Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 9, 27 Pepeluali 1869 — Page 4

This text was transcribed by:	Maluhia Gerard Lhote
This work is dedicated to:	I dedicate this page to the LHote-Waipa ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KE KUOKOA, HONOLULU FEBERUARI 27, 1869

English Column.

__________________________________________

My Soul repeat his praise

----------

1.H@@@@@@@@ kuu naau

I kona aloha

A lau@a koke mai.

2. Ua @@@@@ ae

Ka @@@ @@@@@e

Ua kiekie oi nae

kona la aloha mai

3. No ka aloha no

E kala wale mai

Na hewa nui o kakou

A hookaawale ae

4.He menemene kou

Ua ike ia makou

He põe hera. hina mau,

A ahonui no

5. Ko makou nei mau la

he lau. he pua mae.

Ina he ino ike pa mai

Mae no a helelei

6. Kau mau olelo nae

He pua a ola mau

Malama e pualele ai

Makou loa no

Malama

Kumumanao

---------

Heaha la ke ano o ke aupuni i oi aku

ka maikai?

Aha au e pane ahu i ke wa, ke ole e

Maupopo ia kakou he ano o na aupuni i keia.

He @@@@@@@@ na aupuni ma ka honua nei, ao-

le like na ano mai na aupuni nui, a na au-

puni ililo, a o ka lua no ia o na mahele nui

i @keia ma ka honua, aka, o ke ano o ke au-

puni maikai ka mea i ninau ia; nolaila, po-

no ia kakou ke ninau mua i ke ano o ka mea

@ kapua@@ aupuni, a moa kaka lea ia. alaila

nookahua ino au i kou noonoo no keia. a-

eia ka ninau; Heaha la ke ano o ka huaolel-

lo aupuni? Eia ka haina. " Oia no ka hui-

pu ana o na kanaka a pau ma kekahi aina,

@@@@@ ame na makaainana. i kookahi oha-

na. e kukakuka pu i na mea e pno a ai ke au-

puni a me ko lakou noho ana." O keia hui-

pu ana @ ohana hookahi. o ke aupuni no ia.

Pehea oukou e ou mau hoa o ka @@ o ka la

@@@@@ @@@@ ko kakou noonoo no keia? Ae,

wa@@ a oukou. Ina pela o ka olu ia.

N@@@@@@, pono e hoo maopopo hou ia ka

ninau. "Heaha la ke ano o ke aupuni i oi

aku ka maikai?" Ke pane aku nei au; Elua

mau mea nui a@@ i lawe mai ai, a me he mea

@@ malaila ka hee@a@ua ana o kou noonoo

1. O ke Aupuni alii koho

2. O ke aupuni alii mai na makua @ai

1. O ke AUPUNI ALII KOHO. Heaha la ko

na ano; Eaia; O ke kanaka a na makaai-

nana i hookohu ai a e koho ae i alii maoli,

me ha mea la no kuaaina loa aku ia, aka ua

@@@ nae na makaainana i kona ano makua-

@@@@ i ka malama i na mea e pono ai ke au-

puni, a nolaila. ko lakou koho ana, aka,

koho ae no lakou i poe kokua i kana oihana,

oia hoi ka poe ma ka Ahaolelo. e imi ae i na

mea e pono ai ko lakou noho ana, oi hoi

ma kanawai a me na mea like, a na keia alii

e koho ae i ka poe nana e @@@@@ i ke kana-

wai, me ha mea la o ke ano no keia o ke

aupuni o merika huipuia. Ae, oia no,

aka, a hala ae he hau o ka

@@@@@@. pau ae la, pela no hoi paha kona mau

hope. kohl hou aku ana apela aku no. Ku

hau wahi o ka lole aku a lole mai o ka noho

ana. he hau ae ana hemo aku ana a pela

aku a hala ke keneturia.

2. O ke aupuni alii mai na makeu mai.

Heaha la kona ano? On a no na@@@ i hanau

a @@@ na makua alii mai. Aole ma ke koho

ia ko lakou alii, aka he mooalii ko lakou

mai ha po mai. Ea~! Auhea la ia aupuni?

hahaha! wahi a ka mea e pane ana. Aia

ia o Farani, o Veritania a me na aupuni li

ke ia lakou no ke alii hanau. Ea! mai ku-

@@ a@u ka lihi la ilaila e ha makaniaka. a

hoohewahewa iho la ka oe i ke alii o kou

aupuni, ka inoa he alii hanau no ko ke au-

puni e hnoho nei ana hooilina alii hoi ia mai na

makua alii mai a o ka @@@@ ka mea e kaa-

wale ai ia mai kona noho aliiana a hooilina

aku hou ka mamo.

