o ka
Ahaolelo nui i ae aku i ka hooiaiao ana i ke
kuikahi o ka hihia o Alubama. Aka, me he
mea la no nae paha, he puni wale ae no ke-
kahi põe. O ke Komile nae i waihia aku
ai keia mea, ua hoole like lakou a pau,
Ua koho aku ka Peresidena Kalani nei,
I kuhina noho no Amerika Hipia ma ke
nupuni Kipubahika o kili.
Ua hoepaaia kekahi wahine puple ma
Wasinetone no ka hele ana aku me ka pu
panapana e ki ia Anaru loanekana, me ka
olelo na ke Akua i hoouna mai inia.
Wahi a Daniela Masona o Kaleponi.-
" Ke papa loa mai nei na haole ia makou,
aole loa makou e hookipa a hoolaka hoa mai
i na Ilikini ma ko makou mau hale. Ina o
ka mea e hookipa i ka Ilikini, e hookuke ia
oia, a e hookapu loa ia hoi kahi elu gula,
aole makou e komo aku. Ua papa loa ia
no hoi na mea nona na Kao, (Ferry) aole
loa e hookau mai i na Ilikiai a me na Pake.
He oluolu loa ke kumukuai o ko makou nei
palaoa i keia wa, no ka mea, ekolu dala wa-
le nol, no ka @ paona hookahi. O ka
@ no ka mau i kona, he 12 1/2 a 14 keneta
no ka paona. No ke Kopaa hoi, he 25 no
Keneta no ka paona hookahi."
O kaaia o ka mokupuni o @
go. ua @ mamma o ka umikumaha
milions dala. Oia ka paha kekahi kumu e
kikeke nie ma ka puka o ke aupuni o Ame-
rika Huipuia. Ina pela. ehia mea makau o
ka aie a kaa ole. o ka hoohui wale ia aku
no ia i ke aupuni dala.
Ua haawi aku ke kulanakauhale o Bala-
timoa i na hookipa ana a pau ia peresidena
@ loanekana. ke pay ae kona noho ana
Peresidena mahope iho o ka la 4 o Maraki.
Ua hoihoi aku ke kiaaina o ka mokuaina
o Tenesi i kona palapaia hookohu kiaaina no
ua mokuaina la.
O na hihia kipi a pau o na kanaka poo
alakai a me ka poe a pau i hoopiiia no ia
hihia, ua pau loa lakou i ka hookuuia. ma-
muli o ke kala wale ana a ka Peresidena
mua.
Ma ke kulanakauhale o Noawika ma Ko-
netikuka. ua ulupaia e ke ahi kekahi mau
hale nui. He pau ahi nui ana keia
ma ia kulanakauhale. He elua haneri tau-
ani dala ke pho ma ia pau ana.
Ke holo aku nei kekahi poe, mai na kapa-
kai aku o Ferolida a me Geregia. Ua ma-
naoia. ua komo pu paha keia poe me ka poe
pili hoohaunele o Cuba.
Ua manoa waleia e lilo ana o Generala
Keremana i Kuhina Noho no Amerika Hui-
puia ma ke Alo Alii o Ladana i keia mau
makahiki aku e nee mai nei.
No Cuba.
Ua hoopae hou aenei ke aupuni o Sepa-
nia i hookahi tausani koa hou ma na kapa-
kai o cuba.
Ua hoole hou ke kiaaina o Spania o ka
mokupuni o Cuba, i ka ae ana i na kamaai-
na e lawe i na mea kaua. Ke kauohaia nei
na mea a pau e hoihoi i ka lakou mau mea
kaua i ke aupuni iloko o na la eha.
O ka mea hou hope loa, o ka poe hoohau-
naela ke ikaika loa nei a oi ae i ka wa ma-
mua. Ua hoouna aku nei ke kiaaina o Cu-
ba i Sepania i kana wahine, no ka haupu
wale paha o hoopuniia mai.
Ua hopuna kekahi poe ma Havana, no ka
mannoia, ua komo pu lakou iloko o ke kipi.