Ua lohe mai la no kakou i ke ano o keia

mai Aupuni elua, Nolaila , e hoomaopopo

mai kakou i ka au ana o kekahi aupuni i ko

kekahi aupuni, e hoomaopopo mua no kakou

ke aupuni aku kohoia , oia o Amerika Hui-

puia. 1. O ka nui o ka waiwai: oia aupu-

ni, peia i ka lohe wale mai, he nui ka lako

o na kanaka. (2) O ka nui o na Hale kula

hoolaha i ke ma ia aupuni, he mea no ia e

@@@@@@ ai ia aupuni. o ka nui o na hale ku-

@a hoolaha i ke nui ai hoi kahi e ao ia ai ka

naauao a kaulana no ia aupuni. (3) O ka

ae ia ana e kekele ia na hoomana ma ia au-

puni. He mea maikai ia i kounoonoo ana

@@. (4) O ka hiki ke hana i na mea e ho-

io coke ai ka lohe ma kahi kaawale loa; oia

ka Waea Teregalapa. (5) O ka hana ana i

Ra@@@@, i mea e lele ai in a ka lewa lani me

he manu ia maluna ae o ka lewa hoomakua

(6) O ke akamai o kekahi poe i ke kapili

mokiahi a me ka hana ana i na kaa uwahi

i mea holo hikiwawe mailna o ka honua

(7) O ka hooinaia ana o na Misionari mai

ia aupuni mai e hele aku in a Aina pouli e

hoomalamalama ai. Ke ike nei kakou i ke-

@a wa i na kumu a kakou, ke nohhopu nei,

ua kani @ moopuna kekahipoe, no keai oi-

hana o ka hoolaha ana i ka olelo a ke Akua.

(8) O ka @@@ maoli no o ka maauau ma ia

aupuni i keia wa. No laila holo no na hana

nui ma ia aupuni. (9) o ka @@@ o ka a@@

oia aupuni nui? a ia kau like ia aie ma ia

aupuni mai me ka aie o ke ai aupuni uuku i

keia wa? Peia aki no paha na aihana e ae

he hui wale i koe aku ma ke aupuni alii

koho.

E hoomaopopo hoi kakou i mea oi o ke

aupuni alii hanai, oia hoi keia aupuni a nie

ke aupuni o Beritania a me na mea like. (1)

O ka haawi wale ana mai no o ke alii i na

makaainana i ko lakou kuleana no lakou iho.

ma ke ano alodio, pela i keia ma keai aupu-

ni a he pomaikai nui ia no keai lahui. E

nana aku ia Beritania kela aupuni alii ha-

nau(2) He @@@ no ka waiwai ma ia aupu-

ni i keai wa. (3) he nui no ka naauao o

na kanaka o ia aupuni, oia no ka mea i holo

ai kekahi mai hana malaila. (4) Ua hiki

no ke kapili i mokuahi a me ke kaa uwahi

ma ia aupuni. (5) ua hiki no ke hana i

Waea Terecalapa i mea e hikiwawe ai ka

lohe ma kahi loihi loa. (6) O ka nui o ka

aie ma na aupuni Hawaii nei. a me Beri

@ania no hoi kekahi. Pela aku na hana na

auto i koe i ike ole ia e au.

Nolaila. ma ia oi elia. ua kaupaona iho

nu, a ua ikela ka nui ana o ka oi o kekahi i

kekahi, a oia no hoi ka mea i makemake ia

ma keia "Kumumamo". Ke hookahua nei

@@ i kou manao ma keia , maluna o ke "au-

puni alii koho" Peia ikeia ma ka hoomaopopo aku.

I na pela, e na makamaka, mahea oukou e

hookau ai i ko oukou mano ma ke aupuni

koho anei, ma ke aupuni alii hanau paha,

aia no ia ia oukou, ke koho i ka mea i oi ka

maikai. (I. W. P. Kalawaia)

MAI MOLOKAI MAI.

------------

E ka luna Hooponopoon E@ Aloha OE----

No kou manao i ho i mea e hooe@@ai na

luhi a e lolohili ole ai hui ka hele ana i keo

o ke alanui e hiki aku ai i na makamaka le

huluhu la o kaua, nolaila, ua kaohi mai au i

kou palapala akahi ana aku ia lakou. A he

noi haahaa aku nei i kou lokomaikai, e olu

olu mai, e telegarapa aku maloko o ka nu

pepa, i na poloai a ko lakou ma@ hoahanau

o ka lahui hookahi i hookaawaleia mai ko

lakou mau ohaha mai. no ka mai i oleloia

he Lepera

Oia hui ko makou @@@@@@ hihi ana iho nei

i wahi poo @@@@ i mea e kukulu ai i wahi lia-

kini no makou. me ka lana pono no o na ma

nao o mamou i konohi e ku ana no he Haian

no ke akua ia makou iho ka manao nui nae

i wahi hale laau i liuliu aku ke ku ana no-

laila lalelale e wale aku la no na manao o

makou imua holo ae la no ka nei o ka hale

ka loa ka @@@@@ ke kiekie a me ka nui o na

kapuai e paai he mai mea hauoli wale no

keia ia makou me ka ike pono aku no o

na @@@@ i@ no ia o na naau o makou a pau,

no ka mea o ka hapanui no ua o na mai o

na keike i hanaui i ke Au karistiano nei

nolaila ke ike maopopo nei no makou he

mea olohelohe wale ke kilanakaihale Hale

Pule ole a he hoi hou ana no hoi ia o ka la-

hui i ka noho ana Pegana.

Aole paha oukou e manao mai ana na pau-

lehia loa ae nei makou i ka malama ana i

ka pono me ke kaokoa loa ae i ke hewa,

nole pela Aka ke nonoi aenei nonae i Ko-

na ahonui e houo mai i ko makou mau @@@@

e kia hoomanao Nona i keia apana

o ko kakou mau mokupuni. A oia Kea hoo-

Manao he like no paha ia me ka way auao o

Siloama i na la mamua ae o ko ka Haku

noho Kino ana mai maluna o keia honua

inea, nolaila ua holoholo like ae makou

a e kapaia o "Ka wai auau o Siloama." Ma

ko makou halawai iho nei o ke sabati akolu

o ianuali ua hoike mai kela mea keia mea

o makou i kana haawina iho

, a e hookaa ia mai a a lima o Muolo ko makou Luna

ekalesia ma ke sabati mua o Maraki o keia

makahiki no i paa koke ai no i ka puka ana

aku mahawo o keia hooilo i ka makaikai

ekahele ana nae i na haawina a kela mea

keia mea ua maopopo koke aole e lawa ana

ka hale i manaoia.

No ka mea o ka nui o ka hale i manaoia,

@ 34 kapuai ka loa, a i 20 kapuai ka laula i

12 ka pae pau, e iawa pono i ua dala

$300. i lawa i ka noho ana mai o na kaua

ka he haneri oia no paha ka everega e hii

mau ana i ka hele i ka Halepule maanei no

ka mea he poe mawaliwali ka nui a i ko

makou houluulu ana i ho nei i na wahi dala

e loaa ana ia makou ke hui puia mai me ka

Dr. Lee mau dala i hai mai ai no kana ma

kuna he $25.00 a o ka D. Walsh hoi ko

makou wahi Luna $3.00 e hiki ana ka hui

na i ka hookahi haneri iwakalua kumamallu

ma hapa haneri dala. Nolaila aole oi no

paha e paani aole nae no ka nonohua o na

mai ka mea e lawa ole ai aka no kahi ka

kai ole maoli no, no ka mea ua ua ike no oukou

aole wahi e loaa ai ka lakou dala a ua kau

pale ia mai hoi ka ike ana mai o na maka

aka o make he aka a be make, nolaila,

he mea makehewa wale no ka manao ana@

e loaa wale mai ka ua makamaka ma ke

kau ieta anaku. i loaa no i ka ike maka mai

i ka amo aku a na maka.

O na wahi apana dala e mano ia nei e

loaa iki mai ana. oia no ka lawe hapa iki

aua mai i kau mau wabi keneta o kahi ha-

paha dala maoli e haawiia nei i ola no ka

pule, a pela e pakalikali liilii ne au me ka

hoomanawanui ana i ka pololi, a lawa na

wahi haawina i hewa ai o ka waha, a oia

iho la kahi i loaa mai ai o kela mau dala i

oleloiae la maluna, nolaila, ke au ae nei i

kahi e lawai i hea lae lawai?

Nolaia, e oluolu mai ka nupepa "Kuo-

@@@" e hoike aku i keia wahi ninau ma na

wahi e a koakua mau in a ka lehulehu. Owai

ia ke @amaria @@@@@ o oukou? e kokoe loa

no paha me he kahunapule la? e nana ma

Luka 10:30-37. Eia no paha i na Waie-

na he Samaria, no ka mea, he lehulehu o na

põe i Waikapu. i kii aina ewe. kahi ou i

@@@@@@@@. ilaila no wai i kou mau la pokeo

wale. nui no wai ilaila, a o wale no na koo

i kuu aina kahawai, o na wahi hoa

koi no ia o nei mea he lulu, e nawenawe

kaiauli ai i na wahi aia peopoe a makou,

aloha wale.