Mailoko ae o keia poe. ua hookuu aku ke
kiaaina i kekahi haole, i hoike mai i kona
palapala hookupa Amerika.
ke noi nei ka poe Cuba ma Havana e ae
aku ia lakou e holo i Amerika, n ka makau
o hoopuuiia mai ke kulanakauhale. Ua ae
aku o Adimarala Hofemana, e lawe aku i
na haole Amerika ma Ki Komohana.
Ua hiki ae kekahi palapala mui Tarinida-
da ae, ke hana ino nei na kanaka kipi i na
laina waea olelo, a ke oki pu nei i na eke
leta ma na wahi a pau. E pani ana i ka
hoohikiwawe ana i na lono.
Ua hiki ae ma ke kulanakauhale o Hava-
na ke kuhina Noho o Sepania ma Wasine-
tona. E holo loa ana oia i Wasinetona e no-
ho ai.
Ke holo mama loa nei imua na hana a ku
põe kipi. Me he mea la, o ka mahuahua loa
ae o ka ikaika o na kipi ka mea i ikai kiaaina
hou, aole hoi ke kinai iho, e like me ka mea
i manaoia aku.
He mai Koreal ma Cuba i keia wa, a he
mau wahi make uuku loa nae paha kai ikeia.
Ua nele loa na negero i na mea ai ole, a ke
huli hui hoa nei lakou maluna o na mahi-
naai.
He lehulehu wale na moku liilii i hooli-
maimaia e ke aupuni, a ua hoopihaia lakou
i na mea ai, na lako kaua a me na kanaka,
a ua hoounaia aku e holoholo ma na kapa-
kai, me ka manao e hoolele aku i mau kokua
no ka põe mawaena o ka aina.
Hookahi haneri a me kanakolu kumama-
hiku mau kanaka Cuba i holo malu aku i
Ki Komohana. E hiki hou aku ana paha a
nui loa.
Ua lilo i pio o Senora Adiata, kekahi o na
Speania o ke kulana kiekie loa.
Ua hiki hou mai elua mau Genrala ma
Cadiaza mai, me na haneri koa hou he elima
haneri paha. O ka nui o na koa ia e lohia
nei, noce ahi mea a pio iki mai.
No Europa.
Ma ka la 16 o Feberuari, ua halawai na
Hale Ahaoleio elua o Beritania maloko o ka
Hale o na Alii, no ka hoolohe ana i ka haio-
lelo Alii a ka Moiwahine. i heluheluia mai e
na Komishina Alii, Aohe mau mea ano nui
oia haiolelo.
Ua hoi mai ka Elele Waleweki, mai ke
kulanakauhaie mai o Atenaima Helene, me
ka pane a ke aupuni o Helene no ka olelo a
ka Ahihui o na Mana Nui o Europa. E
halawai ana ua Ahahui la, no ka hoolohe
ana ika pane a ke aupuni Helene.
Ua noi aku ka Ahaolelo Alii o Sepania ia
Seerrano, ka Peresidena o ke aupuni Ku i Ka
wa, e hooponopono hou i kona mau Kuhina.
Elilo ana paha o Generala Prim i Kuhina
Kaua.
O ka Moi mua iho nei o Potugala, ua ae
oia i ke kono a ko oSepania e noho ma ka
noho Moi.
He wai haunaele ma ke kulanakauhale o
Malaga me Sepania. Aohe nae paha i ma-
huahua loa.
He wahi kanalua iki maloko o ka hapa
nui o na alii ahaolelo no ke kokua ana ia
Duke Montpensier. Malaila pha auanei
kahi anooinoni iki.
O ka hoololiloli o ka Aha Kuhina o Hele-
ne, a kakou i lohe mua mai nei, ua haule
pu. o ka Peresidena o ka Aha Kuhina, i
loheia mai nei, ua haalele, ua hakea hou ia
aku oia e Kini Keolki, e noho Kuhi-
na hou. Ua hoolhe aku ka Moi a me ka
Aha Kunhina o Helene, i na olelo Alakai ma-
Luhia a ka Ahahui o na Mana Nui o Euro-
pa. He mea maopopo, e haawi mai ana o
Helene a me Tureke, i na lulu lima
aloha ana mawaena o laua.
Nu Hou Hope Loa.
____
Ma ke ku ana mai a ka mouahi @.
inebinei, ua loaa mai keia mau mea hou ma-
lalo iho :
Ua kohoia e ke aupuni o Lapana elua mau
haole Amerika e noho maluna o kekahi mau
ohana. Ua lili mae na haole o Farani a
me Beriania no ia hookiekie ana ae i ka
Amerika. Ua pane mai ke aupuni, e olelo
ana, he aupuni kaokoa o lapana. a aohe mea
nana e keakea mai i kana koho ana.
Ua hooholo ka Ahaolelo Nui o Amerika
Huipuia, he hoololi no ke kumukanawai, e
ae ana i ke koho blalota ana o na kanaka a
me na kamaaina a pau a Amerika Huipuia
me ka hookae ole i ke ano o ka wai hooluu
o ke kanaka a me kana mau hana mua.
Ua lono waleia, e lilo ana o Generala mn-
kuke, Kuhina Noho mua iho nei ma Hawaii
nei, i Luna Duke Nui no ke awa o Kapala-
kiko.
E hoopauia mai ana kekahi mau Genera-
la ma na oihana ma kahi mamao. mai Wa-
sinetone mai, a e hoihoiia aku ana lakou ma
kahi pili kokoke i ke poo oihana ma Wasi-
netona.
Ua haawii aku o Persidena Kalani ia S.
Kolopaki (Hope Peresidena) e koho oia i ka-
na mea i makemake ai e noho ma kekahi
kulana o na Kubina. Ua koho o kolopaki ia
Ioane D. Defrees i Luna Leta Nui.
Ua paapu ke alanui kaa ahi i ka hau ma
na mauna Pohaku, a nolaila, ua hiki ole mai,
no na la 12 a 15 hoi.
Ua lohe wale ia, ua olelo o Generala Ka-
lani, aole ia e hoonohoana i kekahi kanaka
e ma kona Aha Kuhina ina aohe i hele pu
a laina pu me ia maloko o ke kaua.
Mai Cuba mai, ua loheia, ua hoauhee aku
ka põe kipi i na koa ponoi o ke aupuni ma
Magajiaaq. a ua lawe ae i ke kaona.
Ua komo aku, i na waihona palapala
o na Poo makai; lawe mai la i na pu, na
kapa komo a me na mea a pau o ka poe kiai,
a ua hooholo aku i na lio a pau i loaa ia la-
kou.
Ke oleloia mai nei, oia ke kaona o L'Agua
Granbe iloko o ke kulana hoopuniia. Ua ko-
ino aku, he eha haneri poe kopo a ke hana
la malaila, ma ka hehi wale ana i na mala
mahia nui, na hale nui.
Aia ma ka mokupuni o Cupa, he kanahi-
ku paha tausani koa, mai ke aupuni mai o
Sepania keia heluna, aka, aole nae i hiki ke
hopio kokeia keia kipi kuloko. Ke hele
ikaika loa nei na kipi, a ke pulumi nei ma
kela a ma kein wahi a lakou e loaa ai ka
wa kupono.
___________________
HUNAHUNA HUIKAU.
____
Ke hoomakaukau nei ke Kukina niu o
Amerika Huipuia, (Suwada) e hele makai-
kai, i ka wa e pau ae ai kona noho ana ma
ku oihana. O kaua huakai i mano ai e
hele, i kaleponi, a moilaila aku i na aupu-
ni Ripunalika ma Amerika Hema.
Ua huike aku ke Kuhina Kalaiaina o
Amerika Hupuina imua o ke akea, i ku like
ai e like me ka olelo hooholo a ka Ahaolelo
Nui; o ka nui o na aina o na mokuaina a me
na aina i hooliloia aku no ka hoomoe ana i
na alanui hao, na auwaha elu a pale aku,
kokoke e iwakalua miliona eka.
Ua palapla mai ka wahine kanemake n
Aberabama Linekona, i ka Ahaolelo Nui o
Amerika Huipuia, mai Geremama mai, e
noi ana, e hookaawale ka Ahaolelo i haawi-
na mau nona, i uku mau ia ai oia a pau ko-
na ola. Wahi ana, eia oia ke noho nei iloko
o ke aloha no kaua kane, ka mea i lilo i mo-
hai no ka lahui nui o Amerika Huipuia. Ua
waihoia aia noi imua o ke Komite no na haawina ku mau.