O kahi kanae nae i ho la ia i kou aina ha

nau. malia hoi o ike mai ko lakou nei kini.

he pill key i ka pomaikai like o ko lakou

mai makamaka nawaliwali e noho nei ma

keia aina malihi, hoomanao ae hoe e na

auku i kuhikuhi ia ae ia e ko oukou maka

maka. Ke awaha e mai nei no ko ke Capit

ala poe keiki, aole no o lakou, he kuiloko

no lakou la he wahi waihi no ka auanei ko

Kawaiahao, a pela aku nei noko Kaumaka

pili. i lawa no paha i ka Pueo a heu. ka ho

hoi no ia o keiki moa liilu a komo i na eheu

o ka makuahine: Eia hoi kahi o na wahi

keiki o ka ua ukiuki. ke i mai nei o ka

haua mau ka ia ma ia wahi, o ke kulu paka

kahi a ka ua i luna o ke kukui l hoopa ma

lie mai nei ko lele mau keki, i na keiki

mea makua no paha, no ko laua la aina la

ka nu o ke kauaula a poaiua iuak, ke hau

le iho, uluolo na kahawai, ku ka piha i kai

o hauola, pae no na keiki heenalu o uo

heaha ia ia i kah keki kaha nalu o ka

malu ulu he wahi ouo hou paha no ka

awai o waimea. A ke aloha no ko oukou

No kauai mai keia wahi lono,

Iaunari 1-1, tarede, haaleie ia honolulu

e holo ana ma kauai, elua la ku ma hanalei

He malie o Hanalei, kahi i uoho ai ka uame

me ka ino o ka hooilu like me keia mau

malhua aole he lalilah e nahee ai ka limu

No waioli

Ianuari 17, sahati, nai ka poe launa ma

ma ka halepule u waioli, u rev, A. pali ke

kahu e pani ana noka makeana o ke kumu

makua luane ma ehona,

Ua ala mai ko waioli, waipa, kikiula, a

me kaliliikai, ua launa nui mai lakou ma

nui halawai ma ko lakou mau wahi ponoi.

Haawi mai lakou i ke aloha no ka malihin

he umikumamahiku dala maikai $17.00

Iaunari 20, wenede, hele pu maua

Rev. A. Pali ma na aina o koolau a hiki mai

Anahola, malaila o rev. e helekunihi

ma ke ahiahi o ia la, halawai ma ko lakou

Iuakini, launa inai no kekahi poe, a ma

Kekauhka ae halawai hou, a luluia mai,

dala maikai loa, no ke aloha malihini $3.99.

No Lihue.

Ianuari 21, Tarede. Ma ke ahiahi poeleele

iuki naua ma lihue me ko'u hoa hele rev.

E. helekunihi, a hookipa mai o Rev. J. Wai-

Amau ia maua ma kona hale. Poakolu ko;u

Noho ana malaila, me ka hookipa pono ia e

ka hoa lawehana.

Ianuari 24, Sabati.. Ma Lihue Ka;u pule,

ua launa mai kekahi poe ma kakhiaka, a

no ka ua paha. aole i pau nuio mai, a ma ke

ahíahi ma Wailua i ka pule, a launa nui mai

ua kanaka ma ko lakou halepule me ka olu-

olu maikai.

No Koloa.

Ianuari 25, monede. Hele maua me rev

J. Waiamau a koloa, halawai me Rev. J.

W. Kamika, A Aloha Uo a hele aku ma Ha

napepe a halawai me Rev. A. Kaukau ma-

lana.

No Hanapepe.

He la halawai no lakou ia. a me ke ahiahi

kohuke po, hoomaka ka haiawai ma ko lakou

hale laau. he wahi kuaina hale lanu ole

keia mainua oiai e noho ana ka ekalesia

kela mauna, oiai e noho nui ana ka ekalesia

makua me rev.s. wini a nie G.b.Rowe

La. A i ko lakou ma uuku he ikaika ma na

hana a ke akua ; e pono ai kona aupuai

No Waimea.

Ianuari 31, sabati, ua komo mai ko J.

Kauai ma põe a noho mai ma ua noho ma-

inua o ka luakini a o ko rowela ma poe ma-

hope a phi pono ka hale, oia poe no ka ha-

panui i noho mai ma ka luakini, no ka boolohe

ana i ua mea hou ko lakou hele ana

mai. no ka mea. h3 olelo fatugiva kekahi, a

na A. Kaukau e mahele i ka olelo Hawaii, e

like me ka makemake o na hoahanau. Pela

no ma keahiahi ka hoolawa ana i ko lakou

iini.

Ua holo no na hana a ke Akua iwaena o

eia põe uuku e nono ana ma kahi a Rev.

S. Wini i hookumu ai i ka ekalesia makua,

e mai ana na halawai kakahiaka, na hala

wai apana ke kukulu laukini ka lulu mahi

na hou ka hanai kumu, aole e aie keia poe

hoananau uuku e noho ana ma ka pooli o ko

lakou Makua ma ka Lani

Ia hookipa oluolu mai no lakou i ka ma

libini me ua lau oliva ma ko lakou lima, he

iwakalua dala maikai $20.00

He pipi a me ka lio kanaka o uka o Wai

mea aloha ka aina hanau i ka neoneo kana

ka ole.

No koloa

Feb. 2, Tusebe He la keia e akoakoa nui

mai ai ko Kauai poe Lala oka Aba Euane

lio ma koloa. Ua hookaia ka lokou ha

na ma ka bora 10 o kakahuaka maikai no

na haua o ia la ma na kihapai

Feb. 3 Wenebe He balawai ma ka hora

10 kakahiaka no na hana pouli a me na

hana o kakahiaka mana aina o Nuuhiwa

Ia nui no na kapoka i laina mai ma ka ha

lawai. a o ka hapa nui o lakou o ka poe he

le mai e nana i ka Aha Euaneiro

Ma ko lakou aloha malihini ia lulu mai

la kou e walu dala maikai $8.00

Feb.4 Tarede. Ma keia la hookii ka

Aha Euaneiro a hoi kela poe keia poe ma

ko lakou mau apana

Pela no boi maua me Kev. L. Kawika e

hoi ana ma Honolulu. Me ka mahalo.

J. W. Kuwi

Honolulu. Feb. 19. 1869

NO HANA A ME KO LAILA NOHO KUAAINA

W ka nupepa Kuokoa: Aloha oe

No kuu hoonanea pono ana i ho a hoolau

na pu ana me ka makani Lauawa o Hana i

keia mau la, nolaila. e pono au e hoikeike i

na mea o laila imua o oukou e na ili ulaula

e noho aoa mai ka Miloholu o Waiakea, a

hiki aku i na ohia ai o Kupakoili

No Hana. Aia pono o Hana ma ka hiki

na o ka mokupuni o Maui, oia hoi ka umi o

na moku o loko; a he wahi i makemake nui

ia e na@@@ i ka wa kahiko, pela ka hoike ana

ma ko kakou Kuke Honua

Ke ano o Hana. He oluolu maikai ko

hana noho ana aole wela aole no hoi anu

e like me na wahi e ae o Maui me he la

aia pono malalo o ke kaei olu akau

Ka waiho ana o ka aina. me he alo ha

le pepepe la ka waiho ana o ka aina e huli

pono aku ana ke alo a kahi e puka mai ana

ka la. Ua molale pono nae kona mau kula

ke nana aku a palahinu a uliuli pono i na

lau laau, ma kakaipali na oawa na puu a

me na wahi e alaneo ana

Na mea ele. E ulu pono no na mea o

na mokupuni e ae ke kanu ia ma Hana, oia

hoi ke kalo, uala, maia, ko, alani, a pela aku.

Na wahi kaulana o hana O kauwiki

ka puu kaulana i ka wa kahiko oia hoi ka

pakaua e lanakila ai na alii a me na maka

ainana i ka wa kaua. E like paha me ka

puu kaua o Magetala ma Abesinia.

o na wahi kaulana e pili ana ia Kauwi

ki. O Kahulili, ka piko pono o luna ua

puu la, oia ka inoa o ka hale o Peapea; ua

hoopuniia o Kauiwiki, ma ia wahi i kuku

lu ia ai o "Kawalakii," ke kii laaiu niu ma

kona aoao hema iho o kaihalulu, i olelo i

o "Kaihalulu i ke alo o Kauwiki" ma ka

aoao hikina pono ke kumu o kauwiki, e ho

ni pu ana me Mokihauo, a ma kono kau

aku o Mokumana, a me na nui a Kane e

olezzo, ia nei; "aole e loaa na nia a Kane ia

oe." Aia ma ka huli hikina o luna o Kau

wiki, Kahalaomapuana, a ma ka aoao hiki

na akau o kauwiki, kahi i hanau ai o Kaa

humanu; ma ka akau pono aku o laila ka

Lae o Nanualele, ma ka hema o Nunualele

ka Nalu o Keanini, a ma kona moke pouo

mai o hiiwaikoloa-ikailiili, ma ka hema on a

o Waikaakihi-keawa, a me Punahoa, ka wai.

Ma ka poli o Kauwiki, ke one o Kapueoka

hi, e kiei iho ana o Honoaula maluna o na

Aia ma ka pupua o Haleakala o Kaihuakala

malaila e ike ia ai ka hoailona o ka maile o

Maui. "Malie O maui ke Waiho mai la o

Kaihuakala."

Na Makani. Wlua no wahi a ka makana

e pa mau ai, ma ka moana a ma ka aina

elua inoa o na makani ma ka moana ma

he Koholapehu, a he Koholalele. O ke Ko

holapehu, oia ka makani ua mai ka moana

mai; o ke Koholalele, oia ka makani lai ma

lie mai ka moana mai, aohe ua, he makani

ia e kahili ae ana i ke ao a ike pono ia aku

na kahakai pali o Hawaii. O ka Lauawa,

oia ka makani ma ka aina e kouheahe pono

iho ana maluna o Kaihuakala a hui aku me

ka nallu o Keanini, he makani ia e lawe mai

ana i ke ala o ka hala o Kahalaeaka e hui

ine ka wai o Punahoa.