O na lono mai Valaparaiso mai. e hoike
ana i ka niu o na pho, ma ka pau ana i ke
ahí. He nui ale na kanaka i nalowale
aku, aka, aohe nae i maopopo, ua pau paha
iloko o ke ahi.
NO NA HANA NAAUPO ANA INIKINI.-Penei
kekahi hana a lakou; I ka wa e make ai o
kekahi ilikini koa i ke kaua, e kanuia ana
oia maluna pono o ka piko o kekahi puu kie-
kie, ma ke ano noho ku-a-kii, me kona mau
maka e huli ana i ka hikina; a o na ili Bu-
karo a me na kapa komo a pau on a, e kanu
pu ia ana no. O kona mau lia maikai a me
kana mau mea pili kaua, e pepehiia ana a e
hana ino loa ia hoi. O ke koena hoi o kana
mau holoholona, e kahi ia ko lakou mau hu-
lu a me na lauoho; a o na wahine o ka oha-
ne, e ako ia ko lakou mau lauoho, i hoailona
no ko lakou aloho a me ke kanikau. Ma-
hope iho o ka make ana o na pilikana a me
nna hoaloha o ka mea i make, e houluulu no
lakou ma kahi hookahi, i ke kakahiaka a
me ke ahíahi, mawaho iho o na hale pupu-
pu o lakou, a malaila lakou e uwe ai a e
okioki ai ia lakou iho me na pahi, no ka ha-
palua hora a oi aku paha. I kekahi mana-
wa, hooloihi lakou i ka hana ana pela, a pau
ka malama hookahi. Ina e make kekahi,
alaila, e kanu koke ia ka pahi kupapau. Ina
he wahine ai ka mea i make, he kanikau
nui a loihi kona, aka, in a he elemakule ka
mea i make, he mau wahi la hap wale no
ke kanikau ana @. Pehea hoi ka hana
ana a ko Hawaii nei mamua? Ua lohe no
kakou i na ano kanikau a kumakeoa o ia
wa, i ka wa e make ai o kekahi Alii nui, he
ano like iki no me ka hana ma na nina pe-
gana, e hoike wale ana i na wahi huna, a
pela aku. Eia nae, i ka wa i laweia mai ai
ka olelo maikai, ua hoopau koke kakou ia
mau hana maupo, a ke kanikau nei kakoa
ma ke ano maemae, a koe wale no ka hula,
aka, e pau loa aku ana no paha. Na ke au o
ka manawa e hooiaio mai.
Hapennia Kula Sabati ma Hilo.
____
No ka ua Kankehua
Ka ua moani ala o Hilo.
Ka aina ua mehana o Kulukulua la-e
O hilo Hakukele i ka ua nui.
Pu ka lepo Huna.
@ wahi pana o ke kanaka la-e-
Nou ka keia waa.
I ka Poalima. oia ka la makahiki hou o
kakou. Ma ia la no hoi i hoike ai ke Kula
Sabati Nui o Hilo. mai ka Lae o Leleiwi a
ka lae o Makahanaloa.
"Ku kauahi ka mahu a ka wahine i ka lua."
mamuli o ke alakai ana a Mr. Hikikoki. ke
Kahukula Nui o ua Kula la. Ua ho-i-i wa-
la hoi pahi na wahine o laila a hiki wale ia
la. nana aku.
"Hoohehelo ka ua noho i ke kuahiwi"
"Me he mau opua kai honi la i ke kai"
i kahiko ia me na lole keokeo, mai na mahu
a na Eva, mai na kaikikane a na makuaka-
ne. he keokeo o lalo a he eleele o luna.