Ka ua. He nui no na wahi e ua mai ai

ke hiki i ka wa hooiio, aka, o ka ua kaula

na o Hana, oia hoi "ka ua kea." O ka wa

a keia wahi ua e huie iho ai: aia a nana

mai Iehova ko kakou Akua, aia hiki ae i ke

kupono ana o ka la i ka hora 9 a me ka ho

ra 10 paha oia no paha ka wa e kaiou ai o

na kehau o ka po; alaila, e hoomau mai

auanei la ia makou i ua wahi Ua nei, pela

mau kela e hana ai ia makou i na la a pau;

aole no hoi la e waiho ia makou e opili,aka

malie koke ae ia no; nana aku i na keiki o

Hana, nohenohe lua. nani ka lokomaikai

o ke Akua. A no waiole aloha ai no ko Ha

na keiki i ka ua o kona ain, e like me ke

aloha o ke keiki o ka Aina mauna i ka ua

Kipuupuu, a me ko Makawao i ka ua ukiu

me ka ulaleua; o ko Lahaina i ka Paupili

a pela wale.

Ka hi e noho ai kanaka. Ma kapa kaha

kai ke ki paapu ana o na hale, ma kau wa

hi ua kawalawala ma ke kikowaena o ka

aina, ma ke alo o Kauwiki, malaila kahi i

ku ai o ka hale wiliko, a me ka luakini nui;

he 10-2 kapuai kapuai ka loa a he 4S kapu

ai ka laula; ua kikohu pono ia o laila e na

hale laau. O Hana nei no ka apana nui o

na kanaka o Maui Hikina.

Ka Ekalesia. Ke noho wale nei lakou

aohe kahu, aole hoi he mau halawai ma na

la noa, ma ka la Sabati wale no e malama

ia ai e na mea nuku, e kekahi poe o lakou.

Aka, i keia mai la mua o ka makahiki ia

hapai ia he mau halawai Poakolu a Poaono

hoi; ma ka la Sabati, he anaina nui e akoa

koa ana ma ka luakini; ua hoala pu ia me

ke kula Sabati e ka malihini, a me na keiki

kamaaina o laila. Ma na pule hope o lanu

ari ke kukuluia ana o ke Kula Sabati, o ka

nui o na haumana i ke Sabati hookahi, he

210. Ke ae mai ka Haku nona ke kihapai

ai, e olu pono no na mea kanu o na uhane o

kanaka ma keia kihapai. No ka Mahina

hou i keia mau @@@@@ elua. he $12.10, oia

kahi hua iki i loaa mai. Ke hoomanao nei

ao i ka olelo a Solomona ma kana mele 2:

11-13."No ka mea. aia hoi, ua hala ka

@@@@@. ua pau ka ua. a ua malie. Ua ike

ia mai na pua ma ka honua: ua hiki mai ka

wa e oki ai, ua lohe ia ka leo o ke kuhuku

ku ma ko ka@@ @@@. O ka laau tiku ua

hua mai oia i kona hua opipio ua ala mai

ka pua o ka waina. E kau mea i aloha ai

e kou mea maikai e ala , a e hele mai oe,"

He mea oluolu no ka mahiai ka ulu pono

ana o na mea kanu, a e manao no ia e nua

@@@ mai ana ka hua ohaha o ka honua.

Oia na mea hou o ka makani Lauawa o

Hana au i ike iho nei i keia mai la: @@@

hoopalai maka i ke aloha e hoopaa i ka he

leuma o ka ike inika, a me ka maka noiau o

ka peni sila. E puana pu kakou i nei mea

la he aloha. " Ina ha kaua lima ka ke alo

ha, eha la loko o ke kanaka iaia, Hakanu

wale iho no kuu no kuu manawa, pulu kou maka i

ka waimaka." Me ka mahalo. D. S. Kahookano.

Hana, Maui. Feb. 15. 1869.

Hai aku i ka Olio

____

Hokko o na la o kela makahiki i hala ua

puka ae na olelo hoopaapaa @@@ oie keka

hi poe no ke kahua o ka more ana, a no ka

mea a no ka waiwai a pela aku.

I kuu hoomaopopo ana i ka mea a na La

hainaluna e kaeko nei, nohe lakou i noonoo

pono i ke ano o ko Huaa mea i kamailio ai

aole o ka nui o ka waiwai maoli aka o ka

waiwai kupono e hiki ke malama kupono i

ke Kino o ka wahine mme ka maikai. oia pa

ha ke ano o ka Hina kamailio ana. Pela

no hoi o Hio i pane ai ma kona mau manapo,

aole nae o Hio i papa i ka mare ana o na

Lahainaluna i ka wahine ua ar no oia e ma

re. aka, ua hopohopo nae ia i na hea olelo ki

kui a na makua honowai o oukou- Aka pa

ne mai o J.N. Kapanu au papa ia ka mare

ana o ko Lahainaluna poe i ka wahine @@

me ka i mai " e nana ku makou i ka wahine

a oukou e ka Lahainaluna i mare mua i ka

nani ka a i ka kohikohi- Ae he nana ae

nei makou i kekahi o oukou maanei ke ike

nei makou na ka wahine e hili nei ke oia o

ka maka poniuniu o ka noho ana ia Honolu

lu, a o ka ua Lahainaluna nei he mili wale

no i ke kii a Keawe Pehea hoi keia la e

no hoa?"

Ke kunalili mai nei hoi o Kilihauanu

me ka noonoo pono ole a Hau ae la ka waha

i ka makani nee ae ka lipo o Pooopelu piha

ka waha o Hana i kaka mea o ka pane

lalau.

Nolaila ua mahalo loa makou i na olelo

uwao a Hio ma kona mau manao hope o ko

na kukulu manao ana.

Aka hoike mai nae kahi o ko oukou poe

e noho la i Hilo ma ka moa o H. P. Puuehau

no ko laua noho maikai ana , a i kumu e ma

ano mia ai ka lehulehu na Puuohau w. ke

la kkope i kakau. Aole ia he oiaio.

Ke hoole aku nei au aole na kela wahine

ia Palapala i Hoopukaia ma ke " Kuokoa"

na Puuuhau no pela kou ike ma na kakau

lima i hoohalekaia me na kumumanao ana i

hoouna mai ai mamua o kona wa i mare ui

i ka wahine: a ua hoohlikeia ia no hoi me

ka Mrs. Pitila kope o na kumumanao ua

ano e loa, ache like me ka Mrs. P, kope o

Punaena ua like ua kope la me ke kope o na

kumumanao a T. P. Ina pela auwe no hoi

e! He kaena ke ano, i mahalo ia na wahine

a ua poe imi loaa la a oukou. Na oukou e

ka poe holo kahiki o Lahainaluna, i ka hoo

paapaa ana imua o ke akea, me ka makee

ana aku i na wahine e like me ke ano mau

o na sela; in a pela ka ikaika o oukou i ka

imi ana i na mea e aia hou ai ka lahui, in a

ua pono alaila o ke kanu ana no ia o ou

kou i ko oukou mau inoa iloko oke kihapai

o ke kauiana mai loa. Aka i ka nana aku

i ka momeneku o ko oukou noonoo, me he

la, aia i Puna i ke au a ka hewahewa. A

in a pela ea, uumi malie ino no ka makewai

a ku mai ke kiapa"mauna Loa" ma@@a o

nui kana lawena mai e aho no ia kala kahi

mau po ani o ka pae aina o kakou i hiolani

wale no ia o oikoi a na kahi waiapo puli

kipaa pegana no ia e kahu umu; e like me

kekahi poe o oukou e noho mai nei. Aka

o ka make paha ia a ka poe nanuao e olelo

ia nei. Me ak mahalo. Ulelehuakepai.

HE KANIKAU ALOHA NO IKOA.

E ka nupepa kuokoa e; aloha oe

E oluolu oe e hookomo iho i kau kanae

nae aloha no kau Ipu palupalu milimili i

haalele mai iau a me na luhi o maua ehiku,

a heie hookahi aku la ia me ka ukali ole a

me ke hoa ole a ke noho nei makou me ke

kaumaha a me he kaniuhi ia ia.

Ina paha he kaua lima ka ke aloha ole

in a paha ua pan i ka aua iau e au a e na

keiki a me na makua a kini a lehu a ma

no. A in a tausani dala, in a puaa kea i

halala ka niho a me na waa kaele iho ole

pau lua.

Nolaila ua haku iho wau i kanikau aloha

no kuu lei milimili

He kanikau aloha keia nou e koa e

kuu wahne mai ka wa mahakea heu ole e

haalele iho nei oe i ke ala hiki ole ke hoi

mai e,

Nolaila ke uwe nei au me ka leo ki o e

Auwe kuu wahine e, kuu wahine, hoi e

Ke nono nei au me ka u me ka minamina

ia oe e

Me ka paumako ia oe e ikoa kuu wahine e

Kuu wahine wai ka la lailai e ka Ulukau

waa e

Kuu wahine mai ka ua lelehuna o Aikahi e

O oe hookahi no ka kawamaka e haluku

nei e

Ke au nei au o kahi e ike libi aku ai ia oe e

Kuuwahine i ka uka iuiu o Habamahine e

Kuu wahine mai ka pali nibiaibi o Alahaku e

Kuu wahine mai ka wai hoihoi ili o Wai

kui e

Kuu wahine mai ka pae @@@ @@@ @ @@@

@@@@

@ huna wale no au i @@ @@@@ @@@@ @@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@