O ka põe puhi ohe hoi, o ka Mr. Have
(Harvey) poe hoi ia; oki no hoi ia poe, oia
no oe i ka palali o ka mea a la, o kona uu-
ku hoi. he nui aku noi keia. Iwaena o ia
põe, ekolu a'u mea i mahalo loa, o kahi ke-
iki nei a Wahaele a me ka Pohano, o na
kanaka loloa ia o ia puali, mahope wale mai
no laua e peue ai; aohe no hoi he lealea a
koe aku. A o ke kolu, oia no hoi kahi ke-
iki a J. Upa Esq., iaia ka pahu nui. nana
aku, nokenoke no hoi ia i kana; pa i ka lae,
pa i o pa ia nei, me ka haka pono o na ma-
ka imua. Mahalo au iaia, no ka mea, he
koa maka ikaika oia.
Maloko o Haili luakini kahi i haiolelo ai
o na Komite, a malaila no hoi kahi i hoo-
nohonoia ai o ka huakai. A pau ka paipai
ana a na Luna, hookani ia na mea kani, a o
ke kai like aku la no ia ma na alanui.
Penei ka hoonoho ia ana o ka huakai: O
ka põe puhi ohe mamua; o na keiki Kula
Sabati haole mahope iho: a o na Kula Au-
puni mai; a o ka Mr G. W. Akao Esq., poe
haumana Kula Sabti iho ka hon. Rupe A. Laima-
na poe humana, he papa kane ale no ia
põe, nano no hoi lakou ; a mahope iho, ka
Mres. Amoe Haalelea poe haumana, he papa
wahine wale no ia; nani no hoi ia poe ; aia
iloko o ia poe ko kakou makamaka kane a
wahine hoi. oia o Keohokane, loloa laua oia
o Malae Kaunuloa, mamua laua, mamuli o
ka hooponopono ana a ko lakou mau luna,
oia o Hana M., Konohiki C. a me Huailua
Aiko; nana uku eleu keia poe, uaiia aku ka
laina a kai o Halekalewa pii mai.
Ma Pulaholaho kahi i paina ai, ma ka
Akau aku o kahi o J. H. Coney, maanei mai
o Wailuku.
Na Luna o na mea ai.
O na haole no ka akou, o Mres. Amoe H.
no hoi ko kana mea ai ono ka puu; a o Mr.
J. W. Akao no ko kana a me Kuihenui hoi.
O ko Unomea poe, o-u wale iho no, aohe a
lakou mea ai, pela kaʻu ike iho. He nui
aku no koe, o kaʻu aku la no ia.
J. D. O. Palea.
Hilo, Ianuari 2, 1569.
___________________
E hoounaia ana he mau Elele Kulana i
Wasinetone, mai na aina mai o Bolivia, Ki-
li a me Peru, e hoomakaukau i Kuikahi, i
Malamaia ai ka maluhia me Sepania.
_______________________________________
AINA KUAI KUDALA!!
___
MA KA POAONO, LA 27 O MARAKI.
ma ka @ 12 o ke awakea. ma KEONEULA, e @
aku ma ke kudala i ke akea--@ Kalo @
ke @ nei. ke wailu nei kua aina. he wahikiam @
no ma o aku o Alanui @
Nono ia. keikeia no kahi e kalaia ai, ma ke kau ana i ea trae
ulaula ma Alanui liliha. a maluna o ua aina la.
C. S. Bartow. (BAT)
Honolulu, Mar. 13.1569. @ Lana @
______________________________________
HALEKUAI HOU!!
___
@
______________________________________
OLELO HOOLAHA.
___
Ma ka pu puaono aku nei I hala. Ua Nalowa-
he a @
________________________________________
NA KAMAA, A ME NA
BUTI MAIKAI.
____
O wau o ka mea nono kainoa ma-
@
______________________________________
OLELO HOOLAHA.
____
O KA MEA NONO KAINOA MALALO.
ke papa aka @ i @ mea a @, mai lawe kekahi ia
Mrs. KAHOKU
kaʻa wahine mare, e nho ka @ Waikapa. @ o
@ mokupani o maui; i na e haole kekahi kala. e kae
ana @
S. B. DOLE.
LOIO.
@
__________________________________
@
C. N. SPENCER MA
NA KOMISINA KALEPA.
_____
@
______________________________________
HALE HUMUHUMU LOLE!!
___
KE HOOLAHA AKU NEI KA MEA
@
@ KEONI TELA @
______________________________________
HOONANI HALE
___
@
@ @
________________________________________
IKI KAO! ILI KAO!!!