Kuu wahine mai ka ua @@@@@@ o @@@@

Kue

A me ka @@@ haihui @@@@@@ o puunoi

Aloha kahi a laua e hanaumu ai o @@@@

@@ @

Aloha ka wahine ka hoa @@@ o ke ka@@ o ke

kane e

Ipilina e kaua ka ua me ka la e

a o ke aniani hoi me ke @@@@@

Aloha kahi e noho aloha la aloha waia ka wahine

hoe pili e

Aloha kahi e noho aliha kaui e moe ai e

Aloha kahi e ai ai aloha ka e hele ai e

Aloha ka pua leha ole o kulae e S. Kona e

Aloha Ikea i ka waele i ka lulu i ka pohu e

E hoonana ae ana wai i ko aloha a oe na e

A hiki mai ko aloha e uwe no au e Auwe

kuu wahine e

kuu whaine mai ka ua kinakina mao ele o

Hilo e

Kuu wahine i ka ulu@@ o Mokuola i ke ka @

Kuu wahine mai ke one loa o Punahoa e

Kuu wahine i ka ua kanilehua o panaewa e

Kuu wahine mai ka piina wela o Ame@@@ @

Kuu wahine mi ka pele @@@@@@ o H@@ e

Kuu wahine mai ka papa kahulehu@@ o wa@

ka 2

kuu wahine mai ka lei lehua o makauie@@@@@

Kuu wahine mai ke one pipio @@@ o @@@@

ka e

Kuu wahine mai ka uka @@@@@ @ P@@@@@

Kuu wahine mai ke one haaheo a i W@@@

lama e

ke ma@@@@@ nei au i ke @@@@@ @ oe @@@

Me ka lihaliha pakuikui keuahena i ko @@@@

ha e

E hoole ana i na aa makani o kou puu

wai e

Kuu wahine oia aina ua a La ni@@@@ i noho

ni e

E maua ana ka iau e huie oe noho au e

Ole o i ke aka nu ka mea noho hookahi e

Auwe kuu wahine e. kuu wahine e

Ke lohe aku nei no wai ke awe @@@ eia la no o

Amerika oe e

Ke kanikau mai la no o Beritania a me Farani ia oe e

Ke loulou mai la no Roma a me Italia a

ia oe e

Ke kumakena mai la o Heiene a me Turke

ia oe e

A ke hualipo wale mai la nohoi o Butaritani

ia oe e

Kuu wahine hoi e Auwe!!

Keoni. A@@@

He kanikau aloha no Ikoa. auwe kuu mau

kuahine, Auwe !

O kaua hehi mai ilona o ka Lau auwe kou

makuahine Auwe!

Kuu makuahine o ka hale keiki nui Auwe!

Kuu makuahine o ka ai hoonanalo i ka wai

Auwe!

Kuu makuahine o ka la pololi Auwe kuu

makuahine e

Kuu makuahine o ka la hana pu no Auwe!

Kuu makuahine o ka la ohi @@@@ Auwe!

Kuu makuahine o ka ai hoolana kino, Auwe!

Kuu makuahine o ka la a ke kane Auwe!

Kuu makuahine hoo@@ukanaka Auwe!

Pau kou ike ana i keia ao, e i aku nei paha

oe me Kanaloa, Auwe! Aloha wale!!

James Manunu

kiilae Kona 11, Hawaii, Feb, 12, 1869

-----------------------------------------------------

NA BUKE

I HOOLAHALA W KA PAPA HAWAII

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Eia na buke haawi wale

No ka Aono po@@

Hoike pope

Ka Ekalesia Oiaio

Palapala Liilii--

helu 4--- Makemake anei oe i ke ola?

helu 6---E hele i o Kristino la.

Helu 7---Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha

Helu11---No ka hoohiki wahahoe i ko Akua

Helu 16---ka @@@@@ ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Pa@@@@@ ana

helu 17---Mai hana ino i na holoholona

Helu 18---No ka mahi ana. Kuai ana, a me ka inu ana i ka awa.

Ka Davida Malo Kutaumanao

Ka Moolelo o @@@@@@@@ Puaaiki

L. H. Kulika

Kakauolelo o ka pepa hookoo ka Ahahui Euana

@@@ o ko Hawaii pae Aina

NA LAAU LAPAAU

A DR. JAYNE.

@@@ @@

LAAU KUNU

LAAU HOOPAU NALO ME NA KOE

LAAU HOOPAA HI

LAAU HOMAEMAE KOKO

LAAU HAMO--PENIKILA.

HUALE OLA

AIA MA KANII O

KAKELE me KUKE